دوای هێرشی تیرۆریستان بۆ سەر چەند ناوچەیەكی هەرێمی كوردستان و دەربەدەر بوونی هەزاران هاووڵاتیی كوردی ئێزدی لە ترسی تیرۆریستان بۆ سەر چیای شەنگال و بەرپا كردنی كۆمەڵكوژی دەرهەق بە سەدان كەس لە ئێزیدییەكان، هەروەها مەترسیی داعش وەك دەوڵەتێكی تیرۆریست لە جیهاندا و شەڕی پێشمەرگە لەگەڵ گەورەترین دەوڵەتی تیرۆریستی لە جیهاندا، كەناڵی BBC لە بەرنامەی (Hard talk) میوانداریی بەڕێز مسرور بارزانی راوێژكاری ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێمی كوردستانی كرد. لە میانی ئەو پرسیارانەی لەم بەرنامەیەدا ئاراستەی بەڕێزیان كرا، بەڕێز مسرور بارزانی زۆر بە روونی هەڵوێستی هەرێمی كوردستانی بەرامبەر تیرۆرستانی داعش خستەڕوو، هەروەها داوای لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی كرد، هاوكاریی بە پەلە بگەیەننە ئاوارەكان و هاوكاریی هێزی پێشمەرگەی كوردستانیش بكەن بۆ ئەوەی لە شەڕی دژ بە تیرۆریستاندا سەركەوتوو بێت. ئەمەش دەقی دیدارەكەی (مسرور بارزانی)یە لەگەڵ بەرنامەی Hard talkی كەناڵی BBC.

*مسرور بارزانی لە هەولێرەوە بەخێر بێن بۆ Hard talk، تا چەند جێی سەرسوڕمانە، كە داعش بەم شێوەیە پێشڕەویی كرد؟
- لە راستیدا بۆ ئێمە گەشەی خێرای داعش لە دەسپێكی شەڕەكانیان لە سووریا و پەرەسەندیان بۆ رێكخراوێكی گەورەتر، جێی سەرسوڕمان بوو. ئێستا دەتوانم پێت بڵێم، كە لە راستیدا ئێمە رووبەڕووی دەوڵەتێكی تیرۆریستی دەبینەوە نەك تەنها رێكخراوێكی تیرۆریستی. ئەوان ئێستا ژمارەیان زیاتر بووە، ناوچەی زیاتریان كۆنترۆڵ كردووە و چەكی زیاتر و پێشكەوتووتریان كەوتۆتە دەست. شكست خواردنی سوپای سووریا و عێراق، دەسەڵات و هێزی زیاتری لەوە پێ بەخشین كە ئەمڕۆ ئێمە رووبەڕووی بووینەتەوە.

*وەك ئەوەی باست كرد، سوپای سووریا و عێراق تووشی شكست هاتن، بەڵام راستیی بابەتەكە ئەوەیە، كە هێزی كورد، پێشمەرگە، بە گوتەی پەیامنێری BBC (پۆڵ وۆد) لە مەخموور، كە ئێستا رزگارتان كردووە، خەڵك زۆر دەترسێ بگەڕێنەوە، چونكە بینییان هێزەكانی كورد بە خراپی شكاون؟
- وەك باسم كرد، ئەوان تەنها رێكخراوێك بوون، پاش بردنی ئەو هەموو چەك و تفاقەی سوپای عێراق و سوپای سووریا، بوونەتە رێكخراوێكی بەهێزتر. ئێستا لە رووی چەكی قورسەوە ئەوان لە پێشمەرگە باڵادەستترن، بە هۆی جۆری چەكەكانیانەوە كە دەستیان كەوتبوو، لە هەندێ شەڕگەدا پێشڕەوییان كرد بوو، تیرۆریستان توانیبوویان دەست به سەر هەندێ شار و شارۆچكەدا بگرن لە ناوچە دوورە دەستەكانی كوردستان، لەوانەش شنگال. پاش گەیشتنیان بەوێ، لە چەندین ناوچەی دیكەی كوردستانەوە هێرشەكانیان دەست پێ كرد و مەخموور و گوێڕیان داگیر كرد بوو، بەڵام پێشمەرگە توانی له شوێنی خۆیان رایانبگرێت و بەرەو دواوە پاشەكشەیان پێ بكات و بەشێك لەو شار و شارۆچكانە رزگار بكاتەوە. حاڵی حازر ئێمە لە شەڕێكی بەردەوامداین و لە چەندین میحوەردا شەڕ بەردەوامە. ئێمە 1050كم سنوورمان لەگەڵ داعش هەیە، بە هۆی دەستگرتنیان بەسەر چەك و تەقەمەنیی سوپای عێراق، زۆرینەی ئەو چەكانەیان هێناوەتە سەر سنوورەكانی ئێمە بۆ شەڕی پێشمەرگە، كێشەكە لەوەدایە كە پێشمەرگە هەمان جۆرە چەكی پێ نییە تا شەڕی ئەوانی پێ بكاتەوە.

