پرۆفیسۆر ئەمازیا بارام ئوستادی مێژووە لە بواری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بەڕێوەبەری سەنتەری میرو میریام ئیزریە بۆ توێژینەوە لەسەر كاروباری ئێران و دەوڵەتانی كەنداو لە زانكۆی حەیفا، یەكێكە لەو تۆژەرەوەو شرۆڤەوانانەی جیهان كە ماوەی زیاتر لە 30 ساڵە كاری توێژینەوە لەسەر حزبی بەعس دەكات بە هەردوو باڵەكەیەوە چ بەعسی عیراق و چ بەعسی سووریایی، لە سەردەمی هەردوو ئیدارەی بیل كلنتۆن و جۆرج دەبلیو بۆش ڕاوێژكاربووە، لەسەر پرسی ڕووخاندنی ڕژێمی پێشووی عیراق پرس و ڕاوێژی پێكراوە..پرۆفیسۆر بارام پێش دەسپێكردنی پرۆسەی ئازادی عیراق لە ساڵی 2003 یەكێك بووە لە گەورە توێژەرەوانی ئامۆژگای بەناوبانگی برۆكینگزو سەنتەری سابان لەناو ئامۆژگای ناوبراو بۆ هەڵسەنگاندنی ڕەوشی عیراق و چۆنیەتی ئەنجامدانی پرۆسەی ئازادكردنی عیراق، لەم بارەیەشەوە ڕاوێژی پێشكەشی ئیدارەی ئەوكاتی ئەمەریكا كردووە..ئێستاش خەریكی توێژینەوەیە لەسەر دۆخی ئێران و دەوڵەتانی كەنداو، پرۆفیسۆر بارام لە ژمارەی تەمووزو ئابی 2012 توێژینەوەیەكی بە ناوونیشانی(وەرگرتنی پەند لە بەرپەرچدانەوەی عیراق ـDeterrence Lessons From Iraqـ ) لەم وتارەشیدا جەخت دەكاتەوە لەسەر ئەوەی دەكرێت سوود لەو هەنگاوە كردارەكیانە ببینرێت كە پێشتر بۆ بەرەنگاربوونەوەی چەكە كۆكوژەكانی عیراق گیرابوونە بەر، لەم بارودۆخەی ئێستاشدا گشت گۆڕانكارییەكانی ناوچەكە پێكەوە گرێدراون و ڕەوشی گشتی سیاسی و ئەمنی وڵاتی عیراق بەرەو داڕووخاندن دەچێت، بۆیە ئێمەیش بە پێویستمان زانی ئەم بارودۆخە گرژو پێكداپژاوەی ئێستا لەگەڵ پرۆفیسۆر ئەمازیا بارام تاووتوێ بكەین، سەبارەت بەمەش بەڕێزیان بە شێوەیەكی وردو بەرپرسانە لەسەر كۆی گۆڕانكارییەكان هەڵوێستەی كردوو بە تایبەتیش لەسەر ئەو لایەنانەی كە پێوەندیدارن بە دۆزی هەرێمی كوردستان و پێگەی كورد لە ناوچەكەدا، ئەمەی خوارەوە دەقی وتەكانی پرۆفیسۆر بارامە لەگەڵ گوڵان.

