لەم بارودۆخە هەستیار و ئاڵۆزەی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی پێدا تێدەپەڕێت، بۆ یەكەمین جارە لە مێژوودا هەلێكی زێڕین بۆ كورد هاتۆتەپێشەوە بۆ ئەوەی دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان لە پارچەیەكدا رابگەیەنێت، بەڵام ئەم فرسەتەش كە بۆ كورد هەڵكەوتووە، بەدەر نییە لە هەڕەشە و تەحەددای دەرەكی و ناوخۆیی، بۆیە یەكڕیزیی نێوان هێزە سیاسییەكانی كوردستان و دووركەوتنەوە لە شەڕی بەوەكالەتی ئەم دەوڵەت و ئەو دەوڵەتی داگیركاری كوردستان، زامنی سەرەكی سەركەوتنی پرۆسەی سەربەخۆییە، لەناو ئەم بارودۆخە گۆڕدراو و ئاڵۆزەدا، هێزێكی وەك پەكەكە هەموو هەوڵی خۆی خستۆتە كار بۆ ئەوەی ژینگەی لەباری سیاسی بۆ چارەسەركردنی كێشەی كورد لە باكوور و هەلی سەربەخۆیی لە باشووری كوردستان تێكبدات، لەمەش خراپتر بۆتە بەشێك لەو میحوەرەی كە ئێران دژی دروستبوونی دەوڵەتی كوردستان بە پشتگیری دیمەشق و بەغدا سەرۆكایەتی دەكات. ئاراستەی هەوڵەكانی پەكەكە گەیشتۆتە ئەوەی بە ئاشكرا بارودۆخەكە كە لە بەرژەوەندیی كوردە لە هەموو كوردستاندا، تێكیبدات. بۆ خوێندنەوەی رەوشی ئێستا و ئەو هەوڵانەی پەكەكە بۆ تێكدانی بارودۆخەكە دەیدات، ئەم دیمانەیەمان لەگەڵ سیاسەتوان عوسمان ئۆجالان ئەنجام دا و بەمجۆرە رای خۆی بۆ گوڵان خستەڕوو.

* كوردستان بە شێوەیەكی گشتی بە گۆڕانكارییەكی بەردەوام و خێرادا تێدەپەڕێت، ئەم گۆڕانكارییە هەر چوار پارچەی كوردستانی گرتۆتەوە، ئایا چۆن سەیری ئەم گۆڕانكارییە بەردەوام و خێرایانە دەكەیت؟
- رەوشی ئێستای گۆڕانكارییەكە لە هەر چوار پارچەی كوردستان تێكەڵە و وەك یەك نییە، بۆیە دەبێت هەر پارچەیەك بە جیاواز قسەی لەسەر بكەین. سەبارەت بە باشووری كوردستان، ئێستا زەمینەیەكی لەبار بۆ راگەیاندنی دەوڵەتی سەربەخۆ هەیە و هەموو هاووڵاتیانی كوردستانیش ئومێدێكی گەورەیان لا دروست بووە، سەبارەت بە رۆژئاوای كوردستان هەوڵێك دراوە بۆ فیدراسێۆنی باكووری سووریا، ئەمەش وێڕای ئەو كەموكوڕییەی لە شێوازی بەڕێوەبردنی دەسەڵاتی پەیەدە لە رۆژئاوا هەیە، دیسان هەنگاوێكی باشە لەبەر ئەوەی دەسەڵاتێكی كوردی تێدا بەرجەستە دەبێت، كەموكوڕیی گەورەی پەیەدە لە رۆژئاوای كوردستان ئەوەیە كە رێگرە لەوەی هەموو لایەنە سیاسییەكان وەك پێویست لە دەسەڵات بەشدار بن. پێشتر سەرۆك بارزانی لە میانەی رێككەوتنی هەولێر 1 و 2، هەروەها رێككەوتنی دهۆك، لایەنەكانی رۆژئاوای كۆكردەوە و رێككەوتن لە نێوانیاندا ئیمزا كرا، بەڵام پێدەچێ پەیەدە دەیانەوێت بە تەنیا خۆیان لە دەسەڵاتدا بن و لایەنەكانی دیكە وەك پەراوێز بوونیان هەبێت، بۆیە گرنگە ئەم لایەنە لەبەر چاو بگیرێت و لایەنەكانی دیكەش ئەگەر بە فیفتی بە فیفیتش نەبێت، بەشداری بكەن و جێگەی خۆیان لە گۆڕەپانی سیاسیی رۆژئاوا بكەنەوە، بەڵام دیسان وێڕای ئەم كەموكورتییانەش هەنگاوێكی ئەرێنییە بۆ دۆزی كورد. سەبارەت بە باكووری كوردستانیش، وەك دەبینین شەڕێكی فراوانی تێدا هاتۆتەئاراوە، ئەو شەڕە گورزێك بوو بەر بزاڤی نەتەوەییمان كەوت و ئازاری دا، ئەمەش لەبەر ئەوەیە باكوور ناوەندی تێكۆشانی نەتەوەیی ئێمەیە، تێكچوونی بارودۆخی سوور و جەزیرە بۆ بزاڤی نەتەوەییمان گران رادەوەستێت، ئەمەش بەرەنجامی سیاسەتی پەكەكەیە، بەداخەوە پەكەكە لەم شەڕەدا بەرژەوەندی هێزی دەرەكی لەبەرچاو گرت، بۆیە ئەم شەڕە بە هیچ جۆرێك لە بەرژەوەندی كورد نەبوو، لەلایەكی دیكەوە