هەرێمی كوردستان بە درێژایی 1100 كیلۆمەتر بەرەیەكی شەڕی فراوانی لەگەڵ تیرۆریستانی داعش هەیە، داستانی نەبەردی و سەركەوتنەكانی پێشمەرگە وایكرد جیهان وەك فریادڕەسی شارستانیەت و مرۆڤایەتی سەیری كوردستان و پێشمەرگە بكەن، هەر ئەمەش وایكرد فیلمی دیكۆمینتاری پێشمەرگە لە گەورەترین فیستیڤاڵی سینەمای جیهانی نمایش بكرێت و هەموو ئامادەبووان لە سەرانسەری جیهانەوە بە چەپڵەڕێزان پێشوازی لە پێشمەرگە بكەن، زیاد لەمەش سەركەوتنەكانی پێشمەرگە بە ئاستێك هاوسۆزیی نێودەوڵەتی بۆ كوردستان دروستكردووە كە ببێتە دەرفەتێكی مێژوویی بۆ ئەوەی كورد بڕیاری چارەنووسی خۆی بدات، بەڵام ئەوەی جێگەی نیگەرانییە ئەوەیە كە لەسەر ئاستی ناوخۆی كوردستان كێشەی سیاسیی نێوان حزبەكان جۆرێك چەقبەستوویی تێكەوتووە و مەترسیی ئەوەی دروستكردووە ئاستەنگ بۆ پرۆسەی سەربەخۆیی دروست بكات، بۆ قسەكردن لەسەر ئەم پرسانە سەردانی میحوەری گوێڕ- مەخموورمان كردو ئەم دیمانە تایبەتەمان لەگەڵ سیروان بارزانی ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان و بەرپرسی میحوەری گوێڕ- مەخموور ئەنجامدا و بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی گوڵان-ی دایەوە.

* ئێستا لەسەر ئاستی ناوخۆ كۆمەڵێك كێشەی سیاسی بوونیان هەیە و جۆرێكیش لە چەقبەستوویی پێوەدیارە. ئایا وەك ئەندامی سەركردایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان چۆن سەیری ئەو كێشە سیاسییە ناوخۆییانە دەكەیت لە كاتێكدا زیاتر لە 1000 كیلۆمەتر بەرەی شەڕمان لەگەڵ داعش هەیە؟
- سەبارەت بەو نەتەوانەی كە هێشتا دەوڵەتی سەربەخۆیی خۆیان رانەگەیاندووە، ناكۆكی و كێشە سیاسییەكان دوو جۆرن، یەكەمیان پەیوەستە بە ململانێی سیاسی لە نێوان حزبەكان، ئەمەیان شتێكی سروشتییە و لە هەموو وڵاتێكی دیموكراتی بوونی هەیە، كێشەی دووەمیان پەیوەستە بە كاریگەریی دەستێوەردانی دەرەكی لەلایەن ئەو دەوڵەتانەی كە دژی دامەزراندنی دەوڵەتن بۆ ئەو نەتەوەیە، بۆیە ئەم جۆرە كێشانە بە تەواوەتی چارەسەر نابن، تا ئەو نەتەوەیە نەبێتە خاوەنی دەوڵەتی سەربەخۆی خۆی، ئەمە بۆ ئێمەش هەروایە، هەتا نەبینە خاوەنی دەوڵەتی سەربەخۆی خۆمان، ئەوا ناتوانین كێشەی دووەمیان چارەسەر بكەین، بەڵام سەبارەت بە جۆری یەكەمیان كە ململانێی سیاسیی نێوان حزبە سیاسییەكانە، ئەوا ئەمەیان ئاساییە و دەبێت پەرەی پێبدرێت بۆ ئەوەی رەوتی پەرەپێدانی دیموكراتی جوانتر بێت، بۆیە من ئومێد دەخوازم كێشەی نێوان حزبە سیاسییەكانی كوردستان ململانێی سیاسی بێت لە سەر پۆستێك لە حكومەت و پەرلەمان، یان بیروبۆچوونی جیاواز بێت لەسەر پرسێك، ئەم جۆرە ململانێیە هەر چارەسەر دەبن و ناگەنە بنبەست، بەڵام ئەگەر خوانەخواستە كێشەی نێوان حزبەكان لەژێر كاریگەری فاكتەری دەرەكی دژایەتی دەوڵەتی كوردستان بێت، ئەمەیان دژایەتیكردنی خوێنی شەهیدانە و هەتا نەبینە خاوەنی دەوڵەتی سەربەخۆ چارەسەر ناكرێن، ئومێد دەخوازم كێشە سیاسییەكانی حزبەكانی كوردستان لەسەر ئەم پرسە نەبێت.


