لە ساڵی 2009 پەرلەمانی كوردستان بە دەنگی زۆرینەی هەرە زۆری پەرلەمانتاران پرۆژەی دەستووری هەرێمی كورستانی پەسەند كرد و بەرزی كردەوە بۆ سەرۆكی هەرێمی كوردستان بۆ ئەوەی بینێرێت بۆ ریفراندۆم و ئەگەر هەر ئەو كات راپرسی لەسەر بكرایە، ئەوا كوردستان دەبووە خاوەن دەستووری خۆی و ئەوكاتیش هەم دامەزراوە شەرعییەكان دەیانزانی ئەرك و مافیان چییە، هەم گەلی كوردستانیش دەیزانی ئەرك و مافی چییە. بەڵام ژمارەیەك لە پەرلەمانتاران بە بیانووی جۆراوجۆر ئاژاوەیان دژی راپرسی دەستوورەكە بەرپاكرد، بەوەی كە دەستوورەكە كەموكورتی هەیە، بەڵام ئەگەر دەستوورەكە ئەو ئاستەنگانەی بۆ دروست نەكرابایە، ئەوا هەتا ئێستا دەتوانرا ئەو كەموكورتییانە هەموار بكرێنەوە، لە هەمانكاتدا ئەگەر دەستوورەكە پەسەند بكرایە، زۆر لەو كێشانەی ئێستا هەمانن، هەرئەوكات لەگەڵ پەسەندكردنی دەستوورەكە چارەسەر دەكران. بۆ قسەكردن لەسەر گرنگیی دەستوور بۆ دەوڵەت و هۆكارەكانی پەكخستنی پرۆژەی دەستووری كوردستان، ئەم دیمانەیەمان لەگەڵ دادوەر عەبدولكەریم ئەبوبەكر هەمەوەندی سكرتێری لیژنەی نووسینەوەی پرۆژەی دەستووری كوردستان ئەنجام دا و بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی گوڵان-ی دایەوە.

* ئەگەر سەرەتا لە پێناسەیەكی گشتی دەستوورەوە دەست پێبكەین؛ ئایا گرنگی بوونی دەستوور بۆ هەر وڵاتێك چییە و بۆچی پرۆژەی نووسینەوەی دەستوور پێویستی بە ماوەیەكی زۆرە؟ ئایا پەلەكردن لە نووسینەوەی دەستوور چ ئاكامێكی لە سەر ژینگەی سیاسی و سەقامگیریی كۆمەڵگە دەبێت؟
- دەستوور گرێبەستێكە لە نێوان حكومەت و گەل، هەر دوو لایەن پێیەوە پابەند دەبن و ماف و ئەركەكانی خۆیان لە رێگەی ئەم دەستوورەوە پیادە دەكەن، ئەمەش مانای ئەوەیە دەستوور مەرجەعێكە بۆ حكومەت و گەل، هەردوولایەن ماف و ئەركیان هەیە و دەبێت بەو دەستوورەوە پابەند بن بۆ ئەوەی وڵاتێكی دامەزراوەیی و رێكوپێك دابمەزرێت و هەر كێشە و گرفتێك رووبەڕوویان ببێتەوە، چارەسەری گونجاو و پێویستی بۆ بدۆزنەوە. لە هەرێمی كوردستانیشدا پرۆژەی دەستووری هەرێمی كوردستان مێژوویەكی كۆنی هەیە، لە شۆڕشی ئەیلوولی پیرۆزەوە پرۆژەیەكی لەم جۆرە هەبوو، ئەو كات جەنابی مەلا مستەفا بارزانی لە ناو كڵپە و بڵێسەی شۆڕشدا بیری لە زەروورەتی دەستوور بۆ كوردستان كردۆتەوە و لەسەر راسپاردەی سەرۆكی نەمر یاساناس و رۆشنبیری گەلەكەمان، رێزدار جەرجیس فەتحوڵا پڕۆژەیەكی بۆ دەستووری هەرێمی كوردستان گەڵاڵە كرد، بەڵام بە هۆی رێككەوتنە شوومەكەی جەزائیر بابەتەكە كۆسپی هاتەپێش و نەكرا ئەنجام بدرێت. هەر