گۆڕانكاری ریشەیی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست خەریكە لە تیۆرەوە دەبێتە ئەمری واقیعێك كە چیتر سیاسەت دروستكەرانی جیهان نەتوانن خۆی لێ بدزنەوە، یان فەرامۆشی بكەن، ئێستا باس لەوە دەكرێت ئەو بارودۆخەی ئێستا رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی پێدا تێدەپەڕێت، تەنانەت لە سەردەمی هاتنی مەغۆلەكانیشدا بەو ئاستە ئاڵۆزی و ناسەقامگیری نەگرتۆتەوە، كوردستان كە بەشێكە لەم ناوچە گڕگرتووە، بۆتە توخمێكی سەرەكی هاوكێشە سیاسییەكان و لە دووبارە داڕشتنەوەی جوگرافیای سیاسیی ناوچەكە و ئەو توخمەیە كە قسەی جددی لەسەر دەكرێت و هەڕەشەی جددیشی لێدەكرێت. سەبارەت بە پێگەی كوردستان و كۆی بارودۆخی ناوچەكە، گوڵان ئەم دیمانەیەی لەگەڵ حوسەین مەدەنی راویژكاری دەفتەری سیاسی حزبی دیموكراتی كوردستان ئەنجامداو بەمجۆرە رایەكانی خۆی خستەڕوو.

* رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە قۆناخێكی هێندە ئاڵۆز و ناسەقامگیردا تێدەپەڕێت، كە هەندێك پێیانوایە هەتا لە سەردەمی مەغۆلەكانیشدا ئەوەندە ناسەقامگیر و پڕئاژاوە نەبووە، ئایا چۆن واقیعی ئێستای رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەخوێنێتەوە و پێگەی كورد لەم هاوكێشە ئاڵۆزەدا چۆنە و تا چەند ئومێد هەیە ئەم بارودۆخە ببێتە هۆی دروستبوونی دەوڵەتی كوردستان، لانیكەم لە باشوور؟

- ئەگەر لە دۆخی ئێستای ناوچەكە بڕوانین، ئەوا لە دوای رێككەوتنی سایكس پیكۆ-وە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست هێندەی ئێستا ئاڵۆز نەبووە، چونكە ئێستا هەلومەرجەكە یەكجار ئاڵۆزە. سایكس-پیكۆ دوو غەدری گەورەی لە كورد كرد، یەكەمیان ئەوە بوو كوردی بە سەر چوار دەوڵەتدا دابەش كرد، سەرەنجام كوردیش بووە پاشكۆی ئەو دەوڵەتانە، بەڵام پرسیارەكە ئەوەیە بۆچی بەریتانی و فەرەنسیەكان لە سایكس پیكۆدا ئەم كارەیان كرد؟ بێگومان دیارە كاتێك ئەوان نەخشەیان بۆ دابەشكردنی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی داڕشت، بینییان كە كوردستانێكی پان و بەرین هەیە و رووبەرەكەی 500 هەزار كیلۆمەتری چوارگۆشەیە و پێگە و هەڵكەوتەیەكی زۆر ستراتیژی هەیە و خاوەنی سەروەت و سامانێكی زۆریشە، لە ئەنجامدا بۆیان دەركەوت كە ناتوانن كوردستان كۆنتڕۆڵ بكەن، لەبەر ئەوە هاتن كوردستانیان بەسەر چوار دەوڵەت، یان سێ نەتەوەی تورك و فارس و عەرەبدا دابەش كرد، دەوڵەتی نەتەوەیی تێزێك بوو فەڕەنسییەكان هەڵگری بوون. ناوەڕۆكی تێزەكەشیان ئەوە بوو كە ئەگەر دەوڵەتت هەبوو، ئەوا نەتەوەت هەیە، بەڵام بە پێچەوانەوە ئەگەر دەوڵەتت نەبوو، ئەوا خاوەنی نەتەوەش نیت. ئەمە یەكێكە لەو كێشە گەورانەی تا ئێستاش كورد بە دەستیەوە دەناڵێنێت. هەروەها ئەگەر لە نەخشەی جوگرافی ئەم ناوچەیە بڕوانین، ئەوا دەبینین كوردستان دەكەوێتە نێو جەرگەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە و پێگەیەكی ستراتیژی و جیوپۆلەتیكی یەكجار هەستیاری هەیە. لەبەر ئەوە تێڕوانینی من ئەوەیە تاوەكو دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان دروست نەبێت، رۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئاسایش و سەقامگیری بە خۆیەوە نابینێت.