* بەڵام ئێستا كوردستان بە بارودۆخێكی هەستیار و ناسكدا تێدەپەڕێت، دەرفەتێك بۆ نەتەوەكەمان هاتۆتەپێشەوە بۆ ئەوەی بڕیاری چارەنووسی خۆی بدات، ئایا ئەگەر ئەم چەقبەستووییە نەكرێتەوە ئەم هەلەمان لەدەست ناچێت؟
- لە سیاسەتدا هیچ شتێك مەحاڵ نییە و دووبارەی دەكەمەوە كە ململانێی سیاسی لە نێوان حزبەكاندا بە ئاسانی چارەسەر دەكرێت، بەڵام ئەگەر خوانەخواستە دەستی دەرەكی لە پشتەوە بێت بۆ دژایەتی دەوڵەتی كوردستان، ئەوا بەڕاستی بارودۆخەكە بەرەو ئاڵۆزی زیاتر دەچێت و لەوانەیە ئەو دەرفەتەی ئێستا بۆ نەتەوەكەمان هاتۆتە پێشەوە لە دەستمان بچێت، ئەگەر ئەم دەرفەتەشمان لەدەست بچێت من پێموایە هەتا سەد ساڵی دیكەش دەرفەتی ئاوا لەبار بۆ كورد دروست نابێتەوە.
* ئەگەر راشكاوانە هاوكێشەی سیاسیی كوردستان بخوێنێنەوە، وادەردەكەوێت، كێشەكان تەنیا ململانێی حزبی نین، بەڵكو بزووتنەوەی گۆڕان بەڕاستی دەیەوێت مەرجی خۆی بە سەر پارتیدا فەرز بكات، لەمەش زیاتر دوای ئەوەی رێككەوتنی سیاسی لەگەڵ یەكێتی ئیمزا كردووە، نەوشیروان دەیەوێت یەكێتیش لە كێشەی نێوان گۆڕان و پارتی تێوەبگلێنێت، ئایا ئەمە مانای ئەوە نییە بارودۆخەكە زیاتر ئاڵۆز دەبێت؟
- ئەگەر نییەتی نەوشیروان مستەفا ئەوە بێت كە یەكێتی لە كێشەی نێوان پارتی و گۆڕان تێوە بگلێنێت، ئەوا راستە بارودۆخەكە ئاڵۆز دەبێت، بەڵام لەو بڕوایەدا نیم یەكێتی نیشتمانی كوردستان خۆی بكاتە بەشێك لە كێشەی نێوان پارتی و گۆڕان، یەكێتی تا ئێستا رۆڵێكی باشی گێڕاوە و هیوادارم لەسەر ئەو رۆڵەی بەردەوام بێت، سەبارەت بەكێشەی نێوان پارتی و گۆڕانیش بەڕاستی ئەو سیاسەتەی نەوشیروان مستەفا لەناو گۆڕان پیادەی دەكات، وڵاتەكەی لە هەموو روویەكەوە تێكداوە، پێش هەموو شت ئەو سیاسەتە وایكردووە هەستی نەتەوەیی و نیشتمانی لای لاوانی كوردستان لاواز بێت، ئەمەش لەبەر ئەوەیە بەجۆرێك لاوانی كوردستانی نائۆمید كردووە كە سەری خۆیان هەڵبگرن و بەرەو هەندەران بڕۆن، ئەگەر دیراسەتێكی وردی هۆكاری چوونی لاوانی كوردستان بۆ هەندەران بكرێت، دەردەكەوێت 90%ی هۆكارەكەی دەگەڕێتەوە بۆ ئەو دروشم و بەڵێنە درۆیانەی كە گۆڕان و نەوشیروان مستەفا خەڵكی ئەم وڵاتەیان پێ فریوداوە، ئاشكرایە لە ساڵانی رابردوو، بەتایبەتی دوای ئەوەی مام جەلال بووە سەرۆك كۆمار و چووە بەغدا، نەوشیروان خۆی حاكمی رەهای سلێمانی بووە، با سەیر بكەین و بپرسین ئایا لەو كاتەی كە بودجەش هەبوو، نەوشیروان چی بۆ سلێمانی كردووە؟ كە لە یەكێتیش جیابووەوە هەوڵیدا ئەوەشی كرابوو، كاولی بكات، بۆیە قسە و كردەوەی نەوشیروان مستەفا یەكناگرنەوە و لە پێناوی ئەو ئامانجە خراپەی هەیەتی، هەموو شێتێك دەكات.


* نەوشیروان مستەفا دەیەوێت مەرج بەسەر پارتیدا فەرز بكات، ئەمەش مانای ئەوەیە دەیەوێت بە جارێك دەرگای دیالۆگ و چارەسەری سیاسی دابخات، ئایا پارتی لە هەمبەر ئەو مەرجانە چی دەڵێت؟
- بە درێژایی مێژووی خەباتی رێبازی بارزانی و پارتی، هیچ دەوڵەت و لایەنێك نەیتوانیوە مەرجی خۆی بەسەر پارتیدا فەرز بكات، بۆیە هیچ كەس و لایەنێك نەك هەر ناتوانێت مەرج لەسەر پارتی فەرزبكات، بەڵكو ئەگەر مەرجی پێشوەختەشی هەبێت، پارتی لەگەڵی دانانیشێت، دوای ئەوەش پارتی ناهەقی بەرامبەر كەس نەكردووە، ئەوەی كرا هەوڵێك هەبوو فیتنە لە كوردستاندا دروست بێت، بەڵام پارتی ئەو فیتنەیەی دوورخستۆتەوە. نەوشیروان هەوڵیدا پەرلەمانی كوردستان بكاتە ئامرازێك بۆ دروستكردنی ئاژاوە و فیتنە لە كوردستاندا، لە كاتێكدا بە درێژایی مێژووی پەرلەمانی كوردستان، هەموو كات پەرلەمان هەوڵیداوە بۆ ئەوەی كێشە ناوخۆییەكان چارەسەر بكات، لەسەر ئەم بنەمایە كە پەرلەمان شكۆ و پێگەی خۆی وەربگرێتەوە، پارتی دیموكراتی كوردستان هەموو هەوڵی بۆ ئەوەیە پەرلەمان كارابكرێتەوە و رۆڵی خۆی لە چارەسەركردنی كێشەكانی كوردستاندا بگێڕێت، بەڵام ئەوەی نەوشیروان مستەفا داوای دەكات، ئەوەیە كە دەیەوێت پەرلەمان هەر بەوجۆرە بێت و كەسێكی هەرزەكاری كەم ئەزموون لە سیاسەت و كاری پەرلەمانی بكاتەوە بە سەرۆكی پەرلەمان، بەوەش بێگومان هەمان ئەزموونی فاشیلی ساڵانی رابردوو دووبارە دەكەینەوە، ئەگەر پەرلەمانیش بووە سەرچاوەی كێشە لە وڵاتەكەماندا، ئەوا ئەو پەرلەمانە نەبوونی باشترە، ئێوە خۆتان لە ئۆكتۆبەری ساڵی رابردوو بینیتان، لەو كاتەی پێشمەرگە قارەمانەكانی كوردستان بە درێژایی 1100 كیلۆمەتر بەرگرییان لە سنووری كوردستان دەكرد و خوێنیان لە سەنگەرەكاندا دەڕژا، بزووتنەوەی گۆڕان خەڵكی هاندەدا بچنە سەر بارەگاكانی پارتی و لەناو بارەگاكاندا كادری ئێمەیان شەهید و بریندار دەكرد و سەرۆكی پەرلەمانیش زیاتر ئاگرەكەی خۆش دەكرد و دەیویست كوردستان كاول بكات، بۆیە ئەو كەسەی كە گۆڕان كردبوویە سەرۆكی پەرلەمان لەو بارودۆخە ئاڵۆزەی كوردستان تێناگات كە پیایدا تێدەپەڕێت. بزووتنەوەی گۆڕان لەم بارودۆخە تێناگات، نازانن بارودۆخی هێزی پێشمەرگە لە سەنگەرەكانی بەرگریدا چۆنە، دانیشتوون لە دوورەوە و لە سایەی ئەو كەشە ئارامەی بە خوێنی پێشمەرگە دروست بووە، موزایەدەی سیاسی و بێ مانا دەكەن، بزووتنەوەی گۆڕان لە بری ئەوەی وەك حزبێكی سیاسی نیشتمانی هەموو هەوڵی بۆ ئەوە بێت، هێزی پێشمەرگە لە سەنگەرەكانی دژی داعش ورەو ئیرادەی بەهێزتر بێت، ئەو لە پشتەوە خەریكی دروستكردنی فیتنە و ئاژاوەیە بۆ ئەوەی سەنگەرەكانی پێشمەرگە لاواز بێت و پێشمەرگە نەتوانێت بەرگری بكات. من لێرەدا زۆر بە راشكاوی دەیڵێم، بە درێژایی ئەو 1100 كیلۆمەترەی كە بەرەی شەڕە دژی داعش، تیرۆریستانی داعش هەست بكەن لە هەر بەرەیەكەوە پێشمەرگە لاوازە، دوای نیوكاتژمێر هێرش دەكەنە سەری، بۆیە ئەگەر نەوشیروان مستەفا لە بارودۆخی ئەمڕۆی كوردستان تێبگەیشتایە، كادرەكانی بەوجۆرە پەروەردە نەدەكرد و هەموو هەوڵی بۆ ئەوە نەدەبوو، سەنگەرەكانی پێشمەرگە لاواز بكات.
* بەڵام بەپێی ئەو رێككەوتنەی گۆڕان لەگەڵ یەكێتی ئیمزای كردووە، یەكێتیش بە جۆرێك لە جۆرەكان دەكەوێتە ژێر ئیلتزاماتی ئەو رێككەوتنە و سیاسەتی گۆڕانەوە، ئایا لەم حاڵەتەدا پارتی دەتوانێت وەك پێشان تەفەهوم لەگەڵ یەكێتی دروست بكاتەوە؟
- ئەوەی ئێستا لە رووكەش دیارە، بەڵێ بەپێی ئەو رێككەوتنە یەكێتی دەكەوێتە ژیر ئیلتزامات و سیاسەتی گۆڕان، بەڵام لە سیاسەت و پڕاكتیزەكردنی لەسەر ئەرزی واقیع هەموو شتێك قابیلی گۆڕانە، بۆیە ئەو واقیعە سیاسییەی لە كوردستاندا هەیە بواری ئەوە نادات كە بتوانن ئەو رێككەوتنە بە تەواوەتی جێبەجێ بكەن.


