لە ئێستادا كوردستان بۆتە بەشێك لە گۆڕانكاری و ئاڵۆزییەكانی هاوكێشەی سیاسی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ناوچەكەش هەمووی پێكەوە لە سەروەختی خۆداڕشتنەوەیەكی سیاسیی تازەدایە، كوردستانیش بەشێكە لەم داڕشتنەوە سیاسییە تازەیە، بۆیە كوردیش پێویستە خۆی بۆ ئەم گۆڕانكارییانە ئامادە بكات، بەڵام وەك سەرنج دەدەین ماڵی كوردستان بەو ئاستە یەكڕیز و یەكهەڵوێست نییە بۆ ئەوەی بە بەهێزی رووبەڕووی ئەم تەحەددییانە ببێتەوە، سەرباری ئەمانەش هێزی دەرەكی دەستێوەردانی راستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ دەكات و لە هەوڵی ئەوەدایە كە ئاستەنگ بۆ پرۆسەی سەربەخۆیی كوردستان دروست بكات، ئەوەشی جێگەی داخە لایەنی سیاسیش هەن كە بە وەكالەتی ئەو هێزە دەرەكییانە مەرامی دوژمنانی كوردستان جێبەجێ دەكەن. بۆ قسەكردن لەسەر رەوشی ئێستای كوردستان و ئاستەنگ و تەحەدییەكان ئەم دیمانە تایبەتەمان لەگەڵ سیاسەتمەدار و بیرمەندی ئیسلامی سۆران مەحمود سێوكانی ئەنجامدا و بەمجۆرە رای خۆی بۆ گوڵان خستەڕوو.

* بارودۆخی ئێستای ناوچەكە بە وەرچەرخانكی گەوەرەدا تێدەپەڕێت، لەم هەلومەرجەدا، كوردستان خۆی بۆ ئەنجامدانی ریفراندۆم و مافی چارەنووس ئامادە دەكات، ئایا تاچەند ئەم ریفراندۆمە بۆ ئێستا چارەنووسسازە بەتایبەتی كە كوردستان بەشێكە لهم گۆڕانكارییە؟
- ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بە شێوەیەكی گشتی لە سەروەختی ژانی بوونێكی نوێدایە، پێدەچێت رێككەوتنی سایكس پیكۆ هەڵبوەشێتەوە و هاوپەیمانییەك، یان رێككەوتنێكی تازە لە نێوان رووسیا و ئەمریكا و ئەوروپا بێتەئاراوە. دیارە لە سەرەتای سەدەی بیستەم و لە كاتی ئیمزاكردنی رێككەوتنی سایكس پیكۆ، رووسیای قەیسەری لەگەڵ فەرەنسا و بەریتانیا بەشێك بووە لەو رێككەوتنە، بەڵام دوای شۆڕشی بەلشەفی و هاتنی لینین و بانگەشەی كۆمۆنیستەكان بەوەی داكۆكیكاری گەلانی زۆرلێكراون، رووسیا لە رێككەوتنەكە هاتەدەرەوە و مایەوە بۆ بەریتانیا و فەرەنسا، بۆیە لە ئێستادا رووسیا كە هاتۆتەوە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ئەمجارەیان دەیەوێت پشكی لە گۆڕانكارییەكاندا هەبێت، لەم ناوچەیەدا ئەو ناوچەیەی پێی دەگوترێت (هیلالی خەسیب) یان ئەوەی پێی دەگوترێت (عێراق و شام)، لە ساتەوەختی ئەوەدایە دووبارە دابەش بكرێتەوە، ئەم دابەشكردنەوەیەش بەوجۆرە دەبێت كە تەماحی هێزە گەورەكان پڕبكاتەوە و ئەو نیگەرانییەی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هەیە نەمێنێت، ئەو نیگەرانییەش