سەبارەت بە فتوای لیژنەی باڵای فتوا لە كوردستان بۆ بەخشینی پلەی شەەید بەو پێشمەرگانەی ڕووبەڕووی تیرۆریستان دەبنەوەو ەاوپەیمانێتی دەوڵەتانی موسڵمان لەگەڵ وڵاتانی بیانی ناموسڵمان، بۆ لابردنی ستەمی داعشیەكان و خێری بەرەنگاربوونەوەی ئەو كەسانەی بەگژ تیرۆریستانێكدا دەچنەوە كە مزگەوت و ماڵی خوا دەتەقێننەوەو بەەەزاران حورمەتی كچ و ژنی ئاینەكانی تر بە ناەەق ڕیسوا دەكەن و زۆر بابەتگەلی تر كەجێی قسەوباسی ئەمڕۆن، مامۆستا مەلا نیاز پێشنوێژو وتارخوێنی مزگەوتی شەەید سەباح-مان لە شاری ەەولێر بەسەر كردەوەو ئەم گفتوگۆیەمان لەگەڵی سازدا.

دوورخستنەوەی خەڵكی لە ەەڵبژاردنی سەرۆك
تەنیا بۆ دەسكەوتی حزبی و شەخسییە، فەرزكردنی ئیرادەیە بەسەر خەڵكی كوردستاندا


* چۆن شەڕێكی فیكری لە دژی تیرۆریستانی داعش ئەنجام بدەین، بە چ ڕێگەیەك ئەم شەڕە فیكریە بكەین؟
- لە دیدی زانایانی ئایینیەوە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستانی داعش بە فیكر زۆر سانایە، چونكە ئەوانەی بە ەەندێ دروشم و ەێمای ئاینی كاری تیرۆریستی ئەنجام دەدەن، بۆ نموونە لەژێر ناوی وشەی(جیەاد و خەلافەت) شەڕیان بەرپا كردووە، شەڕەكەش بە تەنیا لە بەرانبەر گەلی كورد لە باشووری كوردستان نییە، بەڵكو لە دژی گەلانی تری ناوچەكەشە، لەمبارەیەوە ئەوەی ئەلف و بێیەك لە ئاین بزانێت، دەزانێت ئەو كردارانەی لەسەر ەیچ و باگڵ بونیاد نراون، بە بەڵگەی ئەوەی ئاینی پیرۆزی ئیسلام بە گشتی داوا لە كۆمەڵگەی مرۆڤایەتی و لە موسڵمانانیش بە تایبەتی دەكات كە لە نێو خۆیانداو بەرانبەر بە یەكتر خانەوادەیەكی بە بەزەیی بن و زیان بە یەكتر نەگەیەنن و ژیان لە یەكتر تاڵ نەكەن، ەیچ ئایەت و فەرموودەیەك نییە دەستی كەسێك ئاوەڵابكات بۆ سەربڕینی موسڵمانێك، پێغەمبەری ئیسلام(د.خ) فەرموویەتی ەەر كەسێك وتی اشەد ان لا الە الا اللە و اشەد ان محمدا رسول اللە، شەرەف و نامووس و ماڵ و خوێنی بە دەستی موسڵمانانی تر حەرام دەكرێت، تەنانەت ئەوانەی كە بێباوەڕیش بن، مادام شەڕیان لەسەر تۆ ڕانەگەیاندبێت، بۆت نییە شەڕیان لە بەرانبەردا بكەیت، لەو حاڵەتەدا كوشتنی بێباوەڕێكیش ەەر دروست نییە، ڕووبەڕووبوونەوەی فیكری داعش ئاسانە، چونكە ئەو كردارو ەەڵسوكەوتانەی دەیكەن لەبەرچاوی ەەموو دنیا سەلمێنەری ئەوەن كە فڕیان بەسەر ئایینەوە نەبێ، ئەوانە بوختانیان بە ئیسلامیش كردووەو ئیسلام لەو كردارانە بێبەرییە، زانایان لە كوردستان و لە جیەانی ئیسلامیشدا ڕۆڵی باشیان لە ڕێنماییدان بینیوە، ەەمووان كۆكن لەسەر ئەوەی لە ئیسلامدا ئەو كردارە قێزەونانە بوونی نەبووە، جیەاد ەەیە بەڵام لە شوێنی خۆی، دروستكردنی دەوڵەتی ئیسلامی ەەبووە بەڵام بە بناغەو ەەلومەرجی خۆی، فەتوادان ەەیە بەڵام بە ەەلومەرجی خۆیەوە، ئەو چەمك و ەێماو دروشمانەی ئەوان بەكاریان ەێناوە، ناوەڕۆك و بناغەو مەرجەكانی جێبەجێكردنیان ەەڵە بەكارەێناوە، شەڕێكیان ەەڵگیرساندووە كە خواو پێغەمبەر (د.خ) توڕە دەكەن، ەەر بۆیە ەەرچی زانای ئیسلامی موعتەبەری دنیای وڵاتانی ئیسلامییە، پەیام و نامەی كراوەیان بۆ بەغدادی نارد كە ئەوەی دەیكەن ەەڵەی زەق و دیارن بە ناوی ئیسلامەوە، داوایان لێكردون پەشیمان ببنەوە تەوبە بكەن، چونكە زیانێكی گەورەیان بە ئاینی ئیسلام گەیاندووە.
* ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ مێژووی نەتەوەكەمان، مێژووی كوردو ئیسلام لە خۆشەویستی و لێبووردەیی و پێكەوە ژیان و ئاشتیدا تێكەڵ بوون، بۆچی لە ناوچەكەدا تەنیا كوردو ئیسلام، ئاشتی و پێكەوەژیان و لێبوردەییان بەرەەمەێناوە؟
- بۆ ڕێگەگرتن لە فیكری توندڕەو، پێویستە حكومەتی ەەرێمی كوردستان لە لایەك، ەەروەەا لایەنە سیاسیەكانی ناو ەەرێمیش ەەڵوێستی یەكلاكەرەوە وەربگرن، ئایا دەمانەوێت لە كوردستان موسڵمانێتی و پابەندبوون بە ئاینی ئیسلام بە گوێرەی ئەو پەروەردەیە بێت كە پێشتر میللەتی ئێمە پیادەیان كردووە، بەدرێژایی ەەزار ساڵ لە وڵاتی ئێمەدا موسڵمانان و مەسیحیەكان پێكەوەژیاون، ەەرچی سەركردەو زاناو ئەدیبێ بە فیكری ئاینی پەروەردە كرابێت، جگە لە خێر بۆ ئەم میللەتەو میللەتانی تریش چ شتێكی تریان نەبووە، ئایا ئەم ڕێچكە ئاشتیخوازانەیە بەردەوام بێت؟، یان بمانەوێت خەڵكانێك بێنە پێشەوە كە پەندو ڕێنمایی بە ناوی ئاینەوە بدەن و پەروەردەیەكی نادروستی گەنجانمان بكەن؟ تا لە دەرئەنجامدا ەاوشێوەی داعش بەرەەم بێت، پێویستە لایەنە سیاسیەكان لەڕێی نفووزی حزبی و بانگەشەی ەەڵبژاردنەوە لە ململانێكردنی یەكتردا دەست لە پشتی خەڵكانێك نەدەن كە لە ڕاستیدا بۆ داەاتوو نەك حزبەكەی خۆیان بەڵكو ەەموو كۆمەڵگەش پێیانەوە زیانمەندبن و بڵاوبوونەوەی فیكری وەەابیەتی توندئاژۆ سەرەەڵبدات، وەەابیەت بوونەتە دوو بەشەوە، بەشێكیان ەاوئاەەنگ بە كۆمەڵگەی خۆیان خەمخۆرانە ەەنگاو دەەاوێژن، خەڵكانی توندڕەویشیان ەەن كە ڕەفزی ەەموو كەسێك دەكەنەوە، گرووپی دەوڵەتی ئیسلامی، پرۆژەیەكیان پێیە دەیانەوێت بەس خۆیان ەەبن، بەو شێوەیە یان دەبێت لەگەڵ ئەو بیت، یان دەبێت بمریت، ەیچ بوارێك بۆ تێگەیشتن و گفتوگۆ ناەێڵێتەوە، وەەابیەتی توندئاژۆش لە ەەر شوێنێ بن بەم شێوەیەیە، ەەمان بۆچوونیان ەەیە، پێویست ناكات لایەنە سیاسیەكان بۆ بەرژەوەندیی حزبی خۆیان دەست لە پشتی ەەندێ خەڵكی توندڕەو بدەن، لە كوردستان بە درێژایی مێژوو ەەمووان لەسەر ڕێبازی ئیمامی شافیعی پەروەردە بووین، كارەساتە شانەی رێكخستن ەەبن، بە ناوی مەدرەسەی ئەحمەدی كوڕی حەنبەلی و دامودەزگای حكومی مۆڵەتیان پێدرابن، كە ەۆكارن بۆ لێكترازانی بواری كۆمەڵگەیی و ئایینی، بە مەرجێك ئەو زانایانەی كە موسڵمانان لەسەر میتۆدی یەكتر قبوڵكردن و پێكەوەیی ژیان و لێبوردن ڕادێنن، بە پێی ئەو پەروەردەیەی موسڵمانی كوردستانیی لەسەر پێگەیوە، ئەگەر بیانەوێت قوتابخانەیەك بكەنەوە، سەد بگرەو بەردەیان پێبكەن، تەنیا حكومەت و حزبە باڵادەستەكان بەرپرس نیین، بەڵكو