پارێزگای سلێمانی گەرچی لەرووی ئیداریی هەرێمی كوردستانەوە تەنها سلێمانی و ئەو قەزاو ناحیانە دەگرێتەوە كەسەر بەو پارێزگایەن، بەڵام بەهۆی باری سیاسی ئیدارەی گەرمیانیش وەك سنووری پارێزگای سلێمانی سەیر دەكرێت، ئەمە وێڕای ئەوەی كە ئێستا لە سنووری پارێزگای سلێمانی دوو ئیدارەی سەربەخۆی دیكە دروستكراون، ئەوانیش ئیدارەی هەڵەبجە و راپەڕینن، بۆیە ئەم سنوورە فراوانە لە چوارچێوەی یەك ئەنجوومەنی پارێزگا نوێنەرایەتی دەكات، بەڵام ئەم ئەنجوومەنی پارێزگایە پێوەندیی لەگەڵ پارێزگای سلێمانی نییە، بۆ قسەكردن لەسەر كارەكانی ئەنجوومەنی پارێزگاكان و چۆنییەتی بەڕێوەبردنی كاری رۆژانەیی و هەڵبژاردنەوەی ئەنجوومەنی پارێزگاكان تیمی(گۆڤاری گوڵان)سەردانی ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی كرد و لەگەڵ سەرۆكی ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی ئەم تەوەرانەی تاوتوێكرد، ئەمەش دەقی دیمانەكەیە:

* ئەنجوومەنی پارێزگاكان هەموو كات رۆڵی پەرلەمانێكی بچووك لەسەر ئاستی پارێزگاكان دەگێڕن، با سەرەتا لەوەوە دەست پێبكەین، ئەنجوومەنی پارێزگاكان لەكەیەوە بوونیان هەیە؟
- دوای سەركەوتنی پرۆسەی ئازادی عێراق و وەك هەنگاوێك بۆ بونیادنانەوەی عێراقی نوێ، بیر لەوەكرایەوە عێراق لە سیستمی مەركەزیەوە بگۆڕێت، كە دەسەڵاتەكانی تێدا دابەشكرا بێت و لامەركەزی بێت، ئەمەش لەبەر ئەوەبوو سیستمی لامەركەزی یەكێكە لە سیستمە سەركەوتووەكانی وڵاتانی پێشكەوتوو، هەر بۆ ئەم مەبەستە و بۆ ئەوەی جارێكی دیكە حكومەتی عێراق نەبێتە هەڕەشە بۆ سەر پارێزگاكان و بۆ كەمكردنەوەی كێشە و گیروگرفتەكان، ئەوەبوو ئەو كاتەی پۆل بریمەر سەرۆكی دەسەڵاتی كاتی بوو لە عێراقدا یاسای ژمارە 71 بە ناوی یاسای پارێزگاكان دەرچوو، دواتر بەپێی ئەو یاسایە لە عێراق و هەرێمی كوردستان لە 31/5/2005 لەگەڵ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و پەرلەمانی عێراق، هەڵبژاردنیش بۆ ئەنجوومەنی پارێزگاكان ئەنجامدرا، ئێمەش لەو كاتەوە وەك ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی دەست بەكارین.