بۆیە دوای هەڵبژاردنی ساڵی 1992 و دامەزراندنی پەرلەمانی كوردستان، دیسانەوە لێژنەیەكی دیكە بۆ گفتوگۆ لە سەر هەمان پرۆژە و دەستوور پێكهێنرا و دیراسەتێكی رێكوپێكێان لەسەر كرد، بەڵام دیسانەوە لەگەڵ هاتنەپێشەوەی مەسەلەی فیدڕاڵێەت و بڕیاردان لە سەر فیدڕاڵییەت لەلایەن پەرلەمانی كوردستانەوە، وا پێویستی كرد جارێكی دی دیراسەی پرۆژەكە بكرێتەوە. ئەوە بوو لەو ماوەیە پەرلەمانی كوردستان لێژنەیەكی لە 19 ئەندام پێكهێنا كە زۆربەیان پسپۆڕ بوون لە یاسادانان و دەستووری نێودەوڵەتی و دەتوانین بڵێین نوێنەرایەتی هەموو لایەنە سیاسی و حزبی و ئایین و ئایینزا و نەتەوەكانیان دەكرد. پرۆژەی دەستوورەكە لە ماوەی زیاتر لە پێنج ساڵ تەواوكرا و لە پەرلەمانی كوردستان دەنگی پێدرا و رەوانەی سەرۆكایەتی هەرێم كرا بۆ ئەوەی سەرۆكی هەرێم بیخاتە بەردەم گەلی كوردستان بۆ ئەنجامدانی راپرسی گشتی لە سەری، بەڵام بە داخەوە راپرسییەكە تەگەرەی تێكەوت، ئێستاش كە لێژنەیكی دیكە راسپێردراوە بۆ پێداچوونەوە بە پرۆژەكە، بڕواناكەم بتوانێ لەو ماوەیەی بۆی دیاری كراوە، ئەركەكە ئەنجام بدات. من لەگەڵ ئەوەدا نیم پەلە بكرێت لە نووسینەوەی دەستوور، ئەوەتا ئێمە دوای چەندین ساڵ ئەو پرۆژە یاسایەمان گەڵاڵە كرد، كەچی پێمان دەوترا كەموكورتی تێدایە، ئیتر چۆن لە ماوەی سێ مانگدا دەكرێ ئەو هەموو كەموكورتی و گرفتانەی بۆی دۆزراوەتەوە، چارەسەر بكرێ؟ دەكرێ پشت بە پرۆژەكەی ئێمە ببەستن و پرۆژەیەكی دیكە پاكنووس بكرێت و شتی زیاد و كەمی لێ چارەسەر بكرێت.
* دەستوور بۆ بەرژەوەندی یەك لایەنی سیاسی نانووسرێتەوە، بەڵكو دەستوور بۆ نەوەكانی ئایندە دەنووسرێتەوە، بەڵام بەشێك لە حزبە سیاسییەكانی كوردستان بەو جۆرە سەیری دەستوور دەكەن، وەك ئەوەی بۆ یەك حزب بنووسرێتەوە. ئایا بە سیاسیكردنی دەستوور چ كارەساتێك بۆ نەتەوە دروست دەكات؟
- بەداخەوە بە سیاسیكردنی دەستوور كارەساتی لێ پەیدا دەبێت، هەروەك چۆن ئێستا شەڕەقسە و دەمەتەقە و كێشەیەكی بەلاشی لێ پەیدا بووە. لە واقیعدا دەستوور پرۆژەیەك نییە حزبێكی دیاریكراو بۆخۆی دایبڕێژێت، چونكە ئەو حزبەی لە كاتی نووسینەوەی دەستوور باڵادەستە، لەوانەیە لە داهاتوودا ئەو باڵادەستییەی نەمێنێت، كەواتە هەر حزبێكی كوردستانی دەبێ ببێتە پاڵنەرێك بۆ ئەوەی دەستووری وڵاتەكەی بێتەكایەوە، نەك ببێتە هۆكارێك بۆ قۆرغكردن، یان بۆ بەرژەوەندی خۆی رێگانەدات دەستوورەكە رووناكی ببینێت، وەك چۆن پرۆژەی دەستووری كوردستانیان بەو ئاكامە برد و نەیانهێشت بخرێتە ریفراندۆم و كوردستانیش خاوەنی دەستووری خۆی بێت.