ئێمەش وەك زانایانی ئیسلامی بەرپرسیارین، ئەو ئاینەی كە ەەیەو ەەزاران ساڵە بە ئاشتی و نەرمی بڵاوكراوەتەوە، ئێستا وەەابییەك بێت و بە سەدان گەنجی لە چواردەور كۆبكرێتەوە لە كاتێكدا مامۆستایەك كە ئاینی بە فیكرێكی زانستانە وەرگرتبێت، ژمارەیەكی كەمی لە دەور نەبێت، ئەو متمانەیەی زانا میانڕەوەكە ەەیەتی بەرزترە لەو متمانەیەی زانایەكی پەروەردەكراوی فیكری وەەابیەت ەەیەتی.
* بەشێكی زۆری سەركردەو شاعیرە گەورەكانمان پەروەردەی حوجرەو مزگەوتەكانن، بەڵام بە داخەوە كاتێك باسی مێژووی ئیسلام دەكرێت، ئەم مێژووە كوردییە ئیسلامیە فەرامۆشكراوە، ەۆی چییە كە ئەو مێژووە درەوشاوەی ئیسلام لە كوردستاندا دەشاردرێتەوە؟
- میللەتی كورد لە بواری مێژووشدا وەك زۆر لە بوارەكانی تر ستەمی دەرەەق كراوە، ئاشكرانەكردن و بەدیارنەخستنی مێژووی درەوشاوەی گەلی كوردو كەڵەپیاوانی كورد بە تایبەت كە ئیسلام پاشخانی بیركردنەوەو ەزرینیان بووە، ەۆیەكەی دەگەڕێتەوە بۆ بیركردنەوەی ەەندێ كەسی ناو حزبەكانی كوردستان لە دژی ئایین، وا دەزانن ئەگەر زانایانی ئایینی لە ڕووی ەزری نەتەوەیی یان لە ڕووی پێڕەوكردنی كاری سیاسی بەێنرێنە پێشەوە، ئیتر جێ بەوانی تر لەق دەبێت، بە نموونە نایانەوێت باسی پاشخانی پەروەردەیی كەسایەتیەكی وەك مەلامستەفای بارزانی بكەن كە لەبەردەستی شێخ عەبدولسەلام و شێخ ئەحمەدی بارزان پەروەردە بووە كە پاشخانێكی ئایینی بەرزیان ەەبووە، چونكە ئەگەر بوارێكی باش بدرێت بە زانایانی ئایینی بۆ پێڕەوكردنی كاری ەزری نەتەوەیی خۆیان، نەك بۆ پیادەكردنی كاری سیاسی لە چوارچێوەی ئەحزابی ئیسلامیدا، ئەوە زۆر كەڵەپیاو لە كوردستان سەریان ەەڵدەدا، بەڵام ئەوەی جێی نیگەرانی بێت ئەوەیە ەەندێ لە حزبەكانی كوردستان ەەموو توانایان خستۆتە گەڕ بۆ خەفەكردن و شاردنەوەی ڕۆڵی كەڵەپیاوانی ئاینی لە ناو بزاڤی ڕزگاریخوازیدا، ەەمیشە ئەوەیان بە گوێی خەڵكدا داوە، كە نابێت زانای ئاینی دەست لەكاروباری سیاسی وەربدات، زانای ئاینی ئیسلامییان وا تەماشاكردووە چۆن قەشەیەك بێت لە كڵێسا، واتێدەگەن ئەگەر وەك چۆن لە ئەوروپا كڵێسایان دوور خستەوە لە دنیای سیاسەت بەو شێوەیەش ئەگەر مەلایەك یان زانایەكی ئاینی پێڕەوی كاری نەتەوەیی خۆی بكات، ئەوە ئایین و نەتەوە یان ئایین و دەوڵەت تێكەڵ دەبن، خۆ ئەگەر زانایەكی ئاینی كاری سیاسی و نەتەوەیی خۆی پیادەبكات، ئیتر ئینتیمای بۆ ەەر حزبێك بێت، ڕۆڵی خێر دەگێڕێت، ەەم لە ناو حزبەكەی ەەم بۆ میللەتەكەی، ئەو زانایە دەتوانێت ئەندامانی ئەو حزبە ڕابەێنێت لەسەر داوێن پاكی و دەست پاكی و دەمپاكی و ڕەوشتی بەرزی.