* ئایا ئەم گرنگیەی پێگەی جوگرافی كوردستان بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە چییەوە سەرچاوە دەگرێت؟
- رۆژهەڵاتی ناوەڕاست ناوچەیەكە هەڵكەوتەیەكی جیۆپۆلەتیكی یەكجار گرنگی هەیە و لە سەدا 60ی یەدەگی نەوت و غازی جیهانی تیدایە. بەشێكی ئەو نەوت و غازەش كەوتۆتە كوردستانەوە. بۆیە من باوەڕم بەو تێزە هەیە كە دەڵێت هەركەس كوردستانی بە دەستەوە، بێت ئەوا رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی بە دەستەوەیە، پێچەوانەكەشی راستە. هەڵكەوتەی جوگرافی كوردستانیش لەم ناوچەیە بە شێوەیەكە كە لە لایەك پەیوەستە بە ناوچەی ئەنادۆڵ-ـەوە، واتە بە فوراتی ئەنادۆڵی توركیاوە، لە لەلایەكی دیكەوە كوردستان گرێدراوە بە خاكی نێوان دوو رووبار (بین النهرین)، واتە چیای حەمرین-یش دەبێتە هێڵی درێژبوونەوەی جوگرافیای دەوڵەتی كوردستان و ئەگەر كۆنتڕۆڵی بكەیت ئەوا مانای وایە زاڵ دەبیت بە سەر خاكی نێوان دوو رووباردا. لە لایەكی دیكەوە زنجیرە چیای زاگرۆس هەیە كە زاڵە بە سەر دەشتاییەكانی ئێراندا، ئەمەش بەو مانایە دێت كە هەر كەسێك كوردستان كۆنتڕۆڵ بكات، ئەوا دەتوانێت بە سەر رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا زاڵ بێت، لەمەوە تێدەگەین كە لەخۆڕا نییە ئەو كێشە و ئاڵۆزییانە بەردەوام بوون. دواتر دەبینین لە سەرەتای ئەم سەدەیە، سەرۆك جۆرج دەبلیو بۆش هات و رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی گەورەی تەرح كرد كە دەوڵەتێكی سەربەخۆیی كوردیش لەخۆدەگرێت. هەروەك بینیشمان كاتێك رژێمی سەدام حوسێنی رووخاند، ئیدارەی ئەمریكی حكومەتی هەرێمی كورستانی وەك ئەمری واقیع هێشتەوە، هاوشان بەوە شیعەكانی لە دەسەڵاتی حوكمڕانی سوننەكان هێنایە دەرێ.

