بارودۆخی ناوچەكە لە هەموو روویەكەوە بەرەو گۆڕانكاری گەورە هەنگاو هەڵدەگرێت. لەناو ئەم بارودۆخەدا كوردستان بۆتە فاكتەرێكی سەرەكیی نێو هاوكێشە سیاسییەكان و هەموو جیهان مكوڕە لەسەر ئەوەی پێویستەو هێزی پێشمەرگەی كوردستان بە باشی پڕچەك بكرێت، لە سەرینی ئەم بارودۆخەوە مەزندە دەكرێت گۆڕانكاری گەورە لە ناوچەكە رووبدات و دۆزی كوردیش هەنگاوێكی گەورە بچێتە پێشەوە و كوردستان بەرەو دەوڵەتی سەربەخۆ هەنگاو هەڵبگرێت. بۆ قسەكردن لەسەر كۆی ئەم بارودۆخە و گۆڕانكارییەكان ئەم دیمانە تایبەتەمان لەگەڵ سیاسەتمەدار دیندار نەجمان دۆسكی ئەندامی پێشووی مەكتەبی سیاسی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان ئەنجامدا و بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی گوڵانی دایەوە.

دیندار نەجمان دۆسكی سیاسەتمەداری ناسراوی كوردستان بۆ گوڵان:دانانی ئاڵای كوردستان بە شێوەیەكی فەرمی بۆ پێشوازیی سەرۆك بارزانی لەلایەن حكومەتی توركیاوە بەرەوپێشەوەچوونێكە مەزندە ناكرێت


* بارودۆخی ئێستای ناوچەكە بە گۆڕانكارییەكی هەستیار و ئاڵۆزدا تێدەپەڕێت، لە كاتێكدا سەركەوتنەكانی پێشمەرگە سەرنجی هەموو جیهانی راكێشاوە، هەموو لایەك مەزندەی ئایندەیەكی گەش بۆ كوردستان دەكەن، ئایا وەك سیاسەتمەدارێك چۆن ئەم گۆڕانكارییانە دەخوێنیتەوە؟

- ئێستا بارودۆخی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و تەنگژە و كێشەكانی بەسەر دوو میحوەردا دابەش بوون. راستە وەك پێشان جەمسەربەندی بلۆكی سۆشیالیستی و رۆژئاوا نییە، بەڵام جارێكی دیكە رووسیا بە بەهێزی هاتۆتەوە ناوچەكە و ململانێیەكی گەورە لەنێوان هەردوو هێزە گەورەكەی جیهان (ئەمریكا و رووسیا) دەستی پێكردۆتەوە، لەلایەكی دیكەوە بە هاتنی تیرۆریستانی داعش رەوشی سیاسی و جوگرافی ناوچەكە گۆڕاوە، دەوڵەتێك لە ژێر دەسەڵاتی داعش بووە، پێی دەڵێن «دەوڵەتی ئیسلامی» كە نیوەی عێراق و سووریای داگیركردووە، ئەم هەموو رووداوانە حەتمەن گۆڕانكاری گەورەشی بەدوادا دێت، هەروەك لە دوای هەر شەڕێكی گەورەی جیهانی گۆڕانكاری گەورە درووست بووە. بۆ نموونە دوای شەڕی یەكەمی جیهانی لە بەر رۆشنایی نەخشەی سایكس پیكۆ تەواوی نەخشەی ناوچەكە گۆڕا و چەندین دەوڵەت لەناوچوون و چەندین دەوڵەتی تازە درووستكران، ئێستا لەم حاڵەتە كە ئەمیش هەر شەڕێكی جیهانییە و هەموو جیهان دژی داعش راوەستاوە، خەریكە دەگەینە ئەوەی قەناعەت بە تیۆری پێكدادانی شارستانییەتەكانی هنتنگتن بهێنین، بۆیە حەتمەن ئێمە وەكو كورد دەبێت هەوڵبدەین سوود لەم بارودۆخە وەربگرین و خۆمان ئامادە بكەین لەم بارودۆخە زەرەرمەند نەبین. لە ئێستا كە باس لە دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستان دەكەین، ئەوا دەبێت كار بۆ ئەم پرسە بكەین، لە ئێستادا باشترین دەرفەت هەڵكەوتووە و زۆر لە ناوەندەكانی فیكر و توێژینەوە باس لە گۆڕانكاری جوگرافی و دووبارە داڕشتنەوەی نەخشەی ناوچەكە دەكەن، ئاماژە بۆ ئەوە دەكەن، چیدیكە هەردوو دەوڵەتی سووریا و عێراق وەك دوو دەوڵەت بوونیان نەماوە و دەبێت دووبارە درووست بكرێنەوە، ئەوجا لەم