بە پلەی یەكەم ئاكامی ئەو غەدرەیە كە لە ماوەی 100 ساڵی رابردوو لە كورد كراوە، هەروەها شەڕی نێوان شیعە و سوننە كە ئەویش بۆتە فاكتەرێكی دیكە بۆ ناسەقامگیری ناوچەكە، سەبارەت بەو دابەشكردنەوەی كە چاوەڕێ دەكرێت ناوچەكە بە خۆیەوە بیبینێ، بێگومان ئەوە كارێكی ئاسان نابێت، ئەمجارەیان دەوڵەتانی زلهێز نایانەوێت ئەو دابەشكردنە بەدەستی خۆیان بێت، بەڵكو دەیانەوێت گەلانی ناوچەكە خۆیان سنوورەكان دابڕێژنەوە، ئێستا كوردستانی باشوور خۆی سنووری خۆی دیار كردووە، بڕیارە سوننە خۆی موسڵ ئازاد بكاتەوە، ئەمانە هەمووی ئاماژەن بۆ ئەوەی سیمای دابەشكردنەوە دەركەوتووە، بۆیە ریفراندۆم بكرێت، یان نە، ئەم واقیعە بوونی هەیە، لەمەش زیاتر پرۆسەی ریفراندۆم نابێتە بەشێك لەو پرۆسەیە بەو مانایەی ئەگەر كورد ریفراندۆم بكات راستەوخۆ سەربەخۆیی رادەگەیەنێت، بەڵكو ئەنجامدانی ریفراندۆم دەبێتە كارتێكی سەوز بەدەست حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە و شەرعییەتی بڕیاردانی وەك راسپاردن لەلایەن گەلەوە پێدەدات، بۆ ئەوەی هەركات حكومەت بە گونجاوی زانی بڕیاری سەربەخۆیی بدات.


*چارەنووسی ئایندەی كوردستان بەندە بەیەكهەڵوێستی و یەكڕیزی گەلی كوردستانەوە، بەڵام بەداخەوە هەست دەكەین هەندێك هێزی سیاسی بۆ نموونە وەك پەكەكە، هەموو هەوڵی خۆی خستۆتە كار بۆ دژایەتیكردنی ئەزموونی باشووری كوردستان و ئاستەنگ دروستكردن بۆ پرۆسەی سەربەخۆیی، بەم دواییە هەڕەشەی لە بۆری گازی نێوان هەرێمی كوردستان و توركیا كردبوو، ئایا دەبێت هێزێكی كوردستانی ئاستەنگ بۆ چارەنووسی نەتەوەكەی خۆی دروست بكات؟


- دەبێت بزانین پەكەكە هێزێكی گەورەیە، ئەم هێزە تێكەڵی هەندێك هێزی نێودەوڵەتی و ئیقلیمی بووە، واتە خۆی بە تەنیا نییە، بۆیە ئەو رەفتارانەی پەكەكە دەیكات دەبێت بە دوو ئاراستە باسیان بكەین، بەشێكیان پێدەچێت لە ژێر گوشاری هێزێكی دەرەكیدا ئەنجامی بدات، بەشێكیشان لەوانەیە پەكەكە خۆی گوشار دروست دەكات بۆ ئەوەی هەندێك دەسكەوتی دەست بكەوێت، بۆیە كاتێك هەڕەشەی ئەوە دەكات و دەڵێت من دژی بۆری گازی كوردستانم و بۆرییەكان دەتەقێنمەوە، پرسیار ئەوەیە، ئایا پەكەكە ئەم كارە دەكات؟ لە وەڵامی ئەمەدا دەڵێین ئەگەر پەكەكە بكەوێتە ژێر گوشاری هێزێكی دەرەكی ئەو كارە دەكات و ئامانجیشی لەو كارە ئەوەیە حكومەتی هەرێمی كوردستان پەكبخات، ئەگەر خۆیشی وەك هێزێك ئەو كارە بكات، با لەمەیاندا واز لە هەڕەشەكانی بۆ سەر باشووری كوردستان بهێنین، ئەوا ئەمەیان لەوانەیە مەبەستی بێت گوشارێك بخاتە سەر توركیا بۆ ئەوەی هەندێك دەستكەوتی زیاتر بەدەست بهێنێت، لە نێوان ئەم دوو ئاراستەیەدا ئەگەر ئەم هەڕەشانەی پەكەكە شیكار بكەین، ئەوا لە حاڵەتی یەكەمدا كە لە ژێر گوشاری دەرەكی هەڕەشە لە هەرێمی كوردستان دەكات، ئەمە مانای ئەوەیە پەكەكە چەكوشێكە بەدەستی دوژمنانی كوردستانەوە، لە حاڵەتی دووەمدا ئەگەر خۆی بە بێ گوشار بیكات، هەوڵدانێكە بۆ ئەوەی شەرعییەتی شۆڕشگێڕی بە خۆی بدات، ئەمەیان جۆرێك پاكانەكردنی هەیە، بەڵام ئەوەی یەكەمیان كە دەبێتە چەكوش بە دەستی دوژمنانی كوردستانەوە بۆ لێدانی ئەزموونی هەرێمی كوردستان، هیچ پاكانەیەك هەڵناگرێت، من هیوادرام پەكەكە نەبێت بە چەكوش بەدەستی دوژمنانی كوردستانەوە، بەڵام ئەوەی بە رواڵەت دەیبینین و من چەند جارێك باسم كردووە، ئەوەیە كە (پەكەكە ئەو مەترسییەیە كە نامانەوێت باسی بكەین). بە بۆچوونی من پەكەكە جۆرێك لە مەترسی بۆ سەر كوردستان دروست دەكات، لەبەر ئەوەی رەفتارەكانی وادەردەكەون ئاستەنگێك بێت بۆ هەرێمی كوردستان، سەیر بكەن لەگەڵ حكومەتی عێراق رێكدەكەوێت، وەك بینیمان راشكاوانە پەكەكە دەیگوت هەتا حكومەتی عێراق پێم نەڵێت من لە شنگال ناكشێمەوە، هەروەها لەگەڵ هەردوو حكومەتی سووریا و ئێران رێككەوتووە، ئەگەر پەكەكە ئەم كارانە لە دژی توركیا دەكات، ئەوەیان ئازادە، بەڵام بوونی پەكەكە بە ئاستەنگ و كارتی فشار بەسەر كوردستانەوە، ئەوا بەكردەیی دەبێتە ئەو گورزە كوشندەیەی كە لە ئەزموونی كوردستانی دەدات.


* بەڵام بێجگە لە پەكەكە، حزب و هێزی سیاسیی پارچەكانی دیكەش لە هەرێمی كوردستان هەن و سەرئێشە بۆ هەرێمی كوردستان دروست ناكەن، پرسیار ئەوەیە بۆچی پەكەكە دەستبەرداری ئەو گێچەڵە نابێت كە تووشی ئەزموونی كوردستانی دەكات؟
- بە بۆچوونی من، بەشێكی زۆری ئەو شەڕوشۆڕەی پەكەكە دەیكات، پێوەندی بە هیچ پرەنسیپێك و مەبدەئێكەوە نییە، باڵی عەسكەری پەكەكە ئەوانەی لە قەندیلن، بەوجۆرە سەیری خۆیان دەكەن ئەگەر شەڕ نەبێت و شەڕ دروست نەكەن دەبنە باڵێكی لاوەكی، ئەم شەڕ و شۆڕەی پەكەكە دەیكات، هێندەی دژی پەیەدە و عەبدوڵا ئۆجەلانە هێندە دژی ئەزموونی هەرێمی كوردستان نییە، ئەمە لەباربردنی هەوڵەكانی سەلاحەدین دەمیرتاش و ئوجەلانە كە هەوڵیان بۆ دەدا و دەیانویست بە شێوازی ئاشتی شتێك بۆ كوردی باكوور بەدەست بهێنن، بەڵام باڵی عەسكەری قەندیل شكستی بەو هەوڵانە هێناوە، دیارە لەبەرامبەر پەكەكەش لە توركیا عەسكەر و میت هەیە، ئەوانیش حەز لە شەڕ دەكەن و بەرژەوەندییان لە شەڕدایە، بۆیە بە هەردوولا پرۆسەی ئاشتییان لەبار بردووە.


