لە مانگی ئۆكتۆبەری رابردوو گرووپی(Task Force) راپۆرتی «بونیادنانی دەوڵەت لە كوردستانی عێراق»ی بڵاو كردەوە، ئەم گرووپە لە مانگی نیسانی 2015 لە سەنتەری دیراساتی مافەكانی مرۆڤ لە زانكۆی كۆلۆموبیا دەستی بە كارەكانی كردووە و لە راپۆرتەكەیدا لیستێكی هەمەلایەنیان لە بارەی ستراتیژیەت و میتۆد و دەرئەنجام و راسپاردەوە ئامادە كردووە، بۆ ئەوەی ببنە نەخشەڕێگای بەهێزكردنی رەوتی دیموكراسی لە «كوردستانی عێراق» و برەودان بە هاوكاریی ئەمنی بۆ شەڕكردن لە دژی داعش. سەرۆكایەتی گرووپی «TASK FORCE» بە باڵیۆز -نانسی سۆدەربێرگ- سپێردرا، كە پێشتر جێگری راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی سەرۆك كلینتۆن بووە. هەروەها دەیڤید فیلیپس، كە توێژەری كاروباری كوردە و بەڕێوبەری پرۆگرامی بنیادنانی ئاشتی و مافەكانە لە زانكۆی كۆلۆمبیا، ئەركی بەڕێوەبەری «TASK FORCE» گرتەئەستۆ. لە بنەڕەتدا راپۆرتەكە تەركیز لەسەر پرۆسەی بنیادنانی دەوڵەت دەكات لە «كوردستانی عێراق»، هەرچەندە باسی لە هەرێمە كوردییەكانی دیكەش كردووە.دەیڤید فیلیپس، بەڕێوبەری پرۆژەكە خۆی لە سەردانێكیدا بۆ هەولێر و لە كۆڕێكدا كە بە هاوبەشی لە لایەن گۆڤاری گوڵان و ئەنستیتۆی توێژینەوە و گەشەپێدان-كوردستان بۆی رێكخرابوو، پوختەی راپۆرتەكەی خستەڕوو، كە تیایدا گوزارشتی لە بیروبۆچوونەكانی كرد لە بارەی پەرەسەندنەكانی ئەم دواییەی كوردستان و رەوشی ئێستا و ئەگەرەكانی ئایندەی بەردەم كورد و رێگاچارەی جیابوونەوە لە عێراق و كاروانی سەربەخۆیی كوردستان. لێرەدا دەقی قسەكانی بڵاو دەكەینەوە، سەرەڕای چەند پرسیار و وەڵامێك كە لە لایەن ئامادەبووانی كۆڕەكەوە ئاڕاستەی كرا، هەر سەبارەت بەم ناوەرۆكی ئەم كۆڕەش گوڵان دیدارێكی تایبەتی لەگەڵ دیڤید فلیپس ئەنجام دا كە لەگەڵ ئەم راپۆرتە بڵاو دەكرێتەوە.