درووستكردنەوەیەدا لەوانەیە هەریەك لە عێراق و سووریا ببنە چەند دەوڵەتێك، بۆیە لە ناو ئەم واقیعەشدا چەند دەوڵەتێكی گەورەش هەن وەك ئێران و توركیا و سعودیە، ئێستا ئەو دەوڵەتانە نوێنەرایەتی دەوڵەتانی ئیسلامی و عەرەبی دەكەن، بۆیە لەوانەیە بیر لە ئایندەی خۆشیان لەم ناوچەیە بكەنەوە و هەموو شتێك لەبەرچاو بگرن، چاودێری ئەوە بكەن ئەم بارودۆخە لە ئایندە بەرەو كوی دەچێت. ئایا سووریا و عێراق دابەش دەبن، یان دابەش نابن؟ بۆیە لەناو ئەم كێشمەكێشەدا دوو میحوەری سەرەكی درووست بووە، میحوەرێكی شیعەیە كە ئێران و عێراق و سووریا و باشووری لوبنان دەگرێتەوە، تەنانەت دەوڵەتانی سوننەی ناوچەكە سەبارەت بەم میحوەرە مەترسی درووستبوونی هیلالی شیعیشیان هەیە، بەتایبەتی هەردوو دەوڵەتی توركیا و سعودیە، كە ئەوانیش خۆیان بە نوێنەرانی دەوڵەتانی عەرەبی و سوننە دەزانن، بۆیە لەنێوان ئەم دوو میحوەرە پێویستە كورد زۆر بە وریاییەوە مامەڵە بكات و نەبینە قوربانی نێوان ئەو كێشە مێژووییانەی لە نێوان ئەم دەوڵەتانە بوونیان هەبووە، ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ میژوو، كێشە و ململانێی نێوان دەوڵەتی عوسمان و سەفەوی زۆر توند بووە، ئێستا بە شێوەیەكی دیكە ئەم كێشە و ململانێیە هەر بوونی هەیە، بۆیە گرنگە ئێمە بزانین چۆن سوود لەم دەرفەتە وەردەگرین و چۆن هەنگاو هەڵدەگرین بۆ درووستبوونی دەوڵەتی كوردستان بەتایبەتی لە باشووری كوردستاندا كە ئێستا زەمینەكە لەبارە.

* لەنێو ئەم بارودۆخەدا سەرۆك بارزانی سەردانی دەوڵەتانی كەنداوی كرد و لە چەند رۆژی رابردووش سەردانی توركیای كرد و سەردانەكانی دەنگدانەوەیكی گەورەی لەسەر ئاستی هەرێمی و نێودەوڵەتی هەبووە. ئایا چۆن سەیری ئەم سەردانانەی سەرۆك بارزانی دەكەیت؟

- ئەگەر لە روانگەی ئەم بارودۆخە هەڵسەنگاندن بۆ سەردانی سەرۆك بكەین بۆ سعودیە و دەوڵەتانی كەنداو، ئەوا دەبێت ئاماژە بەوە بكەم هێزە سیاسیەكانی كوردستان هەر لە خەباتی پارتیزانییەوە تا ئێستاش نەیانتوانیوە پرسی كورد و مافی كورد وەك خۆی لە جیهانی عەرەبی چ لەسەر حكومەتەكان، یان لەسەر ئاستی میللی تێبگەیەنن، ئەوجا ئەمەیان خەتای خۆمانە نەمانزانیوە، یان فیكری شۆڤینی عەرەبی رێگربووە، ئەوە مەسەلەیەكی دیكەیە، بۆیە لەم روانگەیەوە پێوەندییەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ تەواوی وڵاتانی عەرەبی، من تەنیا ناڵێم سعودیە، یان دەوڵەتانی كەنداو، بەڵكو مەبەستم میسر و ئوردن و وڵاتانی دیكەشە، خزمەتێكی گەورەی كێشەی كورد دەكات، لەبەر ئەوەی كێشەی ئێمە لە باشووری كوردستان لەگەڵ حكومەتی عێراقە، ئێمە كێشەمان لەگەڵ عەرەب نییە، بەڵام لەبەر ئەوەی ئەم پرسە وەك خۆی نەگەیەندراوە، لەوانەیە خەڵكی نەشارەزا وابزانن ئەمە كێشەی نێوان كورد و عەرەبە، ئەمە لەكاتێكدا ئێمە بە درێژایی مێژوو كێشەمان لەگەڵ حكومەتە یەك لە دوا یەكەكانی عێراق هەبووە، بەڵام عەرەبی عێراق وەك نەتەوە بە برا و دراوسێی خۆمانمان زانیوە. بۆیە سەردانی جەنابی سەرۆك بە فەرمی بۆ شانشینی عەرەبستانی سعودی كە ئەمە دووهەمین جارە سەردانی سعودیە