* ئێستا بارودۆخێك لە سلێمانی هەستی پێدەكرێت، شێوەیەك لە ناسەقامگیری سیاسی بوونی هەیە، هەروەها گوێبیتسی هەندێك بۆچوونی سەیر دهبین، وەك ئەوەی هەندێك میدیا بە ئاشكرا دەڵێن ئێمە دەوڵەتی كوردستانمان ناوێت، ئایا ئەو ژینگە شڵەژاوە سیاسییەی سلێمانی هۆكارەكەی چییە؟

- ناتوانین قسەی فەیسبووك و هەندێك میدیا بكەینە پێوەر بۆ رای خەڵكی سلێمانی، بۆیە هەتا پرۆسەی ریفراندۆم ئەنجام نەدرێت، ئەوە ناسەلمێت كە لە سلێمانی بۆچوونێك دژی سەربەخۆیی هەیە. دەبێت پرسیار بكەین ئایا ئەوانەی لە فەیسبووك دەنووسن كێن و كێ لە پشتیانە؟ ئەو میدیایانەی دژی سەربەخۆیی دەنووسن كێ هانیان دەدا و كێ لە پشتیانە؟ بێگومان ئەوانە خەڵكانێكیان لە پشتە و پێیان دەڵێن وابنووسن، بەم رێگەیەش دەتوانن كۆمەڵێك خەڵك بە كرێ بگرن، كە هەم لە فەیسبووك و هەمیش لە میدیادا ئەم شتانە بڵاو بكەنەوە، هەربۆیە كاتێك كەسێك لە سلێمانی خاوەنی پرۆژە و فیكری خۆی بێت و بڵێت من بڕوام بە ئازادی و سەربەخۆیی كوردستانە، ئەوا لەلایەن ئەو خەڵكانەی هاندراون لە فەیسبووك دژایەتی سەربەخۆیی كوردستان بكەن، یەكسەر تۆمەتی ئەوەت بۆ دروست دەكەن، ئەوە تۆ پارتیت، بۆیە باس لە ئازادی وسەربەخۆیی كوردستان دەكەیت، بۆیە ئێستا خەڵكانێكی زۆر لە سلێمانی دەیانەوێت هەقیقەت بڵێن، بەڵام لە ترسی شەڕە جنێو و قسەی سووكی هەرزەكارەكانی ناو فەیسبووك ناوێرن ئەو هەقیقەتانە بڵێن، هەر كەسێك بچێتە ناو لاپەڕەی من لە فەیسبووك، ئەوكات دەزانێ چەند سووكایەتیم پێكراوە، ئەمە بێجگە لەوەی بەشێكی ئەو قسە ناشیرین و سووكانەم سڕیوەتەوە و بەشێك لە فرێندەكانی فەیسبووكم بلۆك كردووە، بۆیە بە راشكاوی دەڵێم قسەی فەیسبووك و راگەیاندن، هەڵوێست و قسەی خەڵكی سلێمانی نییە، بەڵام لەوانەیە بە هۆی قەیرانی ئابوورییەوە هەندێك ناڕەحەتی و نیگەرانی پێوە دیار بێت، ئەمەش حاڵەتێكی ئاساییە.