* دۆخی سیاسی عێراق بەرەو ئاڵۆزی ڕاستەقینە دەچێت و ڕۆژ بە ڕۆژ قەیرانە سیاسیەكەی ئاڵۆزتر دەبێت، عێراق لە حاڵەتێكدایە كە چیتر ناتوانرێت كێشەكان لە ڕێی گفتوگۆوە چارەسەر بكرێن، واتە پێدەچێت مەحاڵ بێت لە ڕێی گفتوگۆوە یەكلایی بكرێنەوە و حكومەتی ناوەندی دەستوور پێشێل دەكات، لێرەدا پرسیارەكە ئەوەیە: ئایا عێراق بەرەو چ ئاڕاستە و چ ئایندەیەك هەنگاو هەڵدەگرێت؟
ـ حاڵی حازر ئەو ئاڕاستەیەی عێراق گرتویەتیە بەر ئاڕاستەیەكی باش نییە، ئەمە شتێكە ئێمە هەموومان دەیزانین و ئێوەش دەیزانن، پێم وایە بەرپرسیارێتیە سەرەكیەكە لەسەر ئەم دۆخە دەكەوێتە ئەستۆی سەرۆك وەزیرانی عیراق، مالیكی لە كارەكانیدا پرس بە هیچ لایەك ناكات، ئەمە لە كاتێكدا پێویستە مالیكی لەگەڵ ئێوەو لەگەڵ عەللاویدا كار بكات، واتە لەگەڵ لیستی ئەل عێراقیەدا، بۆ ئەوەی كێشەكان چارەسەر بكات، بەڵام ئەو نایەوێت ئەم كارە بكات، كەواتە پرسیارەكە ئەوەیە ئێوە چی دەكەن و دەتوانن چی بكەن و دەتوانرێت چی بكرێت؟؟
پێم وایە ئێوە دەستتان كردووە بە گرتنەبەری ئاڕاستەیەكی ڕاست و دروست، من نازانم بۆچی سەركەوتوو نەبووە، ئێوە(كورد) كارتان لەگەڵ عەللاویدا كردووە لەلایەك و هەروەها لەلایەكی دیكەوە كارتان لەگەڵ موقتەدا سەدردا كردووەو هەوڵی پێكهێنانی زۆرینەتان داوە لە پەرلەماندا بۆ گۆڕینی حكومەت و ئەمەش هەنگاوێكی باشە، من نازانم دواتر چی ڕوویدا، بەڵام ئەوەی هەموومان دەیزانین ئەوەیە ئەم كارە سەركەوتوو نەبووە، بۆیە عێراق لە دۆخێكدا گیری خواردووە كە كەس دەروازەو دەرچوونێك بۆ كێشەكان شك پێ نابات، ڕاسپاردەی من بۆ ئێوە ئەوەیە: كار لەگەڵ سوننەكاندا بكەن و دووبارە هەوڵی زیاتر بۆ لابردنی مالیكی بدەن، بەڵام ئەگەر ئەمە لەم كاتەدا مومكین نەبوو، ئەوا پێشنیار دەكەم بۆ كورد كە بچن لەگەڵ مالیكی و كابینەكەیدا كۆببنەوەو گفتوگۆی لەگەڵدا بكەن، ئەوكات باشترە هەوڵبدەن بگەنە چارەسەرێك بۆ هەموو كێشەكانی نێوانتان، چارەسەرێك لەسەر بنەمای ڕێكەوتن بێت، من ناچمە وردەكارییەكانەوە، بەڵام لای هەمووان ئاشكرایە كە كورد داوای خاكگەلێكی دیاریكراو دەكات و هەندێ داواكاری دیكەی هەیە كە پەیوەستن بە بەرهەمی نەوت و دەرهێنانی سامانی نەوت و واژۆكردنی گرێبەستە نەوتیەكان و..تاد. ئەمە دۆخێكی زۆر خراپە، لەبەرئەوەی عێراق دابەش دەبێت، بە شێوەیەكی ڕیشەیی دابەش دەبێت، ئەمە نیشانەیەكی باش نییەو شتێكی باش نییە، ئەگەرچی زۆرێك لە كوردان خوازیاری سەربەخۆیین، من ئەمەش لەبەرچاو دەگرم، لەبەر ئەوە دەبێت ئێوە كار لەگەڵ حكومەتدا بكەن، لەگەڵ حكومەتی ناوەندی لە بەغدا، بۆ ئەوەی لەسەر بناغەی سازشكردن و ڕێكەوتن بگەنە جۆرێك لە چارەسەر، پێویستە كورد بگاتە چارەسەرێك لەگەڵ حكومەتی ناوەندی بەغدادا، ئێوە چەند ساڵێكتان لەبەردەمدایە، بەڵام ئەو كاتە تا سەر كراوە نییەو بۆ تا هەتایە نییە، چونكە بەغدا بە بەردەوامی چەكی زیاترو زیاتر بەدەست دەهێنێت و سوپای عێراق بەهێزترو بەهێزتر دەبێت و ڕەنگە لە ماوەی چەند ساڵێكی كەمدا دوچاری شەڕ ببنەوە، بەڵام ئێوە خوازیاری ئەوەنین تووشی شەڕ ببن، بە دڵنیاییەوە ئێوە هەرگیز ئەو شەڕەتان ناوێت، لەبەرئەوە بە ڕاستی دەبێت ئێوە ئاگاتان لە خۆتان بێت و بگەنە رێككەوتنێك لەگەڵ بەغدا، من دەزانم ئێوە كار لەسەر ئەم مەسەلەیە دەكەن، من دەزانم ئێوە كارێكی ڕاست دەكەن.