* بەڵام ناوەڕۆكی ئەو رێككەوتنەی گۆڕان و یەكێتی ئەوەی لێدەخوێندرێتەوە، كە نەوشیروان مستەفا پیلانی بۆ دووئیدارەیی هەبێت؟
- هەر كەسێك بیەوێت دووئیدارەیی دروست بكاتەوە، خیانەت لە خوێنی هەموو شەهیدانی كوردستان دەكات، ئەوەی جێگەی ئومێدە و گوێمان لێدەبێت ئەوەیە هەموو لایەنەكان دەڵێن ئێمە دژی دووئیدارەیین لە هەرێمی كوردستاندا، لەمەش زیاتر پاشان چۆن دەتوانێت دووئیدارەیی دروستبكاتەوە؟ سوپاس بۆ خوا هێزی پێشمەرگەی كوردستان بەبێ جیاوازی ئەوەی سەر بەكام لایەنی سیاسیە، هەر هەمووی دژی دوو ئیدارەییە، دژی شەڕی ناوخۆییە و نەفرەتی لێدەكەن، بۆیە هەر پیلانێك بەو ئاراستەیە دابڕێژرێت پێشوەختە فاشیل دەبێت و هیچیشی بۆ ناكرێت.
* ئەو دەرفەتە مێژووییەی ئێستا بۆ كوردستان هاتۆتەپێشەوە، دیارە دوای پشتیوانی خوا، لەو بڕیارە بوێرەی جەنابی سەرۆك بارزانی-یەوە سەرچاوە دەگرێت كە لە ئابی 2014 بڕیاری شەری مان و نەمانی دژی تیرۆریستانی داعش دا، دوای ئەم بڕیارە قارەمانیەتی و سەركەوتنەكانی پێشمەرگە بووە سیمبول لەسەر ئاستی هەموو جیهان، بەڵام لەم كاتەدا كە پێشمەرگە بۆتە ناسنامەی نەتەوەیەك لەسەر ئاستی جیهان، حزبە سیاسییەكان كێشەی لاوەكی دروست دەكەن و دەیانەوێت ژینگەی سیاسی ئارام نەبێت بۆ ئەوەی ریفراندۆم ئەنجام نەدرێت و پرۆسەی سەربەخۆیی نەگاتە ئامانجی خۆی، ئایا ئێوە وەك پارتی دیموكراتی كوردستان چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەم واقیعە سیاسییە سەختە دەكەن؟
- راستە هەندێك جار گوێمان لە هەندێك لێدوان و هەڵوێستی سیاسی دەبێت كە بۆنی ئەوەی لێدێت كە دەیانەوێت ئاستەنگ بۆ پرۆسەی سەربەخۆیی دروست بكەن، بەڵام خەڵكێك هەر تۆزێك هەستی كوردایەتی و نیشتمانی هەبێت وابیر ناكاتەوە، سەبارەت بەوەشی كە ئەو خەڵكانە بۆیە دژایەتی دەكەن، لەبەر ئەوەی سەرۆك بارزانی رێبەرایەتی ئەم پرۆسەیە دەكات، ئەوا پێش هەموو شت دەبێت ئەوە بزانن كە سەرۆك بارزانی وەك رێبەر و كارێزمای نەتەوەیەك نەك هەر لەسەر ئاستی هەرێمی كوردستان، بەڵكو لەسەر ئاستی ناوچەكە و جیهان ئەركی سەرشانیەتی رێبەرایەتی پرۆسەی سەربەخۆیی بۆ نەتەوەكەی بكات، ئاشكراشە هەموو نەتەوەیەك لە ماوەی 50 ساڵ جاری واهەیە 100 ساڵ ئەوجا رێبەرێكی كاریزمای تێدا هەڵدەكەوێت بۆ ئەوەی وەرچەرخان لە مێژووی نەتەوەكەی دروست بكات، بۆیە ئەگەر دەیانەوێت وای پیشانبدەن، ئەم پرۆسەیە، پرۆسەی تەنیا یەك لایەنە، ئەوا ئەم پرۆسەیە پرۆسەی یەك لایەن نییە، راستە پارتی دیموكراتی كوردستان لە پێناوی سەربەخۆیی خەبات و قوربانییەكی زۆری داوە، بەڵام پرۆسەكە پرۆسەی هەموو گەلی كوردستانە، ئەوجا كەدێن گێچەڵ بە جەنابی سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەگێڕن، دیارە جەنابی سەرۆك پێویستی بە پۆستی سەرۆكی هەرێم نییە، ئەوان كاتێك ئەم فیتنە و ئاژاوەیان دەست پێكرد، تەنیا 20كم بەرەی شەڕ لە هەولێرەوە دوور بوو، ئەو كات و ئێستاش لە شەڕێكی سەخت و خوێناویداین لەگەڵ دڕندەترین دەوڵەتی تیرۆریستی لە جیهاندا، بەڵام وێڕای هەموو ئەمانەش بۆ ئەوەی یەكڕیزی كوردستان تێكنەچێت، جەنابی سەرۆك بارزانی راشكاوانە پێی گوتوون، فەرموون كەسێك بۆ پۆستی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كاندید بكەن بۆ ئەوەی لە نزیكترین كاتدا پۆستەكەی تەسلیم بكەم، بەڵام لایەنە سیاسییەكان كاندیدیان نەبووە، خۆیان دەڵێن كەس لەم بارودۆخە سەختەدا ناتوانێت ئەو ئەركە قورسە وەربگرێت، پرسیار لێرەدا ئەوەیە كە ناتوانن شان بدەنە بەر ئەو ئەركە، ئەی چیتان دەوێت؟ ئایا دەتانەوێت وڵاتەكە كاول بكەن؟ بۆیە هەر كەسێك لەسەر ئەم ئەقڵییەتە دواكەوتووە بەردەوام بێت، خیانەت لە خوێنی شەهیدانی كوردستان دەكات و دەبێت ریسوا بكرێت.