من ئەم شەڕە بە گرێدراوی پیلانێكی نێودەوڵەتی لە سەر بزاڤی نەتەوەیی كورد دەزانم، ئەمەش لەبەر ئەوەیە ئەو شەڕە چەندین مەترسی لە باكوور دروستكردووە كە بە زیان بۆ كورد دەشكێتەوە. سەبارەت بە رۆژهەڵاتی كوردستانیش، دیارە ئێستا ئەو پارچەیە بێدەنگە، بەڵام پێویستە هێزە سیاسییەكانی رۆژهەڵات خۆیان ئامادە بكەن و چالاك بن، بەتایبەتیش لەم ساڵەدا كە هەڵبژاردنی ئەمریكا دەكرێت و سەرۆكی ئەمریكا دێتەگۆڕین. بە بۆچوونی من لەم هەڵبژاردنەدا دۆناڵد ترامب دەبێتە سەرۆكی داهاتووی ئەمریكا و ئەویش وەك لە بانگەشەی هەڵبژاردنەكان ئاماژەی پێكردووە، ئەگەر ببێتە سەرۆكی ئەمریكا رێككەوتنەكە لەگەڵ ئێران هەڵدەوەشێنێتەوە، ئەمەش مانای ئەوەیە سەرۆكی داهاتووی ئەمریكا دژی ئێران دەبێت و سیاسەتی ئەمریكا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست گۆڕانكاری بەسەردا دێت، بۆیە دەبێت هێزە سیاسییەكانی رۆژهەڵاتیش خۆیان بۆ ئەم گۆڕانكارییانە ئامادەبكەن، بەشێوەیەكی گشتی دەتوانم بڵێم لە هەر چوار پارچەی كوردستان بەرەوپێشەوەچوونێك هەیە، هەلەكان بۆ كورد لە هەموو كات زیاترن، بەتایبەتیش بۆ باشووری كوردستان، بۆیە هیوادارم لایەنە سیاسییەكانی باشوور وەك ساڵی 2015 كێشە دروست نەكەن و هەموو یەكبگرن بۆ ئەوەی سەری ساڵی داهاتوو ببێتە سەری ساڵی كورد و سەربەخۆیی كوردستان.


* بەڵام وەك دەیبینین سەركردایەتیی عەسكەری پەكەكە لە قەندیل بەرنامەی وڵاتانی دیكە جێبەجێ دەكات و هەوڵدەدات لە هەر چوار پارچەی كوردستان كێشە و ئاستەنگ دروست بكات، ئایا دەبێت نیازی سەركردایەتیی عەسكەری پەكەكە چی بێت؟
- كاتێك بەڕێز عەبدوڵا ئۆجالان سەركردایەتی پەكەكەی دەكرد، پەكەكە لەگەڵ هەموو لایەنێك وتووێژ و پێوەندی هەبوو، واتە خەتی سەربەخۆی پەكەكەی دەپاراست بۆ ئەوەی نەبێتە هێزێك كە پاشكۆی هیچ لایەنێك بێت، بەڵام دوای ئەوەی ئۆجالان دەستگیركرا، لە سەركردایەتی پەكەكە هەموو ئەو پرسیارەیان دەكرد، ئایا پەكەكە بكەوێتە بن باندۆری چ هێزێك؟ لە هەمانكاتدا هەندێك هێزی هەرێمیش پێشوەختە پیلانیان لەسەر پەكەكە داڕشتبوو، هەر بۆ نموونە رووسیا ئامادە نەبوو ئۆجالان بپارێزێت، بەڵام دوای ئەوەی دەستگیر كرا، رووسیا هەندێك گروپی ناردە لای پەكەكە، ئەو گرووپانە هاتبوون پەكەكە هانبدەن بۆ ئەوەی شەڕێكی ناوخۆیی لە توركیا هەڵبگیرسێنێت، ئێرانیش بە رێگەیەكی دیكە دەیویست هەژموونی خۆی بەسەر پەكەكەدا زاڵ بكات، سووریاش دەیویست بە رێگەی جەمیل بایك پەكەكە بەكار بهێنێت، من دژی ئەم پیلانانە بووم، بۆیە ئێران و سووریا رایانگەیاند ئێمە عوسمان ئۆجالان-مان ناوێت بۆ پەیوەندییەكانمان لەگەڵ پەكەكە، بۆیە هەردوو وڵاتی سووریا و ئێران بڕیاریان دا جەمیل بایك بە ناوی پەكەكەوە قسەیان لەگەڵدا بكات، هەر بۆیە دوای تێپەڕبوونی سێ مانگ بە سەر زیندانیكردنی ئاپۆ، دوو كەس هاتنە قەندیل كە یەكێكیان عومەرێ وەسێ بوو، كە ئێستا لە پەرلەمانی سووریا پەرلەمانتارە، ئەوی دیكەشیان بە ناوی مەروان زەركی كە بە ئاغا ناویان دەبرد، لە قەندیل راپۆرتێكیان لەسەر پەكەكە ئامادە كردو پاشان گەڕانەوە بۆ سووریا و داویان كرد ئێمە بچینە سووریا لەبەر ئەوەی پەكەكە لە سووریا هەوادار و لایەنگری زۆر بوو، بۆ ئەمەش سووریا بێجگە لە جەمیل بایك بە كەسی دیكە قایل نەدەبوو، جەمیل بایك دوای زیندانیكردنی ئۆجالان هەندێك پێوەندی لەگەڵ سووریا دروستكردبوو، لەلایەكی دیكەوە لەگەڵ عێراقیش هاتوچۆی هەبوو.