“بونیادنانی دەوڵەت لە كوردستانی عێراقدا”
پڕۆفیسۆر دیڤید فیلیپسلە كۆڕێكی هاوبەشی گۆڤاری گوڵان و ئەنستیتۆی توێژینەوە و گەشەپێداندا بنەماكانی بوون بە دەوڵەت لە كوردستاندا زۆر زیاترە لە هەریەك لە تەیموری رۆژهەڵات و باشووری سودان و كۆسۆڤۆ



ئێستا لە سووریا و عێراقدا
تەنیا دۆستی ئەمەریكا كوردە
پڕۆفیسۆر دیڤید فلیپس لە دەستپێكی كۆڕەكەیدا باسی لە سێ بوار كرد و قسەكانی لە سێ تەوەردا چڕ كردەوە:
ڕاپۆرتی بونیادنانی دەوڵەت لە كوردستانی عێراق
هەندێ پرسی سیاسی كە بەم دواییە لە كوردستاندا هاتوونەتە ئاراوە
مەسەلەی سەربەخۆیی و رێگەی بەرەپێشچوون
راپۆرتی بنیادنانی دەوڵەت لە كوردستانی عێراقدا
سەبارەت بە ناوەڕۆكی ئەم راپۆرتە پڕۆفیسۆر فیلیپس گوتی: «ئەوەی پێوەندی بەم راپۆرتەوە هەبێت، ئەوا باڵیۆز نانسی سۆدێربێرگ، سەرۆكایەتی گرووپی تاسك فۆرسی كردووە، كە جێگری راوێژكاری ئاسایش نەتەوەیی بووە لە سەردەمی ئیدارەی كلینتۆن-دا. ئەو كەسانەی بەشدارییان كردووە لە راپۆرتەكەدا بەرپرسانی پێشووی ئیدارەی ئەمەریكا و توێژەران و ئەو چالاكانە بوون كە هۆشیار بوون لە بارەی وردەكاریی بارودۆخی ئێرەوە. بەشی زۆری بەشداربووان لە ئەمەریكا بوون، بەڵام كەسانی ئەوروپیشی تێدا بووە. من بەڕێوبەری پرۆژەكەم و لە ساڵی 1992ـەوە بە بەردەوامی سەردانی كوردستان دەكەم و هەست بە خۆشحاڵی دەكەم لە نێوتاندا. ئێمە هەڵسەنگاندمان بۆ بارودۆخەكە كردووە و راسپاردەی ئەوەمان كردووە كە ئەمەریكا و هێزە هاوپەیمانەكان چەكی پێشكەوتووتر بۆ پێشمەرگە دابین بكەن بۆ ئەوەی لە ئاستی ئەركەكەیاندا بن بۆ تێكشكاندنی داعش. ئێمە راسپاردەی ئەوە دەكەین كە سەرۆكی ئەمەریكا دەسەڵاتی خۆی بەكار بهێنێت بۆ ئەوەی چەك بە شێوەیەكی راستەوخۆ بدرێتە كوردستان نەك لە رێی بەغداوە ئەو چەكانە رەوانە بكرێت. پێشنیاری ئەوە دەكەین كە ئەمەریكا لەسەر بنەمای رێككەوتنێكی ئەمنی بنكەیەكی سەربازی لە كوردستان دابمەزرێنێت، ئەو بنكەیەش بە تەواوەتی كارا دەبێت كاتێك كوردستانی عێراق سەربەخۆیی بەدەست دەهێنێت. ئێمە ئەو راستیە دەزانین كە كوردستان رووبەڕووی چەندین قەیران بۆتەوە، سەرەڕای قەیرانی ئەمنی كە لە داعشدا بەرجەستە بووە، ئەوا رەوشێكی مرۆییش دروست بووە، سەرباری قەیرانی ئابووریش. كوردستان داڵدەی ملیۆنێك و 700 هەزار ئاوارەی داوە كە ئەمەش بارگرانییەكی گەورەیە لەسەر شانی كوردستان. راسپاردەی ئێمە ئەوەیە كە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و ئەمەریكا هاوكاری راستەوخۆی وەزارەتی پلاندانان و تەندروستی بكەن بۆ دەستەبەركردنی پێداویستی مرۆیی بنەڕەتی بۆ ئەو ئاوارانەی لە هەرێمەكەتاندان. پێویستە