رایەڵی سەرەكی نێوان هەرێمی كوردستان و عێراق تەنیا دەستووری عێراقە، ئێستا نەك ئەو دەستوورە پێشێل دەكرێت، بەڵكو بەغدا شەڕی بژێوی و مووچەی لەگەڵ هەرێمی كوردستان راگەیاندووە، هەتا ئێستا حكومەتی هەرێمی كوردستان لە هەوڵی ئەوەدایە كە بە دیالۆگ ئەم كێشانە چارەسەر بكات، بەڵام حكومەتی عیراق ئاراستەیەكی دیكەی گرتووە و بڕوای بەدابەشكردنی دەسەڵات و داهات نییە، ئەمەش مانای ئەوەیە نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی عیراق خەریكە ئەو كۆڵەگانەی دەوڵەتی فیدرالی عیراقی لەسەر بونیادبنرێت هەموویان تێكدەشكێنێت و بەرەو ئاراستەی دەوڵەتێكی سادەی سەنترالی هەنگاو هەڵدەگرێت، سەبارەت بەم لایەنە بۆ وردەكاری رەفتار و هەنگاوەكانی سەرۆك وەزیرانی عیراق، پەیامنێری گوڵان سەردانی بەغدای كرد و لەسەر وردەكاری ئەم رووداوانە ئەم دیمانە تایبەتەی لەگەڵ بەڕێز دیندار دۆسكی وەزیری كۆچ و كۆچبەرانی حكومەتی عێراقی فیدرال سازداو بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی گوڵانی دایەوە.گوڵان ـــ بەغدا

* سەرەتا دەمەوێت لەو خاڵەوە دەست پێبكەین ئایا بۆچی بارودۆخی عێراق گەیشتۆتە ئەم ئاستە بەگشتی و هەروەها بۆچی كێشەكانی نێوان هەرێم و بەغدا گەیشتۆتە ئەم بنبەستە؟
- كێشەكانی عێراق زۆر قوڵ و ئاڵۆزن، ئەوجا لەبەر ئەوەی ئێمەش وەك هەرێمی كوردستان بەشێكین لە عێراق، ئەوا بارودۆخی عێراق بەهەردوو حاڵەتی ئەرێنی و نەرێنی كاریگەری لەسەر رەوشی هەرێمی كوردستان دەبێت و رەنگدانەوەشی لەسەر پێوەندییەكانی نێوان بەغدا و هەرێم دەبێت، ئەمە بێجگە لەوەی هەرێمی كوردستان خۆیشی كێشەی لەگەڵ بەغدا هەیە و كێشەكانیش كۆنن و تەنیا هی ئەمساڵ نین، ساڵانی پێشتریش كێشەمان لەگەڵ بەغدا هەبووە، ئەگەر باسی كێشەی نەناردنی بودجەی ئەمساڵی عیراق بكەین و نەناردنی بودجە بۆ هەرێمی كوردستانیش بكەین، بێجگە لە كۆمەڵێك كێشە كە پێشتریش لەسەر بودجە هەمان بووە، ئەوا ئێستا كێشەی دەرهێنان و هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستانیش هەیە بەوەی هەرێمی كوردستان بەپێی ئەو دەسەڵاتانەی لە دەستووری عێراقدا پێی دراوە ئەو كارانەی ئەنجامداوە و ئێستا حكومەتی عێراق نایسەلمێنێت، نەسەلماندنی ئەم مافە دەستوورییەی هەرێمی كوردستانیش لەلایەن حكومەتی فیدرالیەوە ترسێكە لەوەی دوای ئەوەی هەرێمی كوردستان بەخۆی نەوت هەناردەی دەرەوە دەكات ئەوا ژێرخانێكی پتەوی ئابووری بۆ هەرێم دروست دەبێت و دەبێتە بناخەیەك بۆ ئەوەی هەرێمی كوردستان بیر لە هەنگاوی دیكە یان دامەزراندنی دەوڵەت بكاتەوە، لەلایەكی دیكە ئەوەی كێشەكەی گەیاندۆتە حاڵەتی جۆرێك لە بن بەست ئەوەیە، ئەو سیاسەتمەدارانەی ئێستا لە حكومەتی فیدرالی بەرپرسن هەتا ئێستاش بە ئەقڵیەتی سەنترالی بیر دەكەنەوە و لەناو حكومەتی فیدرالی وەك حكومەتی سەنترالی