* لە هەرێمی كوردستان دوای نزیكەی 7 ساڵ لە خەریكبوون بە پرۆژەی نووسینەوەی دەستووری كوردستان، بڕیار بوو لە ساڵی 2009 لەگەڵ هەڵبژاردنەكانی پەرلەمان ئەو دەستوورەش بخرێتە ریفراندۆمەوە، بەڵام بە هۆی گوشاری سیاسی و رەخنەی زۆر توند لە سەر پرۆژەی ئەو دەستوورە، بۆیە ریفراندۆمەكە دواخرا. ئایا تاچەند كوردستان زیانی كرد كە نەبووە خاوەنی دەستووری خۆی و تاچەند بوونی دەستوور گرنگە بۆ چارەسەركردنی كێشەكان؟
- پەكخستنی پرۆژەی دەستووری هەرێمی كوردستان زیانێكی زۆر گەورەی بە كوردستان گەیاند، دەبوو ئەو پرۆژە دەستوورەی كە لە پەرلەمانی كوردستان بە زۆرینەی رەهای پەرلەمانتاران پەسەندكرا و تەنیا یەك دەنگ لەگەڵیدا نەبوو، راپرسی لەسەر بكرابایە و گەل پەسەندی بكردایە، بەڵام كاتێك نەخرایە دەنگدانەوە، ئەوە پێشێلكردنێكی روون و ئاشكرا بوو دژ بە هەموو یاساكانی هەرێم و نەریتی نێودەوڵەتی، ئەگەر لەو كاتەوە خاوەنی دستووری خۆمان بووینایە، زۆر شت دەگۆڕا، بەڵام لەبەر ئەوەی دەستوورمان نییە، ئەوەتا وەك ئێستا دەیبنین نە حكومەتەكەمان بووەتە حكومەتێكی دامەزراوەیی تەواو، نە توانیومانە ئەو كێشە و گرفتە یاساییانەی رووبەڕوومان بووەتەوە چارەسەریان بكەین.
* دیارە دەستوور رەنگدانەوەی ئەو سات و وەختەیە كە دەستوورەكەی تێدا دەنووسرێتەوە. ئایا ئەگەر ئێمە لە 2009 ببووینایە بە خاوەنی دەستوور، لە ماوەی ئەم هەشت ساڵەی رابردوو نەماندەتوانی چەند بڕگەیەكی ئەو دەستوورە هەموار بكەینەوە؟ لەمەش زیاتر ئایا رۆشنبیرییەكی دەستوور لای هاووڵاتیان بۆ چۆنیەتی مامەڵەكردن لەگەڵ دەستوور دروست نەدەبوو؟
- بێگومان ئەگەر بە تەواوەتی راپرسیمان لەسەر ئەو دەستوورە بكردایە و ببوایە بە دەستوورێكی نووسراو و متمانەپێكراو، ئەمڕۆ دەبووینە خاوەنی دەستوورێكی باوەڕپێكراو، تەنانەت ئەگەر كەموكورتیشی هەبووایە، دەمانتوانی لەو ماوەیەدا بۆ جارێكی دی هەموارمان بكردایەتەوە، بەڵام كارەساتە گەورەكەمان ئەوە بوو كە رێگەیان نەدا پرۆژە یاسای دەستوور كە تەواو ببوو، بخرێتە دەنگدان و وەكو هەموو میللەتانی دنیا ببووینایە بە خاوەنی دەستوورێكی هەمیشەیی، ئەو هەموو زیانەشمان بەرنەدەكەوت كە لە غیابی دەستووردا بۆ هەرێمەكە رووبەڕوومان دەبێتەوە. بەڕا و بۆچوونی خۆم لایەنی ناوخۆ و دەرەكیش هەبووە كە نەیدەویست هەرێمی كوردستان ببێتە خاوەن دەستوور بۆ ئەوەی هەرێمی كوردستان لە بۆشاییەكی یاسایی و دەستووریدا پەنگ بخواتەوە. لەمەش خراپتر ئەو دەستوورە لەناو پەرلەمان بە زۆرینەی رەها پەسەند كرا، لە رووی یاساییەوە گەڕانەوەی بۆ پەرلەمان كارێكی ناسایی بوو، هەر بۆیە گێڕانەوەی پرۆژەی ئەو دەستوورە جارێكی دیكە بۆ ناو پەرلەمان ئەویش سەرپێچیەكی زۆر روون و ئاشكرایە، چونكە لە هیچ شوێن و دەوڵەتێكدا نەبووە پرۆژەی دەستوور دەنگی لەسەر بدرێت و