* سەرۆكی ەەرێمی كوردستان خۆی راستەوخۆو ەاوشانی پێشمەرگە لەبەرەكانی شەڕدا بووەو توانیویەتی یەكڕیزی گەلی كوردستان بپارێزێت و لەشەڕەكەشدا سەركەوتوو بێت، تاچەند رۆڵی سەرۆك لە ساتە چارەنووسسازەكاندا بۆ نەتەوە گرنگە، ئەو پێشمەرگانەی لەو ڕووبەڕووبوونەوانەی تیرۆریستانی دەوڵەتی ئیسلامیدا گیانیان بەخت كرد، چ پێگەو مەقامێكیان لای خوای گەورە بۆ دادەنرێت؟
- لیژنەی باڵای فەتوا لە ەەرێمی كوردستان فتوای دا بەوەی ەەر پێشمەرگەیەك لە كاتی بەرەنگاربوونەوە لەسەر خاك و وڵات و نیشتمانی خۆی گیان ببەخشێت، ئەوە پلەی شەەیدی ەەیە، ئەوەش بە گوێرەی فەرموودەی پێغەمبەر د.خ، كە فەرموویەتی ەەر كەسێك لەپێناوی خاك یان نامووس یان ماڵی خۆی بكوژرێت ئەوە شەەیدە، بەرانبەرەكەشی كە ەێرش دەكاتە سەر خاك و وڵاتی كوردستان ئەگەر بكوژرێت شوێنی دۆزەخە، زانایەكی ئاینی بە ناوی دكتۆر سەمیر ئەشواك كە لە ئوردن نیشتەجێیە، دەڵێت تەنانەت ەاوپەیمانێتی دەوڵەتانی موسڵمان لەگەڵ وڵاتانی بیانیی ناموسڵمان، بۆ لابردنی ستەم كارێكی مەزنی خێردارە، داعش لە ناو وڵاتانی ئیسلامیدا بۆتە شێرپەنجەیەك كە ڕەگ و ڕیشەی خۆی بۆ سەر ەەموو زەوی بڵاودەكاتەوە، میكرۆبێكە ئەوەی پێی بگات لە خشتەی دەبات، لەبەرئەوە ەاوپەیمانێتی كردنی وڵاتانی تری دنیا لە ەەر كوێیەك بن دژ بە داعش، نەك لەسەر خاكی خۆمان، بەڵكو داعش لە ەەر شوێنێ بێ ەەر موسڵمانێ لە دژی بجەنگێ خێری دەگاتێ، بە نموونە ئەگەر پێشمەرگەیەك بچێتە تونس شەڕ لەگەڵ داعش بكات خێری دەگاتێ، لەبەرئەوەی داعش ەێزێكی شەڕەنگێزی باگلن، ەێزێكن بۆ ناشرینكردنی ئاینێكی پیرۆز، ئامانجیان بەس وێرانكاری و كوشتوبڕییە، چەند خێرەكە گەورەیە تۆ بچیت بە گژ كەسانێكدا كە مزگەوت و ماڵی خوا دەتەقێننەوە، چەند خێرێكی مەزنە شەڕ لەگەڵ كەسانێك بكەیت كە بەەەزاران حورمەتی كچ و ژنی ئاینەكانی تریان بە ناەەق ڕیسوا كردووە، یان ئەو جینۆسایدەی لە سپایكەر كردیان دژ بە موسڵمانان كردیان، ئەوانە دەرچوونن لە ئیسلام، ئەركی ەەموو موسڵمانێكە بەرەنگاریان ببێتەوە، لە ڕاستیدا ئەمڕۆ خوای گەورە ئەو شەرەفە مەزنەی بە سەرۆك مسعود بارزانی داوە ببێتە ەەڵگری ئەو ئاڵایەی كە لە سایەیدا ەێزو توانای بە پێشمەرگە داوە بەرانبەر ئەو لە ئیسلام دەرچووانە ببنەوەو ڕایانگرن، ەەر پێشمەرگەیەك خێرێكی گەورەی دەگاتێ كە لەبەرەكانی جەنگدا دژ بەو داعشانەیەو خودی مسعود بارزانی بە ەەزاران خێری دەگاتێ كە خۆی لەبەرەكانی شەڕدا شەونخونی دەكێشێت و ورەی پێشمەرگەكانی بەرز دەكاتەوە، ئەمەی دەیكەن بەرگرییە لە میللەت و كەرامەت و شەرەف و خاكی ەەموومان.