هیچ كەسێك نازانێت ڕەوتی ڕووداوەكانی سوریا بە كوێ دەگات، چونكە ئەمە بە هیچ شێوەیەك ڕوون نییە، بەڵام لە هەمان كاتدا دەبێت ئەوەندەی لە تواناتاندا هەبێت، ئێوە هاوكاری كوردەكانی سوریا بكەن، من دەزانم ژمارەیەك پەنابەری كوردی سوریا لە كوردستانی عێراقدا هەن، كە دەبێت بەردەوامبن لە هەوڵەكانتان بۆ هاوكاری كردنیان، پێویستە ئێوە هاوكاری كوردەكانی سوریا بكەن، ئەگەر پارەتان هەیە، لە ڕێی دابینكردنی پارەوە هاوكارییان بكەن، لەبەر ئەوەی بە تێڕوانینی من ئەگەری ئەوە هەیە لە كۆتاییدا سوریا دابەش ببێت و ڕەنگە ناوچە كوردییەكان لە سووریا جیاببنەوە، لەو حاڵەتەدا دەبێت ئێوە ئەو بەشانە بگرنەخۆتان، ئەو كاتە هەرێمی خۆبەڕێوەبەرەكە تەنیا هەرێمە كوردییەكەی عێراق ناگرێتەوە، بەڵكو هەندێ لە ناوچە كوردییەكانی سوریاش دەگرێتەوە، ئەویش لەبەرئەوەی ڕەنگەو ئەگەری ئەوە هەیە سوریا دابەش ببێت، بە بۆچوونی من ئەوە ڕەوتێكی دروستی كاركردنە، ئەوەی زۆر گرنگە بۆ ئێوە ئەوەیە پێداگیری لەسەر بەدەستهێنانی ئەو داواكارییانە بكەن كە زۆر گرنگن بەلاتانەوە، هەروەها سازش بكەن لەسەر ئەو داواكارییانە كە لە بەهادا گرنگییەكی كەمتریان هەیە، هیودارام بەم شێوەیە بتوانن قەناعەت بە حكومەتی بەغدا بكەن، بۆ ئەوەی بگاتە ڕێككەوتنێك لەگەڵ ئێوەدا، پێم وایە ئەمە مومكینە، ئەمە شتێكی تیۆری نییەو ئەمە كارێكی كردە نییە، كەواتە ئەگەر من پێشنیار و ڕاسپاردەم هەبێت بۆ ئەوە، ئەوا پێشنیاری ئەم جۆری سیاسەتە دەكەم.



* هەموو كەسێك نیگەرانە لە بارودۆخی عێراق كە وەك بۆمبێك وایەو بۆی هەیە لە هەر ساتێكدا بتەقێتەوەو شەڕێكی ناوخۆیی لێبكەوێتەوەو مالیكی پێداگیری لەسەر پاكتاوكردنی ڕكابەرە سیاسیەكانی بكات، بە تایبەتی دوای دەرچواندنی بڕیاری لەسێدارەدانی تاریق ئەل هاشمی جێگری سەرۆك كۆماری عێراق، كە ئەمە بووە مایەی نیگەرانی زۆرێك لەلایەنەكانی عێراق و پێشبینییەكان زیاتر دەبن لەبارەی سەرهەڵدانی شەڕی تائیفیەوە، پرسیارەكە ئەوەیە ئایا تا چ ڕاددەیەك بڕیاری لەسێدارەدانی هاشمی، دۆخەكە ئاڵۆزتر دەكات و ئەگەری شەڕی تائیفی دەهێنێتە ئاراوە؟
ـ من هاوڕام لەگەڵتانداو پێم وایە مالیكی وەك دیكتاتۆرێكی بچوك ڕەفتار دەكات، من سەد دەر سەد هاوڕام لەگەڵتاندا، بەڵام ئێستا هاشمی لە توركیایەو توركیاش بە عێراقی ڕاگەیاندووە مەسەلەی تەسلیمكردنەوەی هاشمی لەبیری خۆی بباتەوە و ئەوەندەی خۆی بخوازێت هاشمی لە توركیا دەمێنێتەوە، ئەمە شتێكی باشە، لەبەر ئەوەی پێویستە مالیكی سنووری خۆی بزانێت. بەڵام ئێوە كارێكی كەمتان لەدەست دێت لەم ڕووەوە، لەبەر ئەوەی ئەمە مەسەلەیەكە لە نێوان عەرەبی سوننە و