مەحمود محەمەدئەندامی مەكتەبی سیاسیی پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ گوڵان:بۆ ئەم قۆناغە یەكڕیزی نێو ماڵی كورد زامنی مافی بڕیاردانی چارەنووسە
April 24, 2014
دیمانەی تایبەت
سەبارەت بە گرنگی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان و هەڵبژاردنەكانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، بەڕێز مەحمود محەمەد ئەندامی مەكتەبی سیاسیی پارتی دیموكراتی كوردستان و بەرپرسی دەزگای رۆشنبیری و راگەیاندنی پارتی دیموكراتی كوردستان لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ گۆڤاری گوڵان، ئەم هەڵبژاردنانە بە هەڵبژاردنی چارەنووسساز لە قۆناغێكی هەستیار ئاماژە پێدەكات و جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە پارتی دیموكراتی كوردستان لەسەر ئاستی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان ئامانجی حكومڕانی باش و سەقامگیری كوردستانە، لەسەر ئاستی عێراقیش دوای ئەم هەڵبژاردنانە دەردەكەوێت، ئایا ئەقڵیەتی دەسەڵات بەدەستانی بەغدا گۆڕانی بەسەردا دێت یان نە، بۆیە ئەگەر گۆرانكاری بەسەردا نەیەت، ئەوا هەموو ئەگەرەكان كراوەن بە راگەیاندنی دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستانەوە.گرنگی ئەم هەڵبژاردنە
ئێستا بەرەو دوو هەڵبژاردنی گرنگ و چارەنووسساز هەنگاو هەڵدەگرین، دیارە بۆ هەر قۆناغێك كۆمەڵێك پێویستیی و هەوڵدان بۆ چۆنیەتی رێكخستنەوەی وڵات و دامەزراندنی دامودەزگای نوێ دێتەئاراوە، ئەم قۆناغەی ئێستاشمان قۆناغێكی زۆر هەستیارە، یەكەم لە رووی ناوخۆیی، دووەمیش لە رووی دەوروبەرەوە، هەستیارییەكە لەوەدایە كە عێراق لە دۆخێكی ناسەقامگیردایە، بە شێوەیەكی گشتیش پێوەندی عێراق لەگەڵ دەوروبەری رێكوپێك نییە، ئەمەش نیگەرانی زۆری لای ئەوانەی كە لە سیاسەت و واتاو چەمكەكانی پێوەندییەكان تێدەگەن دروست كردووە، لە لایەكی دیكەوە بۆ ناوخودی خۆمان و بۆ رێكخستنەوەی ناو ماڵی كوردستانیی گرنگییەكی زیاتری هەیە، بەوەی ئێمە پێویستمان بەوەیە بۆ ئەم چەند ساڵەی داهاتوو تەبایی و یەكڕیزی ناو ماڵی كوردی پارێزراو بێت، ئەوەش بەوە دەكرێت خەڵكی كوردستان بڕیاری دابێت نوێنەرانی خۆی لە ئەنجومەنی پارێزگاكان و نوێنەرانی خۆی لەسەر ئاستی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دیاری بكات.
هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق
سەبارەت بە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، گرنگییەكەی لەوەدایە ژمارەیەك پەرلەمانتار، ژمارەیەك خەڵكی بە توانای خۆمان، رەوانەی بەغدا بكەین، بۆ ئەوەی بتوانن لەم قۆناغە هەستیارەی كە دەمانەوێت عێراق بە شێوازێكی نوێ بونیاد بنرێتەوەو هەموو لایەنەكانی بونیاد نانەوە بە شێوازی نوێ و سەردەمیانە بێت، دووربكەوینەوە لەو تێڕوانین و لەو تێگەیشتنانەی كە لە ماوەی رابردوودا بۆ چۆنیەتی بونیادنانی دامودەزگاكان هەبوون، دووریش بكەوینەوە لەو راڤەكردنە بێ مانایانەی كە عادەتەن بە ویستی خۆیان كردویانەو یان ئینتیقائیانە راڤەیان بۆ هەندێك ماددەی دەستووری كردووە. بۆ ئەمەش پێویستمان بەوەیە یەكڕیزی ناو ماڵی كورد بپارێزین بۆ ئەوەی هێزو توانای هەموو كوردستانیەكان بۆ ئەوە بێت بتوانین سەنگێك بدەین بە ناوخۆی كوردستان و ئەو سەنگە لە پێوەندییە نێو دەوڵەتیەكانداو لە پێوەندییە هەرێمایەتیەكانمان لە ناوچەكەدا هێزێك بداتە كورد تا بتوانرێت بە شێوازێك گفتوگۆ لەگەڵ ئەو خەڵكانەدا بكات كە یەكڕیزی پێوە دیار بێت، هەروەها بتوانێت ئەوەی كە دەیەوێت لەگەڵ لایەنی عێراقی و لەگەڵ لایەنەكانی تریش باسی بكات و حسابێكی سەردەمیانە بۆ ئەم دۆخە بكرێت.
هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان
بۆ هەڵبژاردنی پارێزگاكانیش ئەوەی بە لامانەوە گرنگە خەڵكی كوردستان پتر جەخت لەسەر ئەوە بكەنەوە دەنگ بە خزمەتگوزاری زیاتر بدەن، دەنگ بەو كەسانەو بەو لایەنە بدەن كە ئارامی و ئاساییشی بۆ دابین كردون، بێگومان دەنگ بەو لایەنە دەدەن كە لە خەمی بەرەو پێشبردنی بوارە جیا جیاكانی ژیانی كۆمەڵگەی كوردستانیدایە چ لە بواری ئابووری یان لە بوارەكانی ئاوەدانكردنەوە و پەروەردەو تەندروستی و رۆشنبیری و بواری پەرەپێدانی ئازادییەكان و بونیادنانەوەی تاكی كوردی لەسەر بناغەی لێهاتوویی، هەروەها بونیادنانەوەی ژێرخانی ئابووری وڵاتەكەمان بە شێوازێك بێت خەڵكی كوردستان بە خۆشگوزەرانیەوە تێیدا بژیێ. بۆ ئەمەش ئومێد دەكەین كە خەڵكی سلێمانی و گەرمیان ئەو كارە باشانەی كە لە هەولێر و دهۆك كراون لەبەرچاویان بێت، بە تەئكید ئەمە بەرهەمی عەقڵێكە كە ئەم هەموو ئاوەدانیەی ئەم دوو پارێزگایە بە وجود بهێنێت، دەبێت دەسەڵاتێك لە گەرمیان و سلێمانیشدا هەبێت تاوەكو بتوانین بە هەمان ئەو ئەقڵیەتەی ئەو ئاوەدانكردنەوە باش و سەردەمیانە لە هەولێر و دهۆك كراوە لە پارێزگای سلێمانی و گەرمیانیش ئەنجام بدرێت، ئەویش بەوە دەكرێت كە خەڵكی هەردوو پارێزگای سلێمانی و خەڵكی ناوچەی گەرمیان قەناعەت بەوە بهێنن كە پارتی دیموكراتی كوردستان بتوانێت بەشداری بكات لە دەسەڵاتی پارێزگای سلێمانی و ناوچەی گەرمیان و هەروەها بتوانێت بەشداری بكات لە بڕیاردان بۆ ئاوەدانكردنەوەو گەشەپێدانی ئابووری. لەبەر ئەوەیە خەڵكانێكی زۆر لەو پارێزگایەدا قوربانی یەكجار زۆریان بۆ خاتری كوردایەتی داوە چ ئەوانەی گەرمیان كە ئەو هەموو ئەنفالەی تێدا ئەنجام دراوە چ ئەوانەی هەڵەبجە بەو هەموو كیمیاباران و هەروەها ئەنفالەكانی كە لە شوێنەكانی تری ئەو ناوچانە كراون یان ئەو وێرانكارییانەی لە قەزاو ناحیەكان و لە گوندەكاندا كراون بتوانین لە خزمەتی ئەو خەڵكانەدا بین و ئاوەدانكردنەوەی زیاتریان بۆ بگەیەنرێتە ئەوێ و هەروەها بە شێوازێك بێت كە هەموو ئارامی و سەقامگیرییەك لەوێش بەرقەراربێت وەك چۆن لە هەولێر و دهۆك بەرقەراربووە، خەڵك و ئێمەیش بتوانین خزمەتی ئەو شوێنانەش بكەین..
