جیم هێك هەتا ساڵی 2010 كۆنگرێسمان بووەو ئەندامی لیژنەی پێوەندییەكانی دەرەوە بووە لە كۆنگرێس، هەروەها دامەزرێنەرو بەڕێوەبەری جێبەجێكاری دامەزراوەی رۆحی ئەمریكایە (Spirit of America)، ئەم دامەزراوەیەی لەدوای كارەساتی11ی سێپتەمبەری 2001 وەك دامەزراوەیەكی قازانج نەویست بۆ هاوكاری مرۆیی و ئابوری بۆ تیمەكانی ئەمریكا لەناوچەكانی شەڕی عێراق و ئەفغانستان دامەزراندووە، ئەم رێكخراوە رێكخراوێكی ناحكومی بێلایەن نیيە، بەڵكو ئاڕاستەی دیاریكراوی خۆی هەیە تەنيا پشتگیری سەلامەتی و سەركەوتنی ەێزو دبلۆماتەكانی ئەمریكا دەكات، هەروەها هاوكاری ئەو شەریكە لۆكاڵانەی ئەمریكاش دەكات كە پێویستیان بە یارمەتی هەیە.جیم هێك لە ساڵی 2007 لە چوارچێوەی شاندێكی كۆنگرێسدا سەردانی عێراق و كوردستانی كردووەو دوای ئەوەی راستیەكانی كوردستانیان بە چاوی خۆیان بینیوە، پاش گەڕانەوەیان كۆمەڵەی كوردی ــ ئەمریكیان لە كۆنگرێس بۆ پشتگیری هەرێمی كوردستان دامەزراندووە، لە ئێستاشدا كە وەك بەڕێوەبەری جێبەجێكاری دامەزراوەی رۆحی ئەمریكا، سەردانی هەرێمی كوردستانی كردووەو بەرەكانی شەڕی هێزی پێشمەرگەی بەسەركردۆتەوە، دیارە هاوكاری و پشتگیری هەرێمی كوردستان دەكەوێتە چوارچێوەی ئەو بەرنامەیەی كە دامەزراوەی رۆحی ئەمریكای لەسەر دامەزراوە، بۆ قسەكردن لەسەر بارودۆخی ئێستای عێراق و كوردستان و هەوڵەكان بۆ پڕچەككردنی ەێزی پێشمەرگەو بەردوامی سەركەوتنەكانی لە تێكشكانی تیرۆریستانی داعش، گوڵان ئەم دیمانە تایبەتەی لەگەڵ ئەنجامداو بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی داینەوە.

جیم هێك دامەزرێنەری كۆمەڵەی كوردی ئەمریكی لە كۆنگرێس بۆ گوڵان:سەركەوتنەكانی پێشمەرگە ئەو قەناعەتەی لا دروستكردوین تەنیا ئومێد بۆ جیهان و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەوەیە پێشمەرگە وەك پێویست پڕچەك بكرێت




* لە ئێستادا كە تۆ سەردانی كوردستانت كردووە، دەبینین كوردستان لە شەڕێكی بەرفراواندایە لەگەڵ تیرۆریستانی داعش، دیارە وڵاتێكیش لە شەڕدا بێت، بارودۆخێكی تایبەتی هەیە، ئایا لەم بارودۆخەدا ئێوە چۆن كوردستان دەبینن و چ تێڕوانینێكتان لا گەڵاڵە بووە؟
- لە میانەی دیدارو كۆبوونەوەكانم لەگەڵ سەرۆكی هەرێمی كوردستان و سەرۆك وەزیران و سەركردەكانی دیكەشدا، ئەو راستیەم لا بەرجەستە بووە، بەوەی نەتەوەی كورد خاوەنی دڵێكی مەزنن و پەرۆشیەكی لە رادەبەدەریان بۆ ئازادی هەیەو خواست و متمانەیەكی زۆریان بەخۆیان هەیە بۆ ئەوەی خۆیان حكومڕانی وڵاتی خۆیان بكەن، لەمەش زیاتر گەلی كورد هەرگیز لەسەر شانۆی جیهان كاراكتەرێكی ناشرین و خراپ نەبووەو هەرگیز نەیوستووە گەلێكی دیكە سەركوت بكات یان خاكی نەتەوەیەكی دیكە داگیر بكات، بۆیە لەم سەردانەمدا ئەوەم بۆ ڕوون بۆوە كە ئەو سەركردانەی چاوم پێیان كەوتووە هەمان ڕێچكەو ڕێبازی خەڵكی كوردستانیان هەیە. لەم روانگەیەوە هەست و ئومێدی من ئەوەیە كوردستان خاوەنی سنووری راستەقینەی مێژوويی خۆی بێت، وڵاتێك بێت كورد خۆیان بڕیاری تێدا بدەن، وەك نیشتمانێك تێیدا بژین و خۆیان حكومڕانی خۆیان بكەن و ببنە سەركردەی ئەم بەشەی جیهان، كە بە باوەڕی من، ئەمە كاریگەریەكی خوازراوی لەزۆر رووەوە بۆ ئاشتی وئاسایشی ناوچەكە لێدەكەوێتەوە.