* ئەی سەبارەت بە پرسی ریفراندۆم، ئایا پێتوانییە ئەم بارودۆخە ئاستەنگ دروست دەكات بۆ ئەوەی نەتوانین ریفراندۆم ئەنجام بدەین؟
- ئەنجامدانی ریفراندۆم بەشێكە لە پرۆسەی سەربەخۆیی، ئەم پرۆسەیە گەیشتۆتە ئاستێك هیچ كەس و لایەنێك ناتوانێت لە دژی رابوەستێت، پرسیار ئەوەیە ئایا ئەگەر لایەنێك، یان كەسێك لەگەڵ ئەنجامدانی ریفراندۆم نەبێت، ئەی لەگەڵ كێ دەبێت؟ لەگەڵ ئەو تیرۆریستانە دەبێت كە نەك هەزار ساڵ پێش ئێستا، بەڵكو لە ئێستا و لە ساڵی 2016دا خەڵك بە زیندوویی دەسووتێنێت و خەڵك سەردەبڕن، بۆیە بارودۆخە وای لێهاتووە هەڵبژاردنەكە لە نێوان دوو پرسدایە، ئایا لەگەڵ سەربەخۆیی كوردستان دەبێت، یان لەگەڵ ئەو خەڵكانەی كە بە زیندوویی خەڵك دەسووتێنن و خەڵك سەردەبڕن، سەبارەت بەو ئەقڵ نەخۆشانەش كە دژایەتی ئەم پرۆسەیە دەكەن، لەبەر ئەوەی جەنابی سەرۆك بارزانی رێبەرایەتی دەكات، ئەوا خەڵكی كوردستان لەوە هۆشیارترە بكەوێتە داوی ئەو ئەقڵە نەخۆشانە و هەموویان دەنگ بۆ سەربەخۆیی دەدەن، بۆیە ئەوانە بەوجۆرە بیردەكەنەوە دەبنە كەمایەتییەكی زۆر كەم، خۆ پێشتریش خەڵكانێك هەبوون لە گەڵ رژێمەكانی پێشووی عێراق بوون و دژی شۆڕش و پێشمەرگە بوون.
* زۆرجار لەسەر ئەم پرسە، بەرپرسانی پارتی گلەیی لە راگەیاندنی پارتی دەكەن بەوەی نەیتوانیوە وەك پێویست كار بۆ گوتاری سەربەخۆیی بكات، یان بە مانایەكی دیكە نەیتوانیوە گوتاری پارتی بۆ سەربەخۆیی پیشانبدات، لەو بارەیەوە راتان چییە؟
- لە رووكەشدا بەڵێ، بەڵام كادرانی پارتی بە كادرانی راگەیاندنیشەوە پەروەردەی رێبازی بارزانین، ئەم قوتابخانەیە كادرانی خۆی بەو جۆرە پەروەردە كردووە كە نەتوانن منەت بە سەرخەڵكدا بكەن، راشكاوانەتر كادرانی راگەیاندنی ئێمە وا پەروەردە كراون گوتاری نەتەوەیی پارتی، ئەوە ئەركی سەرشانی پارتییە و پێویست بەوە ناكات بازاڕگەرمی بۆ بكەن، خەباتكردن و قوربانیدان بۆ دەوڵەت ئەركی سەرشانی پارتییە و دەبێت بیكات، بۆیە من راگەیاندنی پارتی بە لاواز نازانم، لەبەر ئەوەی دەیان جار بەرپرسانی دەزگاكانی راگەیاندن گۆڕان، بەڵام میتۆدی راگەیاندنی پارتی نەگۆڕاوە، بۆیە من ئەوە دەگێڕمەوە بۆ سروشتی پەروەردەكردنی رێبازی بارزانی نەك لاوازیی راگەیاندنی پارتی.