شیعەداو ئێوەش لەو مەسەلەیەدا بێلایەنن، بەڵام دەبێت ئەوە بڵێم پێویستە ئێوە پشتیوانی سوننەكان بكەن، من چەندین جاری دیكەش وتومە كە سوننەكان هاوپەیمانی سروشتی ئێوەن، بەڵام حاڵەتەكە هەرچییەك بێت، دەبێت ئێوە بایەخ بە بەرژەوەندیەكانی خۆتان بدەن، واتە بەرژەوەندی كورد لە عێراقدا، ئەو بەرژەوەندیەش لەوەدا خۆی دەبینێتەوە كە هەوڵبدەن لەگەڵ مالیكیدا بگەنە چارەسەرێك، چارەسەرێ كە هەردوولا پێی ڕازی بن، واتە ئەو دەست لە هەندێ داواكاری هەڵگرێت و ئێوەش بە هەمان شێوە دەست لە هەندێ داواكاری هەڵبگرن، ئەمە تاكە پێشنیار و ڕاسپاردەیەكە بتوانم بە ئێوەی بدەم، من دەزانم ئەمە زۆر قورسە بۆتان، بەڵام ئەمە مومكینە، هەروەها من دەزانم گرفت و كێشەی زۆر هەیە لە نێوان مالیكی و سوننەكانداو من لە ئێستادا چارەسەرێك بەدی ناكەم، لەبەرئەوەی مالیكی وەك دیكتاتۆرێكی بچوك ڕەفتار دەكات، من هاوڕام لەمەدا، بەڵام لە هەمان كاتدا دەبێت ئێوە هەوڵبدەن هەر كارێكتان لەدەست بێت لەگەڵ بەغدا بیكەن، واتە پێویستە بگەنە جۆرێك لە ڕێككەوتن، ئەو ڕاستیەی كە حاڵی حازر مالیكی لە گرفتدایە لەگەڵ توركیا، لەگەڵ سوننەداو بە دڵنیاییەوە لەگەڵ سعودیە و دەوڵەتانی كەنداو، واتە لەبەر ئەوەی دوچاری هەموو ئەو گیروگرفتانە بووە، ئەوا ئەوەندە بەهێز نییە، خۆشی ئەوە دەزانێت، كەواتە ئەگەر ئێستا لەگەڵیدا دابنیشن و پێی بڵێن با لەسەر هەندێ بنەمای دیاریكراو ڕێكبكەوین، ئەوا پێم وایە مالیكی ئامادەی ئەوە دەبێت بە جیددی گفتوگۆی لەسەر بكات، ئەگەر ئەوە سەرنەگرێت ئەوا نازانم چارەسەرەكە چییە، لەبەر ئەوەی لەو چەند هەفتە كەمەی ڕابردودا ئێوە نزیكبوون لەوەی دوچاری شەڕبن لەگەڵ سوپای عێراقیداو ئێوە خۆشبەخت بوون كە ڕێگاچارەیەكتان بۆ دەربازبوون لەو دۆخە دۆزییەوە، بەڵام ئەگەری ئەوە هەیە ئەمە ڕووبدات و ئێوەش ناتانەوێت شەڕ لەگەڵ سوپای عێراقیدا بكەن و ئەوانیش نایانەوێت شەڕ لەگەڵ ئێوەدا بكەن و ئەمە كێشەیەكی گەورەیە. لەبەر ئەوە پێویستە ئێوە بگەنە چارەسەرێك لەسەر كێشەی خاك و لەسەر مافەكانی پەیوەست بە نەوت و تاد ..و هەوڵبدەن بگەنە چارەسەرێكی مامناوەند، من هەمان ئەو ئامۆژگاریەم هەیە كە بۆ حكومەتەكەی خۆم هەیە، ئەویش ئەوەیە هەوڵی گەیشتن بە سازشێك بدەن لەگەڵ فەلەستینییەكاندا، ڕاستە ئێمە هێشتا نەگەیشتوینەتە ئەو سازشە، بەڵام لە حاڵەتی ئێوەدا ئەوەی بەدی دەكرێت حكومەتێكی بەهێز هەیە لە بەغدا، حكومەتێكی بەهێزیش هەیە لە كوردستاندا، واتە دوو حكومەتی ناوەندی هەیە كە دەتوانن لەگەڵ یەكدا گفتوگۆ بكەن، بەڵام لە كێشەی فەلەستیندا ئەمە كارێكی زەحمەتە، لەبەر ئەوەی دوو حكومەتی فەلەستینی