رەفتار دەكەن، هەربۆیە ئێستا لە هەوڵی ئەوەدان یاسای پارێزگاكان هەموار بكەن، لەبەر ئەوەی ئێستا پارێزگاكان جۆرێك لە دەسەڵاتی لامەركەزیان هەیە، ئەوان پێیانوایە دەسەڵاتی پارێزگاكان زۆرە و حكومەتی فیدرالی لاواز كردووە، بۆیە لە هەوڵی ئەوەدان هەندێك دەسەڵات لە پارێزگاكانیش وەربگرنەوە، ئەمەش مانای ئەوەیە حكومەت لە فیدرالیەوە بگێڕنەوە بۆ سەنترالی، ئەمە لەگەڵ ئەوەی خۆشیان باش دەزانن كە لەدەستووردا هاتووە بەوەی پێویستە لە بونیادنانەوەی عیراقی نوێدا پێویستە دەسەڵات زیاتر بەرەو بەهێزكردنی لامەركەزییەت بچێت، نەك بگەڕێینەوە بۆ مەركەزیەت یان حكومەتی سەنتراڵی، ئەوجا ئەگەر لەم راستەوە سەیری كێشەكانی هەرێم لەگەڵ بەغدا بكەین، ئەوا دەبینین حكومەتی فیدرالی بەغدا دەیەوێت وەك حكومەتێكی سەنترالی هەژموونی خۆی بەسەر پارێزگاكان و هەرێمی كوردستانیشدا فەرز بكات، بێگومان هەرێمی كوردستانیش ئەمە قبوڵ ناكات، لەدەرەوەی ئەمەش گوشاری دەرەكی لەسەر دەوڵەتانی ئیقلیمی میحوەر هەیە وەك میحوەری ئیران، توركیا، سعودیە، ئەوجا لەبەر ئەوەی ئەمە وەزعی عێراقە لەهاوكێشە سیاسییەكەدا و كوردیش بەشێكە لەعیراق، ئەوا هەر چۆنێك بێت، كاریگەریی لەسەر ئێمەش دەبێت.
* بەڕێزت باسی فەرزكردنی هەژموونت كرد، بەڵام ئەوەی تێبینی دەكرێت، ئێستا سوننە پەراوێزخراوە، مالیكی لە هەوڵی ئەوەدایە كوردیش پەراوێز بخات، ئایا ئەمە دەچێتە سەر؟
- لە عێراقدا سێ پێكهاتەی سەرەكی هەیە كە ئەوانیش (كورد و شیعە و سوننە)ن، ئێمە وەك كورد دژی هەموو جۆرە پەراوێز خستنێكین ئەوجا ئەو پەراوێز خستنە سوننە بێت یان تەنانەت پێكهاتەیەكی ناو شیعەش بێت، لە دروستكردنی هاوپەیمانیشمان لەگەڵ یەكێك لە پێكهاتەكان، هەرگیز لەسەر ئەو بنەمایە هاوپەیمانی ناكەین، بۆ نموونە هاوپەیمانی لەگەڵ شیعە بكەین بۆ پەراوێزخستنی سوننە، یان ئێستا كە كێشەمان لەگەڵ لایەنێكی سیاسیی ناو پێكهاتەی شیعە هەیە هاوپەیمانی لەگەڵ سوننە بكەین بۆ پەراوێزخستنی شیعە، لەبەر ئەوەی ئەگەر ئێمە وەك كورد كێشەمان هەبێت، كێشەمان لەگەڵ پێكهاتەیەكی دیاریكرا و نییە، بەڵكو كێشەمان لەگەڵ لایەنێكی سیاسیی دیاریكراو هەیە، هەروەك ئێستا راستە هەرێمی كوردستان كێشەی لەگەڵ لیستی دەوڵەتی یاسا و مالیكی هەیە، بەڵام كێشەمان لەگەڵ لەگەڵ پێكهاتەی شیعە نییە، بۆیە لەم حاڵەتەدا دەبێت هەموو هێزە سیاسییەكانی عیراق ئەوەیان لەبەرچاو بێت كە دەبێت لە عیراقی تازە حكومڕانی لەسەر بنەمای شەراكەتی راستەقینەی هەموو پێكهاتەكانی عێراق بێت، ئەگەر ئەم شەراكەتە دروست نەبێت، ئەوا هەموو پێكهاتەكان بە سوننە و شیعەوە زەرەرمەند دەبن بە پێكهاتەی شیعەشەوە. هۆكاری ئەم حاڵەتەش بە تەنیا ناوخۆیی نییە، بەڵكو گوشاری دەوڵەتانی ئیقلیمیشی لەسەرە كە هەموویان دەیانەوێت كێشەكانی خۆیان لە عێراقدا یەكلایی بكەنەوە.