* دوای كەوتنی موسڵ لە حوزەیرانی 2014 و دامەزراندنی خەلافەتی ئیسلامی لەلایەن تیرۆریستانی داعشەوە، بۆ هەموو جیهان دەركەوت تەنیا ەێزێك بتوانێت لەسەر زەوی و بە پشتیوانی ەێزە ئاسمانیەكانی ئەمریكا، تیرۆریستانی داعش تێكبشكێنێت، ەێزی پێشمەرگەی كوردستانە، پرسیاری ئێمە ئەوەیە تۆ چۆن سەیری ئازایەتی و قارەمانیەتی ەێزی پێشمەرگە دەكەیت، ئایا تاچەند ئەمە بۆتە ەۆكارێك بۆ ئەوەی پشتیوانیكردن لە هەرێمی كوردستان ببێتە بەشێك لە سیاسەتی ئەمریكا لە ئاستی ناوچەكەدا؟
- ەێندەی من سەرنجمداوەو هەروەها سەردانی بەرەكانی شەڕم كردووە، ئەوەی من دەیبینم ئەوەیە كە تاكە ەێزێك بتوانێت لەسەر زەوی شەڕی تیرۆریستانی داعش بكات ەێزی پێشمەرگەیە، تاكە ەێزێك كە ئیرادەی ئەوەی هەبێت لەبەرەی شەڕەكاندا رووبەڕووی ئەو تیرۆریستانە ببێتەوە تەنیا پێشمەرگەیە، بێگومان ئەو تیرۆریستانە دژی هەموو مرۆڤایەتین و ناكرێت جیهان رێگە بدات ئەم تیرۆریستانە بمێنن. كە لە ئێستادا پێشمەرگە بەرپەرچیان دەدەنەوەو توانیویانە ڕێگری لە بەرفراوان بوونیان بكەن بە تایبەتی لە ناوچە كوردیەكاندا. هەر بۆیە پێشمەرگە تاكە ەێزە كە توانیویانە سەركەوتوانە ئیحتیوای شەڕكەرانی داعش بكەن و تێكیان بشكێنن. كاتێك سەرنج لە پێشمەرگە دەدەم و لەگەڵ ئەو سەربازانەی خۆمان قسە دەكەین كە لەگەڵ پێشمەرگە لەبەرەكانی شەڕ بوون یان ئێستا لەوێن، سەرسامیيان بۆ ئیرادەی بەەێزی پێشمەرگە بۆ شەڕكردن دژی تیرۆریستان و سەرسەمیيان بۆ گەلی كورد، ئەو قەناعەتەی لا دروست كردون، بەوەی ئومێدی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان ئەوەیە كە ئەمەریكا بە شێوەیەكی گونجاوو وەك پێویست- پێشمەرگە پڕچەك بكات- نەك هەر تەنها ئەمەریكا بەڵكو ئەوروپاش- بۆ ئەوەی بە سەركەوتوویی ئەو تیرۆریستە مەترسیدارانەی داعش تێكبكشێنن، بەڵام ئاشكرایە هەتا ئێستا بەو ئاستە وەك ئومێدی بۆ دەخوازرێت ئەمریكاو ئەوروپاش ەێزی پێشمەرگەیان بەتەواوەتی پڕچەك نەكردووە.
* كەواتە لە جێی خۆیدایە كە كورد شانازی بەوەوە بكات ئەفسانەی داعشی بەتاڵكردۆتەوە؟
- من خۆم لەچەند رۆژی رابردوو سەردانی بەرەكانی پێشەوەی شەڕەكانم كردووە، بۆیە زۆر راشكاوانە دەتوانم ئەو راستیە بڵێم كە ەێزی پێشمەرگە زۆر سەركەوتوانە توانیویەتی پێشڕەوی تیرۆریستانی داعش رابگرن و تێكیان بشكێنن و ئەو ئەفسانەیە بەتاڵ بكەنەوە.
