بارودۆخی ئاڵۆزی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بوونی میحوەربەندیی جیاواز، كاریگەری لە سەر كۆی پرسەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست كردووە و دیارە ئەم میحوەربەندییە كاریگەری لەسەر هێز و لایەنە كوردستانییەكانی هەر چوارپارچەی كوردستانیش هەیە، بۆیە لەو كاتەی سەرۆك بارزانی هەموو هەوڵی خستۆتەگەڕ بۆ سەرخستنی پرۆسەی سەربەخۆیی، بەڵام هەست دەكرێت هەندێك هێز و لایەن بە وەكالەتی ئەم لا و ئەو لا هەموو هێزی خۆیان خستۆتەگەڕ بۆ ئەوەی ئاستەنگ بۆ پرۆسەی سەربەخۆیی كوردستان دروست بكەن. بۆ قسەكردن لەسەر ئەم بارودۆخە بەگشتی و پرسی سەربەخۆیی كوردستان، ئەم دیمانە تایبەتەمان لەگەڵ سیاسەتمەداری باكووری كوردستان رۆژهات ئامەدی ئەنجام دا و بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی گوڵان-ی دایەوە.

* بارودۆخی ئێستای ناوچەكە لەسەروبەندی وەرچەرخانێكی گەورەدایە، كوردستان فرسەتێكی گەورەی بۆ هاتۆتەپێشەوە بۆ ئەوەی لەم وەرچەرخانەدا بەشێك لە خەون و ئاواتەكانی بێتەدی و دەوڵەتی سەربەخۆیی كوردستان دابمەزرێت. ئایا پێویستە كورد چۆن لەم وەرچەرخانەدا كاربكات و چۆن پشتیوانی سەرۆك بارزانی بین بۆ ئەوەی خەونی نەتەوەییمان كە دەوڵەتی كوردستانە بێتەدی؟
- لە سیاسەتی ئێستای رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، فاكتەری سیاسەتی جیهانی لە هەموو جۆرە گۆڕانكارییەكی ناوچەكەدا زۆر گرنگە، بۆیە ئەگەر فاكتەری نێودەوڵەتی لەگەڵ زرووفی كوردستان نەگونجێت، ئەوا بە تەنیا فاكتەری خودی كورد بەس نییە، لێرەوە ئەگەر سەیری 100 ساڵی رابردوومان بكەین، دەبینین لە دوای شەڕی یەكەم و دووەمی جیهانی فاكتەری جیهانی لە بەرژەوەندی كورد نەبووە، بۆیە وەك بینیمان ئێمە سەرنەكەوتین. لە ساڵی 1975 فاكتەری خودی كورد لەو پەڕی بەهێزیدا بوو، بەڵام لەبەر ئەوەی فاكتەری نێودەوڵەتی زۆر بەهێزتر بوو كە دژایەتی كوردی دەكرد، بۆیە وەك بینیمان سەرنەكەوتین، بەڵام لە دوای كۆتاییهاتنی شەڕی سارد، بارودۆخێكی تازە لە سیاسەتی نێودەوڵەتی و لە بەرژەوەندی كورد هاتەئاراوە، هەربۆیە لە ماوەی 20-25 ساڵی رابردوودا كوردستان پێشكەوتنی بەرچاوی لە بواری سیاسی و ئابووری بەدەستهێناوە، بە بڕوای من ئێستا كوردستان گەیشتۆتە قۆناخێك كە توانیویەتی بۆ جیهانی بسەلمێنێت، كوردیش وەك تەواوی گەلانی ناوچەكە توانای خۆبەڕێوەبردن و حوكمڕانی هەیە، لەمەش زیاتر ئەگەر سەیری كۆی تەواوی دەوڵەتانی ناوچەكە بكەین، بێجگە لە ئیسرائیل و تا رادەیەكیش توركیا، كوردستان تەنیا ناوچەیە كە دەتوانین بڵێین تا رادەیەكی باش سیستمی دیموكراتی پیادە كردووە و تیایدا سەركەوتوو بووە، ئەم واقیعەی باشووری كوردستانیش بۆتە راستیەك و هەموو جیهان دەیبینێت، جیهان گەیشتۆتە ئەو قەناعەتەی كە كورد هەقی خۆیەتی خاوەنی كیانی سەربەخۆی خۆی بێت، ئەویش دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستانە، لەمەشدا فاكتەری نێودەوڵەتی لە ئێستادا پشتیوانی لێدەكات، لەناو ئەم هاوكێشەیەدا سەرۆك مسعود بارزانی تەنیا داكۆكی لە باشووری كوردستان ناكات، بەڵكو داكۆكی لە كوردی پارچەكانی دیكەی باكوور و رۆژهەڵات و رۆژئاوای كوردستانیش دەكات، بۆیە زۆر گرنگە كە هەموو لایەنە سیاسییەكانی هەر چوار پارچە لەم قۆناخە پشتگیری لە سەرۆك مسعود بارزانی بكەن، ئێمەش وەك لایەنە سیاسییەكانی باكووری كوردستان پشتیوانی تەواو لە هەوڵەكانی كوردستانی باشوور دەكەین.