* هەرێمی كوردستان هێشتا لە هەوڵی ئەوەدایە ئەم كێشانە بە دیالۆگ و دانوستاندن چارەسەر بكات، تا ئێستا چەند جارێك شاندی باڵای هەرێم سەردانی بەغدای كردووە، هەفتەی رابردووش شاندێكی باڵا بە سەرۆكایەتی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان هاتە بەغدا، بەڵام دیسان كێشەكان چارەسەر نەكران، ئەگەر بە وردی باسی ئەم كێشەیە بكەین، ئایا بۆچی بەغدا نایەوێت كێشەكان بە دانوستاندن لەگەڵ هەرێم چارەسەر بكات؟
- هەرێمی كوردستان كۆمەڵێك كێشەی لەگەڵ بەغدا هەیە، ئەگەر باسی سەردانی هەفتەی رابردووی شاندی هەرێمی كوردستانیش دەكەیت، ئەوە تەنیا بۆ باسكردنی كێشەی بودجە و هەناردەكردنی نەوت بووە، لەم كێشەیەشدا پرسی سەرەكی نەوتە، لەبەر ئەوەی كێشەی ناو بودجەش باس لە مەسەلەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان دەكات، ئەم كێشەیەش بریتییە لەوەی دەبێت هەرێمی كوردستان رۆژانە 400 هەزار بەرمیل نەوت رەوانە بكات و هەناردەكردنەكەش بەرێگەی دامەزراوەی دەوڵەتی عێراق بۆ بەبازاڕكردنی نەوت ( سۆمۆ –somo)وە بێت و حكومەتی عێراق كۆنترۆڵی هەموو پرۆسەكە بكات و هەرێمی كوردستان هیچ رۆڵێكی تێدا نەبێت، بۆیە ئێمەش وەك هەرێمی كوردستان بەم پێشنیارەی حكومەتی عێراق رازی نابین، لەبەرامبەردا پێشنیاری شاندی كوردستان كە حكومەتی فیدرالی پێی رازی نەبووە، پیشنیاری ماقووڵ و رێكوپێك بووە. هەر بۆنموونە ئەم دامەزراوە دەوڵەتیەی بۆ بەبازاڕكردنی نەوت كە پێی دەڵێن سۆمۆ، دامەزراوێكە حكومەتی عێراق بە ئارەزووی خۆی دایمەزراندووە و لە هەیكەلی دامەزراندنەكەیدا رەچاوی پێكهاتەكانی دیكەی عێراق نەكراوە، واتە ئەم دامەزراوەیە لەبەر ئەوەی بۆ بەبازاڕكردن و فرۆشتنی نەوتی عێراقە و نەوتیش موڵكی هەموو گەلانی عێراقە، ئەوا دەبێت ئەم دەمەزراوەیەش (سۆمۆ) رەنگدانەوەی هەموو پێكهاتەكان لەخۆی بگرێت، بەڵام ئەمەی ئێستا هەیە رەنگدانەوەی دەستەبژێرێكە، بۆیە دەبێت ئەم دامەزراوەیە بەشێوەیەكی دیكە دامەزرێتەوە و رەنگدانەوەی هەموو پێكهاتەكان بێت، نەك مالیكی خۆی كوردێك یان دوو كورد دەشنیشان بكات و بڵێت ئەوە نوێنەری كوردیشی تێدایە، ئەمە لەدەستووریشدا هاتووە بەوەی دەبێت لەم دامەزراوە دەستەیەكی باڵا دابمەزرێت بۆ ئەوەی رەنگدانەوەی هەموو عێراقیەكان بێت، بۆ ئەوەی داهاتی سامانە سروشتیەكان بە شێوەیەكی دادپەروەرانە بەسەر هەموو عێراقیەكاندا دابەش بكرێت، بۆیە هەرێمی كوردستان پێشنیاری كردووە بۆ ئێستا لیژنەیەكی هاوبەش دروستبكرێت لەنێوان حكومەتی فیدرالی و حكومەتی هەرێم، ئەم لیژنەیە هەموو دەسەڵاتێكی پێبدرێت بۆ وردەكارییەكانی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان، پاشان پارەی فرۆشتنی ئەم نەوتە بنێردرێتە سندوقی پەرەپێدانی عێراق (DFI)، لەناو ئەم سندوقە حسابێكی لقی بكرێتەوە بەناوی هەرێمی كوردستان و 17%ی ئەو داهاتە دابنرێت بۆ هەرێمی