* ئایا دوای زیندانیكردنی ئۆجالان سەردانی ئێرانت نەكرد، بۆ ئەوەی سەرلەنوێ پێوەندییەكانی پەكەكە و ئێران رێكبخەیتەوە؟
- دوو رۆژ دوای دەستگیركردنی ئاپۆ سەردانی ئێرانم كرد، لەوێ بانگەوازێكم بۆ هەموو كورد راگەیاند و داوام لێكردن راپەڕین بكەن و هەرچییان پێدەكرێت بیكەن بۆ ئەوەی گیانی ئۆجالان بپارێزرێت، خۆشبەختانە كوردان بەدەنگ بانگەوازەكەوە هاتن، لە باكووری كوردستان خەڵك راپەڕی و لە رۆژهەڵاتی كوردستانیش لە مەهابادەوە تا ئیلام خەڵك راپەڕی، بەڵام ئێران دوای دوو رۆژ بانگی منی كرد و پێی راگەیاندم، یان بانگەواز دەكەیت بۆ ئەوەی راپەڕینەكە خامۆش ببێتەوە، یان دەبێت دەستبەجێ ئێران بەجێبهێڵیت، ئەو كاتەی ئێران داوای كرد دەربچم، 20ی شوباتی 1999 بوو، بۆیە ناچار بووم رۆژی 21ی شوبات ئێران بەجێ بهێڵم و رووبكەمە مەزرەكانی باشووری كوردستان، دیارە ئەو كاتە ناوەڕاستی زستان بوو، بەفر و رەهێڵەیەكی زۆر هەبوو، بەو رۆژە سەختە ئێمەیان لە وڵاتی خۆیان دەركرد، پێشتریش كە هێشتا ئۆجالان دەستگیر نەكرابوو، دیسان داوام لە ئێران كرد كە بە رێگەی شاخەكانی ئەرمەنستان ئاپۆ بە ناو ئێراندا بگوازینەوە بۆ چیاكانی كوردستان، بەڵام ئێران ئەمەی رەتكردەوە و رازی نەبوو، لەمەوە بۆمان دەركەوت ئێران دژی شەخسی منە، بۆیە دوای ئەم دوو رووداوە بڕیارم دا دانوستاندن لەگەڵ ئێران نەكەم، دواتریش ئێران جەمیل بایكی هەڵبژارد و پێوەندی لەگەڵ پەكەكە گرێدا، بۆیە جەمیل بایك هەم بووە دۆستی ئێران و هەم دۆستی سووریاش.


* ئایا داخوازیی ئێران و سووریا چی بوو لەسەر پەكەكە كە رەتت دەكردەوە؟
- ئێران و سووریا و هەروەها عێراقی سەردەمی سەدام حوسێن لەسەر ئاستی هەرێمی و رووسیا لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی داخوازییان لەسەر پەكەكە ئەوە بوو شەڕێكی ناوخۆیی لە نێوان كورد و تورك لە ناو توركیا هەڵبگیرسێنێت، ئەم شەڕە دەستی پێكرد، بەڵام بەڕێز ئۆجالان لە زیندانەوە رێنمایی بۆ پەكەكە دەركرد، ئەم شەڕە رابگرن، ئەوكات من لە قەندیل بووم، موراد قەرەیلان لە ئەوروپا بوو، جەمیل بایك لە سووریا بوو، بۆیە لە قەندیل بە ئەمری واقیع بڕیار لای من بوو، منیش شەڕەكەم راگرت، بەڵام قەرەیلان و بایك دەیانویست شەڕەكە بەردەوام بێت و ئەو پیلانەی ئێستا جێبەجێی دەكەن لە ساڵی 1999 جێبەجێان بكردایە، لەمەشدا بە ئاشكرا خواستی ئەو دەوڵەتانە ئاشكرا بوو، ئێران رێگەی دابوو گەنجێكی زۆری رۆژهەڵات پێوەندی بە پەكەكەوە بكەن، زیاتر لە 2000 گەنجی رۆژئاوا ببوونە چەكداری پەكەكە و سووریا بێدەنگ بوو، بۆیە ئەو كات ئێران و سووریا دەیانویست شەڕێكی ناوخۆ لە توركیا دروست بكەن، بەڵام ئاپۆ نەدەبووە داردەستی هیچ لایەك بۆیە دوای كرد شەڕەكە رابگیرێت و منیش شەڕەكەم راگرت، ئێمە ئەو كات نەمانهێشت ئەو شەڕەی ئێستا رووبدات، با سەیر بكەین لە ماوەی چەند مانگی رابردوو تەنیا لە جزیرێ زیاتر لە 850 گەنجی كورد كوژراون، لە سوور زیاتر لە 400-500 گەنجی كورد كوژراون، ئەرۆدگان رایگەیاندووە لە ماوەی ئەم 6-7 مانگەی شەڕ زیاتر لە 5000 كورد كوژراون و لە هێزی توركیش نزیكەی 350 كەس كوژراون، با لێرەوە بەراوردێك لە نێوان ئەو كاتە بكەین كە عەبدوڵا ئۆجالان سەرۆكایەتی پەكەكەی دەكرد، پەكەكە بە 10 ساڵیش ئەوەندە شەهیدی نەداوە، ئەمەش مانای ئەوەیە ئەو زیانەی پەكەكە لە ماوەی چەند مانگێكدا داویەتی، بارتەقای 10 ساڵ خەباتی چەكداری پەكەكە بووە، ئەمەش ئازاری بزاڤی نەتەوەیی كوردی داوە، بەتایبەتیش لە باكوور كە ناوەندی تێكۆشانی نەتەوەییمانە، ئەم شەڕە خەباتی 30 ساڵی پەكەكەی لە باكوور لاواز كردووە، بۆیە داوا دەكەم ئەم شەڕەی ئێستا پەكەكە لە باكوور دەیكات، لێپرسینەوەی لەسەر بكرێت، دەبێت پرسیار بكەین، ئایا ئەم شەڕە بەرفراوانە بۆ بەرژەوەندی كوردە، یان بۆ بەرژەوەندی هێز و لایەنی دیكەیە؟ من پێموایە ئەم شەڕەی ئێستا پەكەكە دەیكات، ئەو شەڕانە نین كە ئاپۆ سەركردایەتی دەكرد، شێوازی ئاپۆ ئەوە بوو نابێت كە شەڕێك دەكەیت، ئەو شەڕە بدۆڕێنیت، بۆیە ئەم شەڕە بە شێوازی شەڕەكانی ئۆجالان نییە.