هەیە، بەڵام پێم وایە ئێوە دەتوانن لەگەڵ مالیكیدا چارەسەرێك بدۆزنەوە، ئەمە ڕاسپاردەی منە، هاوكاری كوردەكانی سوریا بكەن، لەبەر ئەوەی ڕەنگە ڕۆژێك لە ڕۆژان بێنەپاڵ ئێوە و من پێم وانییە شەڕی سوریا زۆر درێژە بكێشێت بێ ئەوەی سوریا دابەش بێت، سوریا بەرەو دابەش بوون دەچێت، ئەمە ئەو دەرئەنجامەیە من پێی گەیشتووم و ڕەنگە كوردەكانی سوریا تەفزیڵی ئەوە بكەن كە بێنەپاڵ ئێوە و ئەمەش بە ئەندازەیەكی گەورە ئێوە بەهێز دەكات، ئێوە ئەتوانن لە هەموو بەرەكاندا سەركەوتوو بن، كوردەكان دەتوانن لە هەموو بەرەكاندا سەركەوتووبن، من دەزانم ئێوە پێوەندی زۆر باشتان هەیە لەگەڵ توركیادا، دەبێت ئەوە سیاسەتی ئێوە بێت كە باشترین پێوەندیتان هەبێت لەگەڵ توركیادا، ئێوە زۆر پێویستتان بە توركیا هەیە، ئەمەش بەو واتایە دێت كە ئێوە ناتوانن هاوكاری پەكەكە بكەن، چونكە ئەمە دژی بەرژەوەندی ئێوەیە، كەواتە ئێوە پێویستتان بە توركیا هەیە، پێویستتان بەوە هەیە دووبارە گفتوگۆ لەگەڵ بەغدا بكەن، هەروەها پێویستتان بە عەرەبی سوننە دەبێت لەبەر ئەوەی ئەوان هاوپەیمانی سروشتی ئێوەن، ئەمە تێڕوانینی منە.
* ئاشكرایە توركیا دژی بڕیاری لە سێدارەدانی هاشمیەو بە بڕیارێكی سیاسی دەزانێت، ئێستاش ئەمە بەو مانایە دێت كە پێوەندی نێوان ئەنقەرە و بەغدا دەچێتە قۆناغێكی ئاڵۆزی دیكەوە، لە پێوەندیدا بە هەڵوێستی حكومەتی عێراقەوە لە ئاست بارودۆخی سوریادا، كە باش نییە حكومەتی عێراق پشتگیری لە مانەوەی دەسەڵاتی ئەسەد بكات لە دژی گەلی ئەو وڵاتە، ئەمەش بۆتەهۆی ئەوەی عێراق لە دۆخێكی خراپدا بێت، ئایا ئەمە تا چ ڕاددەیەك زیان بە عێراق دەگەیەنێت و بۆچی عێراق پێداگیری لەسەر گرتنەبەری ئەم ڕێگایە دەكات؟
ـ هێشتا مالیكی تێڕوانینی وایە ئەگەر پشتیوانی خۆی بۆ ئەسەد بوەستێنێت ئەوا دوچاری گیروگرفت دەبێت لەگەڵ ئێرانییەكاندا، هەردوولامان ئەمە دەزانین، واتە تووشی كێشە دەبێت لەگەڵ ئێرانییەكاندا، بە شێوەیەك ئەگەر خوازیاری پشتیوانیكردنی ئەسەدیش نەبێت ئەوا ناچارە ئەم كارە بكات، لەبەر ئەوەی ئێرانییەكان پێی دەڵێن ئەم كارە بكات. من وای دەبینم ئەو بەردەوامە لە پشتیوانیكردنی ئەسەد، چونكە گوشاری لەسەرە كەواتە ئەم سیاسەتە بەردەوام دەبێت تا ئەو كاتەی ئەسەد لە سوریا دەمێنێتەوە، تاكە ئومێدێك بۆ كۆتایی هێنان بەم سیاسەتە بریتیە لە دوورخستنەوەی ئەسەد لە دەسەڵات لە دیمەشقدا، ئەو كاتە ئێرانییەكان جێ پێیەكیان نامێنێت لە سوریادا، ئەو كاتەش هیچ مانایەكی نابێت عێراق بەردەوام بێت لەسەر ئەم سیاسەتەی، لەبەر ئەوەی ئەسەد دەبێتە پەنابەر لە وڵاتێكدا، من وای نابینم ئەمە گۆڕانكاری بەسەردا بێت، بەڵكو