* بەڵام ئێستا رووسیاش هاتۆتە ناوچەكە و دەستێوەردان دەكات، بەتایبەتی لە سووریا، ئایا هاتنی رووسیا باردۆخەكە بەرەو كوێ دەبات؟

- رووسیا بیری لەوە كردەوە كە تەنیا جێ پێیەكی مابێت لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بریتییە لە سووریا و بەندەری تەرتوس كە بایەخێكی ژیاری هەبوو بۆ ئەوان و وا خەریكە ئەوەش لە دەست دەدەن، لەبەر ئەوە سەرۆك پۆتین زیرەكانە و بووێرانە بانگەشەی ئەوەی كرد كە دەبێت بەر بە زێدەڕەوییەكانی ئەمەریكا بگرین. لە دەرئەنجامدا پێگەی بەشار ئەسەدی بەهێز كرد و واقیعەكە ئەوە بوو كە بەشاری لە رووخان رزگاركرد. لە بەر ئەوە بە تێڕوانینی من لەم قۆناغەدا ئەمەریكا جگە لە رێككەوتن لەگەڵ رووسیادا رێگەیەكی دیكەی لەبەردەمدا نییە، چونكە ناتوانێت ئەم خەرجییە سەربازییە زۆرە بدات لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، ئێرانیش راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ خۆی لە بەرەی رووسیادا بینییەوە، بۆیە كاتێك ئێران بیری لە چارەنووسی هیلالی شیعە كردەوە، ناچار بوو ئەوەی لەبەر چاو بێت كە ئەگەر سعودیە سەرقاڵ نەكرێت، ئەوا دەتوانێت بە پاڵپشتی 23 دەوڵەتی عەرەبی رووبەڕووی ئێران ببێتەوە، بۆیە خۆی لە بەرەی رووسیادا بینییەوە.
* كەواتە دەتوانین بڵێین، ئاخۆ ئێستا رووسیا پشتگیری شیعە دەكات و ئەمریكاش سونە؟
- ئەگەر باس لە پێوەندی شیعە و ئەمەریكا بكەین، ئەوا دەبینین هەرچەندە لە ئێستادا شیعە لە رووسیا نزیكترە، بەڵام لە رووی مێژووییەوە شیعە پتر لە رۆژئاوا نزیكتر بوون، ئەمە قسەی من نییە و مێژوو وا دەڵێت، چونكە ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ سەردەمی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی و سەفەوی، ئەوا بەریتانیا پاڵپشتی ئیمپراتۆریەتی سەفەوییەكانیان كردووە، هەر ئەمەش بووە هۆی تازەكردنەوەی شەڕی شیعە و سوننە و تا ئێستاش درێژەی هەیە. چونكە ئەگەر رۆژئاوای مەسیحی پشتیوانی سەفەوییەكانیان نەكردایە دژی عوسمانی، ئەوا تەواوی ئەوروپای مەسیحی دووچاری مەترسی دەبووەوە و لەوانە بوو تەواوی ئەوروپا لە بەرامبەر عوسمانییەكاندا بڕووخێت. بەڵام بە هەڵگیرساندنی شەڕی نێوان شیعە و سوننە هاوسەنگییەكی دروست كردەوە و ئەوروپا توانی هەناسەیەك هەڵكێشێت و خۆی لە بەرامبەر دەوڵەتی عوسمانی وەك ئیسلامی سوننە بپارێزێت، خۆ ئەگەر ئێستاش لە هاوسەنگی هێز لە ناوچەكەدا بڕوانین، ئەوا ئەم هاوسەنگییانە هەر لە جێی خۆیاندان.


* لەم هاوكێشە ئاڵۆزەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، ئێران وەك دەوڵەتێكی گەورەی ئیقلیمی بە شەڕێكی بەوەكالەتی ئاشكرا، رۆڵێكی سەرەكی لە هەموو ئەم ئاڵۆزییە دەگێڕێت، هەر لە یەمەنەوە تا دەگاتە عێراق و باشووری كوردستان، ئایا تا چەند ئەم دەستێوەردانە بۆ ئێران دەچێتەسەر و تا چەند دەستی واڵا دەبێت بۆ ئەوەی لە هەموو وڵاتانی ناوچەكە درێژە بە شەڕی بەوەكالەت بدات؟