* لایەنێكی دیكەی پرۆسەی سەربەخۆیی، لۆبیی كردنە لەسەر ئاستی دەرەوە بۆ پشتگیری لە دەوڵەتی كوردستان، دیارە ئەم بوارە پێویستی بە یەكدەنگی و یەك هەڵوێستی هەیە، ئایا ئەم كێشە ناوخۆییانەی كوردستان تا چەند كاریگەری سلبی لە سەر ئەم لایەنە هەبووە؟
- پێش هەموو شت، كورد خۆی لەسەر ئاستی لۆبیكردن لاوازە، بە بەراوردكردن بەو نەتەوانەی لۆبی بەهێزیان هەیە، بۆیە ئێمە بە بەراورد لەگەڵ نەتەوەكانی دیكە لەم بوارەدا زۆر لە دواوەین، بەڵام ئەوەی تا ئێستا كراوە و ئەو هەلومەرجەی هاتۆتەپێشەوە دەرفەتێكی باشی بۆ كوردستان رەخساندووە، لە ئێستادا هەوڵێك لەسەر ئاستی ناوخۆ هەیە بۆ ئەوەی وێنەی كوردستان لە دەرەوە ناشیرین بكرێت، ناحەزانی سەربەخۆیی كە ئامانجیان ئەوەیە پرۆسەی سەربەخۆیی نەگاتە مەنزڵ، خەڵك هاندەدەن بەوەی لە دەرەوە بڵێن لەناو ئەزموونی هەرێمی كوردستاندا ناتەبایی سیاسی هەیە و هەر لایەك دژی ئەوی دیكەیە و پێكەوە ژیان نییە، بەداخەوە هەندێك لایەنی سیاسی كە دەچنە دەرەوە بەم شێوەیە خەڵكی دەرەوە تێدەگەیەنن، دەیانەوێت وێنەكە بەوجۆرە پیشانبدەن كە میللەتێكی نەزانین، وڵاتەكەمان ناسەقامگیرە، گیانی لێبووردەیی و پێكەوەژیان بوونی نییە، هەر بۆ نموونە لە سەردانێكمدا بۆ ئەمەریكا كە چەندین كەسی سیاسەتمەدار و بەرپرسم بینی، هەندێكیان پێیانگوتم: (بیستوومانە مامەڵەتان لەگەڵ كریستیانەكانی كوردستان باش نییە.) بێگومان خەڵكانێك لە كوردستانەوە چوون ئەو پڕوپاگەندەیان بڵاوكردۆتەوە، بۆیە من لە وەڵامدا پێمگوتن، باشە ئەگەر مامەڵەی هەرێمی كوردستان لەگەڵ كریستیانەكان باش نییە، چۆن كاردیناڵی كەنیسەی رۆژهەڵات كە 79 ساڵە لە عێراق دەرچووە و لە شیكاگۆ نیشتەجێبووە، ئێستا دەگەڕێتەوە بۆ هەولێر و لە عەینكاوە نیشتەجێبووە، هەروەها زیاتر لە یەك ملیۆن عەرەبی سوننە كە پێشتر هەموویان لەگەڵ رژێمی پێشوو بوون، ئێستا ئاوارەبوون و كوردستان پێشوازی لە هەموویان كردووە، پاشان 95%ی هەموو كریستیانەكانی عێراق هاتوونەتە كوردستان، ئایا ئەگەر مامەڵەمان خراپ بێت، چۆن روودەكەنە كوردستان؟ بۆیە جارێكی دیكەش دەڵێم بەكارهێنانی كێشەی سیاسی بۆ ناشیرینكردنی وێنەی كوردستان لە دەرەوە خیانەتی نیشتمانی و خیانەتە بەرامبەر خوێنی شەهیدان، بەڵام وێڕای هەموو ئەمانەش بارودۆخەكە لەبارە و دەرفەتێكی زێڕین دروست بووە، نابێت بە هەر نرخێك بێت ئەم دەرفەتە لەدەست بدەین.


* لەو ماوەیەی كە داعش هێرشی كردۆتە سەر كوردستان، ئێوە وەك بەرپرسی میحوەرێكی گەورەی ئەم شەڕە، سەرپەرشتی بەشێكی گرنگی بەرەكانی ئەم شەڕە دەكەن. ئایا لە ماوەی ئەم دوو ساڵەدا، تاچەند گۆڕانكاری بەسەر ئیرادەی پێشمەرگەی كوردستاندا هاتووە بەو مانایەی كە وەك سوپای بەرگریی كوردستان سەیری بكەین؟
- ئیرادەی پێشمەرگە هەموو كات ئیرادەیەكی پۆلایین بووە، هەر ئەو ئیرادەیەش وایكردووە كە تیرۆریستانی داعش تێكبشكێندرێن، بەڵام ئەگەر قسە لەسەر ئەوە بكەین كە پێشمەرگە بووبێتە سوپایەك بە مانای وشە، ئەوا دەبێت ئەوە بزانین كە سوپا بە ئیمكانییەت دروست دەكرێت، شەڕیش هەر بە ئیمكانییەت دەكرێت، سەیر بكەن، جۆرج دەبلیو بوش كە بە پاڵەوانی شەڕی عێراق و ئەفغانستان دادەنرێت، گلەیی ئەوەی لەسەرە كە ئەو دوو شەڕە كاریگەری هەبووە لەسەر ئابووریی ئەمریكا، ئەوجا ئەگەر سەیری بارودۆخی خۆمان بكەین، دیارە هێزی پێشمەرگەی كوردستان پێش راپەڕین پێكهاتبوو لە مەفرەزەی پارتیزانی، دوای راپەڕینیش كەوتینە ژێر باری دوو گەمارۆی ئابووری هەتا 2003، لە دوای 2003 كە بەپێی دەستووری عێراق دەبوو، بودجە و مووچەی پێشمەرگە لەسەر بودجەی سەروەریی عێراق بێت، ئەوە 12 ساڵە حكومەتی ناوەند ئەو بودجە و مووچەیەی پێشمەرگەی نەناردووە، هەروەها پێویست بوو بەپێی دەستووری عێراق 20%ی ئەو چەك و تەقەمەنی و ئامێرە سەربازییانەی بۆ سوپای عێراق دەكڕدرێن، بدرێتە پێشمەرگە، بەڵام ئەوەشیان بۆ پێشمەرگە نەناردووە، لەم بارودۆخە قورسە كە شەڕی داعشیشی بەسەردا هات، خۆتان دەزانن تیرۆریستانی داعش ئەو هەموو چەك و تەقەمەنی و ئۆتۆمبێل و ئامێری سەربازی 4 فیرقەی سوپای عێراق و 2 فیرقەی پۆلیسی فیدڕاڵی و ئەوەندەشی لە سوپای سووریا كەوتەدەست، كەچی بە هەموو بەراوردێك پێشمەرگە بێجگە لە ژمارەیەك چەكی كۆنی تەقلیدی و تەقەمەنییەكی كەم هیچی دیكەی لەبەر دەست نەبوو، بەڵام كە رووبەڕووی تیرۆریستانی داعش بووەوە، توانی ئەفسانەیەك دروست بكات كە ببێتە سیمبولی ئازایەتی و خۆڕاگری، ئەمەش نەك هەر لەسەر ئاستی كوردستان، بەڵكو لەسەر ئاستی جیهانیش. بۆیە ئەم شەڕە بۆ پێشمەرگە بووە ئەزموونێكی سەخت بۆ چۆنیەتی پارێزگاریكردن لە خاكی كوردستان، بەڵام ئێستاش بە بەراورد بە سوپایەكی هاوچەرخ پێداویستی زۆرە و ناتوانین بڵێین بۆتە سوپایەكی هاوچەرخ.