* ئایا دەتوانین بڵێین سەركردایەتی ئێستای پەكەكە لە قەندیل وازیان لە خەتی ئۆجالان هێناوە؟

- دەتوانم بڵێم سەركردایەتی ئێستای پەكەكە لە قەندیل لە فەلسەفەی ئاپۆ دوور كەوتوونەتەوە، من زۆر جار ئەو رەخنەیەم ئاراستەی سەركردایەتی پەكەكە كردووە، تازە موراد قەرەیلان ئەو رەخنەیە قبووڵ دەكات، هەر بۆیە ئەم شەڕەی ئێستا پەكەكە دەیكات شێوازی ئاپۆ نییە، لەبەر ئەوەی باش دەزانم شێوەی ئەم شەڕە وەك شەڕی ئاپۆ نییە، لای ئاپۆ لەسەر بنەمای هەڕە، یان مەڕە شەڕ ناكرێت، ئەوەی ئێستا سەركردایەتی قەندیل دەیكات، جۆرێكە لە قوماربازی، كە لە فەلسەفەی ئاپۆدا بەوجۆرە شەڕ ناكرێت، ئەگەر ئاپۆ بیزانیایە لە شەڕێكدا دەشكێت، ئەو شەڕەی نەدەكرد، ئاپۆ دەیویست كورد خەباتێك بكات كە تێكنەشكێت.
* بەڵام ئەوەی ئێستا وەك واقیع دەیبینین، ئەوەیە كە پەكەكە نەك هەر لە باكوور، بەڵكو دەیەوێت خەباتی باشووریش تێكبشكێنێت، بەنیازە ئاژاوە لە باشوور دروست بكات، بە ئاشكرا لە شنگال دەڵێت من فەرمان لە حەشدی شەعبی وەردەگرم، نەك لە هەرێمی كوردستان، ئایا مەبەستی پەكەكە لەم تێكدانە چییە؟

- شەڕی ئێستای پەكەكە بۆ بەرژەوەندی كورد نییە، راستە پەكەكە بەشداری شەڕی دژی داعشی كردووە، بەتایبەتی لە رۆژئاوای كوردستان و هەروەها لە باشووریش، ئەمە جێگەی دەستخۆشییە، بەڵام دەستێوەردانی پەكەكە لە باشووری كوردستان كارێكی خراپە و رەوا نییە. با ئەم پرسیارە لە پەكەكە بكەین، ئایا رۆڵی باشووری كوردستان بۆ شۆڕشی باكوور چی بووە؟ بێگومان هەموومان دەزانین باشووری كوردستان چیاكانی باشووری پێشكەشی پەكەكە كرد و بە هەموو شێوەیەك هاوكاری پەكەكەی كردووە، بۆیە راشكاوانە دەڵێم ئەگەر چیاكانی باشووری كوردستان نەبوونایە، لە باكوور شۆڕش پێش نەدەكەوت، بۆیە ئەگەر باكوور ناوەندی تێكۆشانی نەتەوەیی بێت، ئەوا باشوور چاوی ناوەندی ئەو بزاڤە نەتەوەییە، راستە هەندێك جار پرسگری لەنێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و پەكەكە هەبووە، بەڵام بۆ مێژوو دەیڵێم لە ساڵی 1983 یەكەم رێككەوتنی پەكەكە لەگەڵ پارتی دیموكراتی كوردستان بووە، ئەمەش واتە هێزەكانی باشوور پشتگیری شۆڕشی باكووریان كردووە، هەروەها پشتگیری باشوور بۆ تەواوی شۆڕشەكان لە باكوور و رۆژئاوا و رۆژهەڵاتیش لەبەرچاوە. پارتی دیموكراتی كوردستان و سەرۆك مسعود بارزانی چ بە ئاشكرا و چ بە نهێنی هاوكاری شۆڕشی هەموو پارچەكانی كوردستانیان كردووە، بۆیە زۆر گرنگە هەموو هێزەكانی كوردستان بە وریاییەوە مامەڵە لەگەڵ باشووری كوردستان بكەن و نابێت رێگە بدرێت ئەم ئەزموونە تێكبچێت، نابێت رێگە بدرێت هێزێكی كوردی لە باشوور كێشە دروست بكات، هەر بۆیە ئەگەر پەكەكە بیانووی ئەوەیە لە كەركووك و شنگال بەشداری شەڕی كردووە، ئەوا پێی دەڵێن: دەستخۆش، بەڵام نابێت لە باشوور كێشە دروست بكەیت، تۆ هاتوویت هاوكاری باشوور بكەیت، خۆ نەهاتوویت بۆ ئەوەی لە باشوور بێیتە دەسەڵات. ئەگەر پەكەكە دەیەوێت لە باشوور ببێتە دەسەڵات، ئەمە دروست نییە. ئێستا بارودۆخێك لە باشوور هاتۆتە ئاراوە هەموو دەوڵەتانی جیهان كونسوڵخانەی خۆیان لە هەولێر كردۆتەوە، ئابووری كوردستان بەرەو ئابوورییەكی سەربەخۆ هەنگاو هەڵدەگرێت و وەك دەوڵەتێكی سەربەخۆ دانوستاندنی ئابووری دەكات، ئەمەش مانای ئەوەیە لە چەندین لاوە بناخەیەكی پتەو بۆ دەوڵەتی سەربەخۆ دامەزراوە، ئەمەش دەیكاتە پێویستییەك بۆ ئەوەی هەموو هێزەكانی كوردستان پشتگیری بكەن، نەك كێشەی بۆ دروست بكرێت، بەڵام بەداخەوە پەكەكە لە گەرمیان و سلێمانی و دەڤەری راپەڕین داوای دەسەڵات دەكات.


