ئەلێكس ڤاتانكا توێژەری باڵایە لە ئامۆژگای رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، تایبەتمەندی كاروبارە ئەمنییەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستە و شارەزای بواری كاروبارە ناوخۆیی و دەرەكییەكان و هێزە سەربازی و ئەمنییەكانی ئێران و پێوەندییەكانی نێوان ئەمەریكا و ئێران و پرسی ئیسلام لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستە. بۆ شیكردنەوەی ئەو بارودۆخە پڕ لە پشێوییەی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا باڵادەستە، هەروەها چۆنیەتی كۆتاییهێنان بە شەڕی ناوخۆیی سووریا و لەناوبردنی تیرۆریستان لە عێراق و ئەگەری دابەشبوونی ئەم وڵاتانە و پرسی سەربەخۆبوونی كورد، گوڵان گفتوگۆیەكی لەگەڵدا ئەنجام دا و ئەویش بەم شێوەیە تێڕوانینەكانی خستەڕوو.

* هەمیشە باس لەوە دەكرێت كە چارەسەركردنی دۆخی وڵاتێكی وەك سووریا یەكجار قورس و ئاڵۆزە و تەنانەت ئەوەی لە میانەی گفتوگۆكانیشدا باس دەكرێت لەگەڵ ئەوەدا یەكناگرێتەوە كە لە سەر ئەرزی واقیع روودەدات، تێڕوانینی ئێوە چییە لەسەر ئەوەی لە ئێستادا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەگشتی و لە سووریادا بەتایبەتی روودەدات؟
- لە راستیدا خەڵكانێكی كەم لە رۆژئاوا بیرۆكەی باشیان هەیە دەربارەری ئەوەی چۆن دەكرێت شەڕی ناوخۆی سووریا كۆتایی پێبهێنرێت، راستە مەزەندەیان هەیە لەسەر ئاكام و دەرهاویشتەكانی شەڕی ناوخۆی سووریا لە سەر سەقامگیری و كاریگەرییەكانی لەسەر ئاسایشی رۆژئاوا، بەڵام بیرۆكەی باشیان نییە لەبارەی ئەوەی چۆن ئەم شەڕە ناوخۆییە لە سووریا كۆتایی پێبهێنرێت. هەروەها كاتێك ئێوە لە پرسیارەكەتاندا ئاماژە بەوە دەكەن كە ئەوەی لەسەر مێزی گفتوگۆ روودەدات، هیچ پێوەندییەكی نییە بەوەی لەسەر ئەرزی واقیع دەگوزەرێت، جێی سەرسوڕمانی من نییە. چونكە شەڕی ناوخۆیی لە سووریا لە زۆر رووەوە دۆخێكی دەگمەنە، مەبەستم لە دەگمەن ئەوەیە كە دۆخێكی ئاڵۆزە و ئەمە وڵاتێكی عەرەبی گەورەیە و جیاوازی تایفەگەری و جیاوازی ئیتنی تێدایە، سەرەڕای ئەوەش ململانێیەكی جیوپۆلەتیكی گەورە هەیە لەلایەن هێزە جیهانی و ئیقلیمییە گەورەكاندا، كە هەر یەكە لەو هێزانە هەوڵ دەدەن ئەوپەڕی دەستڕۆیشتوویی خۆیان لە سووریادا مومارەسە بكەن. لەسەرووی هەموو ئەوانەشەوە كەسێك هەیە بە ناوی بەشار ئەسەد كە رازی نابێت ئاشتییانە دەستبەرداری دەسەڵات بێت. من دەمەوێت ئاماژە بەوە بكەم كە راستە- هەروەك باسم كرد- بیرۆكەی باش زۆر كەمە دەربارەی چۆنیەتی كۆتایی هێنان بە شەڕەكە، بەڵام چارەسەركردنی دۆخی سووریاش