دەكات، هەروەها سەردانەكانی بۆ دەوڵەتانی دیكەی كەنداو خزمەتێكی گەورەی پێوەندییەكانی نێوان كورد و عەرەب دەكات، بەتایبەتی سعودیە كە ئێستا سەكردایەتی جیهانی عەرەبی دەكات. بەتایبەتیش كە وەك بینیمان لە سعودیە بە ئاستی باڵای سەرۆكی دەوڵەت و لەوانەیە زیاتر لە سەرۆكی دەوڵەتیش پێشوازی لە سەرۆك بارزانی كرا، ئەمە مانای ئەوەیە ئەوانیش ئەو قەناعەتەیان لادرووست بووە، كە رۆڵی كورد و هەرێمی كوردستان لەو كێشانەی لەم ناوچەیە درووستبوون، چەند گرنگە. ئەم هەقیقەتە بۆ جیهانیش ئاشكرابووە، بەتایبەتی دوای سەركەوتنەكانی هێزیی پێشمەرگەی كوردستان بەسەر داعشدا، ئێستا كورد لەسەر ئاستی جیهان بۆتە پرسێك و لەسەر ئاستی حكومەتەكان و رای گشتیش داوا دەكرێت هێزی پێشمەرگەی كوردستان پڕچەك بكرێت، بۆیە لەوانەیە من لە خەڵكی دیكە زیاتر ئەم سەردانەی سەرۆك بارزانیم بۆ دەوڵەتانی كەنداو سعودیە لا گرنگتر بێت، لەبەر ئەوەی كێشەی ئێمە لە كوردستانی باشوور لەگەڵ دەوڵەتێكی عەرەبییە، بۆیە ئەگەر بمانەوێت لە عێراق جیاببینەوە و سەربەخۆ بین، ئەوا ئەمە مانای ئەوەیە ئێمە كێشەمان لەگەڵ بەشێكی عەرەبییە، بەڵام ئەگەر پێوەندیمان لەگەڵ دەوڵەتانی عەرەبی باش بێت و ئەوان تێبگەن ئێمە بۆ ئەوان چەند گرنگین، لەوانەیە دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستان قبووڵ بكەن، نەك دژایەتی بكەن و رەتی بكەنەوە. بەتایبەتیش لەسەر ئاستی دەوڵەتانی كەنداو بەگشتی و سعودیە بەتایبەتی كە كاریگەری گەورەیان لەسەر ئاستی هەرێمی و نیودەوڵەتی لەسەر پرسە سیاسییەكان هەیە. ئەم پێشوازییە گەرمەی لە جەنابی سەرۆك كراوە ئەوە بە دڵنیایی ئەوەی لێ دەخوێندرێتەوە كە دیدی سعودیە بۆ دۆزی كورد بەگشتی گۆڕانێكی گەورەی بەخۆوە دیوە، سعودیە دەبینێ تەنیا لایەنێك لە ناوچەكەدا داڵدەی عەرەبی سوننە و عەرەبی دابێت، سەرۆك مسعود بارزانی خۆیەتی، هەرێمی كوردستان ئەم هەموو رەوت و ریزە عەرەبە سوننەیەی لە مەرگەساتی لەناوچوون پاراستووە، سعودیە لەوە تێگەیشتووە كە لە ناو ئەم قەیرانە گەورانەی نێوان سوننە و شیعەدا كورد جەمسەرێكی سەرەكییە بۆ چارەسەر، بەو پێشوازییە گەرمەی سەرۆك بارزانی رادیارە كە سعودیە دیدی خۆی لە رووی ستراتیژییەوە گۆڕیوە. بەڵام گرنگ ئەوەیە بزانین بەرژەوەندیمان لە كوێدایە، واتە گرنگە لایەنە سیاسیەكان لە هەرێمی كوردستان لەم رووەوە یەك دید و بۆچوونی سیاسیان هەبێت و ئەمە نەبێتە گوزارشتێكی سیاسی. مەبەستم ئەوەیە من نامەوێت ئەم سەردانەی جەنابی سەرۆك، خوێندنەوەیەكی حزبییانەی بۆ بكرێت. راستە ئێستا كێشەی سەرۆكایەتی هەیە، بەڵام لە واقیعدا ئێستا جەنابی كاك مسعود سەرۆكی هەرێمە و وەك سەرۆكی هەرێمی كوردستان مامەڵەی لەگەڵدا دەكرێت، نەك تەنیا وەك سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان، دەبێت ئەمە لە خزمەتی میللەتی كوردا بێت و دەبێت هێزە سیاسیەكان یەك بیروبۆچوونیان هەبێت، راستە ناكۆكی هەیە لە نێوان هێزە سیاسییەكاندا لە سەر هەندێ كێشە، بەڵام لە هەندێ مەسەلەدا كە پەیوەستن بە ئایندە و كێشە و كیانی كورد، ئەوا پێویستە هێزە سیاسییەكان لە یەك نزیك بن.