* بەڵام قورسایی گەورە لە ئێستادا كەوتۆتە سەر باشووری كوردستان، ئایا تاچەند یەكڕیزیی نێوماڵی كورد لە باشووری كوردستان بۆ پرۆسەی سەربەخۆیی گرنگە؟
- هیچ كەسێك وەك بەڕێز سەرۆك بارزانی و هیچ لایەنێك وەك پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ یەكڕیزی و تەبایی نێوماڵی كوردستان لە هەوڵدا نییە، سەرۆك بارزانی هەوڵیداوە بە هەر نرخێك بێت یەكڕیزی نێوماڵی كورد بپارێزێت، بەتایبەتیش لە باشووری كوردستاندا، هەر بۆ نموونە لە كاتی پێكهێنانی كابینەی هەشتەمی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا، سەرۆك بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان چەندین مانگ پێكهێنانی ئەم كابینەیان دواخست، تەنیا لەبەر ئەوەی هەموو لایەنە سیاسییە سەرەكییەكان لە پێكهێنانی حكومەت بەشدار بن. بێگومان ئاشكرایە لە سیستمی دیموكراتی دەتوانرێت چەند حزبێك ببنە زۆرینە و حكومەت پێكبهێنن، بەڵام بارودۆخی كوردستان لەو قۆناخەدا و لە ئێستاشدا لە هەموو شتێك زیاتر پێویستی بە یەكڕیزیی نێوماڵی كوردستان هەیە، بۆیە سەرۆك بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان جەختیان لەسەر ئەوە كردەوە كە دەبێت هەموو لایەنە سیاسییەكان لە حكومەتدا بەشداری بكەن.


* دیارە بنەما و فەلسەفەی رێبازی بارزانیی نەمر، یەكڕیزی و یەكهەڵوێستی كوردە، بێگومان لە هیچ قۆناخێكیش وەك ئەم قۆناخەی ئێستا پێویستمان بە یەكڕیزی و یەكهەڵوێستی نەبووە، لەم حاڵەتەدا كە جۆرێك لە پەرتەوازەیی لە نێوماڵی كورد دەبیندرێت، ئایا چۆن هەموومان لە دەوری رێبازی بارزانی كۆببینەوە بۆ ئەوەی دووبارە یەكڕیزیی نێوماڵی كوردستان دروست بكەینەوە؟
- رێبازی بارزانی لە سەرەتای دەستپێكردنیەوە لە ناو بزاڤی رزگاریخوازی كوردستاندا، ئامانجی پاراستنی یەكڕیزیی كورد بووە، بۆیە قسەكردن لە سەر یەكڕیزی لە چوارچێوەی رێبازی بارزانیدا شتێكی تازە نییە و لە زەمانی شێخ عەبدولسەلام تا دەگاتە شێخ ئەحمەد و پاشانیش مەلا مستەفا بارزانی، لەسەر بنەمای یەكڕیزی و پاراستنی یەكڕیزی دامەزراوە و خەباتی كردووە، بۆیە لێرەدا ناكرێت تەنیا وەك پارتییەك، یان تەنیا پارچەیەكی كوردستان، سەیری رێبازی بارزانی بكرێت، بەڵكو پێویستە وەك نەتەوە و تەواوی بزاڤی رزگاریخوازی كوردستان سەیری بكرێت و پیادە بكرێت، بەداخەوە هەندێك لایەنی سیاسی و زۆربەی رۆشنبیران و ئەكادیمییەكانی هەر چوار پارچەی كوردستان وەك خۆی لە رێبازی بارزانی تێنەگەیشتوون، بۆیە نەیانتوانیوە خزمەتی یەكڕیزی نەتەوەیی بكەن و ئەركی سەرشانی خۆیان جێبەجێ بكەن. لەوانەیە ئەم قسەیە لای زۆر كەس وەك شتێكی نامۆ سەیر بكرێت، بەڵام من بە قەناعەتەوە دەڵێم، زۆربەی رۆشنبیرانی كوردستان وەك كورد هەنگاو هەڵناگرن و لە چوارچێوەی بزاڤی رزگاریخوازی كوردستان بیر ناكەنەوە، هەر بۆ نموونە