* لە ڕووی واقیعەوە شتێك نەماوە بە ناوی وڵاتی عێراقەوە، لەبەر ئەوەی ئەم وڵاتە نە سیستمێكی حكومڕانی یەكگرتوو نە سوپایەكی یەكگرتووی هەیە، بۆچی ئەمەریكا بەردەوام دانپێدانانی ئەم واقیعە ڕەتدەكاتەوەو پێداگیری لەسەر عێراقێكی یەكگرتوو دەكات؟
- لە ماوەی ئەمساڵی شەڕ دژی تیرۆریستانی داعش، حكومەتی عێراق سەركەوتنێكی ەێجگار كەمی بەدەست ەێناوە، لەمەش خراپتر ئەو چەكانەی ئێستا بەدەست چەكدارانی داعشەوە دەیانبینن، لەو سوپایەی عێراق دەستیان كەوتووە، كە بڕیار بوو ئەو سوپایەی عێراق ئەو دوژمنانەی وەك تیرۆریستانی داعش تێكبشكێنن، هەربۆیە كاتێك لە سەركەوتنە گەورەكانی پێشمەرگەو لە شكستی سوپای عێراق دەڕوانم، دەگەمە ئەو قەناعەتەی تاكە ئومێدێك هەمان بێت لەم جیهانە و لەم بەشەی جیهاندا ئەوەیە ئەم ەێزە قارەمانەی پێشمەرگە بە تەواوەتی پڕچەك بكرێت، هەفتەی رابردوو لە سەردانێكمدا بۆ بنكەیەكی سەربازی كە هەم پێشمەرگەو هەم سوپای عێراقی تێدا بوو، پرسیارم لە فەرماندەیەكی سەربازیی پێشمەرگە كردو لێم پرسی ئایا ئێوە هەمان ئەو چەكانەتان بەدەست دەگات كە سوپای عێراق بەدەستیەوەیەتی؟لە وەڵامدا وتی ئێمە دوو بۆ سێ مانگە لێرەین، بێ ئەوەی موچەمان وەرگرتبێت و بێ ئەوەی هەموو ئەو كەلوپەلانەمان بەدەست بگات كە بە سوپای عێراق دەگات هەروەك ئەوەی بەڵێندراوە، بەڵام ئێمە بەردەوامین لە شەڕكردن بەو چەكانەی لەبەردەستماندایە، ئەمە نموونەیەكی زیندووە بۆیە كاتێك بەراوردی سوپای عێراق بە پێشمەرگە دەكەیت، دەبینیت پێشمەرگە بە بێ مووچەو بە بێ چەكی مۆدێرن شەڕ دەكەن، بەڵام سەرچاوەی شەڕكردنی پێشمەرگە لەوە سەرچاوەی گرتووە، خاوەنی بوێری و ئازایەتین و كەسانێكی نیشتیمانپەروەرن و لە خۆشەویستی وڵات و نەتەوەو خاكەكەی خۆیان شەڕ دەكەن و بەرگری لە وڵاتی خۆیان دەكەن.
* لە ئێستادا هەرێمی كوردستان سەرقاڵی شەڕ لەگەڵ تیرۆریستانی داعشە، كە بەرەكانی شەڕیش بۆ نزیكەی 1000 كیلۆمەتر درێژ بوونەتەوە، لە هەمان كاتدا بەغدا شەڕێكی ئابووری لە دژی هەرێم بەرپا كردووە، بە جێبەجێنەكردنی ئەو رێككەوتنەی كە بەسەرپەرشتی ئەمەریكا لە نێوان حكومەتی مەركەزی و هەرێمی كوردستاندا هاتەئاراوەو بە بڕینی بودجەی هەرێم، ئایا ئەمە كاریگەری سلبی نابێت لەسەر لاوازكردنی هەوڵەكانی هەرێمی كوردستان بۆ تێكشكاندنی تیرۆریستانی داعش؟
- جێگەی سەرسامیە بۆ من كە ەێشتا كورد درێژەیان بەو شەڕە داوە، لەبەر ئەوەی وەك ئەوەی بەڵێندراوە لەلایەن حكومەتی عێراقیەوە داهاتیان بۆ دابین نەكراوەو پێنەدانی ئەو بەشە داهاتەی خۆیان لەلایەن حكومەتی عێراق دژواریەكی زۆری بۆ دروست كردوون، دژواری نەك تەنها لە بەدەستەێنانی ئەو چەكانەی پێویستیانە، بەڵكو بۆتە ەۆی ئەوە تەواوی ژێرخانی ئابووریەكەش پەكی بكەوێت لە كوردستان، دەبینین چەندین پرۆژەی دروستكردنی ژێرخان ڕاگیراون، لەبەر ئەوەی خاوەن كارانی كوردو وەبەرەێنەرە تایبەتیەكان كارەكانیان راوەستاندووە، بەەۆی نەهاتنی داهاتەوە، كە ئەمە هەم ئابووریەكەی پەكخستووەو هەم مەترسی لەسەر ەێزی پێشمەرگەش دروست كردووە كە لە بەرەكانی شەڕدان، چونكە وەك پێویست چەكیان بۆ دابین نەكراوە بۆ تێكشكاندنی تیرۆریستان.