* ئایا هەوڵتان نەداوە پێداویستیی چەك و تەقەمەنی وەك پێویست بۆ پێشمەرگە لە دەوڵەتانی هاوپەیمانان دابین بكەن؟
- هەوڵدراوە و رۆژانەش ئەو هەوڵانە بەردەوامن، لەگەڵ ئەوەی ئەو چەكەی دەدرێتە پێشمەرگە جێگەی سوپاس و رێز و پێزانینە، بەڵام ریژەی ئەو چەك و تەقەمەنییە زۆر كەمە، زۆر جار كە لەگەڵ نوێنەرانی دەوڵەتی هاوپەیمانان كۆدەبینەوە بە راشكاوانە پێمان گوتوون، ئەگەر وەك فەرماندەیەكی سەربازی باسی كەموكورتییەكانی خۆمان بكەین، ئەوا ئەو ئیمكانییەتەی لەبەردەستی منە تەنها 25%ی ئەو ئیمكانییەتەیە كە پێویستە لەبەر دەستم بێت، 90%ی ئەو ئۆتۆمبیلانەی بەكاریان دەهێنین، ئۆتۆمبێلی مەدەنین، لە كاتێكدا ئێمە لەگەڵ دوژمنێك شەڕدەكەین كە بە خۆكوژ و ئۆتۆمبێلی مینڕێژكراو رووبەڕوومان دەبێتەوە، هەر لەم میحوەرەی ئێمە تا ئێستا 79 ئۆتۆمبیلمان سووتاوە، هەروەها ئەو چەكەی كە ئێستا پێشمەرگە شەڕی پێدەكات هی 40-45 ساڵ لەمەوپێشە، ئەو چەكە هی ئەوەیە لە مۆزەخانە دابنرێت، نەك شەڕی لەگەڵ ئەو دوژمنە دڕندەیە پێبكرێت.


* وەك فەرماندەیەك زۆر جار لەگەڵ شاندی دەوڵەتانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعش و راوێژكارەكانیان كۆدەبیتەوە، ئایا هۆكاری پێنەدانی چەكی پێویست بە پێشمەرگە بۆچی دەگێڕیتەوە؟
- ئەو هاوكارییەی كە زۆر گرنگ بووە هەتا ئێستا، هاوكاری ئەمریكایە بۆ دابینكردنی پێداویستی تەواو بۆ 2 لیوای ئێمە و دابینكردنی بڕی 400 ملیۆن دۆلار، ئەمەش وەك بناخەیەك بۆ سوپای كوردستان گرنگە، بەڵام بونیادنانی سوپا بەبێ هاوكاری جددی دەوڵەتێكی گەورە كارێكی ئاسان نییە.


* بەڵام ئێستا ئامادەكاری دەكرێت بۆ ئازادكردنەوەی موسڵ، بەپێی ئەوەی گوێمان لێی دەبێت، پێشمەرگە بەشێك دەبێت لەو پرۆسەیە، ئێوە كە چەكی دەستان تەنیا چەكی بەرگرییە، چۆن بەشداری ئەو شەڕە گەورەیە دەكەن؟
- سەبارەت بە شەڕی ئازادكرنەوەی موسڵ هەتا ئێستا 2-3 جار پلانی ئەو شەڕە گۆڕاوە، دیار نییە پێشمەرگە بە چ شێوەیەك بەشداری دەكات، بەشداریكردنیشمان لەو شەڕە بە مەرج دەبێت، شەڕی ناو موسڵ پێویستی بە چەكی هێرشبەر هەیە، ئەگەر چەك دابین نەكەن بۆ پێشمەرگە چۆن بەشداری بكات؟
* بەڵام سوپای عێراقیش ئەو ئامادەباشییەی نییە كە بتوانێت بە تەنیا ئەو شەڕە بكات، ئایا پێتوانییە شەڕێكی قورس دەبێت؟
- بیگومان شەڕەكە قورس دەبێت، تەنیا لەو حاڵەتە نەبێت كە داعش چۆن هات ئاواش لەبەریەك هەڵبوەشێت، ئەمەیان شتێكی ترە، ئەگەر حەشدی شەعبیش بەشداری بكات، ئەوا لەوانەیە هەمان كارەساتی فەلوجە و رومادی و تكریت دووبارە ببێتەوە، بەڵام هەتا ئێستا جەخت لەسەر ئەوە دەكرێتەوە كە نابێت حەشدی شەعبی بەشداری بكات، ئەگەر حەشدی شەعبی بەشداری نەكات، دەمێنێتەوە سەر ئەوەی هاوپەیمانان تا چەند هاوكاری دابین دەكەن و مەرجەكانی پێشمەرگە جێبەجی دەكەن. هەروها مەسەلەی موسڵ تەنیا ئازادكردنەوەی نییە بە شێوەیەكی سەربازی، بەڵكو بۆ ئێمە وەك كوردستان پرسەكە ئەوەیە دوای ئازادكردنەوەی ئەو شارە چۆن موسڵ بەڕێوەدەبرێت، دەبێت لەسەر ئەم پرسە رێكبكەوێن، چۆنكە پێش ئەوەی داعش موسڵ داگیر بكات، 6 ساڵ پێش ئەوەی دەوڵەتی ئیسلامی عێراقیان لە موسڵ راگەیاندبوو، هەموو شتێك لە موسڵ لە ژێر دەسەڵاتی ئەوان بوو، تەنانەت یەك تەقینەوەش لە موسڵ رووینەدەدا، بۆیە بە ئازادكردنەوەی موسڵ داعش كۆتایی نایەت، لەوانەیە ناوەكەی بگۆڕێت، ناكرێت موسڵ بگەڕێتەوە بۆ پێش ئەو كاتەی داعش هات، هەروەها ناكرێت عێراقیش بگەڕێتەوە بۆ ئەو كاتە، ئەوەی ئێستا دەوڵەتانی ئەمریكا و هاوپەیمانان جەخت لەسەر یەكپارچەیی عێراق دەكەن، یەكپارچەیی عێراق هەر لەسەر نەخشە بوونی ماوە و لە سەر واقیع بوونی نەماوە.


