د. سەرحان ئەحمەد سلیڤانی : جگە لە پارتی چوار لایەنە كوردستانییەكەی دیكە رازی بوون مووچەی پێشمەرگە لە یاسای بوودجە نەنووسرێت
December 13, 2016
دیمانەی تایبەت
ئەمساڵیش پەسەند كردنی پرۆژە یاسای بوودجەی 2017 لەلایەن پەرلەمانی عێراقەوە پەسەندكرا، بەبێ ئەوەی مووچەی هێزی پێشمەرگە لەو یاسایەدا جێگیر بكرێت، هەروەها بەغدا سوورە لەسەر ئەوەی كە لەسەر بنەمای ئاماری تۆماركراوی ناوی فەرمانبەرانی كوردستان لە ساڵی 2004 مامەڵە لەگەڵ مووچەی فەرمانبەرانی كوردستان بكات، كە ئەمەش نیوەی كەمتری مووچەخۆرانی كوردستان دەگرێتەوە، لایەنێكی دیكە كە جۆرێك لە لێدوانی جیاواز لەسەر شێوازی پەسەندكردنی یاسای بوودجەی ئەمساڵ و پشكی هەرێمی كوردستان لە بوودجەی عێراق دروست بووە، لەلایەك چوار لایەنەكە ( گۆڕان و یەكێتی و كۆمەڵ و یەكگرتوو) كە دەنگیان بە یاساكە داوە بەرگری لێدەكەن و فراكسیۆنی پارتی دیموكراتی كوردستان كە بایكۆتی دەنگدانەكەی كردووە ئاماژە بەوە دەكات ئەو یاسایە پشكی هەرێمی كوردستان و مووچەی پێشمەرگە دابین ناكات، بۆ قسەكردن لەسەر وردەكاری ئەم پرۆژە یاسایە، ئەم دیمانەیەمان لەگەڵ پەرلەمانتار د.سەرحان ئەحمەد سلیڤانی ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق سازكرد و بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی گوڵانی دایەوە.* پەسندكردنی پرۆژە یاسای بوودجەی عێراق بۆ ساڵی 2017 جۆرێك ئیشكالیەتی لای خەڵكی كوردستان دروستكردووە، لایەك دەڵێت زۆر باشە و لایەك دەڵێت خراپە، ئایا تۆ وەك ئەندامی لیژنەی دارایی چۆن سەیری ئەم پرۆژەیە دەكەیت؟
- لەبەر ئەوەی من پەرلەمانتاری كوردستانم لە لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق، لەسەر ئەو ماددانە پرۆژە یاسای بوودجەی 2017 قسە دەكەم كە پەیوەندارن بە هەرێمی كوردستانەوە، ماددەكان بریتین لە:
1. لەم پرۆژە بوودجەیەدا لە ماددەی یەكەم لە بڕگەی ( ب) هاتووە كە دەبێت حكومەتی هەرێمی كوردستان رۆژانە 550 هەزار بەرمیل نەوت رادەستی كۆمپانیای سۆمۆ بكات بۆ ئەوەی بەغدا پشكی هەرێمی كوردستان لە بوودجەی عێراق بنێرێت، ئەم بڕگەیە هەمان بڕگەی پرۆژە بوودجەی ساڵانی 2015 و 2016 یەو ئەمساڵیش دووبارە كراوەتە، لەسەر ئەم برگەیە حكومەتی هەرێمی كوردستان هیچ كێشەیەكی نییە و رازییە ئەو نەوتە رادەستی سۆمۆ بكات، بەڵام بەو مەرجەی حكومەتی عێراق پابەندبێت بەتەواوی ئەو شایستە داراییانەی كە دەبێت بۆ هەرێمی كوردستانی بنێرێت،لەسەر ئەمە كۆمەڵێك كێشە هەیە كە دواتر باسیان دەكەم.
2. سەبارەت بە ماددەی 9 كە پەیوەندی بە مووچەی پێشمەرگەوە هەیە و لە چەند رۆژی رابردوودا بۆتە سەردێڕی هەواڵی میدیاكانی ناوخۆ و دەرەوە و هەر كەس بە ئارەزووی خۆی باسی دەكات و تیایدا هاتووە پێشمەرگە وەك بەشێك لە سیستمی بەرگریی عێراق بەشێك لە خەرجی هێزی پیادەی عێراقی بۆ خەرج دەكرێت، بەڵام بەبێ ئەوەی ئەو رێژەیە دیاری كرابێت یان ژمارەی پێشمەرگە كە ئێمە داوامان كردبوو دەبێت مووچە بۆ 100 هەزار پێشمەرگە لە یاساكەدا بنووسرێت، ئەو ژمارەیەش نەنووسراوە، بۆیە بەمشێوەیە ئێستا ئەم یاسایە هیچ مافێكی ئەوتۆ بۆ پێشمەرگە دابین ناكات.