* راشكاوانە پەكەكە داوای كانتۆن دەكات، ئایا پەكەكە بە چ نیازێك كانتۆن لە باشوور دروست دەكات؟ ئایا ئەمەی بۆ دەچێتەسەر؟
- پەكەكە دەیەوێت باشوور داگیر بكات، بۆ ئەمەش زۆر هەوڵیداوە بەڵام سەركەوتوو نەبووە، ئەمەش لەبەر ئەوەیە باشووری كوردستان وەك بەشەكانی دیكەی كوردستان نییە و قەت چۆڵ نەبووە، باشوور ناوەندی خەباتی شۆڕشگێڕی نەتەوەیی بووە، هەر لە سەردەمی شێخ عەبدولسەلامی بارزانی هەتا ئێستا شۆڕش لە باشوور بەردەوام بووە، ئەگەر چەند ساڵێكیش بێدەنگ بووبێت، بەڵام دواتر هەر بەردەوام بووە، لایەنە سیاسییەكانی باشووری كوردستان هەر یەكەیان بە جۆرێك لەم ناوەندە شۆڕشگێڕییە جێگەی خۆیان گرتووە. ئێستا پەكەكە گەیشتۆتە ئەو راستییە ئەوەی لە بەشەكانی دیكە بۆی چووەتەسەر لە باشوور بۆی ناچێتەسەر، بۆیە پەنای بۆ عێراق و حەشدی شەعبی بردووە و رایگەیاندووە كە گرێدراوی ئەوان دەبن. لەم چوارچێوەیەدا ئێمە دەخوازین هەر وڵاتپارێزێك لە هەر شوێنێك بێت، پشتگیری دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان بكات، ئەوەی پەكەكە بە گرێدراوی عێراق هەوڵی دروستكردنی كانتۆن دەدات، ئەوە دژی بەرژەوەندی نەتەوەییە.


* ئایا دەتوانین بڵێین پەكەكە لە میحوەری تاران و بەغدا و شام، بەوەكالەت شەڕ بۆ ئەو سێ لایەنە دەكات؟
- وەك پێشتر گوتم لەسەر ئاستی هەرێمی بە سەرۆكایەتی ئێران و بە پشتگیری بەغدا و شام، هەروەها لە سەر ئاستی نیودەوڵەتی بە پشتگیری رووسیا، پەكەكە شەڕی بەوەكالەت دەكات، پەكەكە گرێدراوی ئەو رێككەوتنەیە كە بەرژەوەندییەكانی شام و بەغدا و تاران و مۆسكۆ پێكەوە گرێدەداتەوە، ئێران لە باشووری لوبنان حزبوڵای هەیە، لە باكوور پەكەكەی هەیە، لە باشووری كوردستان هەندێك هێز بە هاوپەیمانی لەگەڵ پەكەكە هەڵدەسووڕێنێت، بۆیە راشكاوانە دەڵێم ئەوانەی لەگەڵ پەكەكەن لەبەرەیەكی دیكەدان و بەرەكەی دیكەش كە ئامانجی سەربەخۆیی كوردستان و خەباتی سیاسی و ئاشیخوازانەیە، پارتی دیموكراتی كوردستان سەركردایەتی دەكات، دەبووایە ئەم بەرە سەربەخۆییخوازە لە چەند ساڵی رابردوودا خەباتێكی فرەلایەنی بەرپابكردایە، هەوڵیبدایە بزاڤی سیاسی لە باكوور و رۆژهەڵات و رۆژئاوای كوردستان پێشبخات، راستە هەنگاوەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان لە باشووری كوردستان زۆر گرنگن، بەڵام دەبووایە لە هەموو پارچەكان خەباتی خۆی فراوانتر بكردایە، دەبووایە لانیكەم پارتی دیموكراتی كوردستان تەلەفزیۆنێكی بۆ باكوور دابمەزراندایە بۆ ئەوەی بزاڤی سیاسی پێش بخات و باشتر زەمینەی چارەسەری سیاسی لە باكوور دروست بكات و خەتێكی دیموكراتییانەی پێش بخستایە بۆ ئەوەی خەڵك پشتگیری لە چارەسەری سیاسی بكات، نەك شەڕ، بەڵام بەداخەوە ئەوە دروست نەبوو، خەڵكی باكووریش بێجگە لە پەكەكە ئەلتەرناتیڤی دیكەی نییە، حكومەتی توركیاش بە هەمان شێوەی پەكەكە كاردانەوەی هەیە، كاتێك پەكەكە شەڕی دەست پێكرد، حكومەتی توركیاش پێشوازی لێكرد و رایگەیاند بە شەڕ ئەم پرسە یەكلایی دەكەینەوە، بەڵام توركیا دەبێت ئەوە بزانێت بە شەڕكردن لەگەڵ پەكەكە، هێزی تازەی سیاسی لە باكوور دروست نابێت، هەتا هێزێكی سیاسیش وەك ئەلتەرناتیڤ لە باكوور دروست نەبێت، ئاراستەی سەربازی پەكەكە لاواز نابێت.