لەوانەیە بۆ رۆشنبیرێكی باشووری كوردستان رێككەوتنی نێوان هەولێر و بەغدا، زۆر گرنگتر بێت لە رێككەوتنی نێوان كوردی باشوور و كوردی باكوور، یان رۆژئاوا، یاخود رۆژهەڵات، لە باكووریش رۆشنبیرانی لەو جۆرە زۆرن، ئەوەندەی رێككەوتنی نێوان چەپی كورد و چەپی توركیایان لاگرنگە، ئەوەندە رێككەوتنی نێوان كورد و كوردیان لا گرنگ نییە، ئەم حاڵەتە لەبەر ئەوەیە ئەو رۆشنبیرانەی باكوور بە ئەقڵییەتی چەپەیاتی و ستالینیزم و كەمالیزم بیردەكەنەوە، بەشی زۆری رۆشنبیرانی كوردی رۆژهەڵاتیش كەوتوونەتە ژێر كاریگەری كەلتووری تاران، لەمەدا دەبوو رۆشنبیرانی باشوور باشتر بیریان بكردایەتەوە، لەبەر ئەوەی ماوەی سەدەیەكە بەشی هەرە زۆری شۆڕشەكان لەم بەشەی باشوور بووە، بەڵام دیسان كاتێك دەبینین رۆشنبیرێكی باشوور رێككەوتنی هەولێر و بەغدای لا گرنگترە، ئەوا تێدەگەین كە رۆشنبیرانی كوردستان بە شێوەیەكی گشتی كەوتوونەتە ژێر كاریگەری كەلتووری تاران و شام و بەغدا و ئەنكەرە، ئەم ئاراستەیە خزمەت بە كورد ناكات، بەڵام دیسان دەڵێم بۆ شانسی نەتەوەی ئێمە ئەوەی جێگەی گەشبینییە ئەوەیە كە میللەت گەیشتۆتە ئەو قەناعەتەی كە رێبازی بارزانی دەتوانێت كورد بگەیەنێتە كەناری ئارام و سەرخستنی پرۆسەی سەربەخۆیی.


* دابەشكردنی كوردستان بەسەر چوار دەوڵەتدا، خواستی هیچ كورد و كوردستانییەك نەبووە، ئەمە قەدەری ئەو غەدرەیە كە لە كورد كراوە، هەر بۆیە ئەم دابەشكردنەش واقیعێكی فەرزكردووە بەوەی نەتوانرێت كێشەی كورد لە هەرچوار پارچە بە یەك بۆچوون مامەڵەی لەگەڵدا بكرێت، بەڵام ئەمە نابێت رێگە لەوە بگرێت لە نێوان هەموو حزبە سیاسییەكانی هەر چوار پارچەكە لێكتێگەیشتن و هاوكاریكردن هەبێت، بۆ ئەم لێكتێگەیشتن و هاریكارییە، ئامادەكاری بۆ كۆنگرەی نەتەوەیی كرا، بەڵام پەكەكە كاری ئەم كۆنگرەیەی پەكخست، ئایا بۆچی پەكەكە بووە ئاستەنگ بۆ سەركەوتنی كۆنگرەی نەتەوەیی؟
- ئەم پرسە تا دواڕادە گرنگە، لەبەر ئەوەی كێشەی كورد لەو چوار وڵاتەی كوردستانی بەسەردا دابەش بووە، كێشەی ئەو چوار وڵاتەشە، هەروەك چۆن لە باشوور و رۆژئاوا كێشەی كورد، كێشەی نێوان كورد و عەرەبە، ئەوا لە رۆژهەڵاتیش كێشەی نێوان كورد و فارسە و لە باكووریش كێشەی نێوان كورد و توركە، ئەمەش مانای ئەوەیە ئەم كێشەیە كێشەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستە و كێشەی رۆهەڵاتی ناوەڕاستیش واتە كێشەی هەموو جیهانە، بۆیە دەبێت ئێمە بەو جۆرە سەیری ئەم كێشەیە بكەین، بەڵام وێڕای ئەم راستییەش ئێمە وەك كورد كاتێك لە هەر پارچەیەك هەنگاو هەڵدەگرین، ئەوا دەبێت چ لە باكوور بین، یان باشوور، یان رۆژهەڵات، یان رۆژئاوا دەبێت وا بیربكەینەوە كە هیچ جیاوازییەك لە نێوانماندا نییە، خەباتی هەر پارچەیەكی كوردستان كاریگەری لەسەر بەشەكانی دیكەشی دەبێت، بۆیە لەم چوارچێوەیەدا