3. پرۆژەی یاسای بوجەی 2017 لەسەر بنەمای ئەو ئامارەی فەرمانبەرانی كوردستان مامەڵە دەكات كە لە ساڵی 2004 لەلایەن وەزارەتی دارایی حكومەتی عێراق تۆمار كراوە و كە ژمارەكە تەنها 680 هەزار فەرمانبەرە، بەڵام ئاشكرایە و حكومەتی هەرێمی كوردستان رایگەیاندووە، ملیۆنێك و 400 هەزار فەرمانبەر لە كوردستان مووچە وەردەگرێت.
ئەمانە ئەو خاڵە گرنگانەن كە پەیوەندیان بە هەرێمی كوردستانەوە هەیە و لە یاساكەدا دەنگی لەسەر دراوە، بەڵام لیستی پارتی دیموكراتی كوردستان رەتیكردۆتەوە و بایكۆتی دەنگدانەكەی كردووە و دەنگی بەو یاسایە نەداوە لەبەرئەوەی لە بەرژەوەندی پێشمەرگە و خەڵكی كوردستاندا نییە.
* ئەگەر بە وردی هەڵوەستە لەسەر مووچەی پێشمەرگە بكەین، دیارە هەموو فراكسیۆنە كوردییەكانی بەغدا باس لەوە دەكەن بەرگریان لە مافی پێشمەرگە كردووە، ئایا ئەو خاڵانە چین كە فراكسیۆنی پارتی بە پێشێلكردنی مافی پێشمەرگەی دەزانیت؟
- سەرەتا ئێمە هەر پێنج فراكسیۆنە كوردییەكەی بەغدا كۆبووینەوە بۆ ئەوەی لە یاسای بوودجەدا دەقێكی یاسایی هەبێت كە گەرەنتی مووچەی پێشمەرگە بكات، لەم كۆبوونەوەیە رێككەوتین ماددەیەك زیاد بكرێت كە بە ژمارە مووچەی 100 هەزار پێشمەرگە لە یاسای بوودجەدا بنووسرێت، ئەم رێككەوتنەی نێوان فراكسیۆنە كوردییەكان جێگەی سەرنج و پێشوازی فراكسیۆنەكانی دیكەی ناو پەرلەمانی عێراقیش بوو، لەسەر ئەم بنەمایەش كەوتینە دانوستاندن لەگەڵیاندا، بەڵام لەپڕ لەلایەن فراكسیۆنی هاوپەیمانی نیشتمانی (هاوپەیمانی شیعە)، زیادكردنی ئەو ماددەیەیان رەتكردەوە كە مووچەی 100 پێشمەرگە لە یاساكەدا بچەسپێنرێت، ئەمە لە كاتێكدا بوو كە مووچە بۆ 122 هەزار چەكداری حەشدی شەعبی لە یاساكەدا چەسپێنراوە و بە خشتەی پاشكۆی بۆكراوە و بە یاساكەوە گرێدراوە، لەسەر ئەم پرسە چووینە لای د.سەلیم جبوری بەو سیفەتەی كە سەرۆكی پەرلەمانی عێراقە لەوێ لەبری ئەوەی بە حەماسەوە پێداگیری لەسەر ئەوە بكەین كە هەر دەبێت مووچەی 100 هەزار پێشمەرگە بخرێتە ناو یاساكە و رەتكردنەوەی هاوپەیمانی شیعە قبوڵ نەكەین، بەڵام بینیمان چوار فراكسیۆنە كوردیەكە (گۆڕان و یەكێتی و یەكگرتوو و كۆمەڵ) بەو رەتكردنەوەی هاوپەیمانی شیعە رازی بوون، ئەمەش جێگەی داخ بوو لەبەر ئەوەی زیانێكی گەورە بە شایستەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان كەوت.
