پیتەر هەننه، پرۆفیسۆرە لە بەشی زانستی سیاسی، پرۆگرامی دیراساتی جیهانی و ئایینی لە زانكۆی ڤێرمۆنت، وانەبێژی چەند بوارێكی گرنگە، وەك پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان و سیاسەتی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست. گوڵان دیمانەیەكی كورتی لەگەڵدا ئەنجامدا و ئەویش و بەم شێوەیە گوزارشتی لە بیروبۆچوونەكانی كرد.

* گرنگترین دۆسیە كە ئیدارەی ترەمپ رووبەرووی دەبێتەوە پرسی تیرۆریستانی داعش و رژێمی بەشار ئەسەدە لە سوریا، ئەم پرسە هەڕەشەیەكی گەورەی بۆ مرۆڤایەتی دروست كردووە، چارەسەركردنی ئەم پرسە پێویستی بە لێكتێگەیشتنی نێوان روسيا و ئەمەریكا هەیە، ئایا تا چەند مەزەندە دەكرێت ئەمەریكا بتوانێت لەگەڵ روسيا لەسەر پرسی سوریا ڕێكبكەوێت؟
- بە لەبەرچاوگرتنی پەیوەندییەكانی رووسياوە بە سوریاوە، ئەوا مامەڵەكردن لەگەڵ داعشدا زەحمەت دەبێت، ئەگەر بێتوو ئەمەریكا كار لەگەڵ روسيادا نەكات. لەگەڵ ئەوەشدا، ئەمەریكا پشتیوانی لە یاخیبووانی دژ بە ئەسەد كردووە لە سوریا، لە كاتێكدا روسيا ئەو یاخیبووانەی كردۆتە ئامانج. ئەمەش ئەوە دەخاتەڕوو كە لە كاتێكدا ئەمەریكا و روسيا دەیانەوێت داعش تێكبشكێنن، بەڵام بەرژەوەندی جیاوازییان هەیە لە پەیوەندیدا بە ئەسەدەوە. ئەگەر ئەمەریكا خوازیاری ئەوەبێت چاكسازی سیاسی لە ئێراندا ڕووبدات، ئەوا ڕەنگە پێویست بكات نیگەران بین لەبارەی لە نزیكەوە كاركرد لەگەڵ روسيا لە دژی داعش.
* هەندێك لە پسپۆران باس لەوە دەكەن سیاسەتی دەرەوەی ئەمەریكا پشت بە بنەمای ڕاگرتنی هاوسەنگی لە دوورەوە (offshore balancing) ئەم پرەنسیپە بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست مانای ئەوەیە پێویستە سعودیە و دەوڵەتانی كەنداو لەو ئاستە بن كە باڵادەستی ئێران ڕابگرن، ناتۆ باڵانسی روسيا ڕابگرێت، هەروەها بە ڕێگەی دووبارە بایەخدانەوەی ئەمەریكا بە چەكی ئەتۆمی باڵانسی بڵاوبونەوەی ئەم چەكە ڕابگرێت، ئایا ئەم پرەنسیپە گەڕانەوەیە بۆ ئەو سیاسەتەی پێیان دەووت ئەمەریكا بۆتە پۆلیسی جیهان؟

- بنەمای ڕاگرتنی هاوسەنگی لە دوورەوە (offshore balancing)ڕێگایەكە سەرنجڕاكێشە بۆ كەمكردنەوەی تێوەگلانی ئەمەریكا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا (هەروەها لە ناوچەكانی دیكەشدا) و برەودان بە سەربەخۆیی زیاتر بە دەوڵەتانی وەك عەرەبستانی سعودیە و وڵاتانی دیكەی ئەنجومەنی وڵاتانی كەنداو.
بەتایبەتی لە پەیوەندیدا بە ئێرانەوە، ئەمەش میسداقیەتێكی زیاتر بە هەوڵەكانی وڵاتانی كەنداو دەدات بۆ ئیحتیواكردنی دەستڕۆیشتویی ئێران، لەبەر ئەوە چیتر تەنها ئەمەریكا پاڵنەر و هاندەریان نابێت. بەلەبەرچاوگرتنی ئەوەی ووترا، دەبێت ووریا بین و بنەمای ڕاگرتنی هاوسەنگی لە دوورەوە (offshore balancing) تا مەودایەكی دوور نەبەین. ئەگەرچی ئەمەریكا و عەرەبستانی سعودیە دوو وڵاتی لێكنزیكن، بەڵام ئێمە لە چەند بوارێكدا بەرژەوەندی جیاوازمان هەیە، هەروەك لەو بگرە و بەردەیەی لەبارەی گورزە ئاسمانییەكانی سعودیە لە یەمەندا بەدی دەكەین. پاشەكشەی گەورە لە ناوچەكەدا ڕەنگە سەربكێشێت بۆ دەرئەنجامی ناخۆش لە هەندێ بواری دیاریكراودا ( ئەویش لە تێڕوانینی ئەمەریكاوە). هەروەها ڕەنگە عەرەبستانی سعودیە و وڵاتانی ئەنجومەنی هاریكاری كەنداو خوازیاری ئەوە نەبن ئەمەریكا پەنا بباتەبەر ستراتیژیەتی ڕاگرتنی هاوسەنگی لە دوورەوە (offshore balancing)، لەبەر ئەوەی بۆ پارێزگاریكردن لە خۆیان پشت بە ئەمەریكا دەبەستن. ڕەنگە بەدیلێكی باشتر ئەوە بێت كە هیلاری كلینتۆن لە وتارێكیدا لە ساڵی 2009 لەبەردەم ئەنجومەنی پەیوەندیەكانی دەرەوە ناوی لێنا «جیهانێكی فرە شەریك» (link-http://www.cfr.org/diplomacy-and-statecraft/conversation-us-secretary-state-hillary-rodham-clinton/p34589). ئەمەریكا دەتوانێت برەو بە سەربەخۆیی و بەرپرسارێتییەكی زیاتر بدات لە نێو عەرەبستانی سعودیە و وڵاتانی ئەنجومەنی هاریكاری كەنداودا لەبەرامبەر پرسی ئێراندا، بە بێ ئەوەی بە تەواوەتی لە ناوچەكە بكشێتەوە.