رێككەوتنی نێوان كورد و كورد زۆر گرنگە، هەر بۆ نموونە لە باشووری كوردستان 20 ساڵ پێش ئێستا كێشەی شەڕی ناوخۆییمان هەبوو، بەڵام دەركەوت ئەم شەڕە، ئەو شەڕە نەبووە كە كورد دژی كورد دروستی كردبێت، بەڵكو ئەو شەڕە، شەڕی وڵاتی ئیقلیمی دەوروبەری كوردستان بووە، هەر بۆیە كاتێك كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هاتنە بەینەوە و كورد دەروازەی بۆ جیهان بۆ كرایەوە، كورد تۆزێك حەسایەوە. لێرەوە ئەگەر بگەڕێینەوە سەر كۆنگرەی نەتەوەیی، بیركردنەوە لە گرێدانی كۆنگرەی نەتەوەیی لەو كاتەوە دەستی پێكرد، كە پێوەندی جۆراوجۆر لە نێوان لایەنە سیاسییەكانی هەر چوارپارچەی كوردستاندا دروست بوو، بەڵام كە كۆنگرەی نەتەوەیی دەستی بەكارەكانی خۆی كرد، هەندێك وڵاتی ئیقلیمی دەستێوەردانیان كرد، ئەمەش بووە هۆی ئەوەی پەكەكە هەوڵبدات لە ناو كۆنگرەی نەتەوەیی خۆی فەرز بكات و لە هەڵبژاردنی سەرۆكی كۆنگرەی نەتەوەیی پێداگیری لە سەر ئەوە كرد كە وەك لایەنی سەرەكی و بنەڕەتیی كۆنگرەكە خۆی بسەپێنێت، بێگومان ئەمەش لە لایەن پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستانەوە رەتكرایەوە، بۆیە ئامانجی پەكەكە دروستكردنی كۆنگرەی نەتەوەیی نەبوو، لەبەر ئەوەی ئەگەر پەكەكە ئەو ئامانجەی هەبوایە، هەوڵی نەدەدا خۆی بەسەر هەموو لایەكدا فەرز بكات و كۆنگرەی نەتەوەیی بكاتە كۆنگرەی خۆی و هەموو هێزە سیاسییەكانی كوردستان لە ژێر كاریگەری ئەو بن و سیاسەتی ئەو جێبەجێ بكەن، واتە ئامانجی پەكەكە تەنیا ئەوە بوو خۆی بسەپێنێت و لە ژێر ناوی كۆنگرەی نەتەوەیی و هەموو هێزە سیاسییەكان بكاتە پاشكۆی سیاسیەتی خۆی.


* ئەگەر سەیری رەوشی ئێستای باكووری كوردستان بكەین، هەست دەكەین شەڕێكی نەخوازراو لە شارەكانی باكوور درێژەی هەیە، ئاشكرایە كێشەی كورد لە باكوور پێویستی بە چارەسەری سیاسی هەیە و بە شێوازی سەربازی چارەسەر ناكرێت، بێگومان لە ساڵانی رابردوو زەمینەیەك رێكخرا بۆ ئەوەی بە دیالۆگ و چارەسەری ئاشتی كێشەی كورد لە باكوور چارەسەر بكرێت، بەڵام پەكەكە دەستی بە شەڕ كردەوە، ئایا دروستبوونەوەی ئەم شەڕە لە باكوور تا چەند زیانی لە چارەسەری ئاشتییانەی كێشەی كورد لە باكوور داوە؟
- ئێمە وەك پارتی دیموكراتی كوردستانی توركیا، لە ساڵی 1965 پارتەكەمان دامەزراوە و بەرنامەی ئێمە كاری سیاسی بوو بۆ دۆزینەوەی چارەسەری سیاسی بۆ كێشەی كورد، بەڵام حكومەتی ئەو كاتی كۆماری توركیا زۆر زوو هاتە سەرمان، یەكەمین سەركردەی پارتەكەمان كە فائیق بوچاك بوو، دوای ساڵێك كوشتیان، دوای دوو ساڵی دیكە هەموو سەركردایەتی پارتییان زیندانی كرد، پاشان كە لە باشووری كوردستان توانرا رێككەوتنی ئادار لەگەڵ بەغدا ئیمزا بكرێت، حكومەتی ئەو كاتی توركیا دەستبەجێ هەموو ئەندام و لایەنگیرانی ئێمەیان زیندانی كرد، دوو سەركردەی دیكەی پارتیمان سەعید ئاڵچی و د.