* بەڵام ئەو لایەنانە دەڵێن رێژەی 17% پشكی دیاریكراو بۆ هێزە زەمینیەكانی عێراق بۆ پێشمەرگە دیاری كراوە، ئایا بۆ پێشمەرگە چ خراپییەكی هەیە؟
- ئەم پێشنیارەی لایەنە كوردییەكان بۆ سڕینەوەی ئارەقی شەرمەزاری بوو، دوای ئەوەی بەوە رازی بوون كە مووچەی 100 هەزار پێشمەرگە لەیاساكە دیاری نەكرێت، داوایان كرد رێژەیەك بۆ پێشمەرگە لە خەرجی هێزی پیادە دیاری بكرێت، ئێمە وەك فراكسیۆنی پارتی ئەو پرسیارەمان لێكردن: ئایا ئەو رێژەیە چەندە؟ لە پارەیەكی دیاریكراو بۆ پێشمەرگە خەرج دەكرێت؟ ئەوان وەڵامیان داینەوە لە پشكی 17% لە خەرجی دیاریكراو بۆ هێزی زەمینی عێراق، ئەمەش دوای ئەوەی وەزارەتی بەرگری و وەزارەتی پێشمەرگە هەماهەنگی دەكەن بۆ پێدانی ئەو بڕە پارەیە بۆ ئەوەی بۆ مووچەی پێشمەرگە خەرج بكرێت. سەبارەت بەم لایەنە پرسیار ئەوەیە ئایا هێزی پیادەی عێراق ژمارەیان چەندە؟ بێگومان هێزی پیادەی عێراق ژمارەیان لە 150 هەزار تێپەڕ ناكات، بۆیە ئەگەر 17% ئەو پارەیەی بۆ 155 هەزار سەرباز تەرخانكراوە بدرێتە پێشمەرگە، واتە حساب تەنها بۆ 25 هەزار پێشمەرگەی كوردستان كراوە، كەچی لە ئێستا ژمارەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە 200 هەزار پێشمەرگەش زیاترە.بۆیە ئێمە وەك فراكسیۆنی پارتی لە پێداگیری خۆمان بەردەوام بووین بۆ ئەوەی مووچەی 100 هەزار پێشمەرگە بخرێتە ناو بوودجەكە بەڵام چوار لایەنە كوردیەكەی دیكە ئەم پێداگیریەیان نەكرد.بۆیە رامانگەیاند ئەگەر ئەم ژمارەیە نەخرێتە ناو یاسای بوودجە ئەوا ئێمە بایكۆتی دەنگدان دەكەین، ئەوەبوو بایكۆتمان كردو دەنگمان بەیاساكە نەدا. ئەو بڕگەیەشی كە تایبەتە بە پێشمەرگە و لایەنە كوردییەكان بێجگە لە پارتی دەنگیان پێداوە ئەمە دەقەكەیەتی: (بەشێك لەو پارەی كە بۆ هێزەكانی پیادەی عێراق تەرخانكراوە بۆ هێزی پێشمەرگە جیادەكرێتەوە، ئەمەش لەبەر ئەوەیە پێشمەرگە بەشێكە لە سیستمی ئاسایشی عێراق و دەبێت مووچەیان بۆ دابین بكرێت، ئەمەش بە هەماهەنگی دەبێت لە نێوان وەزارەتی بەرگری عێراق و وەزارەتی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان)، ئەمەش ئەو دەقەیە كە 4 لایەنە كوردییەكە لەپەرلەمانی عێراق دەنگیان پێداوە و تەنها مووچەی 25 هەزار پێشمەرگە لە خۆی دەگرێت.