* ئەگەر لێرەوە هەندێك باسی ئیسلامی سیاسی بكەین، كە خۆت لەو بوارە تایبەتمەندیت، دیارە هەندێك لە بیرمەندانی ئیسلامی دەڵێن، بنەمای فیكری داعش سەلەفییەت و وەهابییەتە، لەمەش زیاتر دەڵێن هەموو حزبە ئیسلامییەكان بە ئیخوان موسلمین -یشەوە سەلەفین، ئایا ئەگەر سەلەفییەت بنەمای توندڕۆیی بێت لە ئیسلامدا، تاچەند حزبی ئیسلامی مەترسیی بڵاوبونەوەی توندڕۆیی لە كۆمەڵگەدا دروستدەكات؟
- لەوانەیە كەم كەس هەبێت لە كوردستاندا هێندەی من لەسەر ئەم بابەتە قسەی كردبێت، بە بۆچوونی من ئەگەر داعش بگێڕینەوە بۆ ناو مێژوو، لە سەرێكەوە ئیخوان موسلیمن دەردەچێت و لە سەرەكەی ترەوە وەهابییەت دەردەچێ، دیارە فیكری ئیخوان موسلمینیش فیكرێكی سەلەفییە، ئەگەر وەك نموونە باسی یەكگرتووی ئیسلامی بكەین كە ماوەی زیاتر لە 20 ساڵە راگەیاندنی بینراوی هەیە، دەبینین هەتا ئێستاش ناتوانێت گۆرانییەك لێ بدات، یان ئافرەتێكی سەر رووت بەرنامەیەك پێشكەش بكات، ئەمانە كاریگەریی فیكری سەلەفین لەبەر ئەوەی سەلەفی گۆرانی بە حەرام دەزانێت، ئافرەت دەبێت باڵاپۆش بێت، هەروەها لەناو ئیخوان موسلمیندا جۆرێك لە رێكخستنی نهێنی (تەنزیم سڕی)ی چەكدار هەیە، ئەم تەنزیم سڕییە چەكدارە وردە وردە گەشە دەكات بۆ داعش و قاعیدە، ئەوەش درێژكراوەی ئەو هەقیقەتەیە و ناتوانین نكۆڵی لەوە بكەین كە داعش و قاعیدە كوڕی شەرعیی ئیسلامی سیاسین، بۆیە ئیسلامی سیاسی ئەگەر بە ئاشكراش پشتگیری داعش، یان قاعیدە نەكات، ئەوا لە دڵەوە هەر پشتیوانی لێدەكات، ئەمە دروست وەك ئەو لێكترازانە حزبییانە وایە كە لە حزبە كوردستانییەكاندا روودەدات، راستە لە یەكتری جیادەبنەوە، بەڵام ئەسڵ و ستراتیژیان هەر یەك شتە و بەرژەوەندییە حزبییەكانیان گۆڕانكاری بەسەردا دێت.
* كەواتە تۆ حزبی ئیسلامی سیاسی بە سەرچاوەی توندڕەوی لە كۆمەڵگە دەزانیت، ئایا مەبەستت ئەوەیە؟


- حاڵی حازر كتێبێكم لە ژێر چاپدایە بە ناوی ( تیرۆری نەرم)، مەبەستم لە بەكارهێنانی ئەم ناونیشانە ئەوەیە كە ئیسلامی سیاسی بە شێوەیەكە كە نەك هەر زەمینە ئامادە دەكات بۆ ئەوەی تاك بكاتە تیرۆریست، بەڵكو زەمینە ساز دەكات بۆ ئەوەی كۆمەڵگە تیرۆر قبووڵ بكات، راشكاوانەتر دەیانەوێ كۆمەڵگە والێبكەن تیرۆر وەك ئایین سەیر بكەن، ئەمە زۆر لەو حاڵەتە ترسناكترە كە گەنجێك بكەیتە تیرۆریست و بۆمبڕێژی بكەیت بۆ ئەوەی خۆی بتەقێنێتەوە، بۆیە حاڵەتی زۆر ترسناك ئەوەیە كۆمەڵگە وا لێبكەیت ئەو تیرۆرە و ئەو تیرۆریستە قبوڵ بكات، واتە مەترسیی گەورەی ئیسلامی سیاسی لەمەدایە، من هەموو كات ئەوەم گوتووە ئیخوان موسلمین نەرم بڕە، بە شێوەیەكی قووڵتر لە سەر ئاستی ئاسۆیی و ستوونی تیرۆر بەرهەمدەهێنن، بەڵام بە شێوازێك ئەم تیرۆرە بەرهەمدەهێنن كە لەبەرچاو نەبێت، هەر ئەمەش هۆكاری ئەوەیە ئەمجارەیان لیژنەی دادوەری لە كۆنگرێسی ئەمریكا، رێكخراوی ئیخوان موسلیمنی میسری خستۆتە لیستی تیرۆریستانەوە، لە بڕیارەكەدا هاتووە و دەڵێت، ئیخوان موسلمین كاری تیرۆریستی نەكردووە، وەك كوشتن، بەڵام ژینگەیەكیان سازكردووە بۆ قبووڵكردنی تیرۆر، هەموو رێكخراوەكانی سەر بە ئیخوان یارمەتی تیرۆریستان دەدەن، با سەیری محەمەد مورسی بكەین، كاتێك بوو بە سەرۆكی میسر یەكەم كاری ئەوە بوو هەرچی تیرۆریست هەبوو، ئازادی كرد، لەمەش زیاتر پێوەندی پێوەكردن و كردنی بە هاوبەشی حوكمڕانی لەگەڵ خۆیدا.