بەرنامەی پارتی دیموكراتی كوردستان
بۆ پارێزگای هەڵەبجە
بڕیاری جەنابی سەرۆك بارزانی بۆ بە پارێزگابوونی هەڵەبجە تازە نییە، بەڵكو لە ساڵی 1999 بەدواوە هەم جەنابی سەرۆك و هەم پارتی دیموكراتی كوردستان لەگەڵ ئەوەدا بوون هەڵەبجە بكرێتە پارێزگا بۆ ئەوەی لە رێی بە پارێزگابوونیەوە جوانتر و باشتر خزمەتی خەڵكەكەی بكرێت، ئەگەر ناوی لێ بنێن قەرەبوو، ئەوە بە پارێزگابوونی هەڵەبجە قەربوویەكی بچووك بێت بۆ ئەو هەموو نەهامەتیانەی بەسەر ئەو خەڵكەدا هاتووە، بۆ ئەوەی ئاوەدانكردنەوەو گەشەسەندنی زیاتر لە رووی ئابووری و گشت خزمەتگوزارییەكانەوە دابین بكرێت، هەڵەبجە لای ئێمە گەورەیەو ناوێكە پیرۆزییەكی تێدا دەبینین، پێویستە ببێت بە پارێزگا تا بتوانرێت ئەم ناوە گەورەو پیرۆزەی كە هەیەتی بپارێزرێت، بەرنامەمان بۆ هەڵەبجە ئاوەدانكردنەوەی زیاترە لە بوارەكانی تەندروستی و پەروەردە، هەروەها لە بواری كشتوكاڵی كە ناوچەیەكی كشتیاری بەربڵاو و فراوانە، هەروەها لە رووی گەشتوگوزارییەوە ناوچەیەكی دیاریكراوە كە پێویستە گەشتیاری تێیدا پەرەی پێ بدرێت، تا لەو بوارەشدا گەشەسەندو بێت، خەڵكی ئەوێ هەست بكەن كە بەشدارن لە بەڕێوەبردندا، هەوڵیش بدرێت ئەم پارێزگایە بە شێوازێكی نوێی سەردەمیانە بونیاد بنرێتەوە، بە شێوازێكی وا كە هەموو خەڵكی هەڵەبجەو دەوروبەری لێی رازی بن.
ئاییندەی عێراق
ئاییندەی عێراق رۆشن نابینم، لەبەر ئەوەی لەم چەند ساڵەی رابردو دەسەڵات بەدەستانی بەغدا سەلماندیان كە لەگەڵ یەكڕیزی نیشتمانی عێراقدا نین، تەنانەت لەگەڵ پاراستنی یەكێتی خاكی عێراقیشدا نین، بۆیە رەفتارەكانیان رەفتارێكە دژ بە بەرژەوەندییەكانی گشتی عێراق و دژ بە دەستوورە، ئەوان بە عەقڵیەتێك دێن مامەڵە لەگەڵ ماددە دەستوورییەكان دەكەن كە هیچ گونجانێكی لەگەڵ واقیعی ئێستای عێراق تێدا نییە و لەگەڵ دوا گۆڕانكارییەكان و لەگەڵ تێگەیشتنی خەڵكیشدا نییە، ئەم ناتێگەیشتنە بەس لەگەڵ كوردستان نییە، بەڵكو لەگەڵ پێكهاتەكانی دیكەی عێراقیش ئەم ناتێگەیشتنە هەیە. بۆیە ئەگەر بێت و عێراق بكەوێتەوە بەر دەستی ئەو كەسانەی ئەو عەقڵیەتەیان هەیە كە هەمان عەقڵیەتی رژێمەكانی پێشووە بۆ بەڕێوەبردنی وڵات، بە دڵنیاییەوە وڵات بەم شێوازە نامێنێتەوە، خەڵكی كوردستان بەرگەو قبوڵی ئەوە ناكات وەك جاران بەڕێوە بچێت، بۆ ئەمەش دەبێت هەموو ئەگەرەكان كراوە بن لە حاڵەتێكدا گەر دەسەڵاتدارانی ئێستای بەغدا لە خەمی یەكپارچەیی عێراقدا نەبن، هەموو ئەگەرێك پێویستە لەبەرچاو بگیرێت، سەربەخۆیی كوردستان مافێكی رەوای ئێمەیە و كەسێك نییە پێمان بدات، لە ساڵی 2003 ئەوەمان هەڵبژارد كە بە شێوازی فیدراڵی لەگەڵ عێراق بمێنینەوە، لە كاتێكدا لە ساڵی 1991ـەوە ئێمە سەربەخۆ بووین و بەشێك نەبووین لە عێراق، هەموو شتێكمان لەگەڵ عێراق جودا بوو، كاتێ ئەو بژاردەیەمان هەڵبژارد بۆ ئەوەمان بوو پێكەوە بژین بە هەبوونی ماف و ئازادییەكانمان پێكەوە بژین بە هەبوونی ئەو فەزایەی كە دەبێ چۆن وڵاتی خۆمان بونیاد بنرێتەوەو پێشی بخەین بەو شێوازە لەگەڵیان بژین، نەك ئەوان هەر بە عەقڵیەتی رژێمەكانی پێشوو هەموو شتێك بەسەر ئێمەدا بسەپێننەوە، بۆیە بە دڵنیاییەوە هەموو ئەگەرەكان كراوەیە لەبەردەم داهاتوودا.