*من لەبارەی ئەوەوە پرسیارت لێ دەكەم، بەڵام سەرەتا، هەروەك ئاماژەتان پێ دا، لە مانگی حوزەیرانەوە تیرۆریستان سەركەوتنی گەورەیان تۆمار كردووە و ئێستا سێیەكی خاكی عێراقیان به دەستەوەیە. ئیوەش وەك راوێژكاری ئەنجوومەنی ئاسایشی هەرێم زانیاریی پێویستتان لەبەر دەست نەبووە، هەروەك ئاماژەت پێ كرد، كە جێی سەرسوڕمان بوو بۆ ئێوە. ئایا نەدەبوو زانیاریی پێویستتان لەبەر دەست بوایە لەبارەی تواناكانی تیرۆریستانەوە؟
- ئێمە ئاگاداری نیەت و پلانەكانیان بووین و زانیاریی باشمان لەسەر داعش هەبوو لەو كاتەی هاتنە باشووری مووسڵەوە، هەر ئەوكات ئێمە حكوومەتی عێراقیمان لەوە ئاگادار كردەوه، كە داعش دەیەوێت بێتە ناو مووسڵەوە. به داخەوە بەغدا وەڵامی بۆ ئەو ئاگادار كردنەوەیەی ئێمە نەبوو، هاوكاری و هەماهەنگیی ئێمەیان نەویست تا ئەوكاتەی داعش داخڵی مووسڵ بوو. كاتێك داعش هاتنە ناو مووسڵەوە، ئەوەی بۆ ئێمە زیاتر مایەی سەرسوڕمان بوو، پێنج فیرقەی سوپای عێراق شوێن و چەكەكانیان بەجێ هێشت بۆ تیرۆریستان.

* بەڵام تەنها هەواڵگریی عێراق لە بەغدا شكستی نەهێنا، سەرۆك ئۆباما لە 9ی ئابدا گوتی: پێشكەوتن و پێشڕەویی داعش له ماوەی چەند مانگی رابردوودا زۆر زیاترە لەوەی كە دەزگاكانی هەواڵگریی ناوەوە و دەرەوەی عێراق پێشبینییان دەكرد، تەنانەت هەواڵگریی ئەمەریكاش سەركەوتوو نەبووە؟
- من ناڵێم ئەوە شكستە، بەڵام پێم وایە هەموو لایەك هێزی داعشیان بە كەمتر تەخمین كرد بوو. پێم وایە ئەوەی پێگە و توانای داعشی گۆڕی ئەوكاتە بوو، كە توانییان له ماوەی كەمتر لە 48 كاتژمێردا سەرجەم بارەگا و یەكەكانی سوپای عێراق له ناو مووسڵ و دەوروبەری نەهێڵن. ئەوەش توانای زیاتری پێ بەخشین و هیچ كەس پێشبینیی ئەو پێشڕەوییە خێرایەی داعشی لەوێ نەدەكرد.

*ئەمریكا چەك و تەقەمەنی و چەكی قورس دەداتە ئێوه، فەرەنساش ئامادەیی نیشان داوە بۆ پێدانی چەك، ئایا ئەمە بەسە، دواتر پێشمەرگە یا كورد دەتوانن عێراق رزگار بكەن؟
- هەموو ئەو شتانەی تا ئێستا بە دەستمان گەیشتوون بەس نین. هەندێك تەقەمەنی و چەكی سووكمان بەدەست گەیشتووە، بەڵام بەو جۆرە كاریگەر نین، كە ئێمە داوامان كردووە. بۆیە ئێمە هیوادارین چاو بەم بابەتەدا بخشێننەوە و چەكی قورس و كاریگەرتر بە پێشمەرگە بدرێت تا كاریگەرتر بێت لە شەڕی داعش و گەشبینین بە شكست پێهێنانی داعش.