* ئەی سەبارەت بەسەردانی سەرۆك بۆ توركیا؟

- لە چەند ساڵی رابردوو پێوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و توركیا بەرەوپێشەوەچوونی گەورەی بە خۆیەوە بینیوە، ئێمە هەتا نەگەڕێینەوە بۆ مێژوو و دووبارە تێڕوانێنی توركیا وەك دەوڵەت بەرامبەر كورد نەهێنێنەوە بەرچاومان و لەگەڵ ئێستا بەراوردی ناكەین، نازانین چ گۆڕانكاریەكی گەورە درووستبووە، من بیرم دێ لە سەردەمی سلیمان دیمیریل توركیا بە ئاستێك دژی دامەزراندی دەوڵەتی كوردستان بوو دەیگووت، هەتا ئەگەر دەوڵەتی كوردستان لە ئەفریقیاش دابمەزرێت ئێمە دژی دەبین و ناهێڵێن، بۆیە وەرچەرخانێكی گەورە لە پێوەندی نێوان توركیا و هەرێمی كوردستان هاتۆتە ئاراوە، فاكتەری هەرە سەرەكیش كە ئەم وەرچەرخانەی درووستكردووە، دیپلۆماتیەتی سەرۆك مسعود بارزانی و نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان درووستی كردووە، دیسان دەڵێم راستە فاكتەری دیكەش هەبوون بۆ وەرچەرخانی دیدی توركیا بەرامبەر بەكورد، بەڵام فاكتەری سەرەكی دیپلۆماتیەتی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و سەرۆكی حكومەت بووە، توركیایەك لە سەردەمی دیمیریل دژی كوردستانێك بووبێت لە ئەفریقیا، ئێستا هەر ئەو توركیایە لە هەولێر كونسوڵگەری هەیە، سەرۆك وەزیران و وەزیری دەرەوەی توركیا خۆیان دێن سەردانی هەرێمی كوردستان دەكەن، لەمەش زیاتر وەك لە سەردانی ئەمجارە سەرۆك بارزانی بینیمان، لە توركیا بە هەڵدانی فەرمی ئاڵای كوردستان پێشوازی لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەكەن، ئەم رووداو وەرچەرخانێكە كە رەنگە لای زۆربەی هەرە زۆری ئێمەومانان وەك خەیاڵێك بووە، تەنانەت سیاسەتمەدارانی كوردستانی باكووریش پرسی دانانی ئاڵای كوردستانیان بەشێوەیەكی فەرمی لەلایەن توركیا بۆ پێشوازی لە بارزانی بە گرنگ دانا، لەبەر ئەوەی ئەمە یەكەمین جارە دەوڵەتی توركیا بە شێوەیەكی فەرمی ئاڵای كوردستان لە پێشوازی سەرۆك بارزانی دادەنیت، ئەمەش خۆی لە خوێدا دانپێدانانێكە بە هەرێمی كوردستاندا. بەڕاستی ئەمە پێشكەوتنێكی گەورەیە، ئەگەر لەسەر ئەم بنەمایە هەڵسەنگاندن بۆ ئەم پێوەندییە بكەین، ئێستا هەرێمی كوردستان بۆ توركیا زۆر گرنگە، هەروەك چۆن