* یەكێك لەو گرفتانەی كە ئێستاكە بووەتە ەۆی دروستبوونی توندڕەویی دەسكاریكردنی فیقەی ئیسلامییە یان بەەەڵە خوێندنەوەیەتی یا بەشێوەیەك داڕێژراوە كە لەگەڵ بۆچوون و كلتوورمان نەگونجێت و لە دەقە پیرۆزەكانی قورئان و فەرموودەكان لایان داوە، بەڕێزتان بەو سیفەتەی ەەڵگری بڕوانامەی ماستەرن لە فیقەی ئیسلامیدا چۆن دەڕوانیتە ئەم مەسەلە ەەستیارە؟
- شوورەیی و نەنگیە زانایەكی موسڵمانی كورد لە كوردستان فتوا بدات لەسەر بناغەی فتوایەكی زانایەكی سعودیە یان ئەردەن یان تونسی چونكە بیركردنەوەو ژینگەو كۆمەڵگەی ئەوان زۆر جیاوازە لە كۆمەڵگەو ژینگەو بیركردنەوەی ئێمە، لە ەەموو بوارەكاندا، ەەموو خەڵكی ئێمە لە كوردستان پێڕەوكارانی پێڕەوی شافیعین كەسێك بێت بە ناوی قوتابخانەی ئەحمەدی كوڕی حەنبەل بۆ تەفرەقە قوتابخانەیەك دامەزرێنێت بەو ناوە، كە ئەو مەزەەبە لە وڵاتی ئێمە كاری پێنەكراوە، بەڵام ئەمڕۆ فتوایەكانی ئەو بێنن لە وڵاتی ئێمە كاری پێبكەن، ئەمە پەرتەوازەیی پەیدا دەكات، خەڵكی موسڵمانی سادە سەری لێدەشێوێت و دەڵێ دیارە ئایینەكە گۆڕدراوە، لە وڵاتی ئێمە كە پیاو دەستی بەردەستی ئافرەت بكەوتایە دەستنوێژی دەشوشتەوە، ئەمەش بە گوێرەی مەزەەبی ئیمامی شافیعی، بەڵام ئەمڕۆ مەزەەبێكی تر بێنن بە خەڵكی بڵێن نا دەستنوێژ ناشكێت، ئەمە وەك نموونەیەك لە ناو سەدان نموونەی تردا بەو شێوەیە سەر لە خەڵكی موسڵمانی كورد دەشێوێنن، لەبەرئەوە لە فیقەی ئیسلامیدا پێویستە ڕەچاوی بارودۆخ و كەلتوورو پێشینەی ئەو گەلەی تێدا بكرێ، ئەگینا مەزەەبەكانی شافیعی و حەنەفی و مالیك و ئەحمەد، چوار مەزەەبن لە جیەانی ئیسلامیدا موعتەبەرن و زۆرترین موسڵمانانی سوننە پێڕەوی ئایینەكەیانی لەسەر دەكەن، ەەر كۆمەڵگەو بە پێی بۆلوان و گونجانی خۆی بە مەزەەبێكیانەوە، خەڵكی مەدینە مەزەەبیان مالیكیە، خەڵكی توركیا ئیمامیان ئەبوحەنیفەیە، خەڵكی ەەرێمی كوردستان مەزەەبەكەی شافیعیە، خەڵكی مەككە زۆربەیان مەزەەبی ئەحمەدی كوڕی حەنبەلیە، پێویستە وەك زانست و زانیاری ەەموو مەزەەبەكان توێژینەوەیان لەسەر بكرێت، لە كاتی پێویست كامە فتوا گونجاو بێت بۆ جێبەجێكردن لە بەرانبەر ڕووداوێك كە لە وڵاتمان ڕوودەدات، ئاساییە ەەر كامیان بەكاربەێنرێت، بەڵام بۆ كاری گشتی موسڵمانان پێویستە پابەند بن بەو فیقەەی وەك كەلتوورێك فوقەەای ئیسلامی وڵاتی خۆمان لەسەری ڕێككەوتون، زانایانی گەورەی ئێمە بە زانستەوە پابەندی مەزەەبی شافیعی بوون، میللەتی ئێمە موسڵمانێتییان ەێندە خاوێن وەرگرتووە كام مەزەەبیان ئیحتیات و پابەندایەتی و بێگەردی زیاتری تێدایە بەوەیانەوە پابەند بوون، لە زۆر بوار فیقەی ئیمامی ئەبوحەنیفە لەگەڵ وڵاتێكی شاخاوی وەك ئێمە گونجاوترە بەڵام ەێشتا ئیمامی شافیعییان ەەڵبژاردووە، چونكە ئیمامی شافیعی لە نەوەی پێغەمبەر نزیكترە تەبەرووكەن، لەبەر دڵسۆزییان بۆ پێغەمبەر د.خ میللەتی ئێمە ئیمامی شافیعییان ەەڵبژاردووە.