* لە پەیوەندیدا بە ڕەوانەكردنی چەكی ئەمەریكیەوە بۆ هەرێمی كورستان، كە دەبوو ئەو چەكانە ڕاستەوخۆ ڕەوانەی پێشمەرگە بكرانایە، تا چ ڕاددەیەك ئەمەریكا بیر لە دابین كردنی چەكی پێویست دەكاتەوە بۆ پێشمەرگە، نەك تەنها بۆ شەڕی داعش، بەڵكو بۆ پاراستنی هەرێمی كوردستانیش؟
- پرۆژە یاسایەك لە ئەنجومەنی نوێنەراندا پێشكەش كرا كە ڕێگە بە سەرۆكی ئەمریكا دەدات بۆ ئەوەی راستەوخۆ چەك بۆ هەرێمی كوردستان و بۆ پێشمەرگە بنێرێت، ئەم پرۆژەیە یاسایە لە ئەنجومەنی نوێنەراندا تێپەڕی، لە ئەنجومەنی پیرانیشدا، دیموكرات و كۆماریەكان هەمواركردنێكی هاوشێوەیان پێشكەش كرد بۆ ئەوەی بوار بدرێت بە سەرۆك ڕاستەوخۆ چەك بۆ هەرێمی كوردستان دابین بكات، بەڵام ئێستا ئەو دوو پرۆژەیەی كە تێپەڕێنران لە ئەنجومەنی نوێنەران و ئەنجومەنی پیراندا گەڕێنرانەوە بۆ لیژنەی سەربازی كۆنگرێس و دووبارە هەموار دەكرێتەوە، لە ئێستادا ئومێد ئەوەیە جارێكە دیكە ئەم دوو پرۆژەیە بكرێنەوە بە یاسا، بۆ ئەوەی سەرۆك ڕاستەوخۆ چەك بە پێشمەرگە بدات بۆ ئەوەی پێشمەرگەش بتوانێت داعش تێكبشكێنێت، چونكە ئەگەر ئەو كارە نەكرێت شكست دەەێنین. حاڵی حازر من ئەندامی كۆنگرێس نیم و ئەندامی پێشووی كۆنگرێسم، بەڵام سەرسامیەكی زۆرم هەیە بۆ كورد كە لە یەكەم سەردانمدا بۆ ئێرە بۆم دەركەوت كە دەبێت پشتیوانیيان بكرێت، باوەڕم وایە هەر ئەمەریكیەك كە هاتبێتە ئێرە، ئیدی كەسێكی سەربازی بووبێت یان هەر كەسێكی دیكەو گفتوگۆی لەگەڵ كورددا كردبێت، ئەوا وەك كەسێكی پشتیوانكار لە كورد ئێرەی جێەێشتوە، پشتیوانی ئەوەی كردووە كە پێویستە ئەمەریكاو رۆژئاوا وەك ناوچەیەكی سەربەخۆ لە ناوچە كوردیەكان بڕوانن، من دەستەواژەی سەربەخۆیی بەكار دەەێنم و باوەڕم وایە سەربەخۆبوونی كوردو هەروەها خۆبەڕێوبەری كورد لە بەرژەوەندی تەواوی ناوچەكەدایە، لە بەرژەوەندی ئەم بەشەی جیهاندایە.