ئاسان نییە، كاتێك ئێمە باسی نەبوونی بۆچوونی باش دەكەین، ئەوا ئەمە رەنگدانەوەی ئەو دۆخەیە لە سووریا باڵادەستە. لە لایەكی دیكەوە كاتێك لە شەڕی ناوخۆیی لوبنان -1975 بۆ 1990- دەڕوانین، ئەوا هەمان مشت و مڕ لەو كاتەشدا كرا، شەڕی ناوخۆیی لوبنانیش بە ئەندازەی شەڕی ناوخۆیی سووریا لە ئێستادا قێزەون و ئاڵۆز بوو، بەڵام لە ساڵی 1990دا و بە ئەنجامدانی رێككەوتنی تائیف كۆتایی هات، راستە 26 ساڵی رابردوو لە لوبناندا ژیان سەخت بووە و رۆژگاری ئاشتی و سەقامگیری سیاسی نەبووە، بەڵام هەرچۆنێك بوو، شەڕەكە كۆتایی هات. لەبەر ئەوە كاتێك لە بارودۆخی ئێستای سووریا دەڕوانین، ئەوا باشترین ئومێدێك كە لە ئێستادا هەمانبێت، ئەوەیە كە گەمەكارە سەرەكییەكان، رووسیا و ئەمەریكا و توركیا و ئێران و سعودیە و ئیمارات و قەتەر، بگەنە رێككەوتنێك لە بارەی ئایندەی سووریاوە و دەست لە رەوانەكردنی چەك و پارە بۆ سووریا هەڵبگرن، كە ئەمانە دەبنەهۆی درێژەپێدانی شەڕەكە. هەروەها دەبێت خەڵكی سووریا بارودۆخەكە چارەسەر بكەن لە مەودای دووردا، ئەمەش كارێكی ئاسان نییە، كە چەندەها خەڵك كوژراون و چەندەها ماڵ و خانوو وێران كراون، بەڵام ئەگەر بمانەوێت سووریا بەم سنوورانەی ئێستایەوە بمێنێتەوە، ئەوا دەبێت دەست بدەنە ئەم كارە تەنانەت ئەگەر تەمەنی نەوەیەكیش بخایەنێت. رەنگە بوترێت خۆ سنووری لوبنانیش نەگۆڕا، بەڵام لە لوبناندا پێكهاتەیەكی كوردی بوونی نەبوو بە چەشنی ئەوەی لە سووریادا هەیە، لەبەر ئەوە ناتوانرێت دۆخی ئەو دوو وڵاتە بە یەك بەراورد بكرێت، رەنگە ئەمە راست بێت، بەڵام دەبێت لە سووریادا چارەسەرێكی سیاسی بێتەئاراوە و سەرەتا دەبێت رێگە لە هاتنی چەك و پارە بۆ ئەم وڵاتە بگیرێت و، رێككەوتنێكی چەشنی رێككەوتنی تائیف بكرێت لە نێوان گەمەكارە جیوپۆلەتیكییەكاندا، بەڵام لە ئێستادا هەست بەوە ناكرێت ئەم هێزانە لە یەك نزیك بووبێتنەوە، چونكە ئەگەر ئێمە لە چۆنیەتی ئامادەكاریی سعودیە و ئێران بڕوانین بۆ درێژەدان بە شەڕەكەی سووریا، ئەوا دووچاری رەشبینی دەبین، نەك گەشبینی. لەبەر ئەوە گەیشتن بە چارەسەرە سیاسییەكە پێویستی بە سازشی جیوپۆلەتیكی هەیە- بە چەشنێك كە رەنگە پێشتر لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا رووی نەدابێت-، بۆ ئەوەی بەلای كەمەوە شەڕەكە بهێننە نزمترین ئاست و بینا لەسەر ئەو دۆخە بكرێت، بەڵام ئەمەش ئەركێكی گەورەیە و چەندین ساڵی پێدەچێت. چونكە ئەگەر لوبنان دوای 26 ساڵ لە رێككەوتنی تائیف هێشتا هەر لە ململانێدا بێت، ئەوا سووریاش بۆ 20 تا 30 تا 50 ساڵی دیكە ئەو ململانێیە بەردەوام دەبێت.