ئامادەكرابێت بۆ راپرسی، كەچی بگەڕێندرێتەوە و رابگیردرێت. لە كاتێكدا پەرلەمان ئەو دەستوورە پەسەند دەكات و دەینێرێتە سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان بۆ ئەوەی ئیمزای بكات و بینێرێت بۆ ریفراندۆم، ئەوا لەم حاڵەتەدا جەنابی سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەسەڵاتی ئەوەی نابێت پرۆژەی دەستوورەكە بگێڕێتەوە بۆ پەرلەمان، بۆیە ئەمەش سەرپێچی یاساییە و دەبوو پرۆژەی دەستوور كە لە پەرلەمان بەزۆرینەی دەنگ بڕیاری لەسەر درا و نێردرایە سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان، ئەوا راستەوخۆ بڕوا بۆ راپرسی و دەنگدان، تەنانەت ئەگەر كەموكورتییەكیشی تێدا بووایە، دەمانتوانی جارێكی دیكە هەمواری بكەینەوە، هەروەكو چۆن لە دەوڵەتە هەرە گەورەكاندا نەك یەك جار و دووجار، بگرە چەندین جار دەستوورەكانی خۆیان هەموار كردۆتەوە، هەمواركردنەوەی دەستوور و چاككردن و پێشخستنی پرۆسەیەكی زۆر ئاساییە و هەموو میللەت و دەوڵەتێك پەنای بۆ دەبات . بۆیە ئەگەر لە ساڵی 2009 دەستوورەكەی ئێمەش لە راپرسیدا پەسەند بكرایە، ئەو كات هەموو ئەندامێكی ناو پەرلەمان دەیتوانی ئیستناد بكاتە سەر ماددەكانی ناو دەستووری كوردستان بە پشت بەستن بەو دەستوورە كێشەكان چارەسەر دەكرا، هەروەك چۆن ئێستا لەبەر ئەوەی عێراق دەستووری هەیە، دەتوانین بڵێین عێراق بەرامبەر هەرێمی كوردستان پێشێلی دەستوورەكە دەكات، بە هەمان شێوە ئەگەر ئێمەش دەستوورمان هەبووایە، دەمانتوانی بەپێی بڕگەكانی ئەو دەستوورە و ماددەكانی بمانسەلماندایە كە فڵان حزب و دامەزراوە و كەسایەتی پێشێلی یاسایی كردووە، تەنانەت دەمانتوانی بڵێین فڵانە نەتەوەش پێشێلی دەستووری هەرێمی كوردستانی كردووە.
* دوای ئەوەی 7 ساڵ ماندووبوونی هەموو دەستوور داڕێژەرانی كوردستان بەهەدەر درا، لە ساڵی 2014 پەرلەمان لێژنەیەكی دیكەی بۆ داڕشتنەوەی دەستووری كوردستان پێكهێنا، ئەمجارەیان ماوەی سێ مانگیان بۆ نووسینەوەی دەستوور دانا، بەڵام وەك بینیمان بە سێ مانگ دەستوور نەنوسرایەوە. ئایا چەند غەدرمان لە خۆمان كرد كە پرۆژەی ئەو دەستوورەمان وەلانا كە 7 ساڵ پێوەی خەریك بووین؟
- بە ئاستەنگدانان لە بەردەم تێپەڕبوونی دەستوور و وەلانانی پرۆژەكە زیانێكی گەورەمان لەخۆمان دا. پێشینییان وتوویانە: (هەڵگرتنی بەردی گەورە، نیشانەی نەهاویشتنێتی)، كە سێ مانگیان بۆ دانا، واتا لابردنی پرۆژەكە و ئاستەنگ دروستكردن بوو بۆ ئەو پرۆژە چارەنووسسازە، من تێناگەم لە كاتێكدا پرۆژە یاسای دەستوورێك بە پێنج ساڵ تەواو بووبێت بەو هەموو پسپۆڕ و شارەزایە ئیتر چۆن و بە چ حیكمەتێك ئەو لێژنەیە دەتوانێت بە سێ مانگ ئەو دەستوورە دابڕێژرێتەوە، ئەو سەقفەی بۆ داڕشتنەوەی دەستوور لە ماوەی سێ مانگ دانرا، سەقفێكی دوور لە لۆژیك و خەیاڵی بوو .