* لە ماوەی ساڵی ڕابردوودا سەرۆك بارزانی زۆربەی كاتەكانی لەگەڵ پێشمەرگەو لە بەرەكانی شەڕدا بەسەر بردووە، بەم دواییەش پێوەندیەكانی بەغداو هەرێمی كوردستان زۆر كەم بۆتەوە، لەم ڕوانگەیەوە بارزانی هەوڵیدا سەربەخۆیی ڕابگەیەنێت بۆ ئەوەی بتوانێت هەرێمی كوردستان بپارێزێت، چۆن لەم هەوڵەی بارزانی دەڕوانیت و بۆچی ئەمەریكا پشتیوانی دەوڵەتی كوردی ناكات لە كاتێكدا ئەم دەوڵەتە ەۆكارێكی گرنگ دەبێت بۆ تێكشكاندنی تیرۆریستانی داعش؟
- ئاشكرایە سەركردایەتی بارزانی شایستەی سەرنجدان و لەبەرچاوگرتنە، سەبارەت بەهەوڵەكانیشی بۆ سەربەخۆیی كوردستان، پێش هەمووشت ئەمە پێویستی بەوەیە چۆن 20 ساڵ پێش ئێستا بارزانی و تاڵەبانی بڕیاریاندا، دوژمنی سەرسەختی كورد لە ئێستادا حكومەتی بەغدایە، من وای دەبینم لە ئێستادا ئەو دوژمنانە هەر لەبەغدا بن، من بە چاوی خۆم نەمبینيوە، بەڵام بەپێی ئەو راپۆرتانەی لەم ماوەیە بڵاوكراونەتەوە، هەندێك كاری زۆر ناشرین و مەترسیدار كراوە كە ميلیشیای شیعەكان ئەنجامیانداوە، بۆیە پێشمەرگە ناچار بووە چەكدارانی ئەو ميلیشیانە دەستگیر بكات و رێگە نەدات لەسەر ئەو كارە خراپانە بەردەوام بن. ئەمە مانای ئەوەیە ەێشتاش كاربەدەستانی بەغدا دژی كوردن.
لێرەوە دەگەڕێمەوە بۆ ساڵی 2008 كاتێك جۆزیف بایدن كە ئێستا جێگری سەرۆكی ئەمەریكایە، ڕایگەیاند دەبێت عێراق بۆ سێ بەشی بەەێز دابەش بێت و هەریەك لەم شێ بەشە خاوەنی خۆبەڕێوەبەری خۆیان بن، چونكە ئەگەر بە ڕاستی عێراق كۆمارێكی فیدڕاڵی بێت، ئەوا دەبێت هەر یەكە لە كوردستان و بەشە شیعەكە و بەشە سوننەكەش خاوەنی خۆبەڕێوبەری خۆیان بن. ئەمەش وەك ئەمریكا، كە ویلایەتەكان خۆیان زۆرێك لە بڕیارەكانی پەیوەست بە خۆیان دەردەكەن، نەك حكومەتی مەركەزی. لەبەر ئەوە ئەگەر كۆمارێكی فیدڕاڵی ڕاستەقینە لە عێراق هەبوایە لێرە ئەوا رەنگە سەركەوتوو بوایە، بەڵام كۆمارێكی فیدڕاڵی ڕاستەقینە لە ئارادا نیيە و باوەڕیش وانیيە بێتە ئاراوە. بۆیە كە ئەمەش نەبوو، واتە دیسان كورد رووبەرووی ئەو ئازار و مەینەتیانە دەبنەوە كە ماوەی 400 ساڵ لەژێر دەستی عوسمانیەكان چەشتیان و پاشانیش رۆژئاوا لەسەر میراتی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی نەخشەی وڵاتگەلێكی جیاوازی داڕشت كە دەوڵەتێكی بۆ كوردستان لە خۆنەدەگرت، لەبەر ئەوە بینیمان لە حەفتاكان و هەشتاكانی سەدەی رابردوو تاوانی گەورە دەرهەق كورد كراوە و تەنانەت بەرەو هەزارەی نوێش كورد دووچاری ئەو ڕووداوانە بوونەوە، تاوەكو لە ساڵی 2003دا سەددام حوسێن لە دەسەڵات لادراو ئەمەش بەلای كەمەوە هەناسەیەكی ئاسوودەیی بە كورد بەخشی لەوەی لە دەستی ەێرشێكی دڵڕەقانەی دیكە ڕزگاریان بێت كە بەشێكی دانیشتووانەكەیان لە ناو دەبرد، لەبەر ئەوە باوەڕم وایە پێشنیارەكەی جۆزیف بایدنی جێگری سەرۆك وەڵامە بۆ كێشەكان و بە دڵنیاییەوە دروست بوونی دەوڵەتێك بۆ كوردستان چارەسەرەی ریشەییە بۆ كێشەكان.