*ئێوە دەزانن، كە (چاك هیگل) وەزیری بەرگریی ئەمریكا رایگەیاند، كە 130 سەربازیان راوێژ پێشكەش بە عێراقییەكان دەكەن بۆ رووبەڕوو بوونەوەی هەڕەشە و مەترسیی تیرۆریستان، بەڵام دووپاتی كردەوە، كە لەمە زیاتر هاوكاری پێشكەش ناكەن، كەواتە هیچ هێزێكی شەڕكەر نانێرن، ئایا پێتان وایە ئێوە به بێ هاوكاریی شەڕوانانی دەرەكی بە تەنیا دەتوانن شەڕەكە بكەن، ئێوە لەوە دڵنیان؟
- بەڵی، پێم وایە تا ئەوكاتەی هێرشی ئاسمانی بەردەوام دەبێت و ئەم هێرشانەی ئاسمانی فرەوانتر بكرێن بۆ لێدانی ئامانجە گرنگەكانی داعش و چەكی پێویستمان پێ بدرێت، دڵنیام لەوەی كە دەتوانین خۆمان ئەم كارە بكەین و پێویستمان بە سەرباز و هێزی زەمینی لە هیچ لایەكەوە نابێت. وەك باسم كرد پێویستمان بە سەرباز نییه، پێویستمان بە پڕچەك بوونە بە چەكی قورس لەگەڵ بەردەوامی بوونی هێرشی ئاسمانی.

*بۆچوونێكی دیكە هەیە كە ئەگەر كورد پڕچەك بكرێ ئەوە لە بەرژەوەندیی لایەنەكە لە عێراق له سەر حیسابی لایەنێكی دیكە، كاتێك ئەم پرسیارە ئاراستەی (فرێدریك لێیتن) ئەفسەری خانەنشینی هەواڵگری و ئەندامی دەستەی سەرۆكایەتیی ئەركانی سوپای ئەمەریكا كرا، گوتی: بە دڵنیاییەوە ئەمریكا پشتیوانیی لایەنی كورد دەكات، ئەمەش مەترسیدارە ئەگەر بە وریاییەوە مامەڵە نەكەین، ئەگەر هەستیار نەبین، ئەگەری زۆرە ببینە هۆكاری پارچە پارچە بوونی عێراق. ئەم نیگەرانییەش لە جێی خۆیدایە؟
- با لێرەدا خاڵێك روون بكەمەوە. لە راستیدا پێشمەرگە وەك بەشێك لە مەنزوومەی دیفاعیی عێراق، مەحرووم كرا بوون لە هەر جۆرە هاوكارییەكی سەربازیی عێراق، لە لایەكی دیكەوە پێشمەرگە ئەركی پاراستنی كوردستانی لەسەر شانە، بەڵام كاتێك دێتە سەر مافی پڕچەك كردن یا تەنانەت دابین كردنی مووچەی پێشمەرگه، حكوومەتی عێراق بە هیچ شێوەیەك ئەو هاوكاریانەی دابین نەدەكرد. مافی خۆمانە كە پڕچەك بكرێین تا بتوانین بەرگری لەم بەشەی كوردستان بكەین، لە راستیشدا بۆ هەر بڕیارێكی سیاسی كە كوردستان دابێتی یان بیەوێت بیدات، به هیچ شێوەیەك هێزی سەربازی بەكار ناهێنێت بۆ بەهێز كردنی ئەو بڕیارە.

*له پێناو كێدا شەڕ دەكەن، بۆ پاراستنی ئەو شەش ملیۆن و نیو كەسەیە، كە لە هەرێمدا دەژین یا بۆ بەرگری كردنە لە هەموو عێراق دژی تیرۆریستان، كامەیانە؟
- ئێمە لە جیاتی هەموو جیهان ئەم شەڕە دەكەین نەك تەنها بۆ عێراق. داعش رێكخراوێكە هیچ سنوورێك ناناسێت و باوەڕی بە هیچ مافێكی مرۆڤ نییه، رێز و حورمەتی بۆ هیچ پێكهاتەیەكی ئایینی و نەتەوەیی نییە. ئێستاش ئێمە لە كوردستان 2/1 ملیۆن ئاوارەمان هەیە، نزیكەی 250 هەزار پەنابەری سووریمان هەیە، زیاتر له دەیان هەزار پەنابەری مەسیحیمان هەیە، كە لە شوێنەكانی دیكەی عێراقەوە هەڵاتوون و هاتوونەتە كوردستان، دەیان هەزار ئاوارەی دیكەی عەرەبی سوننە و خەڵكی دیكەش پەنایان بۆ كوردستان هێناوە. هەموو ئەو خەڵكانە هاتوونەتە كوردستان تا هەست بە ئارامی و پارێزراوی بكەن، ئەرك و بەرپرسیارێتیی سەرشانی ئێمەیە هەموو ئەو خەڵكانە بپارێزین و هەرێمی كوردستان بپارێزین و بەشدار بین لە هێنانه ئارای دۆخێكی باشتر بۆ عێراق. وەك باسم كرد ئەمە شەڕێكە ئێمە له جیاتی هەموو ناوچەكە و دنیا دەیكەین.