* ئایا كاتێك پرۆژەی نووسینەوەی دەستووری وڵات دەبێتە مەیدانێك بۆ موزایەداتی سیاسی لە نێوان حزبەكان، تاچەند دەبێتە هۆكاری ئەوەی وڵات بێ دەستوور بێت و چوارچێوەیەك نەمێنێت بۆ ئەوەی چارەسەری كێشەكانی تێدا بكرێت؟
- وەكو لە سەرەتاوە ئاماژەم پێكرد لایەنی دیاریكراو هەیە نایەوێت و رێگانادات هەرێمی كوردستان ببێتە خاوەنی دەستوور، هەربۆیە هەر لەسەرەتاوە كە ئەو هەموو پاساو و بیانووە بۆ دەستوورەكە هێنرایەوە، راستەوخۆ وتم: ئەمە بەڵگەیە كە نایانەوێت خەڵكی كوردستان ببێتە خاوەنی دەستووری خۆی، هەرواش دەرچوو. ئەوە بوو پرۆژەكەیان لە گشتپرسی كشانەوە و دووبارە هێنایانەوە ناو پەرلەمان، ئەمەش بەمانای ئەوە دێت كە نایانەوێت كوردستان خاوەنی دەستوور بێت، ئێستاش لایەنی زلهێز هەیە لە وڵاتانی ئیقلیمی و دەرەكیش كە زۆر بە توندی لە دژی دەركردنی دەستووری كوردستانن، ئەمەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە دەستوور رەمزی سەربەخۆیی و خۆبەڕێوەبردنە، هەربۆیە زۆر بە توندی دژی تێپەڕبوونی پرۆژەی دەستوورەكە بوون و تەنانەت رێگایان نەدا گشتپرسیشی لەسەر بكرێت. ئەوان باش دەیانزانی ئەگەر لە كوردستان دەستوور نەبێت، ئەوە دەكەوینە ناو ئەو كێشە و گرفتانەی ئەمڕۆوە، تەنانەت زۆر بە ئاسانی لێرە و لەوێ هێز و لایەنی سیاسی لە دژی یەكتر هان دەدرێت، بۆ ئەوەی كوردستان سەربەخۆ نەبێت و نەبینە دەوڵەت.

* كەواتە چۆن دەبینە خاوەنی دەستوورێك كە نەوەكانی داهاتووش سوودی لێوەربگرن؟
- ئەو پرۆژە دەستوورەی لە ساڵی 2009، پەرلەمانی كوردستان پەسەندی كرد، كە دەستوورێكی زۆر پێشكەوتوو بوو، دەتوانرێت هەر هەمان پرۆژە بخرێتە راپرسییەوە و دەنگی لەسەر بدرێت، پاشان بۆ هەمواركردنەوەی كەموكورتییەكان دەتوانرێت بە رێگەی دەنگی چەند پەرلەمانتارێك داوای هەمواركردنی ئەو بڕگانە بكەن، وەك نەریتی زۆربەی وڵاتانی جیهان، لەوانە ئەمەریكا و هیندستان چەندین جار ماددەكانی ناو دەستووریان هەموار كردۆتەوە، تەنانەت وڵات هەیە 20 جار زیاتر دەستوورەكەی هەموار كردۆتەوە، دەقەكانی دەستوور، دەقی قورئانی پیرۆز نییە كە دەستكاری نەكرێت و هەموارنەكرێتەوە، بۆ دەبێت ئێمە ئەوەندە موعەقەد بین كە نەتوانین پرۆژە یاسایەك تێپەڕێنین، من ئەو هەموو رەخنە و گرفت و ئاستەنگانەی كە لە بەردەم تێپەڕاندنی دەستووری كوردستان دانرا تەنیا بۆ موزایەدەی حزبی ناگەڕێنمەوە، بەڵكو لە سەرەتاوە لە دژی بوونی دەستوورەكە بوون و نەیاندەویست هەر دەستوور هەبێ، لایەنی دەرەكی مەترسی ئەوەیان هەبوو لەگەڵ ئەوەی هەرێمەكە دەبووە خاوەنی دەستوور، لە هەمانكاتدا كوردستانیش بەرەو سەربەخۆیی دەڕۆیشت، هەربۆیە بۆیان چووە سەر و ئەو هەلەیان لەدەست داین.