- ئەو كێشانەی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هەن، تەنیا رووبەڕووی كورد نەبوونەتەوە. هەروەها ئێرانیش یەكێكە لەو وڵاتانە و چەندەها كێشەی هەیە و بە ئاسانی لێیان دەرباز نابێت. بۆیە لەو كاتەوەی كوردستان بەسەر چوار دەوڵەتی ناوچەكە دابەشكراوە، دەبینین بە دریژایی ئەو مێژووە هیچ كاتێك بارودۆخەكە بەوشێوەیە نەبووە كە هەر چوار دەوڵەتەكە كێشەیان هەبێت و هەر چواریان دژی یەكتری بن، ئەو زەمەنەش بەسەرچوو كە بتوانن هاوپەیمانێتی لەگەڵ یەكتر بكەن. لەبەر ئەوە ئەگەر ئێمە لە رەفتاری ئێران ورد ببینەوە، لەبەر ئەوەی شیعە تەنیا لە 17%ی موسڵمانانی جیهان پێكدەهێنن و هەمیشە كەمینەن، ئەوا بۆ مانەوەی خۆیان هەمیشە پەنا بۆ هێرشكردن دەبات، ئەمەش زیاتر مانۆڕێكە و هێرشێكی راستەقینە نییە و زیاتر خۆهەڵكێشانە، بەڵام ئەگەر پرسیارەكە ئەوە بێت ئایا ئێران دەڕووخێت، ئەوا لە روانگەی منەوە ئێران ناڕووخێت، پشتریش دەیانوت ئەسەد دەڕووخێت، من دەموت ناڕووخێت، بۆچی ناڕووخێت؟ لەبەر ئەوە هێزە جیهانییەكان لە پێشیانەوە ئەمەریكا و هەروەها ئەوروپاش پێویستیان بەوەیە هاوسەنگی هێز لە نێوان شیعە و سوننەدا رابگرن و نایانەوێت ئەوەندە لاواز بێت یان بڕووخێت. لێرەوە ئەگەر سەرنج بدەین دیارە ئێران لە ناوچەكەدا لە بەرامبەر عەرەبدا لاوازە، بۆ بەرژەوەندی ئەمریكا لە ناوچەكە باش نییە ئێران ئەوەندە لاواز بێت. كەواتە ئەمەریكا و بە هەمان شێوە رووسیاش زۆر باش لەم راستییە تێگەیشتوون، ئەوە نییە خەریكە رووسیا و ئەمەریكا لەسەر پرسی سووریا رێكدەكەون، كە من یەقینم هەیە ئەم كارە دەكەن. چونكە ئێمە بینیمان كە لە ناوچە كوردییەكاندا سێ كانتۆنیان پێكهێنا كە راستەوخۆ بە رەسمی ناسێنران لە لایەن رووسیاوە و نووسینگەیان لە مۆسكۆ بۆ كردەوە.


* مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بڕیاریداوە لە باشووری كوردستان ریفراندۆم ئەنجام بدرێت، ئایا ئەم ریفراندۆمە تا چەند گرنگە و ئایا زەمینە بۆ سەربەخۆیی كوردستان خۆش دەكات؟
- با سەرەتا ئەوە بڵێم كە پێشتریش ریفراندۆم كراوە و خەڵك گوزارشتی لە رای خۆی كرد و داوای سەربەخۆیی كرد، با ئەمە لە یاد نەكەین، دواتر كە ئێستا باس لە ریفراندۆم دەكرێت ئەوا هەروەك لە وەڵامی پرسیاری رۆژنامەنووسێكی دیكەشدا وتم كە ئایا كاك مسعود بارزانی پرسی بە ئێمە كردووە ئەو ریفراندۆمە دەكات؟ چونكە خۆ كوردستان هەر ئەم بەشە نییە، پرسیاری دیكە ئەوەیە بۆچی ئەم بەشەی كوردستان و بەشەكەی ئێمە نا؟ بێگومان لەبەر ئەوەی هەمیشە ئەوەمان دووپات كردۆتەوە، تەنانەت لە ناو حزبەكەی خۆشماندا، كە هەرێمی كوردستان پێگەیەكی جیۆپۆلەتیكی زۆر گرنگی هەیە، كە كوردستانی توركیا و ئێران نییانە، لەبەر ئەوەی ئەم هەرێمە لەسەر دەریایەك نەوتە و لەسەر نەخشەی وزەی جیهانی جێی خۆی كردۆتەوە، ئەوەتا سەرجەم هێزەكانی جیهان، ئەمەریكا و رووسیا و چین و ئەوروپا و ... تاد، كۆنسوڵگەری خۆیان لە هەرێمی كوردستان كردۆتەوە، ئەمەش واتە بێ ئەوەی هەرێمی كوردستان دەوڵەتی سەربەخۆی خۆی رابگەیەنێت، لە رووی ئەمری واقیعەوە بۆتە دەوڵەتێكی سەربەخۆ و تەنیا ئەوەی ماوە ئابورییە سەربەخۆكەی بكەوێتە سەرپێی خۆی و بودجەی خۆی دابین بكات.