* بەڵام ئەوەی قاعیدە و داعش دەیكەن، زۆر حزبی ئیسلامی سیاسی دیكە نایكەن، پێتوا نییە ئەم تێكەڵكردنە غەدرە لە ئیسلامی سیاسی دەكرێت؟
- من گوتم داعش، یان قاعیدە كوڕی شەرعیی ئیسلامی سیاسییە، هەموو كات ئەوەم گوتووە كە داعش برا هاروهاج و عەجوولەكەی ئیسلامی سیاسییە، تۆ سەرنج بدە لەناو هەموو هۆز و خێڵ و بنەماڵەیەكدا، كەسانێكی سەرەڕۆ و عەجوول هەن، ریشسپی و بەتەمەنەكانی ناو ئەو هۆز و خێڵانە دەڵێن، ئەوانەشمان هەبێت بۆ چاوترساندنی خەڵك باشە، بەڵام كاتێك یەكێك لەو سەڕەڕۆ و عەجوولانە كەسێك دەكوژێت، ئەوا ریشسپی و پیاوماقووڵاتی خێڵكە سوڵحی بۆ دەكەن و خوێنەكەی بۆ دەدەن، بۆیە داعیش ئەو كوڕە سەرەڕۆ و عەجوولەی ئیسلامی سیاسییە كە خەڵكی پێ دەترسێنن، ئەگەر لەسەر ئاستی فراوانتر سەیری بكەین، من پێموایە جۆرێك لە هاوپەیمانی نەبینراو لە نێوان ئیخوان و قەتەر و داعش هەیە و نووسراو نییە، ئەمەش لە بەر ئەوەیە هەموویان یەكتری تەواو دەكەن، زۆرجاریش بە ئاشكرا رەخنە لە یەكتری دەگرن، بەڵام ئەم رەخنانە دەكەونە چوارچێوەی ئەوەی كە بەرژەوەندییەكانیان لە هەندێك پرسدا جیاواز دەبێت، بەڵام لە بنەمادا هەموویان یەك ستراتیژیان هەیە. بۆیە لێرەوە دەبێت دوو پرس لە یەكتری جیابكەینەوە، یەكەمیان ئەوەیە بنەمای داعش ئیسلامی سیاسییە، بەڵام ورووژێنەر و هۆكاری بڵاوبوونەوەی ئەو پەتا كوشندەیە، ئەو ژینگەیەیە كە ئێستا بوونی هەیە، هەروەك چۆن خەڵكانێك هەن جۆرێك نەخۆشی لە لەشیاندا هەیە، بەڵام هەستی پێناكەن، هەتا هۆكارێك دروست دەبێت، دەبێت داعش بەوجۆرە سەیر بكرێت، لە بنەڕەتدا خەلەلێك لە رۆشنبیری و كەلتووری ئیسلامیدا هەیە، هەر بۆیە كاتێك ورووژێنەرێكی وەك شەڕ، یان داگیركاری ئەوا ئەو خەلەلە دەجووڵێت و هەمووی دەتەقێتەوە، پێشتر لە سەردەمی سەدام حوسێن لە عێراقدا شیعە و سوننە هەر هەبووە، بەڵام لەبەر ئەوەی سەدام حوسێن بە زەبری هێز كۆنتڕۆڵی كردبوو، شیعە و سوننە شەڕیان نەدەكرد، بەڵام لە بنەڕەتدا دوژمنایەتی لە نێوان شیعە و سوننە هەر بوونی هەبووە، بەڵام كە گوشارەكەی سەدام نەما، شیعە و سوننە ئەوا بە خوێنی سەری یەك تینوون.