شڤان-یان كوشت، لە ساڵی 1977 لە لایەن مەهەپەوە (گورگەكانی توركیا) یەكەم كەس كە كوژرا شەهیدی ئێمە بوو، ئەمانە هەمووی پێش دامەزراندنی پەكەكە بوون، دوایی كە پەكەكە دروست بوو، شەڕی چەكداری راگەیەندرا، بەڵام راگەیاندنی شەڕی چەكداری لەلایەن پەكەكەوە لە بەرامبەر دەوڵەتی توركیا نەبوو، بەڵكو راگەیاندنی شەڕی چەكداری لەلایەن پەكەكەوە دژی هەموو هێزە كوردییەكانی باكووری كوردستان بوو، بۆیە راشكاوانە دەڵێم: هیچ رێكخراوێك، یان حزبێكی كوردستانی باكوور نییە (هەر لە پارتی دیموكراتی كوردستانی توركیا-وە تا دەگاتە پارتەكانی رزگاری، سوشیالیست، كاوە، پێشەنگ، ئاڵای رزگاری و هەموو رێكخراوەكانی دیكەش) هیچ لایەك نییە بە دەستی پەكەكە ئەندام و لایەنگیری نەكوژرابێت، دیارە ئەمەش سیاسەتێكی زۆر هەڵە بووە، بەڵام بەداخەوە ئەم سیاسەتە هەڵەیە تا ئێستاش بەردەوامییان پێداوە، لەمەش زیاتر كە ئێستا مەسەلەی كورد گەیشتۆتە قۆناخێكی زۆر گەورە و گرنگ و هەموو جیهان باس لە مافی كورد دەكات، هەموو دنیا داوا دەكات كە كورد واز لە شەڕی چەكداری بهێنێت و خەباتی سیاسی بكات، بەڵام پەكەكە سوورە لەسەر ئەوەی شەڕی چەكداری بكات، ئەمەش ئێستا بمانەوێت، یان نەمانەوێت، ئەوە واقیعی بارودۆخی باكووری كوردستانە، بۆیە دووبارەی دەكەمەوە ئەو شەڕە بۆ بەرژەوەندی كورد نییە و پەكەكەش ئەو شەڕە لە پێناوی كورد ناكات، بەڵكو ئەمە شەڕی تاران و شام و بەغدا و مۆسكۆیە و پەكەكە بە وەكالەتی ئەوان ئەو شەڕە دەكات، ئەو دەوڵەتانە داوا لە پەكەكە دەكەن ئەو شەڕە بكات، پەكەكەش ئەو داوایەیان بۆ جێبەجێ دەكات، ئەمە لە كاتێكدایە هەموو جیهانی ئازاد داوا دەكات پەكەكە شەڕ رابگرێت. بۆیە پرسیار ئەوەیە پەكەكە بۆ سوورە لە سەر شەڕەكە؟ بێگومان لە بەر ئەوەی ئەمڕۆ لە ناو جیهانی ئازاددا رێبازی بارزانی نوێنەرایەتی كورد لە جیهاندا دەكات، بۆیە لە بەرامبەردا مۆسكۆ و تاران و شام و بەغدا دژی رادەوەستنەوە و ئەوە قبووڵ ناكەن، هەر ئەمەش وایكردووە پێوەندی باشوور و پارتی دیموكراتی كوردستان لەگەڵ توركیا پێوەندییەكی باش بێت، ئەمەش لە پێناوی ئەوەیە توركیا تەنیا دەروازەیە بۆ جیهانی ئازاد و مەدەنی، ئێمە ناتوانین بە رێگەی تاران و شام و بەغدا و موسكۆ خۆمان بگەیەنینە جیهانی ئازاد و مەدەنی، تەنیا یەك رێگەمان لە بەردەم ماوە كە ئەویش ئەنكەرایە، ئەوجا پێمان خۆش بێت، یان ناخۆش بێت، تەنیا ئەو دەرگایەمان هەیە، راستە توركیا ئاستەنگی زۆری بۆ كورد دروست كردووە، بەڵام ئێستا ئێمە دەتوانین لە سەر یەك مێز لەگەڵیان دابنیشن و دەتوانین پێیان بڵێین ئێمە فیدراسیۆنمان دەوێت، یان سەربەخۆییمان دەوێت، بۆیە ئەو شەڕەی ئێستا لە باكوور هەیە، نەك تەنیا بۆتە كێشە بۆ كورد و توركیا، بەڵكو بۆتە ئاستەنگێكیش بۆ پرۆسەی سەربەخۆیی كوردستان.