* لەو رۆژەوە كە مسعود بارزانی رایگەیاندووە پرسی سەربەخۆیی ئەجێندای سەرەكی كاری ئەوە، میدیاكانی ئێران هێرشێكی ناڕەوا دەكەنە سەر بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان، ئایا هۆكاری سەرەكیی دژایەتی ئێران بۆ پارتی و سەرۆك مسعود بارزانی چییە؟
- هۆكارەكە ئاشكرایە، لەگەڵ راگەیاندنی دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستاندا هاوسەنگەكە تێكدەچێت، كە ئەمە مەسەلەیەكی زۆر بنەڕەتییە. لەبەر ئەوە ئەگەر زۆر ژیرانە هەنگاو هەڵنەگرن دووچاری ئەو كێشەیە دەبن. بەڵام ئەوە زۆر گرنگە كە كاك مسعود بارزانی دوو ساڵە بەردەوام باسی ئەنجامدانی ریفراندۆم دەكات و ئەو تەلیسمەی شكاندووە كە لە بارەی پرسی سەربەخۆییەوە هەبوو، چونكە ئەگەر پێشتر كاك مسعود بارزانی باسی سەربەخۆیی بكردایە، ئەوا هەموو جیهان دەهەژا، بەڵام ئێستا كاردانەوەكە بەو توندییە نییە. لە لایەكی دیكەوە دەبێت كاری دیپلۆماسی بەگەڕ بخرێت، چونكە عێراق بیر دەكاتەوە و ئێرانیش بیر دەكاتەوە، ئێران لە لایەك هەڕەشە دەكات و لەلایەكی دیكەوە بیر لە چاكسازی دەكاتەوە لە كوردستانی ئێراندا، ئەوە واقیعەكەیە. ئێران سەرنج دەدات كە پەراوێزخستنی كوردی رۆژهەڵات كارێكی مومكین نییە. خۆ ئەگەر پێمانوابێت ئێران بێ بەرنامە كاردەكات، وا نییە و راستییەكەی ئەوەیە ئێران زۆر بە بەرنامە هەنگاوهەڵدەگرێت. هەروەها كاتێك ئێمە باسی كۆماری كوردستان دەكەین، ئەوا بەشی كوردستانی عێراقیشی لەگەڵ بووە، كە بەردەوام هاوكاری كوردەكانی دیكەی كردووە، كە كۆماری كوردستان بەو چەشنە بەهێز بوو و توانی لە ماوەی 11 مانگدا ئەو هەموو دەستكەوتە مەزنە بەدەست بهێنێت، ئەمە بە هاوكاری هێزی پێشمەرگە و مەلا مستەفا بارزانی بوو، بە هاوكاری ژەنەڕاڵە كوردەكان بوو، كە توانییان بەرەیەكی سەربازی زۆر بەهێز لە ناوچەی سەقزدا لە بەرامبەر ئێرانییەكاندا رابگرن. ئەو راستییە كە هێزی پێشمەرگەی ئەو كاتە كە لە ژێر چاودێری مەلا مستەفا بارزانی بوون زۆر بەهێزتر و بە ورەتر بوون لە سوپای ئێران و شەڕەكانیشیان گەواهیدەری ئەم راستییە بوون. كەواتە كاتێك كورد مێژوو فەرامۆش دەكات، ئەوا هەڵەیەكی زۆر گەورە دەكات. ئێستا زۆر گرنگە كوردایەتی بكەین، نەك حزبایەتی ، ئەگەر دیدگای جیۆپۆلەتیكیمان زۆر پەرە پێنەدەین، ئەوا مەسەلەكانمان بۆ جێبەجێ نابێت. لەبەر ئەوە هەموو ئەو پرسانە پێكەوەبەستراون و ئەگەر دەمانەوێت سیاسەتێكی ستراتیژیمان هەبێت ئەوا دەبێت ئەو مەسەلانە بە وردی بخوێنینەوە.