ئەمە درێژە دەكێشێت لەلایەن مالیكیەوە. بەڵام لە هەمان كاتدا سعودیە زۆر توڕەیە لە مالیكی، ئەمەریكاش زۆر توڕەیە لە مالیكی و هەروەها توركەكانیش زۆر توڕەن لە مالیكی كە ئەو توڕەییەی خۆشیان خستۆتەڕوو بە هێشتنەوەی هاشمی لە ئەنقەرە، ئەمەش یەكێكە لەو هۆكارانەی كە مالیكی لە گرفتدایە، لەبەر ئەوەی دوچاری دژوارییەكی گەورەبۆتەوە لەگەڵ ئێوەدا، هەروەها دوچاری دژواریەكی گەورەبۆتەوە لەگەڵ سوننەكانداو بە هەمان شێوە لەگەڵ سعودیەو ئەمەریكاشدا، ئەمەش ئاسان نییە. كەواتە ئەگەر پرسیار لە من بكەیت ئەوا من نازانم چی لە سوریادا ڕوودەدات، بەڵام گومانم لەوەنییە كە ڕۆژێك دێت ئەسەد دەڕوات، ڕەنگە ئەمە بەم زووانە ڕوونەدات، ڕەنگە ساڵێكی دیكەو هەژدە مانگی دیكە ڕووبدات، بەڵام تا ئەو كاتە مالیكی لە كێشە و گرفتدا دەبێت، خودی خۆیشی ئەمە باش دەزانێت و ئەو ناچارە ئەو كارانە بكات، بەڵام باجێكی گەورەی ئەم كارەی دەداتەوە، كەواتە باشترین دەرفەت بۆ ئێوە لە ئێستادایە كە ئەو لە كێشە و گرفتدایە، كە دانیشتنی لەگەڵدا بكەن و باسی داواكارییەكانی ئێوە لە ئەو و باسی داواكارییەكانی ئەو لە ئێوە بكەن و با بە كردارەكی كاربكەن بۆ چارەسەركردنی كێشەكان و پارێزگاری لە دەستوور بكرێت و هەموو شتەكان چارەسەر بكرێن، واتە دەست بخرێتەسەر كێشەكان، پێم وایە ئەمە كاتێكی گونجاوە، لەبەر ئەوەی دوچاری كێشەبووە و بەلای كەمەوە پێویستی بەوە هەیە پێوەندی ئاسایی لەگەڵ ئێوەدا هەبێت، ئەمە زۆر گرنگە بۆ ئەو. ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ كێشەی سوریا و دەستێوەردان لەو كێشەیە، ئەوا ئەو بەردەوام دەبێت لەسەر پشتیوانیكردنی ئەسەد، لەبەر ئەوەی ئێرانییەكان ئەمەی بەسەردا دەسەپێنن، ئێوەش دەبێت ئەو كارە بكەن كە پێویستە بیكەن، ئەویش هاوكاری كردنی كوردەكانەو هەوڵدانە بۆ ئەوەی كاری لەگەڵدا بكەن بۆ ئەوەی بگەنە ڕێككەوتنێك، واتە من لێرەدا دەگەڕێمەوە بۆ هەمان بیرۆكەی پێشوو، كە دەبێت بگەنە ڕێككەوتنێك لەگەڵ بەغدا، ئێوە بە ڕاستی پێویستە ئەمە لە ئێستادا بكەن، چونكە هەروەك پێشتر باسم كرد كاتێكی كراوەتان لەبەردەستدا نییەو پێویستە ئێستا ئەو كارە بكەن، ئێوە دەتوانن ئەم مەسەلەیە لەگەڵ توركەكاندا باس بكەن بۆ ئەوەی توركەكان هاوكاریتان بكەن، بەڵام ڕەنگە هاوكاریشتان نەكەن، لەبەر ئەوەی ئەوان خۆشیان كێشەی خۆیان هەیە، كەواتە دەبێت ئێوە دەستڕۆیشتوویی خۆتان لە بەغدا بەكار بهێنن، من دەڵێم ساڵێك یان دوو ساڵتان لەبەردەمدایە بۆ ئەوەی بگەنە ڕێككەوتنێك، دوای ئەو ماوەیە نازانم چی ڕوودەدات، ئایا شەڕی ناوخۆ ڕوودەدات، خوا دەزانێت و ئێوەش خوازیاری ئەمە نین.