* زۆر جار ئەو باس لەوە دەكرێت كە رۆژئاوا پتر تەركیز لەسەر چارەسەری سەربازی دەكات بۆ تێكشكاندنی تیرۆریستان و لە ناوبردنی داعش، ئەمە لە كاتێكدا پێویستە هەردوو چارەسەرەكە بە سیاسی و سەربازییەوە هاوشان بەیەك بگیرێنەبەر، چونكە لە بنەڕەتدا دروستبونی گروپی تیرۆریستی بە چەشنی داعش بەهۆی شكستی سیاسییەوە دروست بوون؟
- ئەگەر ئێمە لە رووی سەربازییەوە قسە دەربارەی ئەوە بكەین كە لەسەر ئەرزی واقیع روودەدات، ئەوا هەموو ئەو لایەنانەی كە لەگەڵ یەكدا شەڕ دەكەن، تەقەمەنی پێویستیان نییە بۆ درێژەدان بەو شەڕە بۆ ماوەیەكی دورودرێژ، بەڵام دەبینین وڵاتێكی وەك سعودیە، هەروەها ئێرانیش باوەڕیان وایە بۆ گەیشتن بە چارەسەرێكی سیاسی لە رێگەی گفتوگۆی سیاسیەوە، ئەوا دەبێت لە پێگەیەكی سەربازی بەهێزدابن، واتە باوەڕیان وایە سەرەتا دەبێت لە رووی سەربازییەوە براوە بیت، دواتر رووبكەیتە گفتوگۆ بۆ ئەوەی لە پێگەیەكی بەهێزدابیت. من بە گومانم لەمە، كاتێك لە بارودۆخی سەر ئەرزی واقیع دەڕوانم و لە پێگەی رووسیا و ئەمەریكا دەڕوانم، ئەوا پێموانییە چارەسەرێكی سەربازی لە ئارادا بێت و هەڵەیە چاوەڕێی ئەوە بكەین لە رووی سەربازییەوە پێگەیەكی بەهێزترت هەبێت، پێش ئەوەی رووبكەینە گفتوگۆی سیاسی، چونكە پێویستە بە زووترین كات گفتوگۆی سیاسی دەست پێبكات. ئەوەی پێوەندی بە رۆژئاواوە هەبێت، ئەوا رۆژئاوا گەیشتۆتە ئەو قەناعەتەی كە چارەسەرێكی سەربازی بۆ ئەم دۆخە لە ئارادانییە، بۆیە دەبێت جیاوازی بكەین لە نێوان ئەوەی رۆژئاوا لە دژی داعش دەیكات و ئەوەی لە دژی ئەسەد دەیكات. هەروەها رۆژئاوا گەیشتۆتە ئەو قەناعەتەی كە ئەم دۆخە لە رووی سەربازییەوە زۆنگاوێكە و بۆ ماوەیەكی زۆر درێژە دەكێشێت. كۆبوونەوەكانی جنێف و و گفتوگۆی ئەمەریكا و رووسیا و لێدوانی ئەم دواییە جۆن كێری كە هانی ئێران دەدات بۆ ئەوەی ببێتە بەشێك لە چارەسەر، ئەوە دەخەنەڕوو كە تەنیا ئومێدێك بۆ كۆتایی هێنانی ئاشتییانە بەم شەڕە بریتییە لە گەیشتن بە چارەسەرێكی سیاسی. زۆر كەس بە گومانەوە لە ئاگربەستەكەی سووریا دەڕوانن و پێیانوایە ئەمە تەنیا یارمەتیدەر دەبێت بۆ ئەسەد، چونكە خۆی بۆ هێرشێكی گەورە ئامادە دەكات، بەڵام پێموایە ئەوانە پرسی تاكتیكین، چونكە ئەگەر ئەمەریكا و رووسیا لەسەر ئەوە رێككەون سووریا نەكەنە گۆڕەپانی دەستڕۆیشتوویی خۆیان، ئەگەر سعودیە و ئێرانیش هەمان رێككەوتن بكەن، ئەوا لایەنە سەربازییەكە دەتوانرێت ئیدارە بكرێت. چونكە ئەمە لە بنەڕەتدا شەڕێكی سیاسی و شەڕێكی سیاسی و جیۆپۆلەتیكییە.