دەوڵەتی توركیاش بۆ ئێمە گرنگە، كێشەی ئێمە لە كوردستانی باشوور لەگەڵ دەوڵەتی عێراقە، ئێستا عێراق لە میحوەری ئێران و رووسیادایە، بۆیە لە بەرامبەردا ئێمە پێویستمان بە دەروازەیەك هەیە لە دەرەوەی ئەو دەوڵەتانە، لەلایەكی دیكە پێوەندی ئابووری و بارزگانی هەرێمی كوردستان پێوەندییەكی فراوانە و ساڵانە دەگاتە 10 ملیار دۆلار، بۆیە درووستكردنی ئەم تۆڕی پێوەندییە بازرگانی و ئابوری و سیاسیە لەگەڵ دەوڵەتێكی هەرێمی و گەورە و دەوڵەتێكی گەورەی ناو هاوپەیمانی ناتۆ، بۆ كوردستان زۆر گرنگە، لەلایەكی دیكەوە هەرێمی كوردستانیش بۆ توركیا زۆر گرنگە، بەتایبەتی دوای ئەوەی رووسیا هاتە ناو كێشەی سووریا، نیوانی رووسیا و توركیا تێكچووە، هەروەها نێوانی عێراق و توركیا تێكچووە، نێوانی توركیا و ئێران باش نییە و دەشزانین لەگەڵ رژێمی ئەسەد پێوەندی چۆنە، رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا بە راشكاوانە دەڵێت: سیاسەتی ئێران لە ناوچەكە سیاسەتێكە هاندەری مەزهەبگەراییە، ئەمەش واتە هەڕەشەیە بۆ سەر ئاسایشی نیشتمانی توركیا، بۆیە لەم هاوكێشەیەدا هەرێمی كوردستانیش بۆ توركیا زۆر گرنگە، من ئومێدی ئەوە دەخوازم ئەم پێوەندییانەی نێوان هەرێمی كوردستان لە خزمەتی هەردوولادا بێت و دژی هیچ لایەك نەبێت، فاكتەرێك بێت بۆ خزمەتی چارەسەركردنی ئاشتییانەی كێشەی كورد لە توركیا، بەتایبەتی كە هەموو كات هەرێمی كوردستان و خودی جەنابی سەرۆك بارزانی رۆڵی گەورەیان هەبووە لە هاندانی حكومەتی توركیا بۆ ئەوەی بە شێوەیەكی سیاسی و ئاشتییانە كێشەی كورد لە توركیا چارەسەر بكات. ئاشكرایە پێش هەڵبژاردنەكانی ئەم دواییەی توركیا، پرۆسەی ئاشتی لە توركیا ئاستەنگی هاتە بەردەم و راوەستا، لە دوای ئەم سەردانەی سەرۆك ئومێد دەكرێت ئەو پرۆسەیە دووبارە دەست پێبكاتەوە، بەتایبەتی كە سەرۆك بارزانی لەگەڵ هەدەپە و سیاسەتمەدرانی كوردستانی باكوور كۆبۆوە، بۆیە بە رەچاوكردنی رۆڵی سەرۆك بارزانی لە پرۆسەی چارەسەری ئاشتییانەی كێشەی كورد لە توركیا، ئێستا ئومێد دەكرێت هەمان رۆڵ بگێڕێت و حكومەتی توركیا و كوردی باكوور لە دەوری مێزێك كۆبكاتەوە بۆ ئەوەی دووبارە پرۆسەی ئاشتی دەستپێبكاتەوە، ئەمەش خزمەتێكی گەورە بە دۆزی كورد دەكات.