* ئەی وەك باستكرد ئەگەر ئیسلامی سیاسی و داعش یەك بنەمایان هەیە، بۆچی حزبە ئیسلامییەكان ناتوانن داعش تەكفیر بكەن؟

- سەبارەت بەوەی ئایا داعش حزبێكی ئیسلامییە؟ بیگومان حزبێكی ئیسلامییە، بۆیە نەك حزبە ئیسلامییەكان، تەنانەت ئەزهەریش نەیتوانیوە تەكفیری بكات، بۆیە كاتێك حزبێكی ئیسلامی سەركۆنەی دەكات، ئەو سەركۆنەیە زۆر هەقیقەتی تیا نییە، من باسی ئیخوانی كوردستان ناكەم، بەڵكو باس لە ئیخوانی سوننەی عەرەب دەكەم، ئەگەر سەیر بكەین عەرەبی سوننە سەركۆنەی داعش ناكات، لەمبارەوە من لەگەڵ چەند كەسێكی سوننەی عەرەب قسەم كردووە، ئەو خەڵكانە رەخنە لە داعش دەگرن و دەڵێن زۆر توندن و بەو توندوتیژییە نابێت، ئەمەش رەخنەیەكی ئاساییە، لەبەر ئەوەی من هەموو ئیسلامی سیاسی بە توندڕۆ دەزانم، كەسێك هەبوو دەیگوت جیاوازی نێوان ئیخوان و داعش ئەوەیە، ئیخوان بە پەڕی كۆتر خەڵك سەردەبڕێت و داعش بە چەقۆ. جیاوازییەكە ئەوەندەیە.


* تۆ بڕوات بە ریفۆرمی ئایینی هەیە، ئایا ئەگەر بمانەوێت ریفۆرمی ئایینی لە كوردستان ئەنجام بدهین، دەبێت لە كوێوە دەست پێبكەین؟ ئایا تاچەند گرنگە بگەڕێینەوە بۆ سەرچاوەی تیگەیشتنی كورد لە ئیسلام بە درێژایی مێژوو؟
- من بڕوام بەو ریفۆرمە ئایینییە نییە كە ئیخوان موسلمین، یان فڵان و فیسار باسی دەكەن، بە كورتی دەبێت لە جیهانی ئیسلامیدا دوو هەنگاوی سەرەكی هەڵبگیرێت. یەكەم: بە تەواوەتی ئایین لە سیاسەت داڕنین، ئەمەش بەو مانایەی ناتوانرێت ئایین لە كۆمەڵگە داڕنین، بەڵكو دەبێت بە دامەزراوەیی بكرێت. دووەم: دەبێت دەزگای ئایینی دەسەڵاتێكی سەربەخۆ بێت و جیاكرابێتەوە لە حكومەت، ئەم دەزگایە قسە لەسەر ئایین بكات، نەك هەر مەلایەك بێت و لەسەر مینبەر و تەلەفزیۆن باسی سیاسەت بكات، یان مەلا بێت و باسی پیلانی نێودەوڵەتی بكات و لەسەر تەلەفزیۆن حكومەت تەكفیر بكات، لەمەش زیاتر دەبێت ئایینداری بكرێتە كاری شەخسی و تاكە كەس. محەمەد شەحرور كە نووسەرێكی عەرەبە كتێبێكی هەیە 480 لاپەڕەیە بە ناوی (ئایین و دەسەڵات) من كردوومە بە كوردی، لەم كتێبەدا دەڵێت: سیستمی لیبڕاڵ دیموكراتی باشترین پێوەرە بۆ جیهانی ئیسلامی، لە ناو ئەم سیستمەدا ئیسلام تەعبیر لە رۆحی خۆی دەكات، بۆیە دەبێت بە شێوەیەكی ریشەیی ریفۆرم بكرێت، ئەگەرنا من بڕوام بە پێنە و پەڕۆ نییە. سەبارەت بە تێڕوانینی كوردیش بۆ ئایین، دیارە ئیسلامی كوردەواری ئیسلامێكی ئاشتیخوازە، مەلای مێزەر سپی و شێخانی تەریقەت و زانایانی ئایینی كوردستان لەناو كۆمەڵگە رەمزی ئاشتی و ئاشتكردنەوەی نێوان خەڵك بوون و ئاشتیی كۆمەڵایەتییان پاراستووە، لە زۆر حاڵەتدا بۆ داكۆكی كردن لە مافی نەتەوەكەمان ئامادە بوون، هەموو شۆڕشەكانی پێشتری كوردستان، شێخانی تەریقەت وەك شێخ سەعیدی پیران و شێخ عوبێدوڵای نەهری و سەید تەها و شیخ عەبدولسەلامی بارزانی سەركردایەتییان كردووە.