* واقیعی سووریا و عێراق ئەوەیە كە ئەم دوو وڵاتە دابەش بوون و پێكهاتەكانی ناتوانن پێكەوە بژین، بەتایبەتی ئەوەی پێوەندی بە شیعە و سوننەكانی ئەم دوو وڵاتەوە هەبێت، كە شەڕ و كوشتار و خوێنڕێژییەكی زۆر لە نێوانیاندا دروست بووە، پرسیارەكە ئەوەیە بۆچی هێشتا رۆژئاوا دەستەبەرداری یەكپارچەیی ئەم وڵاتانە نابێت كە لە كاتێكدا ئەم وڵاتانە بە ئەمری واقیع دابەش بوون؟
- ئێستا من لە (واشنتۆن دی سی)م، بەڵام ئەگەر من لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بوومایە، یان لە هەولێر، یان لە كەركووك بوومایە، ئەوا چاوم لە دەستی ئەمەریكا یان رووسیا یاخود چین نەدەبوو بۆ چارەسەركردنی كێشەكان، راستە هێزە گەورەكان قسەی خۆیان هەیە و دەتوانن بەشدار بن، بەڵام ئایندەی ئەم وڵاتانە بەتایبەتی سووریا و عێراق لە دەستی خەڵكانی خۆیاندایە. ئەگەر ئاماژە بە هەرێمی كوردستانی عێراق بكەین، ئەوا راستە كە كوردەكانی ئەم وڵاتە بۆ ماوەیەكی درێژە جیابوونەتەوە، بەتایبەتی لە سەرەتاكانی نەوەتەكانی سەدەی رابردووەوە و لە رووی ئەمری واقیعەوە سەربەخۆن، بەڵام ئەوە كاری ئەمەریكا یان رووسیا نییە كە بێن و باس لە سنووری عێراقی ئایندە بكەن، هەروەها من هانتان دەدەم كە بەو شێوەیە لە سیاسەتی ئەمەریكا مەڕوانن كە ئەوەندە تموحیان هەبێت، مەبەستم ئەوەیە ئەگەر باس لە گۆڕینی سنوورەكان بكەین لە سووریا، ئەوا ئەمە پرسێكە كە ئەمەریكا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت، بەڵام ئەمەریكا خۆی دەست بەم پرۆسەیە ناكات، چونكە ئێوە وێنای ئەوە بكەن كە ئەگەر كۆشكی سپی و سەرۆك ئۆباما رایبگەیەنن دەبێت سووریا دابەش بێت، ئایا ئەمە چ كاردانەوەیەكی لێدەكەوێتەوە، لە یادتانە كاتێك جۆزێف بایدن باسی لە دابەشبوونی عێراق كرد بۆ سێ دەوڵەتی جیاواز، چەند رەخنەی لێگیرا، ئەمە وەك كۆلۆنیاڵیزمێكی نوێ دەردەكەوێت، وەك ئەوەی هێزێكی دەرەكی لە دوورەوە بڕیار لە ئایندەی گەلانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بدات. من دەگەڕێمەوە بۆ ئەوەی مەبەستمە، ئەگەر لە سووریادا چارەسەری فیدڕاڵی هاتەئاراوە و هەرێمی كورد و هەرێمی سوننە و هەرێمی عەلەوی دروست بوون، ئەوا رووسیا و ئەمەریكا و وڵاتانی دیكە دەتوانن ئەوە بكەنە واقیع، بەڵام پێش ئەوە دەبێت پێكهاتە مەحەلییەكان لەسەر ئەوە رێكبكەون، وەك رژێمی ئەسەد و موعارەزە و.. هتد، بۆ نموونە ناكرێت لە كۆبونەوەكانی جنێفدا ئەمەریكا و رووسیا رایبگەیەنن كە ئەوان دەیانەوێت سووریا، یان عێراق ببێتە سێ دەوڵەت و ئینجا ئەمە وەك پێشنیارێك بخەنە بەردەم گەلی سووریا، یان عێراق، بەڵكو دەبێت خودی گەلانی ئەم وڵاتانە بگەنە چارەسەرێك و ئومێدی ئەوە بخوازن پشتیوانی نێودەوڵەتی بۆ بەدەست بهێنن. باس لە یوگسلافیا دەكرێت لەم رووەوە، مەسەلەكە ئەوە نییە رووسیا و ئەمەریكا مۆدێلێكیان بەسەر ئەو ولاتەدا سەپاندبێت، بەڵكو خۆیان گفتوگۆیان كرد و دواتر پشتیوانی ئەمەریكای بە دوادا هات، پێویستە حاڵەتێكی لەم چەشنە لە سووریا و