* ئەوەی بینیمان ئەو چوار لایەنە بە گشتی و پەرلەمانتارانی گۆڕان و بەشێكیش لە پەرلەمانتارانی یەكێتی، زۆر بە حەماسەوە داكۆكیان لە مووچەی حەشدی شەعبی كرد و دەنگیان پێدا، ئایا نەدەبوو ئەم پشتگیریەی بۆ مووچەی حەشدی شەعبی پیشانیاندا، بیانخستایە دوای ئەوەی گەرەنتی مووچەی پێشمەرگە بكەن، ئایا هۆكاری پشت ئەمە چی بوو كە بەرگری لە مووچەی حەشد بكرێت و بۆ مووچەی پێشمەرگە بێدەنگ بن؟
- دەبێت ئەم پرسیارە لەو پەرلەمانتارانە بكرێت و ئەوان وەڵامی خەڵكی كوردستان و پێشمەرگە بدەنەوە، دەبێت ئەو پرسیارەیان لێ بكەین ئایا ئێوە گەرەنتی مووچەی پێشمەرگەتان كردووە وا پشتگیری لە مووچەی حەشدی شەعبی دەكەن و دەنگی پێدەدەن؟ بەڵام ئەوەی من ئاگادارم یەك دوو رۆژ پێش ئەوەی دەنگ لەسەر ماددەی مووچەی حەشدی شەعبی بدرێت، نوری مالیكی سەرۆكی فراكسیۆنی دەوڵەتی یاسا، بانگهێشتی فراكسیۆنی گۆڕان و یەكێتی كردبوو لەگەڵیان كۆبووەوە و رێككەوتبوون كە دەنگ بە مووچەی حەشدی شەعبی بدەن، ئەمەش مانای ئەوەیە نوری مالیكی رازی كردبوون كە دەنگ بە حەشدی شەعبی بدەن، ئەگەر ئەمەش دەڵێن وانییە، پرسیار ئەوەیە ئەوانەی دەنگیان بۆ مووچەی حەشد دا، ئەی كوا مووچەی پێشمەرگە؟ كوا ژمارەی هێزی پێشمەرگە كە پێویستە بە خشتەی پاشكۆ بە یاسای بوودجەوە گرێبدرێتەوە، ئایا خۆیان نازانن مووچەی 122 هەزار چەكداری حەشدی شەعبی بە خشتەی پاشكۆ بە یاساكەوە گرێدراوە، بۆ لە بەرامبەر مووچەو شایستەكانی پێشمەرگە هەڵوێستیان نەبوو.
* ئەوەی لە چەند رۆژی رابردوو لە پەرلەمانتارانی گۆڕان گوێبیستی دەبین، ئەوەیە بە ئاشكرا سووكایەتی بە پێشمەرگە دەكەن، ئایا وەك هەڵوێستیان نەبوو ئەم سووكایەتی پێكردنە دەچێتە چ خانەیەكەوە؟
- لێرەوە من سڵاو بۆ پێشمەرگەی كوردستان دەنێرم و شانازی بە سەركەوتنەكانیانەوە دەكەم، ئەو پەرلەمانتارانەی بزووتنەوەی گۆڕان كە سووكایەتی بەناوی پێشمەرگە دەكەن، پێش هەموو شت خیانەت بەرامبەر گەل و نیشتمانی خۆیان دەكەن، ئەوان بە كرداریش دژایەتی هەرێمی كوردستان دەكەن و زۆر بێ شەرمانە لەناو میدیاكانی عێراقدا سووكایەتی بە هەرێمی كوردستان دەكەن و ناشرینی دەكەن، بەشێوەیەكی راستەوخۆ هەمان گوتاری مالیكی و دەوڵەتی یاسا دووبارە دەكەنەوە، پێش ماوەیەك ئێمە وەك لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق بۆ قسەكردن لەسەر پرۆژە یاسای بوودجە سەردانی حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراقمان كرد، لەم سەردانەدا یەكدوو پەرلەمانتاری گۆڕانیش لەگەڵمان هاتن، لەوێ داوایان لە حەیدەر عەبادی كرد راستەوخۆ مامەڵە لەگەڵ پارێزگای سلێمانی بكات بەبێ ئەوەی بگەڕێنەوە بۆ حكومەتی هەرێمی كوردستان، سەیر بكەن ئاستی خیانەتی ئەم حیزبە دژی كوردستان گەیشتۆتە چ ئاستێك، بەڵام حەیدەر عەبادی زۆر بە توندی وەڵامی دانەوە و بەدەق پێی گووتن:(من لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان مامەڵە دەكەم نەك پارێزگاكان، لەبەر ئەوەی هەرێمی كوردستان كیانێكە لەسەر بنەمای یاسا و دەستوور دامەزراوە و ئەگەر ئێوە كێشەیەكتان هەیە بچن لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان چارەسەری بكەن، پاشان وەرنە لای من هەر كارێكتان هەبوو بەسەر چاو بۆتان جێبەجێی دەكەم). بۆیە ئەگەر حزبێكی وەك گۆڕان بەو ئاستە دژایەتی هەرێمی كوردستان بكات و بەغداش بەو جۆرە توندە وەڵامیان بداتەوە، ئەوە ئیدی كاتی ئەوە هاتووە كە هێزی پێشمەرگە بە ئاشكرا رایبگەیەنێت كە ئەوانەن دژی مووچەی پێشمەرگە دەنگیان داوە و پشتگیری حەشدی شەعبیان كردووە.