*ئایا بۆ هەموو عێراقە؟
- بەڵێ بۆ هەموو عێراق

*ئێستا، كورد ناڕەزایی خۆی لە بەرامبەر مالیكی نەشاردۆتەوە و زۆر بە روونی دەریخستووە، له روانگەی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیشەوە، نووری مالیكی هۆكاری ناكۆكییەكانە، ئێستا سەرۆك كۆماری نوێی عێراق فوئاد مەعسووم، كە كوردە، كەسێكی نوێی لە هاوپەیمانیی مالیكی (حەیدەر عەبادی)ی راسپاردووە بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكوومەت. ئایا ئێوە بە تەواوەتی پێشوازیی لێ دەكەن، ئایا ئێوە وەكوو كورد دەتوانن لەگەڵ ئەو كەسەدا كار بكەن؟
- هیوادارم ئەمە گۆڕانێكی پۆزەتیڤ بێت لە عێراقدا. هیچ گرفتێكی شەخسی لە نێوان بەغدا و كوردستان یا لە نێوان هیچ كەسێكدا نییە.كێشەكە له ناو خودی سیستەمدایە لە عێراق. ئەگەر سەیری ئەوە بكەین كە لە رابردوودا لە عیراقدا رووی دا، سەرۆك وەزیرانی پێشوو دەستووری جێبەجێ نەكرد و زیاتر لە روانگەی بەرژەوەندی تاكە كەسی خۆیەوە مامەڵەی لەگەڵ ماددەكانی دەستووردا دەكرد. هەموو ئەو شتانەی بۆ كورد زۆر گرنگ بوون، لەوانە جێبەجێ كردنی ماددەی 140 لە ناوچە كوردستانییەكان و پڕچەك كردنی پێشمەرگە و ناردنی بودجەی هەرێمی كوردستان و یاسای نەوت و غاز، هەموو ئەم خاڵانە بە هەڵواسراوی مانەوە و ئەم ماددە دەستووریانە جێبەجێ نەكران. ئەوەش بووە هۆی ئاڵۆز بوونی پەیوەندیی نێوان بەغدا و هەولێر. بۆیە لە راستیدا كێشەكانمان لەگەڵ بەغدا شەخسی نین، لەگەڵ سیستەمەكە دایە. هیوادارین سیستەمێكی جیاوازتر لە بەغدا پەیڕەو بكرێت و باوەڕی بە شەراكەت هەبێت و هەموو پێكهاتەكان لە ناو حكوومەتی نوێ بن، بە شێوەیەكی سیستماتیك سوننە وەدەر نرا بوون و كورد پەراوێز خرا بوون. بۆیە ئەگەر سەرۆك وەزیرانی نوێ بە پلان و بەرنامەی نوێ و ئەجێندای نوێوە هەموو پێكهاتەكانی وڵات لەخۆ بگرێت و هاوپشكی لە دەسەڵاتی قبووڵ بكات و پابەند بێت بە دەستوور، پێم وایە ئایندەیەكی باشتر بۆ هەماهەنگی و هاوكاریی نێوان هەولێر و بەغدا دێته دی.

*ئەمە دەبێتە هۆی ئەوەی كورد لە هەرێمی كوردستان جەخت لە سەربەخۆیی نەكاتەوە؟
- مافی چارەی خۆنووسین بۆ كورد، مافێكی سروشتییە، خوا بە گەلی كوردی داوە و لەسەر چۆنیەتی پێشهاتەكانی ئایندە دەوەستێ. سەبارەت بەوەی كە ئایا هێشتا كورد بیر لە سەربەخۆیی دەكاتەوە، پێویستە بڵێم، هەموو كوردێك لە دڵی خۆیدا باوەڕی بەوە هەیە و دەیەوێت مافی چارەنووسی خۆی دیاری بكات و بڕیاری ئەوە بدات، كە دەیەوێت چۆن بژێت.