عێراقدا رووبدات، لە سووریادا هەرێمێك هەیە و بوونەتە واقیعێك لەو وڵاتەدا، بەڵام كاتێك باسی سووریا دەكەین، ئەوا دەبێت هەڵوێستی توركیا لەبەرچاو بگرین، توركیا نایەوێت فیدڕاڵییەت، یان دەوڵەتێكی كوردی سەربەخۆ لە سووریا دروست بێت، ئێرانیش نایەوێت سنوری وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بگۆڕدرێن، لەبەر ئەوەی لە ئاكامەكانی دەترسێت. كەواتە ئەمەریكا و رووسیا و چین و هەموو لایەنەكانی دیكە دەتوانن كارئاسانی بكەن، بەڵام دەبێت خەڵكی ناوچەكە و سەركردەكان خۆیان بە كارەكە هەڵبستن لە سووریا و عێراقدا. من باوەڕم وانییە لە ساڵی 2016دا هیچ وڵاتێك بتوانێت چارەسەرێكی سیاسی بە سەر وڵاتێكی دیكەدا بسەپێنێت. من هاوڕام لەگەڵ ئەوەدا كە سنورەكانی سووریا و عێراق دەستكردن و لەلایەن هێزە كۆلۆنیاڵییە ئەوروپییەكانەوە كێشراون، كە ئێستا ئێمە گرفتاری ئاكامەكانی بووین، بەڵام باوەڕیشم بەوە نییە كە هێزی دەرەكی وەك رووسیا و ئەمەریكا بێن و ئەو كێشانە چارەسەر بكەن كە ئەوروپییەكان نزیكەی 100 ساڵ پێش ئێستا دروستیان كرد. بەڵكو دەبێت خەڵكی ناوچەكە بە هاوكاری هێزە ئیقلیمیەكان، وەك ئێران و سعودیە و توركیا ئەوە بكەن و دەكرێت رووسیا و ئەمەریكا بەشێك بن لەو گفتوگۆیە و كارئاسانی بكەن، بەڵام ناكرێت تۆ لە سلێمانی، یان كەركووك یان لە شوێنەكانی دیكە دانیشتبی و چاوەڕێ بكەیت هێزێك لە دوورەوە بێت و وڵاتێكی نوێ و واقعێكی نوێت بۆ دروست بكات، شتەكان بەم شێوەیە روونادەن.



* ئێران بە چەشنی داعش دەیەوێت خەلافەتێك دروست بكات بە ناوی (ویلایەتی فەقیه)، پرسیارەكە ئەوەیە ئایا ئەم هەنگاوەی ئێران ئاڵۆزییەكان زیاتر ناكات و ناكۆكی نێوان شیعە و سوننە قووڵتر ناكاتەوە؟
- من لەو باوەڕەدا نیم كە سیاسەتی ئێران یارمەتیدەر بووبێت لەو گرژییەی كە لە نێوان شیعە و سوننەدا هەیە، بەڵام ئەگەر راشكاو و دادپەروەر بین، ئەوا نەك هەر تەنیا ئێران، بەڵكو چەند وڵاتێكی دیكەش هەن لە ناوچەكەدا كە پرسی شیعە و سوننە بۆ مەرامی جیوپۆلەتیكی بەكار دەهێنن، كەواتە ئێران تاوانبارە و وڵاتانی دیكەش تاوانبارن، ئێران ناتوانێت بە چەشنی ئەوەی لە عێراقدا توانیویەتی میلیشیا دروست بكات، بە هەمان شێوە بتوانێت لە سووریاشدا ئەم كارە بكات، لەبەر ئەوەی هێندەی عێراق شیعەی جەعفەری لە سووریادا بوونی نییە. هەرچۆنێك بێت، ئەوە شێوازێكە كە ئێران بۆ ماوەیەكی دوور و درێژە بەكاری دەهێنێت كاتێك بۆشایی و دەرفەت بەدی دەكات، هەروەك ئەوەی حزبوڵای لە لوبنان دروست كرد، بە هەمان شێوە ئەو میلیشیایانەی لە عێراق دروست كردوون، ئەمەش یارمەتیدەر نییە و گرژی زیاتر لە نێوان شیعە و سوننە دروست دەكات. لە ئێستادا پێویستە بە رەوتێكی پێچەوانە كاربكەین، لە ئێستادا پێویستە ئەوە بڵێین كە جیاوازییەكانی نێوان شیعە و سوننە لە روانگەی ئایینییەوە جیاوازی بچووكن، لە جیاوازی نێوان كاسیۆلیك و پرۆتستانت گەورەتر نین، دەبێت بەم وڵاتانە بوترێت نابێت چیتر ئایین بۆ ئامانجی جیوپۆلەتیكی بەكار بهێنن.