* ئەگەر بێینە سەر مووچەی فەرمانبەران و پشكی كوردستان لە بوودجەی عێراق، ئایا بۆچی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئامادە نەبوو ئەو بڕە نەوتەی دیاریكراوە بیداتە بەغدا بۆ ئەوەی ئەم قەیرانە كۆتایی بێت؟
- ئەمساڵ هەوڵێكی زۆرماندا بۆ ئەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی بەغدا لەسەر ئەم بڕگەیە رێكبكەون، بۆ ئەمە لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان قسەمان كردو، حكومەتی هەرێمی كوردستان لەوەڵامدا دوو پێشنیاری پێداین:
یەكەمیان: حكومەتی هەرێمی كوردستان رازییە بڕی 550 هەزار بەرمیل نەوت رۆژانە بداتە بەغدا وەك لە ماددەی یەكی پرۆژە یاسای بوودجەی عێراق هاتووە.
دووەمیان: لەبەرامبەردا دەبێت حكومەتی فیدڕاڵی عێراق پابەندبێت بەرامبەر ئەو پابەندبوونانەی بەرامبەر هەرێمی كوردستان دەكەوێتە سەرشانی و مووچەی تەواوی فەرمانبەران و خانەنشینان و چاودێریی كۆمەڵایەتی كوردستان بنێرێت.
سەبارەت بەو پابەندبوونانەی دەكەوێتە سەر حكومەتی عێراق بۆ مووچەی فەرمانبەران، حكومەتی عێراق دەڵێت من پابەندم بە ناردنی مووچەی فەرمانبەرانی كوردستان كە لە ساڵی 2004 لەلایەن وەزارەتی دارایی حكومەتی عێراقەوە تۆمار كراوە، باشە پرسیار ئەوەیە ئایا لەسەر ئاستی عێراق و كوردستان لە ماوەی 12 ساڵی رابردوو چەند ژمارەی فەرمانبەر زیادی كردووە؟ ئایا بۆ دەبێت حكومەتی بەغدا ئەو مافە بەخۆی بدات كە چەند هێندە فەرمانبەری لە 2004 ەوە تائێستا زیادی كردووە، بەڵام دەبێت ژمارەی فەرمانبەرانی كوردستان هەمان ژمارەی ساڵی 2004 بێت، بەپێی تۆماری ساڵی 2004، رێژەی فەرمانبەرانی كوردستان تەنها 680 هەزار فەرمانبەرە، بەڵام خۆتان دەزانن ئێستا زیاتر لە یەك ملیۆن و 400 هەزار فەرمانبەر لە كوردستاندا هەیە و دەبێت مووچەیان بۆ دابین بكرێت. پرسیاری دیكە لێرەدا ئەوەیە ئەگەر بەغدا تەنها مووچەی 680 هەزار بدات، ئایا ئەو 720 هەزار فەرمانبەرەی دەمێنێتەوە چۆن مووچەیان بۆ دابین دەكرێت؟ ئایا نیوەی وەری بگرێت و نیوەی بێ بەش بێت.ئەمە پرسیارێكی گرنگە و دەبێت هەڵوەستەی جدی لەسەر بكرێت. بۆیە حكومەتی كوردستان رازییە نەوتەكەی بداتە بەغدا، بەڵام رازی نییە بەغدا تەنها مووچەی نیوەی فەرمانبەرانی كوردستان بنێرێت. بۆیە ئێمە وەك فراكسیۆنی پارتی دیموكراتی كوردستان پێداگیریمان لەسەر ئەوە كرد كە حكومەتی هەرێمی كوردستان رۆژانە 550 هەزار بەرمیل دەداتە بەغدا، بەڵام بە مەرجێ حكومەتی بەغدا مووچەی تەواوی فەرمانبەران و خانەنشینان و چاودێری كۆمەڵایەتی كوردستان بنێرێت،بەڵام ئەوان ئەمەیان رەتكردەوە و سوربوون لەسەر ئەوەی تەنها مووچەی 680 هەزار فەرمانبەر دەنێرین. بۆیە ئێمە رامانگەیاند دەنگ بەو یاسایەی بوودجە نادەین كە نیوەی فەرمانبەرانی كوردستان لە مووچە بێ بەش دەكات.