كوردستان لە كۆی داهاتی فرۆشتنی نەوتی هەموو عێراق، پاشان ئەم پارەیە بنێردرێتە بانكی ناوەندی عێراق - لقی هەولێر، وەك بەشە داهاتی هەرێمی كوردستان، ئێمە ئەمە بە چارەسەرێكی واقیعی دەزانین بۆ ئەم قۆناخە هەتا دووبارە هەیكەلەی دامەزراوەی بە بازاڕكردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ) بویناد دەنرێتەوە. بەڵام هێشتا تا ئەمڕۆ (كە شەوی پێنج شەممە لەسەر هەینییە و قسە بۆ گوڵان دەكەم) ئەوان بەمە رازی نین و دەیانەوێت خۆیان كۆنترۆڵی هەموو پرۆسەكە بكەن. بۆیە حكومەتی هەرێمی كوردستان بەمە رازی نییە، بەڵام خاڵێكی گەشبینی كە هەبێت ئەوەیە هەردوولا رازی بوون لەسەر ئەوەی درێژە بە دانوستاندنەكان بدەن. سەبارەت بە پرۆژەی بودجەش من پێموایە پرۆژەی بودجە لە پەرلەمان تێناپەڕێت، لەبەر ئەوەی لیستی ئەلمتەحیدونیش ئێستا بایكۆتی دانیشتنەكانی پەرلەمانی كردووە لەسەر پرسی ئەنبار، بۆیە ئەگەر كورد بایكۆتی دانیشتەكانی پەرلەمان بكات، نیسابی یاسایی دروست نابێت بۆ ئەوەی پەرلەمان بڕیار بدات.
* ئەوە مەسەلەی كێشەی نەوتمان زانی، بەڵام ئایا ئێمە وەك هەرێمی كوردستان كێشەی ترمان لەگەڵ بودجە هەیە؟
- كێشەی ئێمە لەسەر پرۆژە بودجەی عێراق سێ خاڵە (كێشەی نەوت، كێشەی پێشمەرگە، كێشەی سزادانە)، لە پرۆژەی بودجەكە بڕگەیەك هەیە سزای هەرێمی كوردستان دەدات ئەگەر رۆژانە نەیتوانی 400 هەزار بەرمیل نەوت هەناردەی دەرەوە بكات، ئەمە لەكاتێكدا حكومەتی فیدرالی بەپێی دەستوور ئەو مافەی نییە، بەڵكو پێویستە ئەم پرسە رووبەڕووی دادگای فیدرالی بكرێتەوە و ئەو بۆی هەیە لێكۆڵینەوە لەم پرسە بكات و یەكلایی بكاتەوە، لەبەر ئەوەی ئەگەر كێشەیەك لەنێوان هەرێم یان پارێزگاكان لەگەڵ حكومەتی فیدرالی هەبێت، دەبیێت ئەم كێشەیە رووبەڕووی دادگای فیدرالی بكرێتەوە، بەڵام ئێستا وەك پێشتر باسم كرد حكومەتی عیراق بەوجۆرە سەیری خۆی دەكات كە حكومەتێكی مەركەزییە و دەتوانێت بڕیار لەسەر هەموو شتێك بدات، بەڵام نەخێر ئێستا عێراق دەوڵەتێكی فیدرالیەو دەسەڵاتەكان دابەشكراوە و هەر لایەك پیادەی دەسەڵاتی خۆی دەكات، بۆیە كاتێك دەڵێت ئەگەر هەرێم رۆژانە 400 هەزار بەرمیل هەناردە نەكات، بڕی پارەكە لە بەشەداهاتی هەرێم لە بودجە دەبڕێت، ئەمە سزادان نییە، هەر خۆیان لە ساڵی ‌پارەوە بانگێشە بۆ ئەوە دەكەن دەتوانن رۆژانە 3 ملیۆن بەرمیل نەوت هەناردە بكەن، بەڵام هەتا ئێستاش 2.5-2.6 ملیۆن بەرمیل هەناردە دەكەن، پرسیار ئەوەیە ئایا تائێستا كەس سزای وەزارەتی نەوتی عێراقی داوە؟ بێگومان هەرێمی كوردستانیش هەر بەو جۆرەیە، بۆ نموونە وا نەیتوانی ئەو رێژەیە بەرهەم بهێنێت، بۆچی دەبێت خەڵكی كوردستان سزا بدرێت؟ بۆیە هەتا ئەگەر جیاوازییەك یان كێشەیەك لەنێوان حكومەتی فیدرالی و حكومەتی هەرێم هەبێت، ئەوا دەبێت رووبەڕووی دادگای فیدرالی بكرێتەوە، نەك حكومەت سزای هەرێمی كوردستان بدات.