* ئەمڕۆ كوردستان لە زۆر رووەوە، بەتایبەتی بەرەو سەربەخۆیی هەنگاوی باشی ناوە، ئایا نەبوونی دەستوور كاریگەری لەسەر ئەو هەوڵە هەیە؟
- بە هەرحاڵ، پرۆژە یاسای دەستوور رێگەی لە سەربەخۆیی نەگرتووە، چونكە دەكرێ دوای راگەیاندنی سەربەخۆییش دەستوور دابڕێژین، بەڵام ئەگەر دەستوور ئامادە بووایە، زۆر زۆر باشتر كارەكان دەچوونەپێش، ئەگەر ئێمە هەنگاو بنێین بەرەو سەربەخۆیی، دەتوانین لەهەمان كات كار بۆ دەستوورەكەش بكەین.

* خۆت سكرتیری ئەو لیژنەیە بوویت كە پرۆژەی دەستووری داڕشت. ئایا تاچەند رەچاوی مافەكانی مرۆڤ و ئازادی و ئایین و ئایینزا و نەتەوەكان و رەگەز و چین و توێژەكانی كوردستان لەو رەشنووسی دەستوورەدا كراوە، بەتایبەت كە هەرێمی كوردستان بە هەرێمی پێكەوەژیان و لێبووردەیی ناسراوە؟
- لە داڕشتنەوەی پرۆژە دەستووری هەرێمی كوردستاندا، سوود لە ئەزموون و دەستووری 40 وڵاتی پێشكەوتوو وەرگیراوە، لەوانە ئەمەریكا، رووسیا، وڵاتانی عەرەبی و ئەوروپی، واتا ئەم پرۆژەی دەستوورە بەرهەمی زادەی فیكر و بۆچوونی هەموو ناوەڕۆكی ئەو دەستوورانەی دنیای پێشكەوتوو بووە و رەچاوی پێكەوەژیانی كۆمەڵایەتی و ئایینی و نەتەوەیی تێدا كراوە، مافی هاووڵاتیبوون و كەسایەتی تاكی كوردی تێدا چەسپێنراوە، تەنانەت رەچاوی دەستووری عێراقیشی وەكو دەستووری دایك تێدا كراوە و شتێكی وای تێدا نییە دژ بێت لەگەڵ دەستووری عێراقدا، ماددە و ئەحكامەكانی زۆر بە رێكوپێكی دانراوە، بەڵام بەداخەوە ململانێی ناوخۆ و حزبایەتی و موزایەداتی سیاسی وایكرد، بڵێن كەموكورتی تێدایە، هەروەها لەگەڵ هاندانی دەرەكی و دژایەتیكردنی ئەو وڵاتانەی كە كوردستانیان بەسەردا دابەشكراوە، هەمووی وایكرد پرۆژەكەیان لەبار برد. بۆیە، ناكرێت ئێمە لەسەر ئەو ئەقڵییەتە حزبییە تەسكە بەردەوام بین و دژی هەموو دەستكەوت و پرۆژە نەتەوەیی و نیشتمانییەكان بوەستینەوە. ئەوەتا ئێستا بە ئاشكرا ئەگەر فڵان حزب بڵێت سەربەخۆییم دەوێت، حزبی بەرهەڵستكاری ئەو حزبە دەڵێت: نامانەوێت و دەمانەوێت لەگەڵ عێراق بین، بەئاشكرا هاوار دەكرێت، با بچینەوە بەغدا، بەغدایەك كە بوونی نییە و نەماوە.