* باشە ئەگەر گریمانەی ئەوە بكەین، ئێوە رازی بوونایە كە بەغدا مووچەی 680 هەزار فەرمانبەر بنێرێت، ئایا بەغدا بەمەش پابەند دەبوو؟
- سەبارەت بەم خاڵەش كە لە جێگەی خۆیەتی، پێشنیارێكی دیكەیان كردوو و لە یاساكە نووسیویانە ناردنی ئەم مووچەیەش گرێدەدرێتەوە بە رێژەی ئەو نەوتەی هەرێم رادەستی سۆمۆی دەكات، ئەمەش مانای ئەوەیە ئەگەر لەبەر هەر هۆكارێك كوردستان نەیتوانی ئەو رێژەیە بنێرێت، بۆ نموونە بووە مانگێك تەنها توانی 400 یان 500 هەزار رۆژانە رەوانە بكات، ئەوا بەغدا هێندەی پارەی ئەو نەوتە پارە دەنێرێت بۆ هەرێمی كوردستان.لەسەر ئەم پرسە من قسەم لەگەڵ سەلیم جبوری سەرۆكی پەرلەمانی عێراقكرد و پێمگووت، ئایا هیچ دەوڵەتێك بەمشێوەیە مامەڵە لەگەڵ هاووڵاتیانی خۆی دەكات؟ لە وەڵامدا سەلیم جبوری بە پەرلەمانتارانی گووت، ئەمە بۆ عێراق خراپە، چۆن كوردستان هەتا ئێستا بەشێكە لە عێراق و ئێمە نەوت لەكوردستان بكرین، ئەگەر ئێمە كوردستان بەبەشێك لە عێراق دەزانین، دەبێت پێش هەموو شت شایستە داراییەكانی كوردستان دابین بكەین، پاشان ریككەوتنێكی تازە لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان بكەین، بۆیە ئەگەر ئێمە تەنها لەسەر ئەوە رازی بین مووچەی 680 هەزار فەرمانبەری كوردستان بنێرین، ئەی ئەو 700 هەزار فەرمانبەرەی دەمێنێتەوە چۆن مووچەیان بۆ دابین دەكرێت.
* باشە چەند جارێك گوێمان لە بەرپرسانی عێراقی بووە دەڵێن، هەرێمیش وەك ئێمە نەوت دەفرۆشیت، بۆ ئێمە دەتوانین مووچە بدەین بۆ هەرێم ناتوانێت مووچە بدات، ئایا لەسەر ئەم قسانە چی دەڵێت؟
- ئەو قەیرانە ئابوورییەی لە كوردستاندا هەیە لە عێراقدا خراپترە، حكومەتی عێراق لە داهاتی نەوت مووچەی فەرمانبەرانی بۆ دابین ناكرێت، خۆ ئەگەر یەدەگی نەختینەی بانكی ناوەندی عێراق نەبوایە كە پێشتر 80 ملیار دۆلاری تێدابووە و ئێستا بۆتە 45 ملیار دۆلار، ئەوا عێراق نەیدەتوانی مووچەی فەمانبەرانی بدات، هەروەها عێراق دەوڵەتە توانیویەتی سوود لە قەزری بانكی نێودەوڵەتی و سندوقی نەختی نێودەوڵەتی وەربگرێت، ئەمەش مانای ئەوەیە تەنها بۆ دابینكردنی مووچە فەرمانبەران، حكومەتی عێراق لەم دووساڵەدا نزیكەی 40-50 ملیار دۆلار كورتهێنانی هەبووە، بەڵام حكومەتی هەرێمی كوردستان نە یەدەگی بانكی ناوەندی لەبەردەستە نە بانكی نێودەوڵەتی و سندوقی نەختی نێودەوڵەتی مامەڵەی لەگەڵ دەكات و قەرزی بداتێ، بۆیە كاتێك خەڵكانێك چ لەسەر ئاستی كوردستان و چ لەسەر ئاستی عێراق، ئەم بەراوردە لە نێوان كوردستان و عێراق دەكەن، ئەمە بێجگە لە موزایەدەی سیاسی و دژایەتیكردنی هەرێمی كوردستان شتێكی دیكە نییە و واقیعەكە چەواشە دەكەن.