* تا ئێستا كوردستان نەبۆتە بەشێك لە كێشە و ناكۆكیی نێوان شیعە و سوننە، لەلایەكی دیكەوە كورد لە هەوڵی ئەوەدایە كە هەنگاو بەرەو سەربەخۆیی هەڵبگرێت، پرسیارەكە ئەوەیە تا چەند ئەم هەوڵە پشتیوانی نێودەوڵەتی بەدەست دەهێنێت؟
- وڵاتی كوردستان نیشتمانی 25 بۆ 30 ملیۆن كەسە و لە رووی قەبارەوە وڵاتێكی مامناوەندە، كورد لە ئەرمینیاوە بۆ لوبنان و بۆ عێراق و ئێران بوونیان هەیە. ئەگەر ئێمە بە شێوەیەكی واقیعبینیانە باس لە كوردستانی سەربەخۆ بكەین و ئەگەر بمانتوانیایە كات بۆ دواوە بگەڕێنینەوە، ئەوا دەبوو ئێستا كوردستان- وەك دەوڵەتێكی سەربەخۆ- لەسەر نەخشە بوونی هەبووایە، كورد خاوەن نەتەوەیەكی جیاواز و كەلتووری جیاواز و زمانی جیاوازن، واتە هەموو تۆخمێكی بوون بە دەوڵەتێكی سەربەخۆیان تێدا بەدی دەكرێت، بەڵام ئەوە گەمەی جیوپۆلەتیكییە كە ئەو واقیعە و دۆخەی ئێستای دروست كردووە و بەسەر چەند دەوڵەتێكدا دابەش بوون. لە ئێستادا توركیا دەیەوێت هەرێمی كوردستانی عێراق بەو شێوەیەی ئێستا بەردەوام بێت و نایەوێت لەوە زیاتر سەربەخۆ بێت، هەروەها توركیا- بە دڵنیاییەوە سەرۆك ئەردۆغان- ناخوازێت كوردی سووریا سەربەخۆیی زیاتر بەدەست بهێنن، ئێرانیش بە هەمان شێوە نایەوێت كوردی ئێران باسی جیابوونەوە بكەن، بەڵام لە ئێستادا من سەرهەڵدانی كوردستانی گەورە، یان تەنانەت سەربەخۆبوونی تەواوی بەشێكی كوردستان- كوردستانی عێراق- بەدی ناكەم، بەڵكو پێموایە باشترین شتێك كە ئیمكانی روودانی هەبێت- كە بە دڵنیاییەوە ئێران و توركیا فێری ئەوە دەبن لەگەڵ ئەم واقیعەدا بژین- بریتیە لە ئۆتۆنۆمی –خۆحوكمڕانی- زیاتر بۆ كوردی عێراق و سووریا. توركیا راهات لەگەڵ ئەو واقیعەدا كە كوردستانی عێراق ئەندازەیەكی زیاتر لە خۆحوكمڕانی هەبێت، ئێرانییەكانیش راهاتن لەگەڵ ئەمەدا بژین، من دڵنیام رادێن لەگەڵ ئەوەشدا كە كوردی سووریا ئاستێكی بەرزتری خۆحكومڕانی بەدەست بهێنێت، بەڵام توركیا و ئێران خوازیاری هاتنەدی ئەم بارودۆخە نین بۆ كوردی وڵاتانی خۆیان. لەبەر ئەوە لەو باوەڕدا نیم لە ئێستادا توركیا و ئێران بیانەوێت سازش بۆ كوردی وڵاتەكەی خۆیان بكەن، بەڵام رەنگە بیانەوێت بارودۆخێكی جیاواز ببینن لە پێوەندی بە كوردی سووریاوە، ئەگەرچی هەروەك ئێوە لە من باشتر دەزانن، ئەوەی پێوەندی بە سیاسەت و بڕیاری توركیا و سەرۆك ئەردۆغان-ـەوە هەبێت، ئەوا ئەوان ترسیان هەیە لە بارودۆخی كوردی سووریا، چونكە پێیانوایە ئەمە راستەوخۆ گرێدراوە بە پرسی چارەنووسی كوردی توركیاوە.