هەرێمی كوردستان پلانێكی گشتگیر ئامادە بكات بۆ قۆناغی دوای ناكۆكی، پێویستە ئەو قۆناغە دۆخی مرۆیی بە پەلە چارەسەر بكات و هەروەها قۆناغی راگوزەریش چارەسەر بكات. پلانەكە لە لایەن نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە پێشكەش بە ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەكگرتووەكان دەكرێت. رێگاچارەیەك هەیە پێی دەوترێت: «ئاریا فۆرمیۆلا» كە بە ناوی دیپلۆماتكاری چیللی دیێگۆ ئاریا ناو نراوە، بە پیێ ئەو میكانیزمە دەكرێت ئەو قەوارەیەی ئەندام نەبێت لە ئەنجومەنی ئاسایشدا بەشداری لە كۆبوونەوەی ئەم ئەنجوومەنەدا بكات لە هۆڵی كۆبوونەوەی سەرەكی. هەروەها كوردستان رووبەڕووی قەیرانی ئابووری بۆتەوە، كە نزیكەی 700 هەزار كەس مووچەخۆری حكومەتن، كە پێویستە ژمارەی مووچەخۆران و مووچەی خانەنشینی كەم بكرێتەوە كە ئەوە بارگرانیەكی زۆری لەسەر بودجەی كوردستان دروست كردووە. هەروەها دەكرێت كورتهێنانی بودجە بە كەمكردنەوەی یارمەتییەكانی دابینكردنی كارەبا و هەروەها بوارەكانی دیكەی وزەش چارەسەر بكرێت. كوردستان پێویستی بە كەرتێكی كارای بانكی هەیە كە هەنگاوی یەكەمیش بە دامەزراندنی بانكی ناوەندی دەست پێدەكات. ئەو راستیەشمان لەبەرچاوە كە بە چەشنی وڵاتانی دەوروبەر گەندەڵی مایەی وشكبوونی سەرچاوەی دەوڵەتە. ئێمە پلانێكمان خستۆتەڕوو بۆ دەستبەركردنی شەفافییەت و دانانی چاودێری بە شێوەیەك هاووڵاتیان بتوانن سكاڵا لای حكومەت تۆمار بكەن. پلانی ئەوەشمان پێشنیار كردووە كە ئەمەریكا وەك شەریكێكی تەواو مامەڵە لەگەڵ كوردستاندا بكات. سیاسەتی عێراقی یەكپارچە و یەكگرتوو خەیاڵە. پێویستە ئەمەریكا زیاتر لە نزیكەوە كار لەگەڵ دۆستەكانیدا بكات و كاتێكی كەمتر بۆ رازیكردنی ركابەرەكانی تەرخان بكات. بۆ ئێمە مایەی سەرسوڕمان بوو كە عێراق رێككەوتنی گۆڕینەوەی زانیاری هەواڵگری لەگەڵ ئێران و رووسیا و سووریا رابگەیەنێت. ئێمە نیگەران و ناڕەحەت بووین كە ئاسمانی عێراق لە لایەن رووسیاوە بۆ گواستنەوەی چەك بۆ بنكەی لازقیە بەكار بهێنرێت. دوای خەرجكردنی ترلیۆنەها دۆلار و بە قوربانی بوونی هەزاران سەربازی ئەمەریكا بۆ رزگاركردنی عێراق لە دیكتاتۆریەت، ئەوا چاوەڕێی زیاترمان لە عێراق دەكرد وەك دۆستێكی ئەمەریكا. پێویستە ئەمەریكا هەل و مەرجی سەر ئەرزی واقیع لەبەرچاو بگرێت و بەربەست دروست نەكات لە بەردەم كاروانی سەربەخۆیی كوردستان. دوا بڕیار لەبارەی سەربەخۆییەوە دەگەڕێتەوە بۆ خەڵكی كوردستان و ئەوان ئەو بڕیارە دەدەن. كاتێك سەرۆك بارزانی لە مانگی ئایاردا سەردانی واشنتۆنی كرد، باسی لەوە كرد راپرسییەك رێكدەخرێت لەبارەی