* مالیكی دەیەوێت سوننە و كوردەكان لە پرۆسە سیاسیەكە دووربخاتەوە بۆ ئەوەی بەرەو دیكتاتۆریەت هەنگاو بنێت، هەروەها سوننە و كوردیش بێزاربوون لە توندوتیژی و سەرچیغیەكانی مالیكی، پرسیارەكە ئەوەیە ئایا تا چ ڕاددەیەك سەرهەڵدانەوەی دیكتاتۆریەت زیان بە عێراق دەگەیەنێت و ئایا تا چ ڕاددەیەك لایەنەكانی دیكە ئەمە قبوڵ دەكەن؟
ـ پێم وایە ئەمە زۆر مەترسیدارە، ئەگەر لە ماوەی ساڵێك، من دەڵێم لە دوو ساڵ زیاتر نابێت، ئەسەد دەسەڵاتی لە دەستدا لە سوریا، ئەوا ئێرانییەكان سوریا لەدەست بدەن، ئەو كاتە ئێران لوبنانیش لەدەست دەدات، لەبەر ئەوەی چیتر ناتوانێت یارمەتی حزبوڵڵا بدات و حزبوڵڵاش مەترسییەكی كەمتری دەبێت لەسەر لوبنان، واتە ئێران نفووزی خۆی لە دیمەشق و بەیروت لەدەست دەدات، كاتێك ئەوە ڕوودەدات بیر لەو سیاسەتە بكەرەوە كە ئێران لە عێراقدا دەیگرێتەبەر، ئەو كاتە ناچار دەبن عێراق بخەنە دۆخێكەوە كە ببێتە كۆڵۆنییەكی ئێرانی، ئەوان دەبێت ئەم كارە بكەن، لەبەر ئەوەی بێ سوریا و بێ لوبنان هەست بە ئەمنییەت ناكەن و هەست دەكەن هیچ دەستڕۆیشتووییەكیان نییە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، لەبەر ئەوە ئەو كاتە هەموو ئەو شتانە بەسەر مالیكیدا دەسەپێنن كە پێویستە ئەنجامی بدات بۆ ئەوان، ئەو كاتە ئەوان دەبنە گەورە و سەرداری ڕاستەقینەی عێراق و ئەو كاتە عێراق دەبێتە وڵاتێكی تا دوا ڕاددە گرنگ بۆیان، لەبەر ئەوەی ئێوە ناتوانن شەڕ لەگەڵ ئێرانییەكاندا بكەن، ئەوا دوچاری كێشەیەكی زۆر گەورە دەبن، ئێوەش خوازیاری ئەوەنین دۆخەكە بگاتە ئەو خاڵە، ئەمە زۆر مەترسیدارە، لەبەر ئەوەی تەنانەت توركیاش ناتوانێت هاوكارییەكی زۆرتان بكات، كەواتە لوبنان و سوریا و عێراق لە مەترسییەكی گەورەدان كە دوچاری ناسەقامگیری ببنەوە، دەبێت كوردیش بایەخ بە بەرژەوەندییەكانی خۆیان بدەن، ئەمە زۆر مەترسیدارە، كەواتە هەموو ئەوەی من دەتوانم بێڵێم ئەوەیە كە ئێوە ساڵێك یان دوو ساڵتان لەبەردەمدایە بۆ ئەوەی بگەنە ڕێككەوتنێك، ئەمە زۆر مەترسیدارە، لەبەر ئەوەی شەڕی ناوخۆ لە دژی مالیكی بەرپا دەبێت، ئەوەش كارەساتە، كەواتە دەبێت ئێوە كارێك بكەن پێش ئەوەی بگەنە ئەو دۆخە، ئەمە هەست و تێڕوانینی منە. بەڵام هێشتا ئێوە ئەتوانن كاری گرنگ ئەنجام بدەن، پێویستە ئێوە پێوەندییەكی باش دابمەزرێنن لەگەڵ كوردەكانی سوریا، دووەمیان پێویستە پێوەندییەكی زۆر باشتان لەگەڵ توركیادا هەبێت، ئەمەی دووەمیان زۆر گرنگە، سێیەم پێوەندییەكی باش و زۆر نزیكتان لەگەڵ ئەمەریكادا هەبێت، بەڵام ئەمەریكا زۆر دوورو زۆر سەرقاڵە بە پرسی دیكەوە، بەڵام ئەگەر شتێك لە سوریا ڕوویدا و ئەگەر سوریا دابەش بوو، ئەوا پێویستتان بە كوردەكانی سوریا هەیە بۆ ئەوەی كارتان لەگەڵدا بكەن، هەروەها پێویستتان بە توركیا هەیە بۆ ئەوەی كارتان لەگەڵدا بكەن، كەواتە ئێمە دەگەڕێینەوە بۆ هەمان مەسەلە، ئێوە ناتوانن هاوكاری پەكەكە بكەن، لەبەر ئەوەی پێویستتان بە توركیا هەیە، ئێوە ناتوانن كارێك بكەن چیتر مالیكی یارمەتی ئەسەد نەدات، ئێوە ناتوانن ڕایبگرن، ئەوە كێشەی ئێوە نییە، ئێوە ناتوانن هاوكاری بكەن و ناتوانن هیچ شتێك لە دژی ئەنجام بدەن، لەبەر ئەوەی ئەو كارانە دەكات كە ئێرانییەكان پێی دەڵێن، ئەوە كێشەی ئێوە نییە، ئەمە كێشەی ئەمەریكا و كێشەی سعودیەیە و كێشەی ئێوە نییە، من دەتوانم هەر ئەوەندە بڵێم.