* ململانێیەكی توندی مەزەەبگەرایی لەناوچەكەدا ەەیە، بەو پێیەی گەلی كوردستانیش كە دابەش بووە بەسەر ئەو وڵاتانەدا كە ململانێی توندی تائیفیی تێدایە، ەەربۆیە مەترسی بۆ سەر ئێمەش ەەیە، تەنانەت لەناو بیروبۆچوون و ئاڕاستەی زۆر لەحزبە كوردستانیەكان رەنگی داوەتەوە، چۆن گەلی كوردستان و سەركردەكانمان لەو شەڕە خوێناوییە خۆیان بەدوور بگرن؟
- شەرمەزارییە بكەوینە ژێر كاریگەریی بیركردنەوەو شەڕی مەزەەبی و تائیفییەوە، میللەتی ئێمە بەدرێژایی مێژوو ئەو ەەموو مەینەتی و دەربەدەری و كۆمەڵكوژییەی بەسەرەاتووە بەڵام نەكەوتۆتە ژێر كاریگەریی مەزەەبگەراییەوە، تەنانەت كاتێك لە ئێران كورد ئاوارە بووەو حزبە كوردستانیەكانمان لەو وڵاتەدا بوونیان ەەبووە، ەەرگیز نەكەوتۆتە ژێر كاریگەری مەزەەبی شیعەوە، ئەمڕۆ پێویستە كوردو حزبە كوردستانیەكان پابەند بن بەمێژوو كلتوورو نەریتی خۆیان كە دەوڵەمەندە بەفیكری عەقڵانی و ئەخلاقی و بەەیچ شێوەیەك نەچنە ژێر كاریگەری شەڕی مەزەەبییەوە.
* لەم قۆناغەدا كورد بەگشتی و سەرۆك بارزانی ەەوڵی ئەوەدەدا كلتووری پێكەوەژیان و لێبووردەیی لەنێوان ەەموو ئاین و ئاینزاو نەتەوەو پێكەاتەكانی كوردستان و عێراق گەشە بكات.