*زۆرێك لە چاودێران باس لەوە دەكەن كە ئەگەر ئەمەریكا ئەم سیاسەتەی ئێستای خۆی نەگۆڕێت ئەوا بە چەشنی باشوری لوبنان عێراقیش دەكەوێتە ژێر كاریگەری ئێرانەوە، ئایا ئەمەریكا ئەم هەموو هەوڵ دەدات بۆ ئەوەی عێراق بكەوێتە ژێر دەستی ئێرانەوە؟
- كاتێك لە ساڵی 2003دا ئەمریكا هاتە عێراق و رژێمی بەعسی رووخاند، بەداخەوە جڵەوی حكومڕانی عێراقیدایە دەست سەركردە شیعەكان و بەوەش زەمانەتی ئەوەی كرد ئێران كاریگەریەك و دەستڕۆیشتویەكی زۆری هەبێت لە عێراقداو هەروەها هەر جۆرە شەراكەتێك یان هاوكاريیەكی لەگەڵ سوننەكاندا نەەێشت، دیارە كوردیش هەمیشە لەلایەن ئەو دوو گرووپەوە دوورخراونەتەوەو، پێشتر لەسەردەستی حزبی بەعس( كەوەك حزبێكی سوننە بووە) سەركوتكراون، لە ئێستاشدا ئەگەری ئەوە لە ئارادایە لەلایەن میلیشیا شیعەكانیشەوە دووچاری ئەو حاڵەتانە ببنەوە، ئەگەر هاتوو ئەو میلیشیا شیعانە بەرەو كوردستان بێن، پێم وایە حاڵی حازر ئەمەریكا ئەو شەڕەی دۆڕاندووەو عێراقیشی لەدەست داوە، لە ڕوانگەی ئەوەی عێراق نەبۆتە ئەو كۆمارە فیدڕاڵیەی زۆر كەس ئومێدی بۆ دەخواست، بە تایبەتی ئەو هاوپەیمانێتیەی كە لە ساڵی 2003 شەڕەكەیان كردو رژێمی سەدامیان لەناو برد.
* بە پێی رۆژنامەی تەلەگراف ئەمەریكا ڕێگری كردووە لە هەوڵی وڵاتانی كەنداو بۆ ئەوەی ڕاستەوخۆ چەك بنێرن بۆ هەرێمی كوردستان، تا چەند ئەمە ڕاستەو ئەگەر وایە بۆچی ئەمەریكا كارێكی لەم شێوەیە دەكات؟
- من ئاگاداری ئەوە نیم و ئەگەر ڕوویدا بێت ئەوا مایەی نائومێدیە بۆ من، بەڵام ئاگاداری ئەوە نیم حكومەتی ئەمەریكا فشاری خستبێتەسەر ەیچ هاوپەیمانێك تاوەكو كورد پڕچەك نەكەن، ەیوادارم ئەمە كەیسەكە نەبێت و ئومێد دەكەم ئەو وڵاتانەش ئەو هەنگاوە بنێن و كورد پڕچەك بكەن.
* عێراق وڵاتێكی تەواو دابەش بووە، ئایا عێراق وەك وڵاتێكی یەكگرتوو دەمێنێتەوە؟
- بۆ ئەوە دەبێت گۆڕانكاری دراماتیكی ڕووبدات، ئەگەر بەم شێوەیەی ئێستا بەردەوام بێت، ئەوا مەحاڵە عێراق كۆمارێكی یەكگرتووی فیدڕاڵی هەبێت كە هەر یەكێك لە سێ ناوچەكە خاوەنی ئەندازەیەك لە خۆبەڕێوبەری بن و ئازادی خۆیان هەبێت و خۆیان بڕیارە گەورەكانی پەیوەست بە خۆیان بدەن لەبارەی چۆنیەتی حكومڕانی كردنی خەڵكەكەیان.
* بە پێی هەندێ لە شیكەرەوەكان دابەشكردنی دەسەڵات و داهات لە عێراقدا بۆتە شتێكی مەحاڵ، بەو پێیە دابەش بوونی وڵاتەكە بۆتە شتێكی حەتمی، بۆچوونی ئێوە چيیە لەم بارەیەوە؟
- وەك ئەو هەلومەرجەی ئێستا لە ئارادایە، ئەوا وەك هاووڵاتیەكی ئاسایی ئەمەریكا و وەك كەسێك بەردەوام ئاگادار كرابێتمەوە لەوەی لێرە ڕوویدابێت پێم وانیيە لە سایەی ئەو سەركردایەتیەی ئێستا لە عێراقدا هەیە، ئەو دەرفەتە مابێت عێراق وەك وڵاتێكی یەكگرتوو و ببێتە كۆمارێكی فیدڕاڵی كە ئازادی تاكەكەسەكانی تێیدا فەراهەم بێت و هەر پێكهاتەیەك لە عێراقدا شایستەی ئەوەبن لێی بەەرەمەند بن.