*مافی چارەی خۆنووسین، ئۆتۆنۆمی زۆر جیاوازن لە سەربەخۆیی تەواو، تۆ وەك كوڕی مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان، كە زۆر داوای لێ كراوە بەشداری لە حكوومەتی بنكه فرەواندا بكات، هەروەك مانگی تەمموز (جۆن كیری) داوای لێ كرد بوو، باوكت وەڵامی دابووەوە، دوای پێشهات و گۆڕانكارییەكانی عێراق گەلی كوردستان دەستبەرداری ئەم دەرفەتە نابێت، دەبێ گەلی كوردستان ئێستا بڕیار لە چارەنووسی خۆی بدات. بە بۆچوونی تۆ، باوكت یا تۆ دەتانەوێ لەگەڵ عێراقدا بمێننەوە یا بە تەواوەتی لە عێراق جیا ببنەوە و سەربەخۆیی رابگەیەنن؟
- با سەیری راستییەكان بكەین، ئێمە لە وڵاتێكداین، كە حكوومەتی عێراق كۆنترۆڵی هەموو وڵات ناكات. ئێستا ئێمە لەگەڵ داعش دراوسێین نەك لەگەڵ بەغدا. (1050)كم سنوورمان لەگەڵ داعش هەیە، ئێستا تەنگژە و ئاڵۆزیی شیعە و سوننە هەیە. حكوومەتی نوێی عێراق هێشتا پێك نەهاتووه، بۆیە دەبێ چاوەڕێ بین، كە دۆخەكە چۆن بەرەو ئایندەیەكی باشتر دەڕوات. ئێمە رازی بووین بەوەی بەشێك بین لەم وڵاتە، كە دەبێت بە گوێرەی دەستوور وڵاتێكی فیدراڵی و فرەیی بێـت. ئەگەر ئەم وڵاتە بۆ هەمووان بێت و هەموو لایەك هەست بە ئارامی و سەقامگیری و ئاسایش بكەن و تەنگژە و كێشەی نێوان سوننە و شیعە نەبێ، ئێمە وەكو كورد بە هیچ شێوەیەك نابینە بەشێك لە كێشەكان، ئەوە كورد نییە عێراقی پارچە پارچە كرد بێت، بەڵكوو ئەم وڵاتە له رووی عەمەلییەوە دابەش بووە بۆ سێ پارچە. ئەركی تایبەتی كوردستانه، كە هاووڵاتیانی خۆی و سنووری خۆی بپارێزێت، بزانین لە ئایندە چۆن دەبێت، دەبێ چاوەڕێ بین، ئایا بەغدا دەخوازێ سەركەوتوو بێت لەوەی كورد و سوننە لە حكوومەتی ئایندە لەخۆ بگرێ. ئەگەر نا ئەوا كورد ناتوانێ قبووڵی ئەوە بكات، كە داعش لەم وڵاتەدا هاوبەش بێت و ئەوكات كورد بڕیاری پێویست دەدات، كە چۆن خەڵك و خاكی كوردستان بپارێزێت.