* ئایا تاچەند ئەم شەڕە بووە هۆكاری ئەوەی هەدەپە لە هەڵبژاردنەكانی نۆڤەمبەر رێژەی دەنگەكانی بێتە خوارەوە؟
- ئەوەی گرنگ و جێگەی دڵخۆشی بوو، ئەوە بوو كە یەكەمجار بوو هەدەپە بتوانێت 80 پەرلەمانتار بنێرێتە پەرلەمانی توركیا، هەروەها یەكەمین جاریش بوو كە هێزێكی كوردی بەو ئاستە قورسایی خۆی لە پەرلەمانی توركیا پیشانبدات، دیارە لەسەر ئەم سەركەوتنە هەندێك لایەن پێیان ناخۆش بوو كورد ئەو قورساییەی لەناو پەرلەمانی توركیا هەبێت، پەكەكە پێی خۆش نەبوو، هێزێكی ئاوای لە ناو پەرلەمانی توركیا هەبێت، لەبەر ئەوەی ئەگەر ئەو هێزە لە پەرلەمان هەبوایە، ئەوا قەندیل دەكەوتە پەراوێزەوە، واتە ئەگەر ئەو هێزە سیاسییە لە ناو پەرلەمان بوونی هەبوایە ئەوا قەندیل هیچ رۆڵێكی نەدەما، بێجگە لە قەندیل لایەنی دیكەش هەبوون كە پێیان ناخۆش بوو، بەتایبەتی چەپەكانی توركیا كە هیچ كات نەیانتوانیوە وەك هیزی چەپی توركیا بوونیان هەبێت، بۆیە پێیان ناخۆش بوو لایەنێكی كوردی ئەو قورساییەی لەناو پەرلەمانی توركیا هەبێت، هەروەها لەسەر ئاستی وڵاتانی ئیقلیمیش دیسان دەستێوەردان هەبوو، نەیاندەویست كە هەدەپە بە رێگەی چارەی سیاسی لەگەڵ ئاك پارتی پرۆسەی ئاشتی بەڕێوەبەرن، دیارە هەدەپەش لە ژێر ئەم گوشارانە سوور بوو لەسەر ئەوەی رێككەوتن لەگەڵ ئاك پارتی نەكات، بەڵام لە بری ئەمە قەندیل و چەپی تورك و دەستێوەردانی دەوروبەر وایكرد هەدەپە كەوتە دوژمنایەتی ئاك پارتی و ئەو فرسەتەیان لە دەستدا. دوای ئەمەش كە هەڵبژاردنی پێشوەختە دووبارە كرایەوە، دەركەوت ئەو سیاسەتە چەند شاش بوو، بۆیە ژمارەی كورسییەكانی هەدەپە لە 80 كورسییەوە هاتە خوارەوە بۆ 51 كورسی پەرلەمانی، لەمەش زیاتر ئەگەر ئێستا هەڵبژاردن بكرێتەوە، زۆر زەحمەتە جارێكی دیكە هەدەپە بتوانیت بەربەستی 10% تێپەڕێنێت و بگاتەوە پەرلەمان، ئەمەش لەدەستدانی ئەو هەلەیە كە بۆ كورد لە توركیا دروست ببوو.
* لە ساڵانی 2014 و 2015 پێش ئەوەی پەكەكە دەست بە شەڕ بكاتەوە، هەوڵێكی زۆر هەبوو لە سەر ئاستی یەكێتی ئەوروپا و هاوپەیمانی ناتۆ، كە پەكەكە لە لیستی تیرۆر دەربهێنرێت، تەنانەت باس لەوە دەكرا ئەگەر توركیا رازی نەبێت پەكەكە لە لیستی تیرۆر دەربهێنرێت، ئەوا چاو بە ئەندامێتییەكەی لە ناتۆ دەخشێنرێتەوە، بەڵام دوای ئەوەی پەكەكە دەستی بە شەڕ كردەوە، ئێستا سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیرانی توركیا، لە رۆژئاوا زیاتر جەخت لەسەر ئەوە دەكەنەوە كە پەكەكە تیرۆریستە، ئایا تاچەند رەفتارەكانی پەكەكە لەسەر ئاستی ئەوروپا و ناتۆ خزمەتی بە توركیا كردووە؟
- دیارە یەكێتی ئەوروپا و ناتۆ بۆ كورد زۆر گرنگن، ئەو ماوەیەی كە پەكەكە شەڕی راگرتبوو، دەنگ و باسێكی زۆر هاتەئاراوە كە پەكەكە لە لیستی تیرۆر دەربهێنرێت، لەسەر ئەم پرسەش بۆ ئەوەی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بە تەواوەتی بگاتە قەناعەت، جەنابی سەرۆك بارزانی زۆر هەوڵیدا كە چیدیكە پەكەكە وەك پێشان توندوتیژی بەكار نەهێنێت و هەوڵبدات بە شێوەیەكی سیاسییانە مامەڵە لەگەڵ پرسەكە بكات، ئەمەش لە پێناوی ئەوە بوو پەكەكە لە لیستی تیرۆر نەمێنت، بەڵام بەداخەوە پەكەكە زیاتر سوور بوو لەسەر ئەوەی كە درێژە بە توندوتیژی بدات، بۆیە دووبارە جەخت لەسەر ئەوە دەكەم ئەگەر حزبێك خۆی خاوەنی ئیرادە و بەرنامەی خۆی نەبێت، ئەوا لایەنی تر بەرنامەی بۆ دادەنێت، پاشانیش هەر بەرنامەی ئەوان جێبەجێ دەكات، من لەو بڕوایەدام ئەگەر پرسی رۆژئاوای كوردستان دروست نەبوایە، پەكەكە دەستی بە شەڕ نەدەكردەوە، بەڵام كە رۆژئاوای كوردستان دروست بوو، پەكەكە خۆی هاویشتە ناو ئەو هاوكێشەیە و ئەوە ماوەی دووساڵە ئامادەباشی بۆ دەستپێكردنەوەی شەڕ دەكات، كە ئەمەشی كرد، لایەنی دیكە پێویستیان بەو شەڕە بوو، نەك كورد و چارەسەری كێشەی كورد لە باكوور.