سەربەخۆییەوە. رۆژێك دیاری دەكرێت بۆ ئەنجامدانی راپرسییەكە، بەڵام پێش ئەو وادەیە پێویستە كاتێك تەرخان بكرێت بۆ گفتوگۆكردن لە نێوان هەرێمی كوردستان و حكومەتێ عێراق و هەروەها دەوڵەتە دراوسێكان، بۆ رێككەوتن لە بارەی بڕگەكانی جیابوونەوەیەكی ئاشتییانە. من كارم لەسەر پرسی سەربەخۆیی تەیموری رۆژهەڵات و باشووری سودان و كۆسۆڤۆ كردووە. هیچ یەكێك لەو سێ دەوڵەتە لە كوردستان باشتر ئامادەنەبوون بۆ ئەوەی ببنە دەوڵەتێكی سەربەخۆ و خاوەن سەروەری. بە دڵنیاییەوە رووبەڕووی تەحەددی و بەربەست دەبنەوە، چونكە ئێوە لە ژینگە و دەوروبەرێكی سەخت و دژواردا دەژین. بەڵام من متمانەم هەیە ئەگەر نەخشەڕێگا و خشتەیەكی زەمەنیتان هەبێت بۆ راگەیاندنی سەربەخۆیی و گفتوگۆ لەگەڵ بەغدا، هەروەها دەوڵەتە دراوسێكانتاندا بكەن، ئەوا پشتیوانی بەدەست دەهێنن بۆ خەونە نەتەوەییەكانتان. ئێستا دەرفەتی ئەوەتان هەیە كە چارەسەری بارودۆخی كوردستان بكەن، بەڵام دەبێت گرنگە بە خێرایی كار بكەن بۆ ئەوەی زەمینە بۆ ئایندە خۆش بكەن. چاوی جیهانتان لەسەرە بۆ ئەوەی حوكم بدەن لە بارەی ئەوەی ئایا كوردستان ئامادەیە ببێتە دەوڵەتێكی سەربەخۆ و خاوەن سەروەری. پێویستە سەركردە سیاسییەكان ئەم دەرفەتە لە دەست نەدەن، چونكە ئەمە دەرفەتێكی مێژووییە.
پەرەسەندنە سیاسییەكانی ئەم دواییەی كوردستان
لە پێوەندی بەم پرسەوە پڕۆفیسۆر فیلیپس ئاماژەی بەوەكرد، ئەو ناكۆكییەی بەم دواییە لە بارەی سەرۆكایەتییەوە هاتەئاراوە، مایەی ناڕەحەتی و جێی داخە بۆ خەڵكی كوردستان. گوتیشی: «من دڵنیام لە كۆتاییدا خەڵكی كوردستان پێكەوە كار دەكەن و تێڕوانینی هاوبەش گەڵاڵە دەكەن بۆ ئایندە و جیاوازییەكانیان بە گفتوگۆ چارەسەر دەكەن و پەنا نابەنە بەر توندوتیژی. ئێمە راسپاردەی ئەوە ناكەین كە دەرئەنجامی ئەم گفتوگۆیانە چی بن، بەڵام جەخت لەسەر ئەوە دەكەینەوە كە ئەوەی گرنگییەكی یەكلاكەرەوەی هەیە، ئەوەیە بۆ جیهانی بخەنەڕوو كە ئێوە ئامادەن بۆ ئەوەی ببنە دەوڵەت. بەشێكی ئەو ئامادەكارییە بریتییە لە نووسینەوەی دەستوورێك كە هاوسەنگی هێز و پرسی چاودێری و لێپرسینەوەی نێوان دەسەڵاتەكانی حكومەت دیاری بكات. دەكرێت سیستمێكی پەرلەمانی بێت و هەڵگری چەند خەسڵەتێكی سەرۆكایەتی بێت، بەڵام گرنگ ئەوەیە لایەنە پێوەندیدارەكان بەشداری لە گفتوگۆیەكی نیشتمانییانە بكەن و لەبارەی دامەزراندن میساقێك بۆ حوكمڕانیی ئایندە. جگە لە هاوسەنگیی هێز، پێویستە دەستوورەكە پێوەرێك بێت بۆ مافەكانی مرۆڤ. هەروەها پێویستە مافەكانی مرۆڤ و مافە تاكەكەسییەكان و مافە زمانەوانی و كەلتووری و سیاسییەكانی كەمینەكان و مافەكانی ئافرەتانی تێدا بچەسپێندرێت.»