* لەم وتووێژەی لەگەڵ بەڕێزت دەیكەین هەست دەكەین ئەو دانوستاندنانەی ئێستا لەنێوان هەرێم و بەغدا ئەنجامدەدرێت، لە دیالۆگ و دانوستاندنی نێوان حكومەتێكی فیدرالی و حكومەتێكی هەرێمی ناو یەك دەوڵەت ناچێت، بەڵكو زیاتر لە دانوستاندنی نێوان دوو دەوڵەت دەچێت كە تازە ئاگربەستیان لەدوای شەڕێكی دوور راگەیاندبێت، لەبەر ئەوەی دانوستاندنی ناو پێكهاتەكانی دەوڵەتێكی فیدرالی بۆ ئەوەیە دەستوورەكە جێبەجێ بكرێت، نەك حكومەتی فیدرالی گوشار بەكار بهێنێت بۆ ئەوەی هەرێمێك سازش لەسەر مافە دەستوورییەكانی خۆی بكات، پرسیاری ئێمە ئەوەیە ئایا ئەم رەفتارەی ئێستای حكومەتی عێراق بەرامبەر هەرێمی كوردستان دەیكات هیچ مانا و بەهایەكی بۆ دەوڵەتی فیدرالی هێشتۆتەوە؟
- وەك پێشتریش ئاماژەم پێكرد هەوڵەكانی ئێستای ئەو سیاسەتمەدارانەی حكومەتی عێراق بەڕێوە دەبەن بۆ ئەوەیە حكومەتەكە بەرەو حكومەتێكی سەنترالی ببەن، پرسیارەكەی ئێوە زۆر جوانە كە ئاماژەتان بەوە كردووە ئێمە وەك هەرێمی كوردستان لەگەڵ حكومەتی فیدرالی لەناو یەك دەوڵەتین دوو دەوڵەت نین، هەتا كارتی گوشار و سزادان بەرامبەر بە یەكتری بەكار بهێنین، ئێمە لە وتووێژمان لەسەر پرۆژەی بودجە راشكاوانە پێمان وتن، چۆن بە بودجە سزادەدرێین، خۆ بودجە یاسای سزادان نییە؟ بودجە بریتییە تەنیا لە دابەشكردنی داهات نەك سزادان، گریمان بەسرا یان میسان كە ئەوانیش سەرچاوەی سروشتیان هەیە ئەگەر نەیانتوانی هەمان ئاست بەرهەم بهێنن، ئایا سزایان دەدەیت و پارەیان لێ دەبڕیت؟ بۆیە ئەگەر ئەوان دەیانەوێت ئێمە وەك دەوڵەتێك سەیر بكەن، ئێمە سوپاسیان دەكەین و هیچ لارییەكمان نییە، بەڵام ئەوان خۆیان داوای ئەوەمان لێدەكەن لەیەك دەوڵەتدا پێكەوە بژین، بۆیە گرنگە دەستووری عێراق نەخشەی رێگە بێت بۆ چارەسەكردنی كێشەكان، لەمەشدا ئەوە گرنگ نییە كە هەردوولا باسی جێیەجێكردنی دەستوور دەكەن، بەڵكو كێشەی ئێمە لەسەر تێگەیشتنی ناوەرۆكی ئەو دەستوورەیە، لەبەر ئەوە ناكرێت ئەوان تێگەیشتنی خۆیان بۆ ناوەرۆكی دەستوورەكە بەسەر ئێمەدا فەرز بكەن و بڵێن ئەوە دەستوور جێبەجێ دەكەین، بەڵكو پێویستە دادگای فیدرالی تەفسیری دەستوور یەكلایی بكاتەوە و بڕیار بدات و بڕیارەكەشی بۆ هەموو لایەك مولزەمە، بۆیە هەر بۆ نموونە نەناردنی بودجە سزادانی خەڵكی كوردستانە، فەرمانبەرێكی ئاسایی لە هەرێمی كوردستان كە مووچەی نەدرێتی ئەو چ پێوەندی بە كێشە و جیاوازییەكانی نێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی فیدرالیەوە هەیە، ئەگەر هەردوو حكومەت توانیان بە دانوستاندن و دیالۆگ كێشەكە چارەسەر بكەن ئەوە زۆر باشە، نەیانتوانی ئەوە دادگای فیدرالی هەیە و با دادگای فیدرالی یەكلایی بكاتەوە، ئیدی بۆ خەڵكی كوردستان سزابدرێت.