* لە ئێستادا ئێران بە ئاشكرا دوژمنایەتی خۆی بۆ وڵاتانی سوننی راگەیاندووە و داوای رووخاندنی دەوڵەتی ئیسرائیل دەكات، واتە ئیسرائیل و وڵاتە سوننەكان خۆیان لە یەك سەنگەردا دەبیننەوە، پرسیارەكە ئەوەیە ئایا ئەگەری سەرهەڵدانی هاوپەیمانێتییەك لە نێوان ئیسرائیل و وڵاتانی سوننەدا بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئێران هەیە ؟
- بەڵێ، پێموایە ئەوە روودەدات، چونكە ئێران خۆی كردووە بە دوژمنی ئیسرائیل و دەوڵەتە سوننەكانی كەنداو، ئەمە واقیعێكە و بەهۆی سیاسەتی دەوڵەتی ئێرانەوە هاتۆتەئاراوە، بەڵام من بە گومانم لە دروستبوونی هاوپەیمانێتیەكی درێژخایەن و ستراتیژی لە نێوان ئیسرائیل و عەرەب، بەڵكو هاوپەیمانێتیەكی تەمەن كورت دەبێت و بەند دەبێت بە مانەوەی ئێران وەك دوژمنێكی هاوبەش، واتە هەر كاتێك ئێران وەك دوژمنێكی هاوبەش لە ئارادا نەما، ئەوا دەبێت مامەڵە لەگەڵ ناكۆكی عەرەب- ئیسرائیلدا بكەن. لەبەر ئەوە زۆر زەحمەتە بۆ دەوڵەتە عەرەبییەكانی كەنداوی فارسی و وڵاتێكی وەك ئەردەن كە بە شێوەیەكی ریشەیی تێڕوانینی خۆیان لە ئاست ئیسرائیل بگۆڕن، تەنیا ئەو كاتە نەبێت كە كێشەی فەلەستین گۆڕانكارییەكی بەسەردا بێت. كەواتە وەڵامی پرسیارەكە ئەوەیە كە بەڵێ هاوپەیمانی تاكتیكی دروست دەبێت، بەڵام كێشەكانی عەرەب و ئیسرائیل تەنیا بەهۆی پرسی ئێرانەوە چارەسەر نابن، بەڵكو دووبارە پرسەكە دێتەوەسەر كێشەی فەلەستین و پرۆسەی ئاشتی.


* دوا وتەتان چییە؟

ئومێدەوارم بتوانم سەردانی كوردستان بكەم و ئەو نیشتمانە جوانە ببینم، هەروەها هیوای خۆشبەختی بۆ كورد دەخوازم، بۆ ژنەپێشمەرگەكان و بۆ ئەو كەسانەی كە توانای پێداگیری لەسەر شەڕكردن لە پێناوی ناسنامە و نەتەوەكەی خۆیاندا دەكەن و ئەوەی كورد كردوویەتی لە ساڵانی بیستەكانی سەدەی رابردوو وامان لێدەكات جگە لە رێز و هاوسۆزی و هیوای هەموو سەركەوتنێك بۆیان لە ئایندەدا هیچی دیكەم بۆیان نەبێت.