پرسی سەربەخۆیی كوردستان
لەسەر ئەم پرسە گرنگە بەڕێوەبەری گرووپی تاسك فۆرس گوتی: «دەمەوێت ئەوەتان پێ بڵێم كە كەس سەربەخۆییتان پێنابەخشێت و بانگهێشتتان ناكات و ئەندامێتیتان پێنادات لە نەتەوە یەكگرتووەكاندا. پێویستە سەروەری بەدەست بهێنن و بیسەلمێنن بۆ جیهان كە ئامادەن خۆتان حوكمڕانیی خۆتان بكەن. ئەگەر ئەم رێچكەیە بگرنەبەر، ئەوا دڵنیام كوردستان دەبێتە مۆدێلێك بۆ شەراكەت لەگەڵ ئەمەریكا، وەك شەریكێكی دیموكراسی و ئەمنی و ئابووری. من لە دوای ساڵی 1992ـەوە كە سەردانی كوردستانم دەست پێكردووە، بەرەوپێشچوونی سەرسوڕهێنەر بەدی دەكەم. ئەوەی هەموومان هاوڕاین لەسەری ئەوەیە كە ئەو دۆخەی ئێستا هەیە وەك خۆی نامێنێتەوە و درێژە ناكێشێت. لەبەر ئەوە دەبێت پێكەوە كاربكەین و تێڕوانینێكی هاوبەشمان هەبێت و لە نێو كورددا وەك شەریك كاربكەین، هەروەها لەگەڵ كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا وەك شەریك كاربكەن بۆ بەدیهێنانی خەونی مەزنی خۆتان».
پاشان لە وەڵامی پرسیاری ئامادەبووان و سەبارەت بە ئایندەی عێراق و هەرێمی كوردستان گوتی: «باوەڕم بەوە نییە عێراق دیموكراسی بێت، چونكە ئەم وڵاتە لە لایەن ئێرانەوە كۆنتڕۆڵ كراوە و حكومەتی بەغدا بۆتە داردەستی تاران، كورد پابەند بوو بە عێراقێكی كۆماری و دیموكراتی و فیدڕاڵی، بەڵام بە جێبەجێنەكردنی ئەركە دەستوورییەكانی عێراق بەتایبەتی لە پێوەندی بە دابەشكردنی داهاتێ نەوتەوە لە بودجەی گشتی، ئەوا حكومەتی عێراق بەڵێنی خۆی لە ئاست كورددا شكاندووە. ئێوە بەردەوام هەوڵی نیازپاكیی خۆتان داوە بۆ كاركردن لەگەڵ بەغدا، بەڵام ئێستا كاتی ئەوە هاتوو ئاڕاستەیەكی جیاواز بگرنەبەر. پرسیاری دووەمت پەیوەستە بە قەیرانی سیاسییەوە، ئەمە جێی داخە، چونكە ئاماژەیەكی زۆر سلبی دەداتە ناوچەكە و كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی. ئەگەر راشكاو بم لەگەڵتاندا ئەوا ئەو كوردەی من دەیناسم لەمە باشترن، ئەوان لە سەروەختی دژواریدا پێكەوە كاردەكەن لەبەر ئەوەی ئامانجی هاوبەشیان هەیە. باوەڕم وایە دانانی خشتەی زەمەنی و نەخشەڕێگا، هۆكارێك دەبێت بۆ یەكگرتن و یەكبوون لە نێو كورددا.» سەبارەت بە هەڵوێستی ئەمەریكاش بەرامبەر بە دەوڵەتی كوردستان لە وەڵامی پرسیارێكی دیكە ئاماژەی بەوە كرد: بە هەڵەدا نەچن لە ئەمڕۆدا ئیدارەی ئەمەریكا پشتیوانی لە سەربەخۆبوونی كوردستان ناكات. بەڵكو ئەمەریكا پێویستی بە گرتنەبەری رێچكەیەكە كە لەسەر بنەمای واقیعەكە