* ئایا چۆن لە هەڵوێستی بارزانی دەڕوانیت كە باسی لە دیكتاتۆریەتی مالیكی كردو دژی وەستایەوە، بە تایبەتی بەهۆی پێشێلكردنی دەستوور و پشتگوێخستنی ماددەی 140 و كێشەی هەڵپەسێردراوەكانی دیكەوە، ئایا لەمبارەوە بۆچوونی تۆ چۆنە؟
ــ پەیامی من بۆ كوردەكانی عێراق ئەوەیە ئەگەر بارزانی و تاڵەبانی بتوانن هاوپەیمانێتی لەگەڵ عەللاوی و هێزە سوننییەكانی دیكەدا پێكبهێنن و تەنانەت لەگەڵ موقتەدا ئەل سەدر، ئەگەر هێشتا ئەمە مومكین بێت، بۆ ئەوەی دەسەڵاتی مالیكی بگۆڕن، ئەوا ئەمە باشترین چارەسەر دەبێت بۆ عێراق و بۆ هەموولایەك، ئەگەر ئەمە مومكین نەبوو، ئەگەر نەتوانن كۆتایی بە دەسەڵاتی مالیكی بهێنن، ئەوا ئەو كارە بكەن كە دەتوانن، ئێوە دەتوانن هەوڵی گەیشتن بە ڕێككەوتنێك بدەن لەگەڵ مالیكی لەسەر ئەو پرسانەی كە زۆر گرنگن بەلاتانەوە. كەواتە ئەگەر دەتوانن دەسەڵاتەكەی بگۆڕن ئەوا ئەم كارە بكەن، ئەویش لە ڕێی پەرلەمان و لە ڕێی سەندنەوەی متمانەوە، دواتر بە بێ مالیكی حكومەتێكی هاوپەیمانی پێكبهێنن، ئەگەر ناتوانن ئەوە بكەن ئەوا دیالۆگ بكەن و مالیكی و بگەنە ڕێككەوتن لەگەڵیدا، ئەمە ئامۆژگاری منە، من دژی ئەوە نیم كە ڕووبكەنە سعودیە و داوای هەندێ هاوكاری لێبكەن، لەبەر ئەوەی سعودیە زۆر نائاسوودەیە بە مالیكی و زۆر نائاسوودەیە بە ئەسەدو بەرامبەر بە ئێرانییەكان، لەبەر ئەوە ڕەنگە سعوودیەكان ئامادەبن هەندێ هاوكاریتان بكەن، ئەمە بیرۆكەیەكی خراپ نییەو ئەمە مومكینە، هەروەها توركیا دراوسێتانە، لەبەر ئەوە بە ڕاستی ئێوە پێویستتان بە پێوەندییەكی باشە لەگەڵ توركیا، كەواتە هەموو شتەكان پێكەوەگرێدراون و دەبێت ئێوە گشتگیرانە لە هەموو ناوچەكە بڕوانن و بزانن بەرژەوەندییەكانی كورد لە كوێدایە. من هیوادارم خوا بتانپارێزێت و ڕۆژێك لە ڕۆژان بتانكاتە نەتەوەیەكی سەربەخۆ، كە من پێم وایە كوردەكان شایستەی ئەوەن ببنە نەتەوەیەكی سەربەخۆ، بەڵام دەبێت وەك كورد هەموو شتێك بە پێی هەل و مەرجە سیاسیەكە بەڕێوەبەرن و زۆر پراگماتی بن، واتەكردارەكیانە بن و لە هەر قۆناغێكدا بزانن بەرژەوەندیەكانتان لە كوێدایەو گەیشتووە بە كوێ، من هیوای سەركەوتن و بەختەوەریتان بۆ دەخوازم و لەم نێوەندەشدا مەسەلەی سەرەكی ئاشتی و گەشەكردنە، ئەمە گرنگترین شتە.