* بەڵام هەر ئەم سیاسەتە هەڵەیەی پەكەكە وایكرد، هەدەپە لە هەڵبژاردنی دووەمی توركیا 20 كورسی پەرلەمانی لەدەست بدات، ئایا ئەمەش گورزێك نەبوو بۆ بزاڤی سیاسی لە باكوور؟
- هەدەپە هێزێكی سیاسیی سەربەخۆ نییە و لە سەر زەمینەی پەكەكە پێش دەكەوێت، بۆیە ئەگەر پەكەكە شتێكی رەتكردەوە، هەدەپە ناتوانێت هیچ بڵێت، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا راستە پەكەكە غەڵەتی كرد، بەڵام توركیاش بۆ پرۆسەی ئاشتی وەك پێویست نەهاتۆتەپێش، چەند ساڵ پێش ئێستا گروپێك لە چەكدارانی پەكەكە بە ناوی گروپی ئاشتی لە خاپوورەوە گەڕانەوە توركیا و خەڵك پێشوازی لێكردن، ئەم پێشوازییە مانای ئەوەیە كوردی باكوور پێشوازی لە بزاڤی سیاسی دەكات، نەك شەڕ، بەڵام توركیا ئەم پێشوازییەی پێ ناخۆش بوو، دەیگوت دەبێ كورد خۆی بێدەنگ بكات، لەلایەكی دیكە لە هەڵبژاردنی حوزەیران كورد یەكیان گرت و دەنگیان دا بە هەدەپە و 80 كورسی بەدەست هێنا، ئەمەش سەرەتایەكی باش بوو، ئەگەر بە شێوەیەكی رێكوپێك ئەو خەباتە سیاسییە درێژەی پێبدرایە، لەوانە بوو لە هەڵبژاردنەكانی داهاتوودا بگەیشتایەتە 150 كورسی پەرلەمانی، بەمەش كورد هەم لە دەسەڵاتی ناوەند بەشدار دەبوو، هەمیش لەدەسەڵاتی هەرێمیدا، بەڵام توركیا ئەمەشی پێناخۆش بوو، ئەو هەڵبژاردنەی رەتكردەوە و هەڵبژاردنێكی دیكەی پێشوەختە ئەنجام درا، پاشانیش پەكەكە دەستێوەردانی كرد، داوای كرد شەڕ بكرێت، نەك سیاسەت، ئەمەش وایكرد بارودۆخەكە تێكبچێت و هەدەپەش كورسی كەمتر بهێنێت، بۆیە لەم بارودۆخە ئەگەر رێگە چارەیەك نەدۆزرێتەوە، ئەوا بارودۆخەكە لە هەموو لایەك تێكدەچێت و كورد و حكومەتی توركیاش زەرەر دەكەن.



* بەڵام دەمێكە سەرۆك بارزانی هەوڵدەدات كێشەی كورد لە باكوور بە رێگەی سیاسی چارەسەر بكرێت، ئەمەی بە هێزە گەورەكانی وەك ئەمریكا راگەیاندووە و راستەوخۆش لەگەڵ حكومەتی توركیا باسی كردووە، تەنانەت سەرۆك بارزانی داوای كردووە عەبدوڵڵا ئۆجالان ئازاد بكرێت، بۆ ئەوەی چارەسەری ئاشتییانە بەسەر باڵادەستی شەڕخوازی پەكەكە زاڵ ببێت. لەو بارەیەوە راتان چییە؟
- بەڕێز سەرۆك بارزانی و پارتی لە هەوڵدانی خۆیان بۆ ئاشتی بەردەوامن و ئەوان نایەنەوێت لە نێوان كورد و تورك شەڕ هەبێت، لە ئێستاشدا كە سەرۆك بارزانی و هەرێمی كوردستان پێوەندییەكی فراوانی ئابووری و بارزگانی و سیاسییان لەگەڵ توركیا هەیە، ئامانجی ئەوەیە ئاشتی لە توركیا پێش بكەوێت، ئەم ئاراستەیەی سەرۆك بارزانی بۆ چارەسەری كێشەی كورد لە توركیا زۆر راستە، لە بەر ئەوەی كورد لە توركیا قەوارەیەكی گەورەیە و زیاتر لە 20-25 ملیۆن كورد هەیە، ئەو كوردەی لە باكووری كوردستان دەژی نیوەی ئەو كوردەیە كە توركیایە، لەبەر ئەوەی لە شارێكی وەك ئەستەنبوڵ لە ئێستادا نزیكەی 4.5 ملیۆن كوردی تێدا دەژی، مەزندە دەكرێت لە یەك دوو ساڵی داهاتوو نیوەی ئەستەنبوڵ ببێتە كورد، لەبەر ئەوەی كورد بە شاڵاو روو لەو شارانە دەكات، لەم حاڵەتەدا كە كوردی باكوور نیوەی زیاتری ئەنادۆڵە، كارێكی هەڵەیە بتەوێت بە رێگەچارەی سەربازی كێشەی چارەسەر بكەیت، دەبێت كێشەی كورد بە ئاشتی چارەسەر بكرێت، بەڵام پەكەكە و قەندیل ئاستەنگ دروست دەكەن، توركیاش پێشوازی لەو غەڵەتانەی پەكەكە دەكات. لەم دواییەشدا سەرۆك بارزانی جارێكی دیكە هەوڵیدا حكومەتی توركیا دەست بە پرۆسەی ئاشتی بكاتەوە، بەڵام بە هۆی ئاڵۆزی بارودۆخەكەوە نەتوانرا پرۆسەی ئاشتی رێكبخرێتەوە، بۆیە دووبارەی دەكەمەوە بەردەوامیی شەڕ و سووربوونی توركیا لە سەر چارەسەری سەربازی بارودۆخەكە بەرەو خراپتر دەبات.