بنیادنرابێت، چونكە عێراق دەوڵەتێكی شكستخواردووە و كارا نییە و ناتوانێت ئەركەكانی ئەنجام بدات. بە پیشاندانی ئەوەی كورد دەتوانێت پێكەوە كاربكات و بە بەهێزكردنی دیموكراسی لە كوردستاندا و بوونی بە هۆكاری سەقامگیری لە ناوچەكەدا، ئەوا بە تێپەڕبوونی كات رەنگە ئەمەریكاش تێڕوانینی خۆی بگۆڕێت. ئەگەر ئەمەریكا جددییە لە تێكشكاندنی داعشدا، ئەوا پێویستی بە شەراكەتی تەواو لەگەڵ كورددا هەیە، لەبەر ئەوەی پێشمەرگە تاكە هێزی بەتوانان كە سەركەوتن لە گۆڕەپانی شەڕدا بەدەست دەهێنن. لەبیرتان بێت، ئێمە ساڵی داهاتوو هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیمان هەیە و بابەتێكی گرنگی ئەو هەڵبژاردنەش تیرۆر و رووبەڕووبوونەوەی یاخیبوون دەبێت، بەتایبەتی دوای رووداوەكانی پاریس. چۆنیەتی شەڕكردمان لە دژی تیرۆر و چۆنیەتی رووبەڕووبوونەوەمان لە دژی یاخیبوون دەبێتە بابەتی مونازەرەكانی پاڵێوراوانی سەرۆكایەتی لە ئەمەریكا- لە كاتی هەڵبژاردنەكاندا-. هەمیشە وتراوە كە جگە لە چیاكان كورد دۆستێكی دیكەی نییە، بەڵام ئێستا لە عێراق و لە سووریا جگە لە كورد ئەمەریكا دۆستێكی دیكەی نییە.»





پرسیارەكانی گوڵان سەبارەت بە راپۆرتی بونیادنانی دەوڵەت لە كوردستانی عێراقدا
ستراتیژیەتی ئیدارەی ئەمەریكا
لە شەڕی دژی داعش پشت بە هێزی زەمینی دەبەستێت ئەو هێزەش تەنیا پێشمەرگەیە
دوای پێشكەشكردنی ئەم كۆڕە، گۆڤاری گوڵان چەند پرسیارێكی ئاراستەی پڕۆفیسۆر دیڤید فیلیپس كردو بەمجۆرە وەڵامی دایەوە.

* ئێوە كارتان لە پرۆسەی بنیادنانی دەوڵەتدا كردووە لە تەیموری رۆژهەڵات و باشووری سودان و كۆسۆڤۆ، هەروەها باسی ئەوەتان كرد كە بارودۆخی كوردستان زۆر باشترە لەو سێ حاڵەتەدا كە لە كۆتاییدا بە دەوڵەتی سەربەخۆ گەیشتن. بە بۆچوون و تێڕوانینی ئێوە ئەو جیاوازییانە چین كە وایان كردووە كوردستان بۆ سەربەخۆیی لە هەل و مەرجێكی باشتر و لەبارتردا بێت؟
- هەرگیز نەتەوە نوێیەكان ئامادەی سەربەخۆیی نین، بەڵكو سەركردەكانیان فێری ئەم پرۆسەیە دەبن. كوردستان لە دۆخێكی باشتر و لەبارتردایە و باشتر ئامادەیە لەبەر ئەوەی خەڵكی كوردستان كار و كۆششی سەخت دەكەن. ئەوان ئامادەن لە پێناوی بەدەستهێنانی سەروەریدا قوربانی بدەن. ئەگەرچی سەركردە سیاسییەكانیش لە ناكۆكی و كێشەدا بن، ئەوا باوەڕم وایە دانانی نەخشەڕێگا و خشتەیەكی زەمەنی بۆ سەربەخۆیی دەبێتەهۆی ئەوەی پێكەوە كار بكەن و پشتیوانی لە ئامانجێكی هاوبەش بكەن كە گەورەتر بێت لە جیاوازییەكانیان.