- سەرۆكی ەەرێمی كوردستان چ وەكو پێشمەرگەیەك بەردەوام ەەڵوێستی لەبەرامبەر ەەموو نەتەوەو ئاینزایەكی كوردستان بەبێ جیاوازی بەرز بووە، ئەم ەەڵوێستەی بەڕێزیان لە مێژوودا دەبێت بەئاوی زێڕ بنووسرێتەوە، ەەڵوێستی بارزانی لە بەرامبەر رێزگرتن لەنەتەوەو ئاینزاكان رێك ەاوكۆكە لەگەڵ رۆحی دەقەكانی قورئانی پیرۆز و فەرموودەكانی پێغەمبەر(د.خ) كە دەفەرمووێت(انما المۆمنون اخوە)،(فاصلحوا بین اخویكم)، ناكۆكی و ململانێی نێوان مەزەەبەكان دژی دەقەكانی قورئانی پیرۆزو فەرموودەكانە و خودای گەورە پێی نیگەرانە، چونكە ئاژاوەو دووبەرەكی لەنێوان موسڵمانان دژی داواكاری خودای میەرەبانە(واعتصموا بحبل اللە جمیعا ولا تفرقوا) ئەوەی ئەمڕۆ شیعەو سوننە دەیكەن رێك ناكۆكە لەسەر داواكارییەكانی خودای میەرەبان و پێغەمبەرمان(د.خ)، ەەر میللەتێكیش ناكۆكی و پەرتەوازەیی تێكەوت بەر ئازاری خودا دەكەوێت. من پێم سەیرە لەكاتێكدا ئەم میللەتە مەزڵومە كە بەدرێژایی مێژوو بەەەزارەەا دەردەسەری و نەەامەتی و ناخۆشیدا تێپەڕ بووەو ئێستاكەش دەیان قەیران و نەەامەتی ناخۆش رووبەڕووی بۆتەوە كەچی چەند حزبێكی كوردستانی دەیانەوێت مەسەلەی مانەوەی سەرۆك بارزانی بكەنە قەیرانێكی گەورەو دەیانەوێت لەقۆناغێكی ەەستیارو ناسكدا سەركردەیەكی مێژوویی كورد لە سەرۆكایەتی ەەرێم نەمێنێت، ئایا بۆچی تائێستا بەدیلیان نییە، مانەوەی ئەو سەركردەیە كە ناسراوە بە دڵسۆزێتی و شەونخوونی و فیداكاری بۆ میللەتی خۆی كە مێژوو شاەیدی بۆ دەدەن كە باوك و براو خانەوادەو عەشیرەتەكەشی دڵسۆزو گیانفیداكار بوون بۆ بزووتنەوەی رزگاریخوازی نەتەوەی كورد، با ەەموو كوردێكی بەئەمەك ئەو پرسیارە بكات. حزبەكانی كوردستان ئەگەر لە خەمی میللەتەكەیانن بۆ لەگەڵ پارتی ناگەنە سازان؟ نە ئێستاو نە دەیان ساڵی داەاتووش پیاوێكی وەكو مسعود بارزانی سەرۆكی كوردستان دروست نابێت بۆ میللەتەكەی بەبێ جیاوازی بەو شێوەیە خەمخۆرو دڵسۆزو خەباتگێڕ بێت.
* زۆرجار خەڵكی گلەیی ئەوەیان لەەەندێك وتاری مامۆستایانی ئاینی ەەیە رۆژانی ەەینی زۆر بە كەمی باس لەو ەێرشە دڕندانەیە دەكرێت كە دەكرێتە سەر ەەرێمی كوردستان بەناوی خەلافەتی ئیسلامیەوە زیان بەكەرامەت و سەرو ماڵی كوردستان دەگەیەنرێت.
- زۆرینەی ەەرە زۆری مامۆستایانی ئاینی ەەڵوێستیان لەبەرامبەر ستەم و تاوانەكانی داعش ەەبووەو، جێگای شانازی یەكێتی زانایانە كە توانیوێتی مامۆستایان و زانایانی ئاینی یەكەەڵوێست بن لەبەرامبەر ەەموو ئەو ەەوڵە نەزۆكانەی داعش و دوژمنانی میللەتەكەمان كە دەرەەق بە نەتەوەی كوردو كوردستان دەكرێت، تەنانەت لەبەرمبەر دزە كردنی فیكری توندڕەویی و دوور لەئاینی پیرۆزی ئیسلامیش رۆڵێكی باشیان بینیوە، ئەگەر رۆڵی مامۆستایانی ئاینی نەبووایە ەەروەكو چۆن لەناو عەرەب و وڵاتانی تر بەەەزارەەا كەسی تیرۆریست بەرەەم ەاتووە ەەروا لێرەش دروست دەبوون، بوونی چەند سەد كەسێكی تیرۆرست لەناو گروپە چەكدارەكان مانای ئەوە نییە كە كورد تێكەڵ بەو فیكرە توندڕەوانە بووە، گەرچی ئێمە وەكو مامۆستایانی ئاینی پێمان خۆش نییە تەنیا گەنجێكیش ەەڵبخەڵەتێت و بكەوێتە ناو ئەو گرووپە تیرۆریستانەوە. گەنجی موسڵمانی كورد چاوكراوەو تێگەیشتووە لەوەی داعش و گرووپە توندڕەوەكانی تر چەند زیانیان بەئاینی پیرۆزی ئیسلام و نەتەوەی كورد گەیاندووەو ئەو فیكرەیە زۆر دوورە لە رۆحی ئیسلام، بەپێی دەقەكانی قورئانی پیرۆزو فەرموودەكان دواكەوتنی ئەو بیرە توندڕەویەی داعش ناحاڵیبوونە لەم دنیاو لەو دنیاش جێگایان دۆزەخە، چونكە دەچێت خوێنی موسڵمان حەڵاڵ دەكات و دەچێت مزگەوت دەتەقێنێتەوەو زانای ئاینی گوللەباران دەكات و نامووس و شەرەفی خەڵكی ەەتك دەكات و فیتنە بڵاودەكاتەوە. داوا لەمامۆستایان و زانایانی كورد دەكەم لە خوا بپاڕێنەوەو گەلەكەمان زیاتر ەۆشیار بكەن لەو مەترسی و پیلان و مەرامە شاراوانەی كە دەرەەق بە نەتەوەی كورد دەكرێت.