* گەلی كورد گەلێكی موسڵمانە و بەدرێژایی مێژووش پابەندبووە بە بنەماكانی ئیسلام، ئایا لە كۆمەڵگەیەكی وەك كوردستان، پێویستە حزبی ئیسلامی و بانگخوازی ئیسلامی هەبێت؟ ئایا كە گەلەكە خۆی موسڵمان بێت، بۆچی جارێكی دیكە بۆ ئیسلام بانگهێشت دەكرێتەوە؟
- من زۆر جار ئەم پرسیارە لە خۆم دەكەم ئایا حزبی ئیسلامی پێویستە؟ لە وەڵامی ئەم پرسیارەدا دەڵێم: نەك هەر حزبی ئیسلامی، بەڵكو هیچ حزبێكی ئایدیۆلۆژی بۆ كۆمەڵگە پێویست نییە، لە كۆمەڵگە پێویستمان بە حزبی لیبڕاڵی هەیە، واتە حزبێك بنەماكانی سیاسەت بۆ دەوڵەتداری دابڕێژێت، پرۆژەی سیاسی هەبێت، نەك پرۆژەی ئایدیۆلۆژی و ئەوەی پێی دەگوترێت حزبی شموولی یان تۆتالیتاری.

بوونی حزبی ئایدیۆلۆژی لە كۆمەڵگەی كراوە و لیبڕاڵدا هیچ مانایەكی نابێت، حزبە ئیسلامییەكانیش بەشێكن لە حزبی ئایدیۆلۆژی، بۆیە بۆ ئێستای كۆمەڵگەی ئێمە حزبی ئیسلامی هیچ مانایەكی نییە، سەركردایەتی حزبە ئیسلامییەكانیش خۆیان ئەم راستییە دەزانن و دەزانن حزبی ئیسلامی شتێكی بێمانایە، بەڵام ئەگەر پاشگری ئیسلامییەكە لە خۆیان بكەنەوە، كەس شوێنیان ناكەوێت، هەر بۆ نموونە، ژنێكی بەتەمەن گوتبووی من بۆیە دەنگ بە فڵان مەلا دەدەم، بۆ ئەوەی لە پەرلەمان دوعام بۆ بكات، پرسیار ئەوەیە ئایا پەرلەمان شوێنی دوعاكردنە، یان شوێنی بەدیهێنانی بەرژەوەندی گشتییە؟ سەبارەت بەوەشی پێی دەگوترێت بانگخواز، یان دەعوە، بە دریژایی مێژوو بانگخوازی و دەعوە بۆ كافر بووە، بۆ موسڵمان دەبێت رێنمایی و مەوعیزە هەبێت، بەڵام ئیخوان موسلیمن كە كۆمەڵگەی بە هەڵگەڕاوە و مورتەد لە ئیسلام سەیر كردووە، دووبارە كۆمەڵگەیان بانگ كردۆتەوە بۆ ئیسلام، بۆیە بۆ كۆمەڵگەی ئیسلامی بانگخواز شتێكی بێمانایە، دەبێت لە كۆمەڵگەی ئیسلامدا رێنمایی و مەوعیزە هەبێت، نەك دەعوە و بانگخوازی.