* ئێوە ئاماژەتان بەوە كرد كە بە پێی بنەمای (Arria -Formula) كە میتۆدێكی ناڕەسمیە و رێگە دەدات كاراكتەرە غەیرە دەوڵەتییەكانیش لە ئەنجومەنی ئاسایش و لە كۆبوونەوە ناڕەسمییەكانی ئەم ئەنجومەنەدا ئامادەبن و وتاریان هەبێت، بەڵام كوردستان ئامادەیی نییە لە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بۆ بەرەنگاربوونەوەی دەوڵەتی ئیسلامی. دەمانەوێت پرسیاری ئەوە بكەین: ئایا هۆكاری ئامادەنەبوونی هەرێمی كوردستان لە كۆبوونەوەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان چییە لە كاتێكدا بە پشتیوانی هێزی ئاسمانی ئەمەریكا، پێشمەرگە لە بری هەموو جیهان و لەسەر زەوی شەڕی تیرۆر دەكات؟
- مەسەلەكە بە راستی گرنگی نابێت ئەگەر كوردستان ئامادە نەبێت لە كۆبوونەوەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان. راستە نەتەوە یەكگرتووەكان تەنیا لەگەڵ دەوڵەتە ئەندامەكاندا كار دەكات، بەڵام ئەگەر كوردستان و ئەمەریكا لێك نزیك بن و لە نزیكەوە كار لەگەڵ یەكدا بكەن، ئەوا بەرژەوەندییەكانی كوردستان لە چوارچێوەی سیستمی نەتەوە یەكگرتووەكاندا رەچاو دەكرێت.
* ئەگەر ئەمەریكا پشتیوانی دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان نەكات و ئەگەر عێراقی یەكگرتوو خەیاڵ بێت، چۆن ئەمەریكا دەتوانێت پێوەندییەكی راستەوخۆی لەگەڵ هەولێردا هەبێت؟
- ئەولەوییەتی سەرەكی ئیدارەی ئۆباما بریتییە لە لاوازكردن و تێكشكاندنی داعش، بەڵام ناتوانێت بێ بوونی هێزی زەمینی ئەم ئامانجە بەدی بهێنێت. پێشمەرگە سەری رمن لە شەڕی دژ بە داعش، بە بێ ئەوان ئامانجی واشنتۆن و جیهان نایەتەدی.
* هەروەها ئێوە باستان لە گرنگیی خشتەیەكی زەمەنی و نەخشەڕێگایەك كرد پێش ئەوەی كورد سەربەخۆیی رابگەیەنێت، ئێمە لێرەدا دەمانەوێت پرسیاری ئەوە بكەین ئایا دەقاودەق مەبەستتان چییە لەم دوو هەنگاوە، ئایا لە رووی عەمەلییەوە گرنگییان چییە كە دەبێت پێش ئەنجامدانی راپرسی ئەنجام بدرێن؟
- ئامادەكاری بكەن بۆ راپرسی، شارەزایانی نێودەوڵەتی بەشداری پێبكەن لە ئامادەكارییەكاندا بۆ ئەم كارە، هەروەها بانگهێشتی چاودێری نێودەوڵەتی بكەن بۆ ئەوەی دڵنیابن لەوەێ راپرسییەكە بێخەوش و دادپەروەرانەیە. كاتێك دەنگدانەكە ئەنجام دەدرێت، هەوڵ بدەن بوارێك هەبێت و ماوەیەك هەبێت بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ بەغدا و ئەنقەرەدا. ئەو كاتە، ئەگەر رەزامەندی بدەن یان نا، ئەوا هەنگاو بنێن بەرەو راگەیاندنی سەربەخۆیی. ئەگەر كوردستان خۆی ئەم پرسە بەرەوپێش نەبات، ئەوا هیچ شتێك روونادات.
* هەروەها ئاماژەتان بەوە كرد كە ئەمەریكا جگە لە كورد هیچ دۆستێكی نییە لە عێراق و سووریادا، ئایا دەقاودەق مەبەستتان لەوە چییە؟
- بەغدا وەكیلی ئێرانە و سووریا بۆتە لانكەی جیهادی و چەتە تاوانكارەكان.