* لایەنێكی دیكەی سیاسەتی پەكەكە دەستێوەردانیەتی لە كاروباری هەرێمی كوردستان، خۆتان دەبینین لە شنگال چی كرد، تەنانەت كار گەیشتە ئەوەی كار بۆ ئەوە بكات شنگال بكاتە كانتۆن و لە كوردستان دایببڕێت، هەروەها بەردەوامیش هەڕەشە لە ئەزموونی هەرێمی كوردستان دەكات، ئایا ئەم رەفتارانەی پەكەكە دژی باشووری كوردستان لە روانگەی فیكری نەتەوەییەوە چۆن دەخوێندرێتەوە؟
- دەستێوەردانی پەكەكە لە باشووری كوردستان شتێكی تازە نییە، پەكەكە لە دوای ساڵی 1992 كە هەڵبژاردن لە باشوور كرا و پەرلەمانی كوردستان هاتە دامەزراندن، دەستێوەردان دەكات و دژایەتی پەرلەمانی كوردستانی كردووە، هەر ئەوكات پەكەكە هەستا بە دروستكردنی بەدیل بۆ پەرلەمانی كوردستان و پەرلەمانێكی دروستكرد بە ناوی ( پەرلەمانی كورد لە دەرەوەی وڵات)، دەیانگوت ئەوە پەرلەمانی كوردە و ئەوەی لە باشوور دامەزراوە، پەرلەمانی ئیمپریالیزمە، بۆیە وێڕای ئەوەی پارتە سەرەكییەكانی باشوور وەك پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان زۆر هاوكاری پەكەكەیان كردووە، بەڵام پەكەكە هەر لە سەر دەستێوەردانی خۆی سوور بووە، ئەمڕۆش كە دەستێوەردان لە باشووری كوردستان دەكات، داواكاری لایەنی دیكە جێبەجی دەكات، بۆیە من دەڵێم ئەوە داواكاری تاران و شام و بەغدایە و پەكەكە بە وەكالەت بۆیان جێبەجێ دەكات، سەبارەت بەوەی باسی كانتۆنیش دەكات، دەبێت ئەو راستییە بگوترێت ماوەیەكە هەندێك لایەنی باشووریش پشتگیری كانتۆن دەكەن، دیارە لە باشووری كوردستان كانتۆن نییە، پارێزگا هەیە و داوا كراوە یاسای پارێزگاكان جێبەجێ بكرێت، ئەمەش بە واتای ئەوەیە سلێمانی و هەولێر و دهۆك لێكجیابكرێنەوە، بەڵام مەسەلەی كانتۆن كە وەك شتێكی باو زیاتر هاتە ناو باسەكان، پێوەندی بە كانتۆنەكانی رۆژئاواوە هەبوو، هەروەها شەڕی داعش وایكرد هەموو لایەك بە بێ ئاوارتە پشتگیری ئەو كانتۆنانەی رۆژئاوا بكەن، بەڵام ئێستا لە رۆژئاوا پرسی فیدراسیۆن هاتۆتەئاراوە، ئەوەش واتای وایە مەسەلەی كانتۆن كۆتایی پێهاتووە، بەڵام ئەو فیدڕاڵییەتەی پەیەدە داوای دەكات، هیچ پێوەندییەكی بە كورد و كوردستانەوە نییە و ناوی لێنراوە فیدڕاڵییەتی باكووری سووریا، ئەمەش مانای ئەوەیە لای پەیەدە ناوی كورد و كوردستان بوونی نییە. ئەمەش ئەو راستییەی سەلماند كە پەیەدە نوێنەرایەتی كورد ناكات لە سووریا، سەبارەت بەوەشی كە پەكەكە باسی كانتۆن بۆ شنگال دەكات، دیارە ئەو هێزی پەیەدە و پەكەكە لە شنگال رێككەوتنیان لەگەڵ حەشدی شەعبی هەیە، ئەوان بە ئاشكرا رایانگەیاندووە هەتا بەغدا بە ئێمە نەڵێت ئێمە لە شنگال