* بۆچونێك هەیە كە پاراستنی یەكێتی عێراق بۆتە ئەركێكی مەحاڵ، ئەگەر ئەمە دۆخەكە بێت بۆچی ئەمەریكا پێداگیری دەكات لەسەر پاراستنی یەكپارچەیی خاكی ئەم وڵاتە؟
- لە سەرەتای دامەزراندنەوەی دەوڵەتی عێراق لەدوای ساڵی 2004 لە دابەشكردنی پۆستەكانی حكومڕانی و لەسەروەختی داڕشتنی دەستووریشدا، ئومێدەكە ئەوەبوو لە سەرەتای ساڵی 2004دا بە دابەش كردنی پۆستە حكومیەكان سەركەوتنی لێبكەوێتەوە، بەڵام ئەوە نەهاتەدی، لەو كاتەدا خواستێك هەبوو عێراق ببێتە كۆمارێكی فیدڕاڵی ڕاستەقینە بەڵام بووە وڵاتێك كە شیعە بە تەواوەتی تێیدا باڵادەست بوو. لە دەستوری ئەمەریكادا هەموو هاووڵاتیەك بەەرەمەندن لە ئازادی، ئێمە حكومڕانی یاسامان هەیە، نەك حكومڕانی كەسەكان، كاتێكیش حكومڕانی یاسا لە ئارادا دەبێت، هەموو كەس بەەرەمەندە لەو پارێزگاریەی لە یاسادا هاتووە. بەڵام ئەمە دۆخەكە نیيە لە عێراقداو ناشبینم ئەوە ڕووبدات، بەلای كەمەوە لە ئایندەداو لەو هەلومەرجەی ئێستا لە ئارادایە.
* ئایا كورد لە ئێتستادا كەیسێكی باوەرپێەێنەریان نیيە بۆ ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی بە تایبەتی دوای بڕینی بەشە بودجەكەیان لەلایە عێراقەوەو ئێستاش بێ متمانەیی و نائومێدیەكی قووڵ هەیە لە ئاست حكومەتی مەركەزی و هەرێمی كوردستاندا، ئایا بە بۆچوونی ئێوە دۆخەكە نەگەیشۆتە ئاستی ئەوەی چیتر جیاوازیەكانی نێوانیان قابیلی چارەسەر كردن نین و چیتر نەتوانرێت كەلێنی نێوانیان پڕ بكرێتەوە؟
- من باوەڕم وایە ئەگەر لە مێژوو بڕوانین، بە تایبەتی مێژووی سەدەی ڕابردوی ئەم ناوچەیەو بوونی كورد تێیدا، ئەوا هەرگیز كورد كاراكتەرێكی خراپ نەبوونەو هەرگیز دەستدرێژیكار نەبوون و هەرگیز كەسانێكیان نەكوشتووە لە پێناوی تۆڵەسەندنەوەدا یان لە پێناوی دەستكەوتدا، ەیچ كاتێك هەوڵی داگیركاری خاكی خەڵكانی دیكە یان ژیانی خەڵكانی دیكەیان نەداوە، لە ئێستادا یەك ملیۆن و هەشت سەد هەزار بۆ دوو ملیۆن كەس ئاوارە بوون و هانایان بۆ ئێرە ەێناوەو بڕیاریانداوە لە كوردستاندا بژین، لەبەر ئەوەی لێرە بە ئازادی و بە بێ ترسی سەركوتكردن دەژین، هەر بۆیە بەلای منەوە كاتێك لە مێژووی كوردستان دەڕوانیت كە لێبوردە بوون و ئەوانی دیكەیان لە خۆگرتووەو بونەتە پەنای ئارام لەم بەشەی عێراقدا، ئەوا بە دڵنیاییەوە مافی ئەوەیان هەیەو ئێمەش دەبێت دانی پێدا بنێین. خاڵی دووەم ئەوەیە كاتێك لەوە دەڕوانیت كە حكومەتی مەركەزی ئەو داهاتە نانێرێت بۆ درێژەدان بەو هەوڵانەی حكومەتی هەرێمی كوردستان خستونیەتەگەڕ، هەروەها كە دەبینین سوپای عێراق لە كاتی هەڵاتنیاندا لە گۆرەپانی شەڕدا ئەو چەكانە بەجێدهەێڵن، كە ئەمە خۆی لە خۆیدا پڕچەككردنی دوژمنەكانیان و دوژمنەكانی جیهانیشە، ئەوا پێم وایە كوردستان مافی خۆیەتی و شایستەی ئەوەن جیهان ڕێزیان لێ بگرێت و بواریان بدات ڕاپرسی ئەنجام بدەن لە پێناو سەربەخۆییدا.