* بەڕێزت لەگەڵ چەند وەزیرێكی دیكەی كورد هەتا ئێستا ئەندامی ئەنجوومەنی وەزیرانی ئەو حكومەتەن كە سزای خەڵكی كوردستان دەدات، ئایا ئێوە تاچەند رازین ئەندامی ئەنجوومەنی وەزیرانی ئەو حكومەتە بن؟
- ئەمە كێشەیەكی سیاسییە هەتا ئێستا لە عێراق چارەسەر نەكراوە، كێشەكە بریتییە لە تێگەیشتن لە مانای دیموكراتی بەمانای زۆرینەو كەمینە، كە ئەمە بۆ عێراقێكی فرە نەتەوەو و فرە ئایین لە هەموو حاڵەتێكدا دروست نییە، بۆیە ئەگەر دیموكراتی بە مەفهومی كەمینە و زۆرینە پیادە بكەین لەهەموو پرسەكاندا و بیانەوێت ئیرادەی زۆرینە بەسەر كەمینە فەرز بكەن، بێگومان دیارە كورد لە عێراقدا كەمینەیە، ئەمەش نابێت، لەبەر ئەوەی لە هەر مەسەلەیەكدا بۆ زۆرینەو كەمینە، ئەوا ئێمە كەمینەین و بڕیارەكە بۆ بەرژەوەندی ئێمە نابێت، بۆ نموونە ئێمە لە ئەنجوومەنی وەزیران 32 ئەندامین، ئێمە 5 وەزیری كوردین، ئایا كە چووە دەنگدان چۆن دەتوانین ئەو بڕیارە رەتبكەینەوە؟ بۆیە ئەم مەفهومە بۆ دیموكراتی زۆرینە و كەمینە بنەمای حكومەتی تەوافوقی لەبەر یەك هەڵدەوەشێنێتەوە، لەبەر ئەوە لە حكومەتی تەوافوقیدا زامنی مافی هەموو پێكهاتەكان كراوە و بڕیارەكان بە تەوافوق دەردەكرێت، كە لەم پرانسیپە دەرچووین، ئیتر دەبێت بە دیكتاتۆریەتی زۆرینە، پێشتر سوننەكان هەستیان پێكرد ئێستا ئێمەش هەستمان پێكرد، بۆیە پێویستە ئێمە لەسەر ئاستی سەركردایەتی سیاسی بەوە رازی نەبین، بە تایبەتی كە ماوەیەكە بانگێشە بۆ حكومەتی زۆرینە دەكەن، لەبەر ئەوەی ئەو زۆرینەیەی ئەوان باسی دەكەن، زۆرینەی سیاسیی نییە كە رەنگدانەوەی بەرنامەیەكی سیاسی بێت و لە ناو پێكهاتەی زۆرینە رەنگدانەوەی هەموو پێكهاتەكانی ئەو وڵاتە بن، ئەو زۆرینەی ئەوان داوای دەكەن، تەنیا زۆرینەی یەك پێكهاتەیە و بۆ ئەوەیە خۆیان بەسەر هەموو لایەكدا فەرز بكەن و ببنە دیكتاتۆر بەرێگەی زۆرینەوە. بۆیە ئەگەر بەتوندی هەڵوێست بەرامبەر ئەم تێگەیشتنە بۆ دیموكراتی وەرنەگرین، ئەوا ئەم مسەلەیە لە ئێستادا چۆنە لە ئایندەش هەر بەو جۆرە دەبێت و هەر بڕیارێك بیانەوێت خۆیان بە زۆرینە فەرزی دەكەن، بۆیە سەبارەت بەمانەوەی ئێمە لە ئەنجوومەنی وەزیران ئەوە پێوەندی بە سەكردایەتی سیاسی كوردستانەوە هەیه، وەك ساڵی پار گەڕاینەوە بۆ هەرێم و چەند كۆبوونەوەمان لەگەڵ بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستان ئەنجامدا، پاشان بڕیارێك درا وەزیر و پەرلەمانتارە كوردەكان بایكۆتی دانیشتەكانی ئەنجوومەنی وەزیران و پەرلەمان بكەین‌، ئێستاش من وەك خۆم ئەگەر بەیانی سەركردایەتی سیاسی كوردستان داوا بكات دەست لەكاربكێشمەوه یان داوا بكەن هەر هەڵوێستێك وەربگرم‌، من پابەند دەبم و هەڵوێست وەردەگرم یان دەست لەكار دەكێشمەوە و دەگەڕێمەوە بۆ كوردستان.
* نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی عێراق بە رەفتارەكانی خەریكە دەبێتە دەوڵەت تێكدەر نەك دەوڵەتمەدار، لەبەر ئەوەی وەك دەبینین خۆی بەدەستی خۆی دەوڵەتی فیدرالی عێراق تێكدەدات، بەڕێزیشت دەزانی بەڕێوەبردنی دەوڵەتی فیدرالی پێویستی بە دەوڵەتمەدارێكی كارامە هەیە، ئایا چۆن هاوبەشی و دابەشكردنی دەسەڵات لەگەڵ دەوڵەت تێكدەرێك بەڕێوە دەچێت؟
- یەكێك لەسروشتی كاركردنی بەڕێز مالیكی لە بەڕێوەبردنی حكومەت تەنگژە دروستكردنە نەك بەڕێوەبردنی تەنگژە و چارەسەركردنی تەنگژەكان، وەك دەبینین تەنگژەیەك تەواو نابێت یەكێكی دیكە دروست دەكات بەبێ ئەوەی هیچ كام لە كێشەكان چارەسەر كرابن، ئەمەش واتە مالیكی كلیلی دەربازبوونی لە تەنگژەیەك دروستكردنی تەنگژە یان كێشەیەكی دیكەیە بۆ ئەوەی كێشەی یەكەم لەبیر خەڵك بچێتەوە و سەرقاڵی تەنگژە تازەكە بن، بۆیە ئەمە وایكردووە سەرتاپای حكومڕانی دوچاری ئیفلیجبوون بێتەوە، باسەیر بكەین، پەرلەمان، پەرلەمان نییە، رۆڵ خۆی وەك پێویست ناگێڕێت و پرانسیپی دابەشكردنی دەسەڵاتەكانی بەشێوەی كردارەكی تێكداوە و هەوڵ بۆ سەنترالی دەدات، ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی لەناو حزبە شیعەكاندا چەمكی كۆنترۆڵكردن هەیە، مەفهومی دابەشكردنی دەسەڵاتەكان بوونی نییە، ئەمەش واتە چۆن بە مەفهومی زۆرینە و كەمینە ناوەرۆكی تەوافوقیان پوچەڵكردۆتەوە، مەفهومی شەراكەتیشیان بە پەراوێز خستنی پێكهاتەیەك تێكداوە، راشكاوانەتر كورد بوونی هەیە بەڵام دەسەڵاتی نییە، سوننە هەیە بەڵام دەسەڵاتی نییە، لە ناو پرۆسەی بڕیار دروستكردن و پرسە سیاسییەكاندا كۆنترۆڵ بەدەست دەستەبژێرێكەوەیە تەنانەت لە ناو پێكهاتەی شیعەش حزب هەیە پەراوێزخراوە‌‌، هەروەها دەسەڵاتی دادوەری، دەسەڵاتی دادوەری نییە بە سیاسیی كراوە و راستەوخۆ لەژێر دەسەڵاتی سەرۆك وەزیرانە بەتایبەتی لەمەسەلە ستراتیژییەكان.