* ئەگەر باس لە ئازادكردنی شنگال بكەین، دیارە ئەم ئۆپەراسیۆنەش سەركەوتنێكی گەورەی دیكەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان بوو بەسەر تیرۆریستانی داعش. زۆر لە پسپۆڕان ئەم سەركەوتنە بە وەرچەرخان لە شەڕی داعش دادەنین، ئایا تاچەند ئازادكردنی شنگال گرنگ بوو؟

- داگیركردنی شنگال برینێك بوو لە جەستەی هەر كوردێكدا، بەتایبەتی ئەوەی زۆر هەستی هەر تاكێكی بریندار كرد، ئەو مامەڵە نامرۆڤانەیە بوو كە تیرۆریستانی داعش دژی كوردانی ئێزیدی كردیان و كچ و ژنەكانیان رفاند، بۆیە هەتا شنگال ئازاد نەكرا، زامی ئەم برینە زۆر قورس بوو، بە ئازادكردنی شنگال ئازاری ئەم برینە كەمبووەوە، ئۆپەراسێۆنی ئازادكردنی شنگال كە جەنابی سەرۆك راستەوخۆ سەرپەرشتی كردووە، داستانێك بوو بۆ كوردی تۆماركردووە، بە جۆرێك بوو كە هیچ كەسێك مەزندەی نەدەكرد بە كەمتر لە دوو رۆژ تەواوی ئەو ناوچە بەرفراوانە ئازاد بكرێت. حكومەتی عێراق دووساڵە هەوڵدەدات نەیتوانیوە رومادی، یان فەلوجە، یان گەرمك ئازاد بكاتەوە، لە رووی جوگرافیاوە شنگال وەك ئەو ناوچانە گەورەیە، بۆیە ئەو سەركەوتنە داستانێك بوو پێشمەرگەی كوردستان تۆماری كرد، ئەم داستانەش سەرنجی هەموو جیهانی راكێشا، بە ئازادكردنی شنگال سەلمێندرا لە شەڕی داعشدا تەنیا دەتوانرێت پشت بە هێزی پێشمەرگەی كوردستان ببەسترێت، ئەمە وایكرد پێشمەرگە و كورد لە جیهاندا ببنە سیمبولێك، هیچ كەسێك ناتوانێت ئینكاری گەورەیی ئەم سەركەوتنە و ئەو داستانە بكات، بەداخەوە هەندێك لایەنی سیاسی لە روانگەی بەرژەوەندی تەسكی حزبایەتییەوە هەوڵدەدەن ئەم داستانە گەورەیە بچووك بكەنەوە، بەڵام ئەو لایەنانە هەڵە دەكەن، لەبەر ئەوەی ئەم سەركەوتنە گەورەیە لەسەر دەستی پێشمەرگەی كوردستان بەدەست هاتووە، پێشمەرگەی كوردستانیش هەموویان كوڕ و برای ئێمەن و دەبێت هەموومان شانازییان پێوە بكەین و بە گەورەیی سەیری ئەم داستان و سەركەوتنە بكەین، لایەنێكی دیكەی داستانەكەی شنگال، كۆنتڕۆڵكردنی ئەو رێگە ستراتیژیە بوو كە هەردوو شاری گەورەی ژێر دەسەڵاتی داعش (موسڵ و رەققە) پێكەوە گرێدەدایەوە، بۆیە كۆنتڕۆڵكردنی ئەم رێگە ستراتیژییە لەلایەن هێزی پێشمەرگەوە سەرەتایەكە بۆ تێكشكاندنی تەواوی داعش، لەبەر ئەوەی ئەگەر داعش پێشتر بە 5 كاتژمێر لە موسڵەوە چووبێتە رەققە، ئێستا 15 كاتژمێر زیاتری دەوێت و رێگەكەش مەترسی زیاترە، هەروەها ئازادكردنی شنگال سەرەتایەكە بۆ ئازادكردنی موسڵیش.