* هەندێك كەس وێنایەكی ڕەش و تاریك بۆ ئایندەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەكێشن، بەلای كەمەوە ئایندەی نزیكی ئەم ناوچەیە، بەڵام بۆچونێكی دیكە پێی وایە سەرەڕای سەختی و ئاڵۆزی دۆخەكە نابێت دەستبەرداری ئومێد بین، لە نێوان ڕەشبینی وگەشبینیدا ئێوە چ تێڕوانینێكتان هەیە؟
- ئەگەر لەوەوە بڕوانین كە دامەزراوە داراییەكان و ژێرخانی دامەزراوە داراییەكان و ژێرخانی بازاڕ كە پێویستە هەر وڵاتێك هەیبێت بۆ ئەوەی لەم جیهانەدا بەردەوام بێت، ئەوا كوردستان توانای ئەوەی هەیە ئەم كارە ئەنجام بدات، ئەمە پێویستی بە سەركردایەتیەكی بێ ئەندازە باش هەیە، بە سەركردایەتیەكی ڕاستگۆ هەیە بۆ ئەوەی بتوانێت خۆبەڕێوبەری ڕێكبخات و خۆبەڕێوبەری دابمەزرێنێت، ئێوە دامەزراوەی داراییتان هەیە، سیستمی پەروەردەتان هەیە، هەروەها ماوەیەكی پێدەچێت تاوەكو بتوانرێت سەرجەم دامەزراوەكان، دامەزراوەی كارەبا و وزە و بازاڕی كاڵا دەرەكیەكان بنیات بنرێت. ئەمە قورسە، بەڵام باوەڕم وایە كورد دەتوانێت ئەم كارە بكات.
* لەدوماەی ئەم چاوپێكەتنەدا، گوڵان حەز دەكات دوا پەیامی خۆت بۆ خوێنەرانی باس بكەیت، ئایا دوا پەیامت چییە؟
- كاتێك من لە ئەنجومەنی نوێنەران بووم، زۆربەمان زانیاریەكی كەممان لە بارەی كوردستانەوە هەبوو، كاتێكیش شەڕی 2003 دەستی پێكرد ئێمە پتر سەرنجمان لەسەر بەغدا بوو ، كوردستان بە ئەندازەیەكی باش فەرامۆش كرابوو. بەڵام جارێكیان سەربازێكی گەنج هاتە لام كە لەگەڵ سوپادا بوو لەوێ و پێیووتم ئێمە بەو شێوەیە لە كورد ناڕوانین كە پێویستە، ئەوان كەسانێكی باشن و ئێمە لە كوردستان سەلامەتین و ەیچ ئەمەریكیەك لەكوردستان گیانی لە دەست نەداوەو ئومێد دەكەم تۆ یان كەسێكی دیكە گەشتێك بكەن و سەردانی هەولێر بكەن و خۆتان راستیەكان ببینن،
ئێمە لە ساڵی 2007 هاتین و چاومان بە بارزانی و تاڵەبانی كەوت كە لەو كاتەدا سەرۆك كۆماری عێراق بوو، لە میانەی ئەو سەردانەماندا هەموو ئەو كۆنگرێسمانانەی لەگەڵماندا بوون سەرسام بوون بەوەی لێرە لە كوردستان بینیمان، هەربۆیە كە گەڕاینەوە بۆ ئەمریكا كۆمەڵەی ئەمەریكی كوردیم رێكخست و گرووپێكی پشتیوانی لە ئەنجومەنی نوێنەراندا بۆ كوردستانی عێراق دروست بوو، لەو كاتەوە سەرسامی من بە كورد لە هەڵكشاندایە، لەبەرئەوە كاتێكیش لە ساڵی 2010دا وەك ئەندامی كۆنگرێس نەمامەوە، بەردەوام بووم لە پشتیوانی بۆ نەتەوەی كورد. لەبەر ئەوە ئومێدی من ئەوەیە كوردستان بەم زووانەو بە پشتیوانی نەتەوەكانی جیهان بتوانن مومارەسەی بەها كۆمەڵایەتی و كەلتوری خۆیان بكەن و ببنە خاوەنی سنووری مێژوویی خۆیان، كە لەو چوارچێوەیدا ئەم سنوورەدا بۆ هەزاران ساڵ ژیاون وەك شوێنێك كە بە نیشتیمان ناوزەدی بكەن، خۆیان حكومڕانی بكەن.