*هەروەك باست كرد، بەغدا و لایەنەكانی دیكەی عێراق پێویستە عێراقێكی یەكگرتوو و سەرنج راكێش دروست بكەن، بەڵام راستیی بابەتەكە ئەوەیە، ئێوە له ناو هەرێمدا چەندین كارتان بە سەربەخۆیی كردووە، وەكو پرسی نەوت. چاوەڕێ دەكەن نەوت بە شێوەیەكی راستەوخۆ بە وڵاتانی دیكە بفرۆشن لە رێی بۆڕیی توركیاوە و چەندین گرێبەستتان لەگەڵ كۆمپانیا و بازرگانەكاندا ئیمزا كردووە. ئەمریكا گوشار لە ئێوە دەكات، كە ئەم كارە نەكەن و گوشار لە كۆمپانیاكان دەكات، كە راستەوخۆ نەوت لە ئێوە نەكڕن و ئەم كارە لە رێی بەغداوە بكەن؟
- هەرێمی كوردستان هیچ شتێكی لە دەرەوەی دەستوور نەكردووە، لە دەستووردا به روونی هاتووه، كە چۆن مامەڵە لەگەڵ نەوت و غازدا دەكرێت، كێڵگەكانی كۆنی نەوت له لایەن حكوومەتی فیدراڵەوە بە هەماهەنگی لەگەڵ هەرێمەكاندا ئیدارە دەكرێت، هەموو كێڵگە نوێیەكانیش لە لایەن حكوومەتی هەرێمەوە كۆنترۆڵ و ئیدارە دەكرێن بە هەماهەنگی لەگەڵ حكوومەتی فیدراڵ. حكوومەتی فیدراڵ ئامادە نەبوو بێتە پێشەوە لەگەڵمان بۆ چارەسەر كردنی ئەم گرفتانە. دەمەوێ ئاماژە بەوەش بكەم تا ئێستا عێراق هیچ یاسایەكی نییە تا بگوترێ كوردستان كاری یاسایی كردووە یا نا. تا ئێستا یاسا كۆنەكانی رژێمی پێشووتر لە عێراق لەم رووەوە كاریان پێ دەكرێت. عێراق هیچ یاسایەكی نییە تا حكوومەتی هەرێمی كوردستان تۆمەتبار بكات بەوەی كاری نایاسایی كرد بێت. بە گوێرەی دەستوور هەر كارێك حكوومەتی هەرێمی كوردستان بیكات لەگەڵ هێڵە گشتییەكانی دەستوور یەكیان گرتۆتەوە. لە رووی ئاسایش و كاری پێشمەرگەوە هەر شتێك حكوومەتی هەرێمی كوردستان بیكات بە گوێرەی ئەو دەسەڵاتانە بووە كە لە دەستووردا هاتوون. به داخەوە هەموو ئەو سەركەوتنانەی ئێمە لە كوردستان به دەستمان هێناون، نەبوونە مایەی ئەوەی بەغدا پشتیوانی لە كوردستان بكات. لە راستیدا دەیانویست كوردستان لە جێی خۆیدا بمێنێ، چونكە ئەوان نەیاندەتوانی وەك كوردستان سەركەوتوو بن.

*هەروەك دەزانن، كە راستیی ئەم بابەتە ئەوەیە، كە گەورەترین پشتگیری ئێوه، گەورەترین هاوپەیمانی ئێوە ویلایەتە یەكگرتووەكانە و به روونی پێداگیری لە مانەوەتان دەكات له ناو عێراقێكی یەكگرتوودا، بۆ نموونە 24ی تەمموز یاریدەدەری وەزیری دەرەوەی ئەمریكا (برێت ماككۆرك) گوتی: باشترین رێگە بۆ هەرێمی كوردستان ئەوەیە كە له چوارچێوەی دەستووری عێراقدا بمێنێتەوە؟
- لە دەستووردا به روونی هاتووە، كە جێبەجی كردنی ئەم دەستوورە زامنی یەكگرتوویی وڵاتە، رێز لە دەستوور نەگیراوە و وەكوو خۆی جێبەجێ نەكراوە. بۆیە كوردستان مافی خۆیەتی هەر بڕیارێكی پێویست بدات، كە بۆ خەڵكی كوردستان گونجاو بێت، لەگەڵ ئەمەشدا ئێستا چووینە قۆناغی باشی چارەسەری تیۆری بۆ كێشەكانی عێراق. چەندین كێشەی جددی هەن، كە دەبێت چارەسەر بكرێن و بڕیاری ئازایانە دەربكرێت، متمانە لە نێوان پێكهاتە جیاجیاكان نەماوە و باوەڕیان بە یەكتر نییە، هەموو لایەك لە لایەنەكەی دیكە دەترسێت بەوەی پەراوێزی بخات یا تۆڵەی لێ بكاتەوە. بۆیە هەر كەسێك بیەوێت چارەسەری یەكجاری بۆ عێراق بدۆزێتەوە، دەبێت بە جددی لەگەڵ هەموو پێكهاتەكان، سوننە و كورد و شیعه، قسە بكەن تا بزاندرێت خاڵی هاوبەش و شێوەی پێكەوه ژیانێكی مورتاح لەگەڵ یەكدی چۆنە. ئیدی ئەم شێوە پێكەوه ژیانە لەسەر بنەمای فیدراڵیی تەواو یا كۆنفیدراڵی یا جیابوونەوەی تەواو بێت. هەر جۆرە چارەسەرییەكی تیۆری نابێتە هۆی دۆزینەوەی چارەسەر بۆ كێشەكان، بەڵكوو بە پێچەوانەوە زیاتر ئاڵۆزی دەكەن.