* ئەندامی دوو شاندی وەزارەتی پێشمەرگە بوویت كە سەردانی پەرلەمانی ئەوروپا و كۆشكی ئەلیزێتان كردووە، ئایا تاچەند لەو دوو سەردانەدا توانیتان پێداویستی پێشمەرگە دابین بكەن و گرنگی ئەو دوو سەردانە لە چیدابوو؟
- لەو دوو سەردانە، ئێمە چەند لیستێكمان ئامادەكردبوو كە بریتی بوون لە پێداویستی زۆر پێویست و كاتی، ئەم لیستانەمان داوە بە پەرلەمانی ئەوروپا و هەموو وڵاتەكان، بەڵام كە لە من دەپرسن ئایا وەك پێشمەرگە چیتان پێویستە؟ من دەڵێم پێشمەرگە وەك سوپایەك هەموو ئیمكانیەتێكی سەربازی پێویستە، هەر بۆ نموونە ئێمە وەك پێشمەرگە لە مانگی نیسانی 2015ـەوە بودجەی جووڵەكردنی سەربازیمان (نسریە الحركات) وەرنەگرتووە، بۆیە پێشمەرگە بەڕاستی پێویستی بە ئیمكانییەتە، ئەوان هەموویان بەڵێنیان داوە هاوكاری پێشمەرگە بكەن، بەتایبەتی فەرەنسا و ئیتاڵیا و ئەڵمانیا هاوكاری باشیان كردووین، ئەڵمانیا چەكی میلانی دژەتانكی راستەخۆ ناردووە بۆ پێشمەرگە، بەڕاستی كاریگەر بووە و دەتوانم بڵێم بۆتە هۆكاری ئەوەی ژیانی سەدان پێشمەرگەی كوردستان بپارێزێت، ئێمە سوپاسیان دەكەین، لە ئێستا تیمی راوێژكاری چەندین وڵاتی هاوپەیمان لە هەولێرن و مەشق و راهێنان بە پێشمەرگە دەكەن. لەسەردانیشمان بۆ كۆشكی ئەلیزێ كە سەرۆك هولاندنمان بینی زۆر بە گەرمی پێشوازی لێكردین، لەوكاتەوە تائێستا سێ جاری دیكە سەرۆك هۆلاندم بینیوە، جار لە دوای جار زیاتر ئامادەباشی پیشانداوە هاوكاریی پێشمەرگە بكات، دوایین جاریان دوای نمایشكردنی فیلمی دیكیۆمێنتاری (پێشمەرگە) بوو لە فیستیڤاڵی كان، لەو دیدارە جەختی لەسەر ئەوە كردەوە لەو پێداویستییانەی داوامانكردووە و جێبەجێ نەكراون، هەمووی جێبەجێ بكرێن.

* وەك باستان كرد بەشداری نمایشكردنی فیلمی پێشمەرگە بوویت لە فیستیڤاڵی كان لە فەرەنسا، ئایا كاریگەریی ئەم فیلمە لەسەر پێشمەرگە و كوردستان چی بوو؟ تاچەند بیرنارد هێنری لیڤی رۆڵی لە ئامادەكردنی ئەم فیلمە هەبووە و چۆن ئەم فیلمە دیكیۆمێنتارییە لە فیستیڤاڵێكی گەورەی سینەمایی وەك كان نمایش كرا؟
- دیارە بیرنارد هنری لیڤی خۆی یەكێكە لە فەیلەسووفەكانی فەرەنسا و جیهانیش، واتە كەسایەتێكی جیهانییە، دوای هاتنی داعش و بیستنی قارەمانیەتی پێشمەرگە، هەوڵیدابوو بە رێگەی چەند برادەرێكی ئێمە لەگەڵ پێوەندییەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە فەرەنسا باسی كردبوو دەیەوێت سەردانی كوردستان بكات، كە هاتنە كوردستان دوای ئەوەی جەنابی سەرۆك وەزیرانی كوردستانیان بینی، سەردانی ئێمەیان كرد، ئێمە دوو كۆبوونەوەمان لەگەڵی ئەنجامدا، پێكەوە سەردانی بەرەكانی شەڕمان كردو لەوێ چاوی بە پێشمەرگە قارەمانەكان كەوت، لە میانەی ئەو سەردانانەی خۆی گوتی بەڕاستی من ئێستا تێگەیشتم پێشمەرگە چ قارەمانێكە، گوتیشی من بە هەموو شێوەیەك پشتگیری پێشمەرگە دەكەم و كە گەڕاشمەوە هەوڵدەدەم سەرۆك هۆلاند لە كۆشكی ئەلیزێ پێشوازی لە شاندیكی پێشمەرگە بكات. هەر لەو سەردانە باسی كرد كە بیرۆكەی فیلمێكی دیكیۆمینتاری هەیە و دەیەوێت لەگەڵ سەرۆك وەزیران باسی بكەن، من پێشوازیم لە بیرۆكەكەی كرد و ئەویش لەگەڵ سەرۆك وەزیران باسی كرد، سەرۆك وەزیرانیش خۆشحاڵی خۆی دەربڕی و ئامادەباشیشی پیشاندا هەموو هاوكارییەكی بكات، دیارە دوای ئەم سەردانەی هنری لیڤی گەڕایەوە بۆ فەرەنسا و تیمی خۆی ئامادەكرد، وەزارەتی پێشمەرگەش شاندیكی ئامادەكرد و سەردانی كۆشكی ئەلیزێمان كرد و چاومان بە سەرۆك هۆلاند كەوت. دوای ئەوەی جارێكی دیكە بیرنارد هنری لیڤی گەڕایەوە، دەستی كرد بە ئامادەكردنی فیلمەكە، ئەم فیلمە دیكیۆمێنتارییە، دیمەنەكانی راستەقینەن، بریتین لە دیمەنی هێرشی پێشمەرگە بۆ سەر داعش، بەرگری قارەمانەی پێشمەرگە لە كاتی هێرشكردنی داعش، بەگشتی دیمەنەكانی ئەم فیلمە پیشاندانی بارودۆخی راستەقینەی پێشمەرگەی لە هەموو بەرەكانی شەڕ هەتا دەگاتە شنگال.