* ئامادەبوونی سەرۆك بارزانی لە بەرەكانی پێشەوەی شەڕدا و لەگەڵ خودی هێزی پێشمەرگەدا بۆ بەرگرتن لە پێشڕەوییەكانی داعش، هەروەها لە پرۆسەی رزگاركردنی شنگالدا چۆن هەڵدەسەنگێنن؟
- رزگاركردنی شەنگال لە مێژوودا وەك خاڵی وەرچەرخان لە شەڕی داعشدا تۆمار دەكرێت. شكاندنی رێگای دابینكردنی چەك و خۆراكی و گرتنی رێگای 47 مووسڵ پتر گۆشەگیر دەكات. هەروەها رزگاركردنی شنگال بوار بە ئێزیدییەكان دەدات بگەڕێنەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان، دوای ئەوەی لەسەر دەستی داعش تاڵاویان چەشت.
* دەمانەوێت زیاتر لەسەر پرسی دوای رزگاركردنی شنگال بوەستین، كە لەم شەڕەدا پێشمەرگە سەلماندی هێزێكە توانای تێكشكاندنی داعشی هەیە لەسەر زەمین، ئایا تا چەند گرنگە هاوكاری پێشمەرگە بكرێت بە چەكی قورس و بە هاوكاری لۆجیستی بۆ ئەوەی ببێتە مۆدێلێك بۆ تێكشكاندنی تیرۆریستانی داعش، بەتایبەتی كە ئێستا هەڕەشە و مەترسی ئەم رێكخراوە گەیشتۆتە ئەوروپا، وەك لە رووداوەكانی ئەم دواییەی پاریسدا بینیمان؟
- من شانازی بەوەوە دەكەم ئەمەریكا پشتیوانی ئاسمانی بۆ پێشمەرگە دەستەبەركرد بۆ شەڕی رزگاركردنی شنگال، هەروەك ئاماژەم پێكرد، كاتێك مێژووی شەڕی داعش دەنووسرێتەوە، ئەوا شەڕی رزگاركردنی شنگال وەك خاڵێكی وەرچەرخانی مێژوویی تۆمار دەكرێت. بە پچڕاندنی رایەڵی نێوان مووسڵ و رەققە ئێوە هاوسەنگیی ستراتیژی شەڕەكەتان گۆڕی. ئێستا گرنگە ئامادەكاری بكەن بۆ دژە هێرشی داعش و كار بكرێت بۆ ئەوەی پێشمەرگە پشتیوانی تەواوی هەبێت بۆ بردنەوەی شەڕی دووەم. سەرەڕای چەك و تەقەمەنی، گرنگە خۆراك بۆ پێشمەرگە دەستەبەر بكرێت، لەگەڵ كەل و پەلی پێویست بۆ ئەوەی بتوانن بەرگەی وەرزی زستان بگرن. ئەگەر ئەمەریكا پشت بە كورد ببەستێت، ئەوا پێویستە كوردیش پشت بە ئەمەریكا ببەستێت.
* ئایا بایەخی دامەزراندنی بنكەیەكی سەربازی ئەمەریكی لە هەرێمی كوردستان چی دەبێت، كە ببێتە لقی رێكخراوی ناتۆ لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست؟
- دامەزراندنی ئەم بنكەیە دەبێتە هۆی ئەوەی ئەمەریكا بتوانێت باشتر و كاراتر دەستڕۆیشتویی خۆی لە ناوچەكەدا جێگیر بكات. هەروەها هێمای پشتیوانی و ئاماژەی هاوكاری نێوان ئەمەریكا و هەرێمی كوردستان دەبێت.
* لە پێوەندی بە گفتوگۆكانی پەیوەست بە راپرسییەوە لەگەڵ عێراق و دەوڵەتە دراوسێكان، ئایا دەبێت چ میكانیزمێك بگیرێتەبەر بۆ ئەنجامدانی ئەو گفتوگۆیە لەگەڵ دەوڵەتە دراوسێكاندا؟
- ئەنجامدانی دیالۆگی رووبەڕوو لەگەڵ ئەو لایەنانەدا رێگەخۆش دەكات بۆ سەربەخۆیی. پێویستە ئەم كارە بە شێوەیەكی ئاشتییانە، هەروەها لە رێی گفتوگۆوە ئەنجام بدرێت.