* ئەگەر ئەنجوومەنی پارێزگاكان لە چوارچێوەی ئەو لامەركەزیەتە سەیر بكەین، ئەوا پێویستە لەسەر ئاستی پارێزگاكان رۆڵی پەرلەمانێكی بچووك بگێڕێت، بەڵام هەست دەكەین نەتانتوانیووە ئەو رۆڵە بگێڕن، یان ساردو سڕییەك بە كاروبارەكانتانەوە دیارە، ئایا هۆكاری ئەمە بۆچی دەگێڕیتەوە؟
- من حەزدەكەم وشەی ئەنجوومەنەكان لە یەكتری جیابكەینەوە، لەبەر ئەوەی ئەنجوومەنەكان جیاوازی زۆریان هەیە لەگەڵ دامەزراندن، مەسەلەی ئەنجوومەنەكان دامەزراندن نییە بەڵكو بە هەڵبژاردن بووە، لەلایەكی دیكەوە ئەنجوومەنی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستانیش جیاوازییان لەگەڵ پارێزگاكانی خواروو ناوەڕاستی عێراق هەیە. لەبەر ئەوەی لەوێ هەڵبژاردنێكی دیكە كراوە لێرە نەكراوە، ئەوجا ئێمەش وەك ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی هەر لەسەرەتای دەستبەكاربوونمانەوە، بەداخێكی زۆرەوە دەسەڵاتی سیاسی كوردستان، یاسایی ئەنجومەنی پارێزگاكانیان ونكرد، هەر بۆیە ئێمە تەنیا توانیمان پارێزگارو جێگری پارێزگارو سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگا بەو یاسایە دابنێین. هەر لەم چوارچێوەیە چەندین بەڵگەم بە دیكۆمێنت لایە كە حكومەتی هەرێمی كوردستان هەر لەسەرەتای دەست بەكاربوونی ئەنجوومەنی پارێزگاكانەوە هەتا ئێستا بەپێی رێنمایی جۆرێك لە لامەركەزیەتیان جێبەجێ كردووە، بەڵام یاسای پارێزگاكانیان ونكردووە. ئەمەش مانای ئەوەیە دەسەڵاتی سیاسیی كوردستان تەنیا بۆ رازیكردنی ئەمریكیەكان و بۆ ئەوەی پێی نەڵێن لە دەستووری عێراق لایداوە، بۆ ئەوەی پرۆسەكە هەموو عێراق بگرێتەوە، دەنا نە لە دوور نە لەنزیك، دەسەڵاتی سیاسی هەرێم بڕوای بە هەڵبژاردنی پارێزگاكان نەبووە، هەر بۆیەش تا ئێستا هەڵبژاردن نەكراوەتەوە. ئێنجا تەنیا ئەنجوومەنی پارێزگاكانیان ئەوا لێ نەكردووە، بەڵكو ئەنجوومەنی شارەوانییەكانیشیان والێكردووە، ئەوانیش تەنیا لە ساڵی 2000 یەك هەڵبژاردنیان كردووە و هەڵبژاردنی دیكەیان بۆ نەكراوەتەوە، دواین نووسراویش كە لە وەزارەتی ناوخۆەوە هاتووە، دەڵێت ئێمە لە هەرێمی كوردستانە كار بە یاسایی ژمارە 159ی ساڵی 1969 دەكەین تا هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاكان، هەر چەندە من پێموایە لە ڕاستیدا ئەمە ئیشی بەڕێز وەزیری ناوخۆ نییە، بەڵكو دەبێت ئەو یاسایە لە پەرلەمانی كوردستان هەموار بكرێتەوە و لە پەرلەمانەوە بڕیار دەربچێت كە كار بە چ یاسایەك بكەین.

* لە سەر ئاستی پارێزگای سلێمانی هەست بەوە دەكرێت لە نێوان ئەنجوومەن و پارێزگادا هاریكاری و هەماهەنگی نییە، ئایا بۆ وەك ئەنجوومەن هەوڵ نادەن ئەو هاریكاری و هەمانگییە دروست بكەنەوە؟
- بەهۆی ئەوەی كە لە هەرێمی كوردستان بۆشاییەكی گەورەی یاسایی هەیە، ئەوە پێوەندییەكانی ئێمەو پارێزگاری والێكردووە پێوەندییەكی نا تەندروست بێت، گەرچی پێویستە پێوەندی دەزگاكان تەندروست بێت و بە یاسا ڕێكبخرێت، بەڵام پێوەندییەكان لە هەرێمی كوردستان نە بە یاسا نە بە سیستەم ڕێك نەخراوە، لەبەر ئەوەی دەسەڵات لە كوردستان هەرچی یاسایەك لە قازانجی خۆی بێت كاری پێ دەكات و ئەوەی لە قازانجیشی نەبێت كاری پێ ناكات، سادەترین نموونەشتان بۆ دێنمەوە، تاكە پارێزگایەك كە پارێزگارەكەی بە ئەمری سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران دانراوە و ئێمە وەكو ئەنجومەنی پارێزگا دەنگمان پێ نەداوە، پارێزگاری سلێمانی یە، لەبەر ئەوەی پاش ئەوەی پارێزگاری پێشووی سلێمانی خانەنشینكرا ئەم پارێزگارەی ئێستای سلێمانی لە لایەن سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە بە نا یاسایی دامەزرا و لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی پارێزگایە بە 28 دەنگ بەرامبەر بە چەند دەنگێك، رەتكرایەوە(ئەو كۆبوونەوە و دەنگدانە بە دیكۆمێنت هەیە)، بەڵام پێشتر پارێزگار لە ڕێگای ئەنجومەنی پارێزگاوە هەڵبژێردراوە، ئەگەر باس لە كەموكوڕی هەڵبژاردنی پارێزگارەكان بكرێت ئەوە ئێمەش هەندێ سەرنج و تێبینیمان هەیە.