*ئێستا هەموو ئەو كێشانەتان له ناو عێراقدا هەیە، بەڵام لە هەمووی گرنگتر تەنگژەی مرۆییە، هەر وەك باستان كرد ئێوە پەنای خەڵكێكی زۆرتان داوە، كە بە هۆی توندوتیژی و چەوساندنەوەی تیرۆریستانەوە ئاوارە بوون، ئێوە سەرچاوەی كەمتان هەیە بۆ هاوكاری كردنیان، گوێمان لە چیرۆكی كارەساتبار بووە بە تایبەت ئەو ئێزدیانەی كە لەبەر توندوتیژی و تیرۆر هەڵاتوون، دەتوانی چی بڵێی لەبارەی تەنگژەی ئەو هەزاران كەسەی لەسەر چیاكە گەمارۆ دراون؟
- هەزاران لەو خێزانانەی توانیویانە لە دەست تیرۆریستان هەڵبێن، گەیشتوونەتە سەر چیاكە و لە لایەن چەند یەكەیەكی پێشمەرگەوە دەپارێزرێن، كە لە ناوچەكەدا لەگەڵ خەڵكەكە مابوونەوە. لە راستیدا پێشمەرگە توانیبووی تیرۆریستانی داعش بوەستێنێ بەوەی بە دوای خەڵكەكەوە لە سەر چیادا نەبن. هەموو ئەو خەڵكە گرفتی نەبوونی خۆراك و ئاویان هەبوو، سوپاس بۆ ئەمریكا كە پێداویستی خۆراك و ئاویان گەیاندە ئەو خەڵكە، دواتریش بەریتانیا بە هەمان شێوە لەم هاوكارییەدا بەشدار بوون. هەندێ لە وڵاتانی دیكەی ئەوروپاش بەشدار بوون لە گەیاندنی هاوكاری بۆ سەر چیای شنگال، گرفتەكە تەنها ئەوە نییە، كە خەڵكێكی زۆر له سەر چیاكەن، بەڵكوو چەند شارۆچكە و گوندێكی دەوروبەری شنگال ماون و لە لایەن داعشەوە چواردەوریان گیراوە و هەڕەشەی جددیی لەناو بردنیان لێ دەكرێت. ئێستا پێویستییەكی یەكجار زۆر هەیە تا هاوكاری مرۆیی بگەیەنرێتە ئەو خەڵكە و بۆ ناوچەیەكی ئارامتر بگوازرێنەوە، كە لە شارۆچكە و گوندەكانی سنووری شنگالن. لە راستیدا لە شارۆچكە و گوندەكانی نزیك مووسڵ هەزاران خێزانی مەسیحی پەنایان بۆ كوردستان هێناوه، تاكوو لە ژیانێكی ئارامتر و پارێزراوتر بژین. بۆیە بەرپرسیارێتیی سەرشانمانە هێندەی پێمان دەكرێت داعش بوەستێنین، بەڵام بە دڵنیاییەوە پێویستیمان بە هاوكاریی مرۆیی هەیە بۆ ئەم پەنابەرانە و پێویستیمان بە هاوكاریی سەربازی هەیە تا نەهێڵین داعش پێشڕەویی زیاتر بكات.

*دوایین پرسیار و بە كورتی، پرسی داعش، تەنگژەی سیاسیی لە بەغدا و تەنگژەی مرۆیی، ئەو عێراقەی، كە هەموومان دەیناسین دەتوانێت بمێنێتەوە؟
- هیوادارم بە جۆرێك لە جۆرەكان بمێنێتەوە، چونكە هەر جۆرە شكستێك لە سەر دەستی داعش لە عێراق كارەساتی گەورە بە دوای خۆیدا دەهێنێ و گرفت و كێشەی گەورەتر بۆ ناوچەكە و جیهان دروست دەكات.داعش رێكخراوێكی تیرۆریستییە، كە هەزاران تیرۆریستی بیانی بە لای خۆیدا راكێشاوە لە چەندین ناوچەی جیاجیای دنیاوە. دیارە ئەم تیرۆریستانەش لێرە لە عێراقدا نامێننەوە و بەهێزتر دەبن و دەگەڕێنەوە ئەو وڵاتانە، ئەگەر لە عێراق سەربكەون ئەوا دەبنە كێشەیەكی گەورەتر بۆ دنیا.