* ئێوە وەك حزبە كوردستانییەكانی رۆژهەڵات، رێز لە سەروەری حكومەتی هەرێمی كوردستان دەگرن، بەڵام ئەوەی لامان سەیرە پەكەكە كە ئیدیعای حزبێكی كوردستانی دەكات، ئێستا بە ئاشكرا دژایەتی حكومەتی هەرێمی كوردستان و ئاستەنگ بۆ پرۆسەی سەربەخۆیی كوردستان دروست دەكات، ئایا دەشێت حزبێكی كوردستان دژی دەستكەوتەكانی بەشێكی دیكەی كوردستان بێت؟
- كاتێك پەكەكە دژایەتی حكومەت و سەربەخۆیی كوردستان دەكات، ئەوە بۆ پەكەكە شتێكی زۆر سروشتییە و نامۆ نییە، لەبەر ئەوەی پەكەكە بەڵایە بۆ بزووتنەوەی رزگاریخوازی كوردستان، پەكەكە وابەستەی فیكرێكی فەلسەفی سیاسی و ئایدیۆلۆژی كۆمۆنیستییە، كۆمۆنیستی سەروەختی ستالین، لەبەر ئەوە پەكەكەش لەسەر ئەو شێوازە بونیادنراوە و دیكتاتۆریەتێكی بێ پێچ و پەنایە و كەسی دیكە قبووڵ ناكات. نەیاری خۆی بە هیچ شێوەیەك قبوڵ ناكات. هەر نەیارێكیش سەرهەڵبدات راستەوخۆی سەركوتی دەكات و هاوبەشی لەگەڵ هیچ لایەنێكی دیكە قبووڵ ناكات. ئەوان هەر بە هەمان ئەو توندوتیژییەوە هەڵسوكەوت دەكەن كە پتر لە 30 ساڵە پیادەی دەكەن و تەنانەت بە مافیای بارزگانی ماددە هۆشبەرەكانیشە، لەگەڵ رووسەكان، ئەمانە كۆمەڵە پرسێكی پێكەوەگرێدراوی زنجیرە ئاسان. ئێرانیش كە حیساباتی خۆی دەكات ئەوا لە بەرامبەر توركیادا كەم دەهێنێت، چونكە توركیا ئەندامی ناتۆیە و ناتۆش واتە ئەمەریكا و ئەوروپا، لەبەر ئەوە بۆ پارسەنگكردنەوە پارێزگاری لە پەكەكە دەكات. لەبەر ئەوە هەرگیز پەكەكە لە بەرژەوەندی میللەتی كورددا هەنگاو هەڵناگرێت، شتی وا مومكین نییە. لەگەڵ دەوڵەتی سەربەخۆیی كوردستان نییە و لەگەڵ ئاڵای كوردستان نییە و خۆی چەندین ئاڵای رەنگاوڕەنگی هەیە كە نازانرێت هەر یەكە لەو ئاڵایانە چین و گوزارشت لە چی دەكەن.