* ئەنجوومەنی پارێزگاكان، ئەنجوومەنێكە نوێنەری هەموو لایەنە سیاسیەكانی تێدایە، بۆیە دەكرێت لە ناو ئەنجوومەن هاودەنگی و نزیكی لەنێو بۆچوونە جیاوازەكان هەبێت، ئایا بۆ هەوڵتان نەداوە بە ڕێگەی ئەنجوومەن پارێزگار بانگ بكەن و راشكاوانە قسەی لەگەڵ بكەن؟
- هیچ ئەنجوومەنێكی پارێزگاكان لە هەرێمی كوردستان هاوپەیمانی تێدا نییە، بەڵكو سەپاندنی تێدایە، ئێمە وەكو ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی داوامانكرد كە پارێزگار بێتە ئەنجومەنی پارێزگاو موسائەلەی لەگەڵ بكەین، بەڵام ئەو ڕەفزیكردەوە و دەڵێت من هیچ یاسایەك بە ئەنجومەنی پارێزگام نابەستێتەوە و بەیاسای 159ی ساڵی 1969 دانراوم، ئەم یاسایەش یاسای پەرلەمانی هەرێمی كوردستان نییە، بەڵكو یاسەیەكی كۆنی رژێمی پێشووی عێراقە.

* بەڵام وەك باسدەكرێت ئەوە هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاكان بەڕێوەیە، پێت وا نییە ئەم هەڵبژاردنانە ئەم كێشانەی ئێستا چارەسەر بكات؟
- بەش بەحاڵی خۆم بەرامبەر بەهەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاكان زۆر بێ ئومێدم، تا ئێستا چەند جارێك كات بۆ هەڵبژاردن ئەنجومەنی پارێزگاكان دیاریكراوە و بەبۆنە و هۆكاری جیاجیاوە هەڵبژاردنەكان نەكراوە، لەسەرەتاوەش باسمكرد دەسەڵاتی سیاسی كوردستان لە دوور و نزیك بڕوای بە لامەركەزیەت نییە و نایەوێت دەسەڵات دابەش بكات بۆ خوارەوە، بەڵام بارودۆخی ئێستا لەگەڵ پێشان جیاوازە، پێشتر دەسەڵاتەكان پەنجا بە پەنجا دابەشكراون، ئەمەش واتە پارتی دیموكراتی كوردستان ئەنجومەن و پارێزگای هەولێر دەبات بەڕێوە و لە ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی دەسەڵاتی نییە، لە هەولێریش یەكێتی نیشتمانی بەهەمان شێوەیە، هەربۆیە ئەگەر ئێستاش سەیر بكەین هەست دەكەین لە هەرێمی كوردستان جۆرێك لە دوو ئیدارەیی هەیە، هەر بۆ نموونە لەسەرتاسەری پارێزگای هەولێر و دهۆك یەك قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیە یەكێتی نییە، لە سلێمانی بۆی هەیە هەندێ قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیەكان لایەنی تر بن وەكو سۆشیالست، بەڵام هیچیان پارتی نین.