* كەواتە پێشبینی ئەوە دەكەن بەو پێیەی تەنیا هێزی پێشمەرگە لەسەر زەوی دەتوانێت ئەو شەڕە گەورەیە بكات، لەمەودوا زیاتر هاریكاری لۆجستی و چەك و تەقەمەنی پێشمەرگە بكەن و زیاتر بایەخ بە سەرۆك بارزانی بدەن وەك فەرماندەیەكی مەیدانی تا بتوانن شوێنەكانی تریش رزگار بكەنەوە؟

ــ لە راگەیاندنەكانەوە لە سەر زاری بەرپرسانی ئەمەریكا و خۆرئاوا بڵاودەكرێتەوە و دڵنیابوونی ئەوان پیشان دەدەن لەسەر ئەوەی تەنیا هێزێك لە بەرانبەر داعش وەستابێتەوە و سەركەوتنیان بەسەر داعشدا تۆمار كردبێت، تەنیا هێزی پێشمەرگە بووە، هێزەكانی عێراقی نەیانتوانیوە وەك پێشمەرگە بەو جەربەزەیەوە پارێزگاری لە خاكی عێراق بكەن، سەركردایەتی سیاسی كوردستانیش لە رووی سیاسییەوە هاوپەیمانێكی بەتوانان بۆ هاوپەیمانێتی نێودەوڵەتی، لە كاتێكدا ئێمە هەرێمێكین، نەك دەوڵەتێك، كەچی كورد و پێشمەرگەی كوردستان بەشێكن لە هاوپەیمانێتی نێودەوڵەتی كە چەندین دەوڵەتی زلهێزی جیهانی تێدایە، تەنانەت پێشمەرگە هاریكاری برایانی شەڕڤانانیش بوو لە كۆبانێ و نەیانهێشت كۆبانێ بكەوێتە بندەستی داعش و شارەكەیان رزگاركرد، هەروەها ئەگەرچی بە پێی پرۆتۆكۆلاتی نێودەوڵەتی بۆیان نییە پێشمەرگە پڕچەك بكرێت، بەڵام دەوڵەتانی دنیا مكوڕبوون لەوەی پێشمەرگە راستەوخۆ پڕچەك بكرێت، لەبەر ئەوە وڵاتانی زلهێز ئامادە نین هێزی وشكانی بنێرن، لەبەر ئەوەیە كە تەنیا هێزێك تا ئێستا متمانەیان پێی بێت بۆ ئەوەی شەڕی سەر زەمین یەكلابكاتەوە لە دژی دەوڵەتێكی تیرۆریستی تەنیا پێشمەرگەی كوردستانە.

* بارودۆخێكی ناسك و هەستیار هەیە كە پێویستی بە یەكڕیزی هەیە، پرسیارەكە ئەوەیە چی بكرێت بۆ ئەوەی ناوماڵی كورد رێكبخرێتەوە و هەمووان پشتیوانیی جەنابی سەرۆك بارزانی بكەین؟

- ئێمە بە نیازی بەدەستهێنانی هەر دەستكەوتێكیش بین لە ئایندەدا ئەوا دەبێت یەكڕیز بین. لە سیاسەتدا بواری رێككەوتن و جیاوازی هەیە، ناكرێت هێزە سیاسییەكان لە هەموو شتێكدا یەكدەنگ و یەكڕەنگ بن، چونكە ئەو كاتە فرەلایەنی نامێنێت. واتە دەكرێت لە هەندێ مەسەلەی پەیوەست بە سیاسەتی ناوخۆیی دیدوبۆچوونی جیاوازمان هەبێت، چونكە حزبێك لیبڕاڵە و حزبێك ئیسلامییە و یەكێكی دیكە سۆشیالیستە كە تێڕوانینیان جیاوازە بۆ پێشكەوتنی هەرێم، بەڵام لە هەموو دەوڵەتانی جیهاندا ئەوە باوە كە هەندێ خاڵ هەیە ناكرێت جیاوازی هەبێت لە ئاستیاندا، ئەویش مەسەلەی ئاسایشی نەتەوەییە كە بواری ئەوە نییە جیاوازی و ناكۆكی هەبێت لەبارەیانەوە. بەداخەوە تاوەكو ئێستا لە كوردستاندا ئەمە دیاری نەكراوە، واتە ئەو هێڵە سوورانە دیاری نەكراون كە نابێت هیچ هێزێك تەجاوزی بكات، ئەمە بە یاسا دیاری نەكراوە، ئەگەرچی بە مومارەسەی سیاسی ئەوە لە ئارادایە كە ئێمە هەموومان داوای دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان دەكەین، بەڵام ئایا هەموومان بە یەك رێگە بەرەو ئەم ئامانجە دەڕوین؟ نەخێر، واتە دید و بۆچوونمان بۆ درووستبوونی ئەو دەوڵەتە و ئەو كیانە رەنگە ناكۆكی تێدابێت، لە كاتێكدا كە پێویستە ئەمە بواری ناكۆكی تێدا نەبێت، چونكە ئێستا ئێمە كۆمەڵە حزبێك نین، ئێمە هەرێمین و خاوەنی حكومەتی شەرعی هەڵبژێردراو و سەرۆكی هەرێمین و دامەزراوەی پەرلەمانمان هەیە، پێویستە ئەوەی پەیوەست بێت بە ئایندە و بە كیان و ئاسایشی كوردەوە لەم دام و دەزگایانەوە رەسم بكرێن و دابڕێژرێن، بۆ ئەوەی هەموان بتوانین لەسەری رێكبكەوین، چونكە هەمو حزبە سیاسییەكان لە پەرلەمان و لە حكومەتدا هەن. لە راستیدا هەر دەستكەوتێك كە ئێستا هەمان بێت بە یەكڕیزی هێزە سیاسیەكانی كورد درووست بووە، هەر لە بەرەی كوردستانییەوە تاوەكو ئێستا كە حكومەتمان هەیە، واتە چوارچێوەیەك هەبووە هێزە سیاسییەكان تێیدا رێككەوتوون، ئەو كاتە دەستكەوت بەدەست هاتووە. راستە دەبێت بە گەشبینییەوە سەیری كێشەی كورد و كوردستان بكەین، بەڵام ئەمە مانای ئەوە نییە هەڕەشە و تەحەددی لەسەر كێشەی كورد و هەرێمی كوردستان نەماوە، نەخێر هەر ماون، بەڵام لە ئێستادا كورد لە پێگەیەكی بەهێزتردایە لە جیهاندا و پرسیارەكە ئەوەیە چۆن سوودی لێوەربگرین. راستە ناكۆكی هەبووە لە نێوان هێزە سیاسییەكانی كوردسان لەسەر پۆستی سەرۆكی هەرێم و سیستمی سیاسی لە كوردستان، ئەمە حاڵەتێكی زۆر سرووشتییە كە هەموو حزبەكان، بە پارتی و یەكێتی و گۆڕان و یەكگرتوو و ئەوانی دیكە بۆچوونی خۆیان هەبێت. بەڵام رای شەخسی من ئەوەیە وەك پێویست مامەڵە لەگەڵ ئەم كێشەیە نەكراوە. باشە بۆچی دانیشتنی دووەم دەبێت دوادانیشتن بێت، با 20 دانیشتنی دیكە بكرێت، ئێمە دوو ساڵی دیكە لەسەر ئەم پرسە باس و خواسمان بكردایە باشتر بوو لەوەی دۆخەكە بەم بنبەستگەیشتنە بگات. دواتر ئەمە كێشەی نوخبەیە و نابێت ئەم كێشەیە لەسەر شەقامەكان یەكلابكرێنەوە، چونكە شەقامەكان شوێنی ئەوە نین، ئەمە كێشەیەك بووە لە ئاستی پەرلەمان و لە ئاستی سەركردەی حزبەكاندا بووە و دەبووایە لەو ئاستەدا چارەسەر بكرایە، لەبەر ئەوە پێویست بوو دانوستاندن بەردەوام بوایە. دەركەوتیش بە هاتنەسەرشەقام چارەسەر نەكرا و ئێستا گەڕاینەوە چوارگۆشەی یەكەم و پرسیارەكە ئەوەیە كەی ئەم پێنج لایەنە دانیشتن بكەن، بەڵام خۆ پێشتر دانیشتن كرابوو، با بەردەوام بوونایە، چونكە ئێستا كێشەكە بۆتە ئەوەی كەی دووبارە دانیشتن بكرێت و چۆن دانیشتن بكرێت. كەواتە بە شێوەیەكی عەقڵانی مامەڵە لەگەڵ ئەم پرسەدا نەكرا. من پێشتر وتم دانیشتنی 23 مانگ درزێك بوو لە یەكڕیزی ماڵی كورد، ئێستاش چارەسەركردنەكەی ئاسان نییە، ئەگەرچی مەحاڵیش نییە. ئەمەش بۆتە هۆی ئەوەی ئەنجامی خراپی تێبكەوێت. من داوا دەكەم كە كێشەی كورد گەورەتر سەیر بكرێت لەم جیاوازی و ناكۆكییانە و ئەم حاڵەتە چارەسەر بكرێت. بۆچوونی شەخسی من ئەوەیە كە لەگەڵ رێزمدا بۆ پەرلەمان كە نوێنەری خەڵكە، ئەوا ئەم كێشەیە لە واقیعی سیاسی كوردستان و لە سیستمی سیاسی كوردستاندا زۆر لەوە گەورەترە لە پەرلەماندا چارەسەر بكرێت و دەبوو لە دەرەوەی پەرلەمان چارەسەربكرایە، بەڵام ئاسانیش نەبوو كە بە چەند دانیشتنێك چارەسەر بكرێت، چونكە كێشەیەكە دوو بۆچوونی جیاوازی لەخۆ دەگرت، كە دەبوو دانوستاندنەكان بەردەوام بوونایە، تاوەكو دەگەیشتنە چارەسەرێكی مامناوەند.