ناكشێینەوە، ئەمەش راشكاوانە مانای ئەوەیە ئەگەر پەیەدە و پەكەكە خۆیان بە هێزێكی كوردستانی بزانن، نایەن لە باشووری كوردستانەوە رایبگەیەنن كە ئێمە گرێدراوی بەغداین، بۆیە ئێستا لە سەرانسەری كوردستان سیاسەتی پەكەكە ئاشكرا بووە، تەنانەت لە باكووری كوردستانیش پەكەكە لە بارودۆخێكی زۆر خراپدایە، هەموو ئەو خەڵكانەش كە لایەنگیری پەكەكەن و سۆزیان بۆ سەربەخۆبوونی كورد و دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستانە، پشتگیری لە سەرۆك بارزانی دەكەن، لەبەر ئەوەی دەزانن بەرنامەی پەكەكە كە داوای كانتۆن دەكات، خزمەتی بەرنامەی نەتەوەیی ناكات، بۆیە لە پەكەكە دوور دەخەونەوە.


* لە رۆژئاوای كوردستانیش پەیەدە جۆرێك لە خۆسەپاندن و دیكتاتۆری پێڕەو دەكات و رێگە بە بوونی حزبەكانی دیكە نادات كاری سیاسی بكەن، هەروەها رێگرە لەوەی پێشمەرگەكانی رۆژئاوا بگەڕێنەوە رۆژئاوا و بەرگری لە خاكی كوردستان بكەن، لەمەش زیاتر لە رۆژی هەڵكردنی ئاڵای كوردستاندا، پەیەدە رێگری لەوە كرد ئاڵای كوردستان هەڵبكرێت، پرسیار لێرەدا ئەوەیە، ئایا پەیەدە بەم رەفتارانەی دەیەوێت بگاتە كوێ؟ ئایا بەمشێوەیە دەتوانرێت رۆژئاوا ببێتە نموونەیەكی دیكەی ئیدارەی كوردی لە ناوچەكەدا؟
- ئەوەی پەیەدە لە رۆژئاوا دەیكات كارێكە نە مومكینە و نە قابیلی قبووڵكردنیشە، پێش هەموو شت سیاسەتی پەیەدە بەو ئاراستەیە نییە كە نوێنەرایەتی كورد بكات، بۆیە ئەگەر بیەوێت وەك حزبێكی كوردستانی سیاسەت بكات، ئەوا دەبێت بڕوای بەوە هەبێت كە لە رۆژئاوای كوردستان حزب و لایەنی دیكەش هەن، دەبێت سەیری باشووری كوردستان بكەن، كە چۆن بە تەنیا لایەنێك حوكمڕانی ناكات و هەموو هێزە سیاسییەكان لە حوكمڕانی بەشدارن، بۆیە لەمڕووەوە دەبێت پەیەدە بزانێت لە رۆژئاوای كوردستانیش تەنیا یەك لایەن ناتوانێت حوكمڕانی بكات، ئەوجا پەیەدە بۆ ئەمجۆرە سیاسەت دەكات؟ بێگومان پەیەدە لەبەر ئەوەی پەكەكە خۆی دروستی كردووە ئەوا هەمان سیاسەتی پەكەكە جێبەجێ دەكات، بۆیە ئامادە نییە هیچ لایەنێكی دیكە قبووڵ بكات. بۆیە لێرەوە كورد دەبێت بڕیاری خۆی بدات، ئایا رازییە بەوەی پەیەدە نموونەی كۆریای باكوور دووبارە بكاتەوە، یان دەیەوێت رۆژئاواش نموونەی كۆریای باشوور دووبارە بكاتەوە كە ئێستا لە باشووری كوردستان پیادە دەكرێت، بێگومان ئەگەر ئەمە لە پەیەدە قبووڵ بكرێت، واتە رازین بەوەی كە نموونەی كۆریای باكوور و دیكتاتۆریەت لە رۆژئاوا بەردەوام بێت، ئەگەر رازیش نەبین ئەوا دەبێت وەك باشووری كوردستان هەموو لایەنەكان بەشدار بن و لە سەر بەرنامەیەكی سیاسی رێكبكەون.