* لە كوردستان كۆمەڵێك قەیرانی ئابووری و سیاسیمان هەیە، ئایا ئەگەر دەستوورمان هەبووایە تاچەند دەتوانرا ئەو گرفت و كێشانە چارەسەر بكرێت؟
- من ناڵێم دەستوور چارەسەری هەموو گرفت و كێشەكان دەكات، هەندێكی وەكو قەیرانی ئابووری دەستی عێراق و دەرەكی تێدایە، هەروەها لەكاتی ئەم قەیرانەدا كە عێراق بودجەی نەدەنارد، لەلایەكی دیكەشەوە لایەنە سیاسییەكانی ناوخۆش نەیاندەهێشت نەوت بفرۆشین و پرۆسەكەیان دواخست، تەنانەت راوبۆچوونی شەقامیان بەلاڕێدا دەبرد، ئەمەش وایكرد تووشی قەیران ببین، لەكاتێكدا هەموو تاكێكی كوردستانی دەزانێت وڵاتانی دەوروبەر و عێراق هۆكاری سەرەكی قەیرانە ئابوورییەكانی كوردستانن، كاتێكیش بەهای نەوت هاتە خوارەوە گرفتەكە ئاڵۆزتر بوو، بەڵام وێڕای هەموو ئەمانەش ئەگەر دەستوورمان هەبوایە، زۆر لەو گرفت و كێشانە چارەسەر دەكران، لەبەر ئەوەی بازنەیەك بوو هەموومان كۆبكاتەوە، ئەوكات مەرجەعمان دەبوو بە دەوڵەت و میللەت ئەركەكانی سەرشانی جێبەجێ دەكرد. لایەنێكی دیكە كە زۆر گرنگە ئاماژەی پێبكەم، دیارە لە زۆر وڵاتی دیكەی دنیاش لەكاتی دامەزراندنیدا ئەم حاڵەتە روویداوە، هەرگیز هەموو لایەنە سیاسییەكان و حزبەكان لە سەر پرۆژە یاسای دەستوور و ریفراندۆم و تەنانەت دروستبوونی دەوڵەتیش كۆك نەبوون، بەڵام ئەوان لە پرۆژە نەتەوەیی و نیشتمانییەكاندا هێڵی سووریان هەیە و دەنگی میللەت لە سەرووی هەموو دەنگەكانەوە بووە، بۆیە ئێمە دەمانتوانی پرۆژەی دەستوورەكە بخەینە دەنگدانەوە، ئەگەر دەنگی نەهێنا، ئەوا دەگەڕایەوە و دووبارە داوامان لێدەكرا هەمواری بكەینەوە و كەموكورتییەكانی راست بكەینەوە، دوای ئەوە جارێكی دیكە دەخرایەوە راپرسی بۆ ئەوەی دەنگی لەسەر بدرێتەوە، ئەوجا لەبەر ئەوەی ئەو پرۆژەی دەستوورە، بە ئاستی ستاندەردی جیهانی دەستوورێكی نێودەوڵەتی و نموونەییە، ئەوا دەكرا تەنانەت لە دواڕۆژدا پارچەكانی دیكەی كوردستانیش سوودی لێوەربگرێت و بەپێی بەرژەوەندی میللەتەكە هەمواری بكاتەوە.


* بەڵام ئێستا ئامادەكاری دەكرێت بۆ ئەنجامدانی ریفراندۆم بۆ سەربەخۆیی كوردستان، ئەمیشیان وەك ریفراندۆمەكەی دەستوور خەریكە ئاستەنگی بۆ دروست بكرێت، ئایا لەسەر ئەمیان چی دەڵێن؟
- لەگەڵ ئەم هەموو كۆسپ و ئاستەنگ و ململانێ ناخۆشە توندەی كە ئێستا هەیە، بەڵام ئومێدم زۆرە ریفراندۆم بكرێت و سەربەخۆیی بەدەست بهێنین، چونكە هەلەكە لەبەردەستدایە و سەركردەكانمان زۆربەیان چاویان لەوەیە كە ریفراندۆم بۆ سەربەخۆیی ئەنجام بدەین و ببینە خاوەنی دەستوور و وڵاتی خۆمان، داوا لەهەموو تاكێكی كورد دەكەم پشتگیری لە سەربەخۆیی كوردستان بكات كە بە هەزارەها شەهید و قوربانی و ماڵوێرانیمان داوە، ئەوەش تەنیا لە پێناو سەربەخۆیی و دەوڵەتی كوردستاندا بووە، هەر حزب و لایەنێكی سیاسی كە دژایەتی سەربەخۆیی بكات، واتا راستگۆ نەبووە لەگەڵ ئەو هەموو خەبات و قوربانی و شەهیدەی كە هەیەتی، ئەمەی ئەمڕۆ روودەدات و ئەوانەی دژایەتی سەربەخۆیی و دەوڵەتی كوردستان بە راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ دەكەن و بیانوو و پاساوی جۆراوجۆری بۆ دێننەوە، بۆ ئەوەیە فیتنەیەك لە كوردستاندا بگێڕن، داوا لە پەروەردگار دەكەم بەزەیی بەم میللەتە مەزڵوومەدا بێتەوە، بۆ ئەوەی لەم ئاشووب و فیتنە و ئاژاوەیە رزگارمان بێت.