* لەم حاڵەتەی ئێستا ئەگەر عەبدوڵڵا ئۆجالان ئازاد بكرێت، ئایا تاچەند ئۆجالان دەتوانێت بزاڤی سیاسی بەرەو پێشەوە ببات؟
- هەموو داگیركارانی كوردستان دەیانەوێت سەركردە كوردەكان لەناو بەرن، دیارە زیندانیكردنی ئۆجالانیش هەر بەو ئامانجە بووە، حكومەتی عێراقی لە سەدەی رابردوو چەند جار هەوڵیدا مەلا مستەفا بارزانی تیرۆر بكات، ئێران قازی محەمەدی لە سێدارە دا و چەندین سەركردەی دیكەشی لەناو بردووە، بۆیە پێش هەموو شت پێویستە داگیركارانی كورد رەفتاری خۆیان بەرامبەر بە سەركردە كوردەكان بگۆڕن. سەرۆك بارزانی لەم سەردانەی دوایی خۆی بۆ توركیا داوای لێكرا ئاپۆ لە زیندان ببینێت، بەڵام سەرۆك بارزانی گوتبووی من ناچم سەركردەیەكی كورد لە زینداندا ببینم و شوێنی سەركردەی كورد زیندان نییە، بەڵكو سەر مێزی دانوستاندنە بۆ چارەسەركردنی كێشەكان بە شێوەیەكی ئاشتییانە. هەر بۆیە سەرۆك بارزانی بۆ ئازادكردنی ئاپۆ هەوڵی جددی داوە و هەوڵەكانی بەردەوامن، ئەگەر ئاپۆ ئازاد بكرێت، ژینگەی سیاسیی باكوور دەگۆڕێت، خەباتی سیاسی و پرۆسەی ئاشتی بە هەنگاوی گەورە دەچنە پێشەوە و بە ئازادكردنی ئاپۆ شەڕی نێوان كورد و تورك كۆتایی دێت، هەر بۆیە سەرۆك بارزانی هەوڵدەدات ئاپۆ ئازاد بكرێت و لەسەر ئەم بنەمایەش پێویستە هەموو كورد پشتگیری هەوڵەكانی سەرۆك بارزانی بۆ ئازادكردنی ئاپۆ بكەن.


* ئایا عەبدوڵڵا ئۆجالان چۆن سەیری سەركردایەتیی بارزانی لەم قۆناخە دەكات؟
- ئاپۆ پێش ئەوەی زیندانی بكرێت، دەیگوت: ئامانجی داگیركەرانی كوردستان ئەوە بووە كە ماڵباتی بارزانی لە ناو پرۆسەی سیاسی بزاڤی رزگاریخوازی كوردستان نەهێڵن، بۆیە جەختی لەسەر ئەوە دەكردەوە كە ماڵباتی بارزانی خزمەتێكی گەورەی بزاڤی نەتەوەیی كوردیان كردووە و پێویستە لە ناو بزاڤی رزگاریخوازی كوردستاندا جێگەیەكی تایبەتیان هەبێت و هێزە سیاسییەكانی كوردستان رێزیان بگرن. چاو لە وڵاتانی وەك بەریتانیا و رۆژئاوا بكەن كە ماڵباتی پادشایان هەیە و چۆن رێزیان لێگرتووە، بۆیە پێویستە ماڵباتی بارزانی وەك ماڵباتی پادشا لە ناو بزاڤی رزگاریخوازی سەیر بكرێت و لە بڕیاری ستراتیژی و چارەنووسساز رۆڵی خۆیان هەبێت، ئاپۆ گوتوویەتی دوژمنایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ پەكەكە لە دۆستایەتی زۆر لایەنی دیكە باشترە، بۆیە رۆڵی پارتی و ماڵباتی بارزانی لای ئاپۆ زۆر جێگەی رێزە، ئاپۆ دەزانێت خەباتی باكوور دوای رێككەوتنی پارتی و پەكەكە لە 1983 بەرەو پێشەوە چووە. بۆیە لەگەڵ ئەوەی من ئاپۆم نەبینیوە بزانم سەبارەت بە سەركردایەتیی بارزانی لەم قۆناخە چی دەڵێت، بەڵام ئەوەندەی من لە فیكری ئاپۆ شارەزا بم، لە ئێستادا ئاپۆ پشتگیری پرۆسەی سەربەخۆیی و دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستان لە باشوور دەكات .