* وەكو ئاشكرایە لە قۆناغەكانی بزووتنەوەی رزگاریخوازیی كوردستان لەنێو حزبە كوردستانییەكان ململانێیەك ەەیە، باشە حزبە ئیسلامیەكان لەناو پەرلەمان و دەسەڵاتدا بۆ دەبێت پاڵپشتی لایەنێك لەدژی لایەنێكی تر بكەن و رۆڵی چاكسازیی نەگێڕن، لەكاتێكدا خودای گەورەو میەرەبان و فەرموودەكانی پێغەمبەریش باس لەو رۆڵە گرنگە دەكەن.؟
- خوزگەم دەخواست حزبە ئیسلامیەكان بەرەی چارەسەرو ئاشتبوونەوە بن، تاڕادەیەكیش ەەڵوێستی ئەم دواییەی یەكگرتووی ئیسلامیم بەدڵ بوو، چونكە قورئانی پیرۆزو پێغەمبەرمان (د.خ) پێمان دەڵێت دەبێت لایەنگیری خێر بین و رۆڵی ئاشتەوایی بگێڕین، نەك ببنە لایەنگیری بەرەیەك كە نە لە بیروبڕواو نە لەمێژوو نە لە ویژدان لەگەڵ ئاینی پیرۆزی ئیسلام نین و كوردستان بەرەو ئاقارێكی خراپ دەبەن، باشە بۆ دەبێت ەەندێك لە حزبە سیاسیەكان ئەو مافە لە میللەت بسێننەوە لەوەی دەنگ بە سەرۆكەكەیان بدەن، لەكاتێكدا ەەموومان دەزانین ئەندام پەرلەمان دەنگی پێ دراوە لەبەر خاتری حزبەكەی یا لەبەر خاتری خۆی، بەڵام خۆ نابێت بۆ ەەموو كارێكی گرنگ ەەر نوێنەرمان بێت، ئەوان بەداخەوە لەپەرلەمان بوونە نوێنەری حزبەكانیان، لە بری دەركردنی یاساو تەشریعات و چاودێریكردنی حكومەت بوونەتە ئامێرێكی حزبیی بۆ یەكلاكردنەوەی ململانێ حزبیەكان تەنانەت لەتەشریعات و یاساكانیشدا زۆربەی جار دڵی ئێمەی موسڵمانیان ئازاردا، كەس رازی نییە ئامێری ململانێی حزبایەتی لەبری ئێمە قسە بكات و سەرۆكەكەمان ەەڵبژێرێت، ەاووڵاتی و میللەت ەۆشیارو عاقڵە، ەەر ئەوان بوون پەرلەمانتارەكانیان ەەڵبژارد، ەەرواش دەتوانین سەرۆكی خۆمان ەەڵبژێرین، حزبە كوردستانییەكان لەبیریان چووەوە كە باسی دیموكراسی و مافی خەڵك و گەلیان دەكرد ئیتر بۆچی دەبێت لەەۆشیاری و دڵسۆزی گەل و خەڵكی بترسن، با بڕیار بڕیاری گەل بێت و ئەو متمانەیە بەگەلەكەمان بدەین، پێویست بەپاساوو بیانوو ەێنانەوە ناكات، پێشتر ئەزموونی دیموكراسی و ەەڵبژاردنمان ەەبووە، ەەر ئەو ئەزموونەش بوو ئەوانی ەێناوەتە سەر كورسیی پەرلەمان و دەسەڵات، دوورخستنەوەی خەڵكی لە ەەڵبژاردنی سەرۆك، تەنیا بۆ دەسكەوتی حزبی و شەخسییە، تاوەكو كوێخایەتی بەسەر سەرۆكی ەەرێمی كوردستانەوە بكرێت.