* چۆن ئەم فیلمە دیكیۆمێنتارییە خرایە بەرنامەی فیستیڤالی كانەوە؟
- بەڕاستی دانانی ئەم فیلمە دیكیۆمێنتارییە لە بەرنامەی فیستیڤاڵی كان، دەگەڕێتەوە بۆ كەسایەتی بیرنارد هنری لیڤی، كە چووینە فیستیڤاڵی كان، هەندێك لە راگەیاندنە عەرەبییەكان پڕوپاگەندەی ئەوەیان دەكرد، بەوەی گوایە واسیتەمان كردووە بۆ ئەوەی ئەو فیلمە بخرێتە بەرنامەی كانەوە، لە خۆمیان پرسی، منیش لەوەڵامدا پێمگوتن: هۆكاری رانەگەیاندنی ئەم فیلمە دیكیۆمێنتارییە لە بەرنامەی كان، دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی ئەم فیلمە لەسەر پێشمەرگەیە و بۆ پاراستنی ئاسایشی فیستیڤاڵەكە بووە، پاشانیش كە ئێوە دەڵێن ئێمە واسیتەمان كردبێت بۆ ئەوەی ئەو فیلمە بخرێتە بەرنامەی ئەو فیستیڤاڵەوە، ئەمە خۆزگە راست بوایە لەبەر ئەوەی ئەمە مانای ئەوەیە لۆبی كورد ئەوەندە بەهێزە بەرنامەی فیستیڤالێكی ئاوا گەورە بگۆڕێت.


* حەماسی ئامادەبووانت دوای نمایشكردنی فیلمی پێشمەرگە چۆن بینی؟
- ئەو حەماسەی لە پێشوازی پەرلەمانی یەكێتی ئەوروپا بۆ پێشمەرگە بینیمان كە دووجار هەموو ئامادەبووان پێكەوە بە چەپڵەڕێزان بۆ پێشمەرگە هەستانەوە، ئەوان پێیان گوتین ئەمە یەكەمجارە لە پەرلەمانی ئەوروپا هەموو پێكەوە دووجار بە چەپڵەڕێزان بۆ پێشوازی هەستنەوە، بێگومان پێشوازی ئامادەبووانی فیستیڤاڵی كان لەوەش گەرمتر بوو، هەموویان بەچەپڵەڕێزان پێشوازییان لە دیمەنەكانی فیلمەكە دەكرد، داوایان كرد بۆ رۆژی دوایی دووبارە نمایش بكرێتەوە، خۆشتان دەزانن ئەوانەی لەو جۆرە فیستیڤاڵە بەشداری دەكەن، بەشێكیان كەسایەتی سیاسین، بەشێكیان ئەكتەری گەورە و دەرهێنەری جیهانی و رۆژنامەنووس و رۆشنبیرانن، هەروەها هەموو شەقامەكانی فەرەنسا بە ریكلامی پێشمەرگە رازێندرابوونەوە و هەر دوای ئەم فیلمەش چاومان بە سەرۆك هۆلاند كەوت.


* بیرنارد هنری لیڤی بێجگە لە فیلمە دیكیۆمێنتارییە، بە نووسینەكانیشی خزمەتی زۆری پێشمەرگە و كوردستانی كردووە، ئایا دەتوانین بڵێین كورد قەرداری ئەم دۆستەیەتی؟
- ئێمە وەك كورد و كوردستانی گەلێكی بەوەفاین و ئەوەی خزمەتمان بكات، قەت لەبیری ناكەین، ئەو خزمەتەی ئەم بیرمەندە گەورەیە بیرنارد هنری لیڤی بە پێشمەرگە و كوردستانی كردووە، شایەنی ئەوەیە خۆمان بە قەرداری بزانین، چونكە لەوەتەی شەڕی داعش دەستی پێكردووە، بە هەموو شێوەیەك هەوڵیداوە پشتگیری بۆ كورد و پێشمەرگە دابین بكات، هەروەها كەسایەتیی ئەو كاریگەری لەسەر سیاسەتی فەرەنسا بەتایبەتی هەیە و هەروەها كاریگەری لەسەر رای گشتی جیهانیش هەیە، سەبارەت بەم فیلمەش بێجگە لەوەی لە كان نمایش كرا، لە پەرلەمانی بەریتانیاوە داواكراوە پێش ئەوە بنێردرێت بۆ سینەماكان، لەوێش نمایش بكرێت، هەروەها لەوانەیە لە كۆنگرێسیش نمایش بكرێت، بۆیە ئەم كارە و هەموو كارەكانی دیكەی بیرنارد هنری لیڤی شایەنی ئەوەیە كورد تەقدیری بكات و خۆی بە قەرداری ئەو فەیلەسوفە بزانێت.