* ئایا بۆچی پەكەكە ئاڵای كۆماری كوردستان وەك ئاڵای كوردستان سەیر ناكات؟ ئایا ئەم ئاڵایەی كۆماری كوردستان پێوەندی بە حزبێك، یان لایەنێكی سیاسییەوە هەیە؟ ئەگەر پێوەندی نییە، بۆچی پەكەكە داژیەتی دەكات؟
- پەكەكە پارتێكی نەتەوەیی نییە، ئەوان تەنیا دروشمەكانیان نەتەوەییە، پەكەكە پارتێكی كۆمۆنیستییە و كۆمۆنیستەكانی سەروەختی یەكێتی سۆڤیەت چەند باوەڕیان بە نەتەوە هەبوو ئەوانیش هەر ئەوەندە باوەڕیان پێیەتی. نەتەوەیی بوونیش مایەی دواكەوتوییە لە كۆمۆنیزمی سەروەختی ستالینیدا، لەبەر ئەوە پەكەكە بە هیچ شێوەیەك باوەڕی بە ئاڵای كوردستان نییە. پەكەكە بۆ رزگاركردنی كوردستان تێناكۆشێت، بەڵكو ئامانجی ئاژاوەنانەوەیە. ئاڵای كوردستان و سروودی ئەی رەقیب بە میرات لە حزبەكەی ئێمەوە- حزبی دیموكراتی كوردستان- بۆ ئێرە هاتووە، كەچی دەڕوانیت ئێمە پەراوێز خراوین. لە لایەكی دیكەوە ئێستا رووسیا بە هەموو هێزێكیەوە هاوكاری پەكەكە دەكات، واتە ئەو لایەنە بەهێزەی هاوكاری پەكەكە دەكات رووسیایە و لە بەرامبەر ئەو بەرەیەی كە مسعود بارزانی ئاڵاهەڵگریەتی و بەرەی ناسیۆنالیزم و راگەیاندنی دەوڵەتی سەربەخۆییە، پەكەكەیان زەقكردۆتەوە.


* دیارە ئێران ئەندامی هاوپەیمانێتی نێودەوڵەتی دژی داعش نییە، بەڵام لە عێراقدا بە هەموو شێوەیەك بە ناوی شەڕی داعشەوە دەستێوەردان دەكات. پرسیارەكە ئەوەیە ئایا بە راستی داعش مەترسییە بۆ سەر ئێران، یان ئێران بەم دەستێوەردانە سەربازییەی لە عێراق و سووریا ئامانجێكی دیكەی هەیە؟
- با سەرەتا ئەو پرسیارە بكەین كە ئایا داعش كێن؟ داعش رەوتێكی سوننی وەهابی تۆخن و دژ بە شیعەن و بگرە بە خوێنی سەری شیعەكان تینوون. دواتر ئەوەش شتێكی زۆر سروشتییە كە ئێران لەگەڵ هاوپەیمانەكاندا نەبێت لەم بەرەیەدا، چونكە سیاسەتی هاوپەیمانان لەگەڵ سیاسەتەكانی ئێراندا یەك ناگرنەوە، بەڵام ئێران دێت و لە رێی گرووپەكانی حەشدی شەعبییەوە بەرەی شیعەگەرایی خۆی پتەو دەكات. چونكە ئێران ئەم كارە نەكات ئەو كاتە بەرەكەی دەڕووخێت و هیلالی شیعە تێكدەشكێت. بەڵام دەبێت جەخت لەسەر ئەوە بكەینەوە كە كورد نەبێتە پاشكۆی ئێران و هیچ هێزێكی دیكە لە ناوچەكە، دەبێت ئەوەش بووترێت كە ناسیۆنالیزمی كورد جیایە لە ناسیۆنالیزمی عەرەبی و توركی و فارسی و بگرە لەو ناسیۆنالیزمانەی دیكە بەهێزترە، ئەگەرچی خاوەنی دەوڵەتی سەربەخۆیی خۆیشی نییە. كەواتە دەبێت بە توندی دەست بەو فاكتەرە بەهێزانەی خۆمانەوە بگرین و كەڵكیان لێوەرگرین، چونكە ئەگەر لە ئایندەدا دەستكاری سنوورەكان بكرێن، كە لە واقیعدا ئەو سنوورانە ئیعتیباری خۆیان لە دەست داوە، ئەوا دەبێت ئەو دەستكاریكردنە لە بەرژەوەندی ئاشتەوایی و ناسیۆنالیزمی كورددا بێت.