* ئەگەر هەندێك باسی خەباتی رۆژئاوا بكەین، دیارە ئێوە خۆتان پەیەدەتان لە رۆژئاوا دامەزراندووە، پرسیار ئەوەیە بۆچی پەیەدەش بە هاوشێوەی پەكەكە هیچ لایەنێكی بەرامبەری قبووڵ ناكات؟
- دوای زیندانیكردنی ئۆجالان، پەكەكە بەرنامەی ئەوەی هەبوو گۆڕانكاری لە سیاسەتی خۆی بكات و بەرنامەی ئەو گۆڕانكارییە من ئامادەم كردبوو، ئەو بەرنامەیەش ئەوە بوو كە پێویستە هێزی پارچەكانی دیكە لە پارچەی خۆیان درێژە بە خەبات بدەن، لە كۆنسەی سەرۆكایەتی ئەو كارە درایە موراد قەرەیلان، بەڵام ئەو نەچووە سووریا، بۆیە ئەركەكە كەوتە سەرشانی من و بە ئامادەبوون و چاودێریی من پەیەدە دامەزرا، دیارە دامەزراندنی پەیەدە دوای ساڵی 2003 بوو، ئەو كات رژێمی سەدام رووخابوو، چاوەڕێ دەكرا گۆڕانكاری لە هەموو ناوچەكە رووبدات، ئێمەش وەك ئامادەكارییەك بۆ ئەو گۆڕانكارییە پەیەدەمان دامەزراند، پەیەدە توانی لە رۆژئاوا جێگەی خۆی بكاتەوە، هەر بۆیە كە شەڕی سووریا دەستی پێكرد، پەیەدە توانی ببێتە دەسەڵات، ئەوجا لەبەر ئەوەی پەیەدە فەلسەفەی پەكەكە جێبەجێ دەكات، دەیەوێت بە تەنیا خۆی لە دەسەڵاتدا بێت، لە فەلسەفەی پەكەكەدا یەك دەسەڵات هەیە، یەك سوپا هەیە، یەك هێز هەیە، ئەمەش رەنگدانەوەی كاریگەریی كەمالیزمە لە سەر پەكەكە، لەبەر ئەوەی فەلسەفەی كەمالیزمیش لە توركیا یەك دەوڵەت، یەك سوپا، یەك نەتەوەیە.


* دوایین پرسیارمان سەبارەت بە رای خۆتە، ئایا چۆن سەیری پرۆسەی دەوڵەتبوون بە سەركردایەتی سەرۆك بارزانی دەكەیت و ئایا پێویستە چۆن پشتگیریی ئەم پرۆسەیە بكەین؟
- بە هەموو شێوەیەك پشتگیریی پرۆسەی بە دەوڵەتبوونی باشووری كوردستان دەكەم و خۆم بە پێشمەرگەیەكی سەرۆك بارزانی دەزانم، یەكێك لەو هۆكارانەی وایكرد لە پەكەكە جیا ببمەوە ئەوە بوو خەڵكانێك هەبوون لە ناو سەكردایەتی پەكەكە دەیانویست دوژمنایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان بكەن، من لە دژی ئەوان راوەستام، لەبەر ئەوەی دەزانم باشووری كوردستان بۆ خەبات و تێكۆشانی نەتەوەیی چەند گرنگی هەیە، بۆیە لای من باشووری كوردستان بۆ بزاڤی نەتەوەیی وەك كەعبە وایە بۆ موسڵمانان، دەبێت هەموو هێزە سیاسییەكانی كوردستان باشووری كوردستان وەك كەعبە بە پیرۆزی سەیر بكەن، هەروەها پێویستە هیزە سیاسییەكانی باشوور هەموو كێشە لاوەكییەكانیان وەلا بنێن و هەموو پێكەوە پشتگیری سەرۆك بارزانی بكەن بۆ سەربەخۆیی، سەرۆك بارزانی سەرۆكێكی هەڵكەوتووە و دەتوانێت ئەم پرسە بگەیەنێتە ئامانج، دەبێت هەموو لایەك بزانن، لەسەر دەستی شێخ عەبدولسەلامی بارزانی ئەم بزاڤە دەستی پێكردووە و هەر لەسەر ئەم بزاڤەش لە سێدارە دراوە، پاشان لەسەر دەستی مەلا مستەفا بارزانی ئەم بزاڤە فراوان بووە، ئەویش هەموو تەمەنی خۆی كردە قوربانی ئەم بزاڤە، لە ئێستاشدا ئەم بزاڤە كە سەرۆك بارزانی رێبەرایەتی دەكات، كاتی ئەوە هاتووە دواخاڵ لەسەر پیتەكان دابنێت، كە ئەویش راگەیاندنی دەوڵەتی كوردستانە، سەرۆك بارزانی پێویستی بە سەرۆكایەتی نییە، ئەو لە شنگال زۆر راشكاوانە گوتی گەورەترین شانازی بۆ من ئەوەیە كە پێشمەرگەم، بۆیە ئەوەی دەیڵێم پشتگیری نییە بۆ كەسێك، یان لایەنێكی سیاسی، بەڵكو پشتگیریكردنی بەرژەوەندی كوردە و دەبێت هەموومان پشتگیری بەرژەوەندی كورد بكەین كە دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستانە.