كەلتووری پێكەوەژیان و لێبووردەیی زۆرینەی خەڵكی كوردستان كە موسڵمانن بۆ ئەو زانا گەورەو مامۆستا ئایینییانە دەگەڕێتەوە كە بە درێژایی مێژوو رەسەنایەتی ئایینی پیرۆزی ئیسلامیان پاراستووە كە لێبووردەیی و خۆشەویستییە، بەڵام ئێستا بەهۆی فیكری توندڕۆیی و هەندێك گروپی ئیسلامییەوە خەریكە تێگەیشتنی كورد بۆ ئیسلام بە ئاراستەیەكی خراپدا دەبردرێت، كە جگە لەكارەسات و ماڵوێرانیی فیكری هیچی دیكەی لێدەست ناكەوێت. بۆ قسەكردن لەبارەی سەرچاوەی پاكی تێگەیشتنی كوردانە بۆ ئیسلام و رۆڵی مەلاو مامۆستاو زانایانی گەورەی كورد بۆ ئایینی پیرۆزی ئیسلام ئەم دیمانەیەمان لەگەڵ مامۆستا شێخ وەهاب بەرزنجی ناسراو بەمامۆستا وەهاب سەنگاوی بەرپرسی لقی چەمچەماڵی یەكێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی كوردستان و وتاربێژو پێشنوێژی مزگەوتی حاجی شێركۆی هەمەوەندی ئەنجامداو بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی گوڵان-ی دایەوە.

* بەشێكی زۆری زانایانی ئیسلامی ئاماژە بۆ ئەوە دەكەن ئەو توندڕەویی و توندوتیژییەی لەجیهادی سەلەفی قیتالییەوە دروست بووە، بەرهەمی ژینگەی خۆماڵی نییە، واتا بەرهەمی مزگەوت و حوجرەو تەكییەكانی كوردستان نییەو بەشێك لەم كلتوورە دزەی پێكراوە بۆ ناو كوردستان، ئایا دەبێت چی بكرێت بۆ ئەوەی ئایینی پیرۆزی ئیسلام بە رەسەنایەتی كوردانەی بمێنێتەوە ؟

- (بسم الله الرحمن الرحیم) سەرەتا بەپێویستی دەزانم كە باسی توندڕەویی بكەم وەكو بیرۆكەیەك كە نەك تەنیا لەناو هەندێك لە تەیارو ئاراستەی ئیسلامییە توندڕەوەكان بڵاوبووەتەوە، بەڵكو لەناو هەموو ئایین و بیروباوەڕو ئایدیۆلۆژیایەكدا توندڕەویی هەیە، هەر لەناو بیروباوەڕی ئایینی تا دەگاتە بیروباوەڕو ئایدیۆلۆژیاكانی دیكەی دنیا وەكو فیكری ماركسی و ماركیسزم، واتا لەناو مرۆڤایەتی بەگشتی فیكری توندڕەویی هەیە كە مەرج نییە تەنیا لەناو فیكری ئایینیدا بەرهەم هاتبێت، لەپێش هاتنی پەیامی ئیسلامیش لەسەر زەویدا هەزارەها شەڕو پێكدادان كراوە لەنێوان خێڵەكان و وڵاتەكان و هەڵگری زمان و بیروباوەڕی نەتەوە جیاوازەكان و شارستانیەتەكان و هەزارەها كەس بوونە قوربانی. لەناو ئیسلامیشدا دەقی قورئانی پیرۆز هەیە باسی شەڕو رووبەڕووبوونەوە دەكات لەگەڵ نەیارو دوژمنەكان، كاتێك دەتەوێت ئەم دەقانە لە رووی كردارییەوە جێبەجێی بكەیت، پێویستە شارەزایی و پسپۆریەكی باشت هەبێت و بزانیت چۆن ئەم دەقە پیرۆزەی قورئان لە واقیعدا جێبەجێ دەكەیت، چونكە دەقەكە دەقێكی خوای گەورەو میهرەبانەو تۆش موسڵمانی و ئینتیمات بۆ ئایینی پیرۆزی ئیسلام هەیە، چۆن دەقێكی وا بەرامبەر موسڵمانێك جێبەجێ دەكرێت، دەقی شەڕ و رووبەڕووبوونەوە بۆ شەڕو بەرگریكردنە لەكەرامەتی موسڵمانان، نەك تۆ بكەویتە گیانی كۆمەڵگەیەكی موسڵمان یا كۆمەڵگەی مرۆڤایەتی. كاتێك توندڕەوی وەكو بابەتی رۆژ لەسەرانسەری گۆی زەوی باس دەكرێت، راستەوخۆ توندڕەوییەكە دەئاڵێننە ئیسلامەوە، ئەوەی زەمینەی بۆ ئەم تۆمەتباركردنە خۆش كردووە، ئەو فكرو تەیارە توندڕەوانەی ناو هەندێك گروپی جیهادی سەلەفی قیتالییە كە تەنیا خۆیان بەموسڵمان دەزانن و تەكفیری بەرامبەرەكەیان دەكەن و دەیان فەتوای كوشتن و تەقینەوەو رفاندن و دەستدرێژیكردن دەدەن، لەكاتێكدا بەهیچ شێوەیەك ئەم فەتواو بیروبۆچوونە توندڕەوانە لە ئایینی پیرۆزی ئیسلامدا جێگای نابێتەوە، ئیسلامێك كە بۆ بەرژەوەندی هەموو مرۆڤ و زیندەوەران هاتووە بە موسڵمان و ناموسڵمانیشەوە، پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) لەكۆمەڵگەی مەدینە دەفەرموێت: (من آذى ذمياً فقد آذاني) واتا هەركەسێك ئازار بە جوولەكەیەك، یا مەسیحییەك بگەیەنێت، وەكو ئەوە وایە ئازاری بەمن گەیاندبێت، لەفەرمودەیەكی تردا دەفەرموێت: (ارحموا أهل الأرض يرحمْكُم أهلُ السّماءِ)، واتا بەزەییتان بێتەوە بە خەڵكی سەر زەویدا، خوای گەورە لەئاسماندا بەزەیی بەئێوەدا دێتەوە. تەنانەت لەپێناسەی ئیسلامدا پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) دەفەرموێت: (أَفْضَلُ الإِيمَانِ : الصَّبْرُ وَالسَّمَاحَةُ) واتا باشترین بیروباوەڕ دانبەخۆداگرتن و چاوپۆشین و لێبوردەییە، هەربۆیە كەسێك بیرێكی توندڕەوانەی هەبێت، یا كەسێك بەكردار هەڵسوكەوتێكی توندڕەوانەی هەبێت، لەئیسلامدا رەت كراوەتەوە. فیكر، یا كرداری توندڕەوی لەناو تاكەكانی كۆمەڵگەو خێزان و حزب و ئاراستەیەكی ئیسلامی، یا ئایینێكی تر بوونی هەیە، خۆ لەوڵاتێكی وەكو بۆرما سەدان كۆمەڵكوژی و تاوان بەرامبەر موسڵمانان دەكرێت و لەمێژوودا سەدان شەڕو پێكدادان لەنێوان مەسیحییەكاندا هەڵگیرساوە، هەرچۆنێك بێت توندڕەویی پەیامی راستەقینەی ئیسلام نییە، لەئایەتی ژمارە 183ی سورەتی البقره هاتووە: (وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيداً)، واتا بەمشێوەیە ئەی كۆمەڵگەی موسڵمان ئێوەمان كردووە بە نەتەوەیەكی میانڕەو لەبیركردنەوەو قسەكردن و هەڵسوكەوت و رۆیشتن. لەچیرۆكی لوقمانی پیاوچاكدا خوا لێی رازی بێت هاتووە: (وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ) واتا لە رۆیشتن لەسەرخۆبەو توند قسە مەكە، چونكە دەنگی بەرز بۆ مرۆڤ نییە. جێگای داخە لەم سەردەمەدا بەناوی ئیسلامەوە توندڕەویی زۆر دەكرێت، لەكاتێكدا بەدرێژایی مێژوو مامۆستاو زانایانی گەورەی ئیسلامی رێگەیان نەداوە فیكرو كرداری توندڕەویی لەناو موسڵمانانی كوردا بڵاوبێتەوەو دیوی جوانی لێبووردەیی و پێكەوەژیان و خۆشەویستیی ناو ئایینی ئیسلام تێك بدرێت، یا ئایین بۆ مەبەست و بەرژەوەندی تەسكی حزبایەتی و گەیشتن بەكورسی و پایەی دەسەڵات بەكاربهێنرێت، پاراستنی ئەمەش تەنیا بەگەڕانەوە دەبێت بۆ رەسەنایەتی ئیسلام. لەكوردستاندا كۆمەڵێك فاكتەر وایكردووە هەرێمەكەو خەڵكەكە بناسرێن بەخەڵكێكی موسڵمانی ئاشتیخواز لەوانە حاڵی بوون و تێگەیشتنێكی جوانی زانایانی ئایینی كورد لەئیسلام هەربۆیە فیكری میانڕەویی هەر لەدێرزەمانەوە لەدوای سەحابەكانەوە لەناو كۆمەڵگەی كوردستان بوونی هەبووە، لەكوردستاندا ئیسلامی راستەقینە پیادەكراوە،بە هاوشێوەی كۆمەڵگەی مەدینە كاتێك پێغەمبەرمان (صلی الله علیه وسلم) لەمەدینە بووەو سەرۆكی وڵات بووە، موسڵمان و مەسیحی و جوولەكەو گەورەو بچووك پێكەوە دەژیان. لەسلێمانی و هەولێرو دهۆك و كەركووكیش بەو شێوەیە بووە، سەركردە سیاسییەكانی كوردیش زۆر ژیرو زیرەك بوون كە هەمووی شێخ و مەلا بوون و رەچاوی ئەم واقیعەی كوردستانیان كردووە كە بینیویانە كوردستان تەنیا خەڵكی موسڵمانی تێدا نییە، بەڵكو مەسیحی و جوو و ئێزیدی و كاكەیی بوونی هەیە، توانیویانە سوود لەشارەزایی و توانای مەسیحی و جووكانیش وەربگرن بۆ دۆزی نەتەوایەتی، هەربۆیە سروشتی مرۆڤە پێكەوەژیان پەسەند دەكات، بەهاوشێوەی جیهانی رووەك و باڵندەكان كە چەندین جۆریان لە رووبەرە زەوییەكی كەمدا پێكەوەدەژین. هاتنی عەرەبی سوننەو شیعەو مەسیحی و سائیبەو توركمان و ئێزیدی و دەیان ئایین و ئایینزاو نەتەوەو تائیفەی جۆراوجۆر بۆ هەرێمی كوردستان نیشانەی جوانی ئەو پێكەوەژیانەیە كە لە كوردستاندا هەیە، وابزانم گەلی كوردی موسڵمانیش سوودی لێوەرگرت كاتێك تیرۆریستانی داعش و گروپە شۆڤێنییەكانی تری ناوچەكە ویستیان زیان بەگەلی كورد بگەیەنن، جیهانی پێشكەوتوو چۆن بەهانامانەوە هاتن، بڕوا بكەن كاتێك كاكەییەكان لێیان قەوماو گوندو ناوچەكانیان كەوتنە بەر شاڵاوی تیرۆریستانی داعش بەهاوكاری كۆمەڵێك خێرخواز لەشاری چەمچەماڵەوە مامۆستایانی ئایینی و چەند كەسایەتییەك نزیكەی 12 تۆن دەرمان و خۆراك و پێداویستیمان گەیاندە كاكەییە ئاوارەكان و لەقەزای خەبات دابەشمان كردووە، لەم چەمچەماڵە بەتەنیا كەسێكی خێرخواز كەمپی كردۆتەوە بۆ ئاوارەی ئێزیدی و شەبەك. كوردستان لەسەردەمی نوحی پێغەمبەرەوە لانكەی پێكەوەژیانە و جێگای داخە تائێستا لەناو كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا كیان و ئاڵامان نییە.


* ئێمە لە ناوچەیەكداین كە لە رابردوودا بەردەوام كەوتووینەتە بەر هێرشی زلهێزەكان و ئێستاش گروپە تیرۆریستەكانی وەك قاعیدەو داعش و هەڵگرانی توندڕەویی مەزهەب و ئایینیەكانی تریش، سوپاس بۆ خوا كە هێزی پێشمەرگە بەسەرۆكایەتی سەرۆك بارزانی توانی رووبەڕووی ئەم شەڕە سەختە ببێتەوە، وەك مامۆستاییەكی ئایینی چۆن ئەم بارودۆخە دەخوێنیتەوە؟
- بەهەڵە تێگەیشتن لەدەقە ئیسلامی و ئایینییەكان و بەكارهێنانی ئایین بۆ مەبەست و مەرامی سیاسی هۆكاری سەرەكی دروستبوونی ئەو هەموو تەیارو فیكرە توندڕەوەیە لەناوچەكەدا، لەسەر ئاستی جیهانی ئیسلامی مامۆستاو نووسەری وامان هەیە تەنانەت بەشێوەیەكی زۆر توند شیكاری بۆ دەقەكان كردووە، هەندێك لەگروپی ئایینی و حزبی ئیسلامی و غەیرە ئیسلامی لەكوردستان یان لەدەرەوەی كوردستان دێن ئەو نووسین و فیكرانە دەهێنن و جارێكی دیكە شیكاری بۆ دەكەن و دەیكەنە مەنهەج بۆ ئەندام و لایەنگرانی خۆیان، بەمەش توندڕەویی وردە وردە تەشەنە دەكات و بڵاودەبێتەوە، زۆرجاریش لە دەوروبەرمان لەناو عەرەبی سوننەو شیعە بەهەڵە تەفسیركردنی دەقەكان بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە پێیانوایە ئەمە ئیسلامی راستەقینەیە. گرفتەكە لەوەدایە هەركەس و گروپێكی موسڵمان ناوی حزبی لەخۆی نا، بێگومان ویست و خواستی گەیشتنی بەدەسەڵات هەیە و فێڵ لەلایەنگران و ئەندامەكانیان دەكەن و لە رێگەی ئیسلامەوە كە پەیام و بیروباوەڕێكی زۆر بەهێزە كار بۆ ئەو ئەجیندایە دەكەن، چونكە هەڵگرانی ئەم بیروباوەڕە ئامادەن رۆح و گیانیان بكەنە فیداو قوربانی. سوپاس بۆ خوا پاڵپشتی برا پێشمەرگەكانمان بوو كە توانییان فیتنەی داعش و تیرۆریستان تێكبشكێنن و رێگەنەدەن هەركەس و گروپ و مەزهەب و بیروباوەڕێكی توندڕەو جارێكی دی گەلی كورد قەتڵوعام بكەن. تەنانەت فەرموودەی راست و سەحیحی پێغەمبەرمان (صلی الله علیه وسلم) هەیە كە دەفەرموێت: هەركەسێك لەپێناوی ماڵ و موڵك و نامووس و شەرەف و زەوی و زارو خاك و ئایینی خۆیدا بكوژرێت، شەهیدە، لەكوردستانیشدا هیچ گوندێك نییە مزگەوتی تێدا نەبێت و 95%ی گەلی كوردستان موسڵمانەو هەزارەها ساڵە پیادەی ئایین و ئیسلامەتی دەكەین، تازە بەتازە خەڵكێكی ترمان ناوێت بێن دەوڵەتمان بۆ دابمەزرێنن و موسڵمانمان بكەن خۆ (بلا تشبیه) نابێت كۆنەمان بەنرخی تازە پێبفرۆشن، كورد زۆر زیاتری كردووە لەعەرەب و تورك و فارس بۆ ئیسلام. كەچی كردەوەو كارەسات و هەنگاوی وەها دژ بەگەلی كوردی موسڵمان دەنرێت، بەتایبەتی لەلایەن داعش و مەزاهەبە توندڕەوەكانی ترەوە بەهیچ شێوەیەك لە ئیسلامدا جێگای نابێتەوە، چونكە میللەتی كورد كافر نییەو دژایەتی ئیسلام ناكات، بەپێچەوانەوە لەسەردەمی پێغەمبەرەوە تا ئێستا خزمەت بەئایینی پیرۆزی ئیسلام دەكات، بەشێكی زۆری مامۆستاو زانایانی گەورەی ئیسلام و تەنانەت شاعیر و ئەدیبەكانیشمان بەشێوەیەكی زۆر بەرزو پڕخۆشەویستی وەسفی ئیسلام دەكەن، كەچی لەمێژووی ئیسلامدا ئەم مێژووە كوردییە فەرامۆش كراوە، هەروەكو ئاماژەتان پێدا، پەنا بۆ دەقەكان و شیكارییەكانی جیهانی ئیسلامی دەرەوەی كوردستان دەبرێت.

* ئایا چۆن دەستپێبكەینەوە بۆ ئەوەی سوود لەو مێژووە جوانە وەربگرین و لەفیكری توندڕەویی ئایینی پیرۆزی ئیسلام بپارێزین؟
- زاناكانی وەكو ئیبن ئادەم و زانایانی قەرەداغ و ئیبن سەلاحی شارەزووری و مامۆستا عەبدولكەریمی مودەڕیس و مەلای گەورەو د.محەمەد گەزنەیی و د. مستەفا زەڵمی و سەدان زاناو مامۆستای ئایینی دیكەی كوردستان كە خاوەنی پەرتووك و بیروبۆچوونی جوانی ئیسلامین لەناو كوردستاندا، هەر بۆیە پێویستە وەزارەتی پەروەردە و خوێندنی باڵا بەهاوكاری وەزارەتی ئەوقاف و یەكێتی زانایان ئەم پەرتووك و بیروبۆچوونانە بكەنە مەنهەج لە زانكۆ و پەیمانگا ئیسلامییەكان و قوتابخانەكان هەروەكو چۆن لە رابردوودا لە قوتابخانەو حوجرەی فەقێ و مەلاكان سوود لەم پەرتووكانە وەرگیراوە، هەرواش ئێستا سوودی لێوەربگیرێت و پێویستە رێگەنەدرێت كتێب و مەنهەجی توندڕەویی بهێنرێتە كوردستان، كە بەهیچ شێوەیەك بیری توندڕەویی لەگەڵ سروشتی جوانی خەڵكی كوردستان و ئایینی پیرۆزی ئیسلام ناگونجێت، بیستوومانە لەسلێمانی لە رابردوودا كەسێكی وەكو حاجی كاكە ئەحمەدی شێخ كە رەمزێكی ئایینی و ئیسلامی و كۆمەڵایەتی بووە بۆ ئەوەی مەسیحی و موسڵمانەكانی شاری سلێمانی و كوردستان ژیانێكی هاوبەش و لێبووردەیی پەیڕەو بكەن، داوای هاوسەرێتی ئافرەتێكی مەسیحی بۆ كوڕەكەی خۆی كردووەو یەكەم نەوەی ناوی ناوە عیسا، وەزیری دارایی دەوڵەتی ئیسلامی كەسێكی جوولوكو بووە، چونكە كەسێكی پسپۆڕ و لێهاتووی كارامە بووە، لەئیسلامیشدا پۆست دەبێت لەسەر بنەمای لێهاتوویی و تواناو دەستپاكی یان پسپۆڕایەتی بێت. ئێستا لەكوردستاندا ئاڵاو دروشم و تاقم و حزبی جیاوازی ئایینی و كوردستانی زۆر هەیە، هەربۆیە پێویستمان بەوەیە جارێكی دیكە بەدوای رەسەنایەتی ئایینی پیرۆزی ئیسلام و سروشتی خەڵكی كوردستاندا بگەڕێین كە خاڵی هاوبەشی هەمووانە، لەژێر یەك چەتری ئایینی و نەتەوایەتی كۆببینەوەو هەوڵی بەدەستهێنانی كیانێكی نەتەوەیی بدەین.
* ئەگەر سەبارەت بەسوودوەرگرتنی نەتەوەكان لەئایینی پیرۆزی ئیسلام بەراوردێك بكەین هەست دەكەین كورد وەكو نەتەوەكانی دیكە نەیتوانیوە سوود لەئیسلام وەربگرێت بۆ دروستكردنی كیانی خۆی، ئایا چی بكرێت بۆ ئەوەی كورد خاوەنی فقهێكی ئیسلامی خۆی بێت؟


- وەكو ئاماژەم پێدا، گەڕانەوەیە بۆ رەسەنایەتی و سروشتی خەڵكی كوردستان و سوود وەرگرتن لەحوجرە ومزگەوت و زاناكانی زەمەنی رابردووی كوردستان، ئەو زەمەن و قۆناغەی كە كورد خاوەنی فیكرو بیروبۆچوونی كوردانە بووە، خاوەنی سەدان زانای گەورەو مامۆستاو مەلا بووە كە رابەرایەتی شۆڕش و بزووتنەوەی ئازادیخوازیی كوردیان كردووە، فەرموودەیەكی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) هەیە دەفەرموێت: (لَا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى يُحِبَّ لِأَخِيهِ مَا يُحِبُّ لِنَفْسِهِ) واتا كەسێك لەئێوە ئیمانی نییە تاچی بۆ خۆی پێی خۆشە بۆ براكەشی پێی خۆش نەبێت. كەواتە ئەگەر فارس، یا عەرەب، یا تورك، حەزنەكەن ئێمە دەوڵەتمان هەبێت ئیمانیان نییە، بۆیە دەوڵەتبوون و كیانی سیاسی و جوگرافیاو دارایی و ئابووری سەربەخۆیی خۆمان نەك تەنیا مافێكی نەتەوەییە، بەڵكو مافێكی ئایینی پیرۆزی ئیسلامیشە. خوای گەورە لەقورئانی پیرۆزدا پێی داوین كاتێك دەفەرموێت: (وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ). واتا خوای گەورە رەنگ و زمانەكانیشی لێكجیاكردۆتەوە. مامۆستا هەژاری موكریانی جوان وەسفی كوردستان دەكات، كاتێك دەڵێت ئەگەر مردی و پرسیاریان لێكردی كە باسی شاخ و ئاو و كەش و هەواو دیمەنی جوانی كوردستان دەكەیت، فریشتەكانی خوا وا دەزانن بەهەشتت بینیوە، هەركەسێك خۆی بەموسڵمان دەزانێت پێویستە ئەوەندە هەستی نەتەوایەتی لەناخیدا هەبێت بەئاواتەوە بێت رۆژێك لەرۆژان كوردستان سەربەخۆ بێت، من وەكو مەلایەكی كوردی موسڵمان هەرگیز بە راست و دروستی نازانم و ئومێدم نییە جارێكی تر بگەڕێینەوە بۆ بەغدا، هەرچەندە دەڵێن ناچاری سەر بەماڵی دوژمنا دەكات، مانەوەمان لەناو چوارچێوەی عێراقدا داماوییەو دەبێت هەموو كوردێك بەئاواتەوە بێت رۆژێك لەرۆژان لەژێر زەبرو چەپۆكی داگیركەرەكان رزگارمان بێت، جا ئەگەر سەركردەی حزبێكی ئیسلامی یان عەلمانی بمانگەڕێنێتەوە ناو باوەشی بەغدا و سەربەخۆیی دوابخات، هەڵەیەكی ئایینی كردووە، پێش ئەوەی هەڵەیەكی نەتەوەیی بێت.


* یەكێك لەهۆكارەكانی بڵاوبوونەوەی توندڕەویی بوونی حزبە ئیسلامییەكانە بەتایبەتی حزبی ئیسلامی توندڕەو، ئایا بۆ رووبەڕووبوونەوەی فیكری توندڕەو بۆ ئایینی پیرۆزی ئیسلام نەكوردێنراوە؟
- مەسەلەی توندڕەویی لەناو حزبە ئیسلامییەكان لەوانەیە ئەندامێك هەبێت، یا سەركردەیەك هەبێت توند بیربكاتەوە، بەڵام حزبی ئیسلامی و میانڕەومان هەیە كە سوودی گەیاندووە بەفیكری ئیسلامی و لایەنی نەتەوەیی، هەربۆیە پێویستە مامۆستایانی ئایینی و وەزارەتی ئەوقاف و یەكێتی زانایانیش زۆر بەگرنگییەوە بڕواننە چۆنیەتی سوودوەرگرتن لەفقهی ئیسلامی بۆ دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستان، تەنانەت هەروەكو چۆن ئیسلامی مالیزی و شامی و ئەندەنوسیمان هەیە، لەداهاتوودا كاربكەن بۆ دامەزراندنی ئیسلامی كوردی، چونكە هەوڵەكانی وەزارەتی ئەوقاف و یەكێتی زانایانی كوردستان هێشتا لە ئاستی ئەو هەوڵە دەرەكییانەدا نییە كە بۆ لەناوبردنی فیكری میانڕەوی و رەسەنایەتی بۆ ئایینی پیرۆزی ئیسلام دەدرێن. حكومەت پێویستە زۆر گرنگی بەدۆسیەی ئایینی بدات و زیاتر هەماهەنگ بێت لەگەڵ یەكێتی زانایان و ئەوقاف و سەرجەم مامۆستاو مەلا بەڕێزەكان. من خۆم گەشبینم بەوەی لەچەند ساڵی داهاتوودا ئیسلامی خۆماڵی كە خزمەت بەخودی ئیسلام و دۆزە نەتەوایەتییە رەواكەمان بكات، بەرهەم دێت، بەپێچەوانەوە ئەگەر نەیكەین ئێمە دەدۆڕێین و ناتوانین بەهاوشێوەی گەلانی موسڵمانی دراوسێمان دین بكەینە قەڵغانێك بۆ نەتەوەكەمان.