* سەبارەت بە كەموكورتی خزمەتگوزارییەكانی سنوری پارێزگای سلێمانی كە ئێستا سنوری چەند ئیدارەیەكی سەربەخۆش دەگرێتەوە وەك ( گەرمیان، راپەرین، هەڵەبجە)، ئایا ئێوە وەك ئەنجوومەنی پارێزگا كە نوێنەری ئەو خەڵكانەن چیتان كردووە؟
- مەسەلەی ئیدارەی سەربەخۆ لە هەرێمی كوردستان پرسێكی زۆر گرنگە، بۆیە لێرەوە لە مینبەری گۆڤاری گوڵانەوە داواكارم بابەت و تەوەرە لەسەر ئیدارە سەربەخۆو لامەركەزیەتی ئیداریی و دارایی بنووسرێت، بۆ ئەوەی هەم خەڵك هەم رۆشنبیران ڕۆڵی خۆیانی تێدا ببینن، هەروەها خەڵكیش ئاشنابن بەو بابەتە گرنگانە، من نامەوێت باسی ئیدارەی گەرمیان بكەم، چونكە ئیدارەی گەرمیان ئیدارەیەكی سیاسییە و پێویستە هەر هەموومان بەوپەڕی توانامانەوە پاڵپشتی و هاوكاری بكەین بۆ سەركەوتن و قایمكردن و بەرەوپێشوەچوونی، لەبەر ئەوە ئەم ئیدارەیە زیاتر پەیوەستە بە كێشەی ناوچە دابڕێنراوەكان و ماددەی 140ی دەستوورەوە و، من قەت حەق بەخۆم نادەم قسە لەسەر ئیدارەی گەرمیان بكەم و ئومێد دەخوازین و داواكارین كە ئیدارەی گەرمیان لەو ئاستەی دابێت كە بتوانن خزمەتی تەواوی ناوچەكەیان بكەن.
بەڵام لێرەدا وێڕای ئەوەی دەستخۆشی لە سەرۆكایەتی حكومەت دەكەم لە پرسی سەربەخۆیكردنی ئیدارەی ڕاپەڕین و هەڵەبجە، وەك ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی پرسمان پێكراوە و بە فەرمی وەڵامانداینەوە، ئێمە لە باوەڕبوونمان بەڵامەركەزیەتەوە بە هیچ شێوەیەك لاریمان نەبوو لە سەربەخۆبوونی ئیدارەی هەڵەبجەو ڕاپەڕین، بەڵام لە نووسراوەكەماندا باسی ئەوەمان كردووە كە ئیدارەی سەربەخۆ دەبێت بە یاسا ڕێكبخرێت، بالەمبارەوە باسی یاسای 159ی 1969 بكەین كە یاسای سەردەمی رژێمی پێشووە، لەم یاسایەدا بە هیچ شێوەیەك باسی لە ئیدارەی سەربەخۆ ناكات، ئەم یاسایە دەڵێت پێكهاتەی ئیدارە لە عێراق پێكدێت لە پارێزگا و قەزاو ناحیە و یاسای 71ی بریمەریش كە باسی لە لامەركەزیەت كردووەو باسی لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاو ئەنجومەنی قەزاو ناحیەكان دەكات، بە هیچ جۆرێك باسی ئیدارەی سەربەخۆی تێدا نییە، هەروەها پاش ئەوەی یاسای 21 یش لە ساڵی 2008 دەرچووە بۆ ئەو شوێنانەی ڕێكنەخراون بە هەرێم، پارێزگاكانی دیكەی عێراق لە موسڵ تا بەسرا، لەمەشیاندا باسی ئیدارەی سەربەخۆ نەكراوە، بۆیە ئەگەر لێرەوە باس لە یاسای ژمارە 3ی ساڵی 2009ی خولی پێشووی پەرلەمانی كوردستان بكەین، ئەوا ئێمە لەسەر ئەو یاسایەش تێبینی زۆرمان هەیە، بەڵام هەرچۆنێك بێت بوونی یاسا لە نەبوونی باشترە، هەر بۆیە ئێمە وەكو ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی بە دەرچوونی ئەم یاسایە زۆر دڵخۆشبووین لەگەڵ ئەوەی چەند جاریكیش داوای هەمواركردنەوەی ئەم یاسایەمان كردووە، بەڵام لەم یاسایەشدا دەڵێت یەكەی ئیداریی لە هەرێمی كوردستان پێكدێت لە پارێزگاو قەزاو ناحیەو باسی هەڵبژاردنەكانیشی كردووە، بەڵام باسی ئیدارەی سەربەخۆی تێدا نییە، بۆیە پێویستە ئیدارەی سەربەخۆ لە ڕێگای پەرلەمانی كوردستانەوە بێت و بە یاسایەك ڕێكبخرێت و نابێت بە ڕێنمایی ڕێك بخرێت، چونكە یاسا لەسەرووی ڕێنماییەوەیە، بۆیە تێبینی و سەرنجمان لەسەر ئەو بەئیدارەكردنە كۆمەڵێك خاڵە، هەر بۆیە من دەڵێم جێگەی دەستخۆشی یە هەڵەبجە و راپەرین كراون بە ئیدارەی سەربەخۆ، بەڵام ئێمە هەست دەكەین، ئەم هەنگاوە بەرامبەر هەندێك شوێنی دیكە نادادپەروەریی تێدایە، وەك چەمچەماڵ و قەڵادزێ و چەند ناوچەیەكی دیكە، بۆیە ئەگەر ئیدارە سەربەخۆكان بە سیستەم و كۆمەڵێك مەرج و ڕێنمایی بكرێت لەو كاتەدا هەموو ئەو شوێنانەی دەتوانرێت بگونجێن و سیستەمەكەی لەسەر جێبەجێ بێت. هەروەها لە 16/3/2011 كە بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستانمان بینی، داوام لە بەڕێزیان كرد كە پێویستە یاسایەك هەبێت كە دەسەڵاتەكانی هەرێم و ئەنجومەنی پارێزگاكان و ئیدارە سەربەخۆكان و قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیەكان ڕێكبخات، بۆ ئەوەی ئەو هەموو دەستتێوەردانە نەبێت، چونكە ئێستاكە لە دەسەڵاتەكان دەستێوەردانێكی زۆر هەیە و هەرێمی كوردستان پێویستی بەوەیە زیاتر رێكبخرێت.

* دوای دروستبوونی ئەم ئیدارە سەربەخۆیانە تاچەند كاریگەری لەسەر دابەشكردنی بودجەی پەرەپێدانی پارێزگاكان دەبێت، ئایا ئەم بودجەیە یەكە ئیدارییە سەربەخۆكانیش دەگرێتەوە؟
- ئێمە لەسەرەتای هاتنی بودجەی پەرەپێدانی پارێزگاكانەوە، وەكو ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی بەپێی سیستەمی لامەركەزی لە هەرێمی كوردستان كارمانكردووە و لەو ڕۆژەی بڕی بودجەكەمان بۆ هاتووە، هەموو ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگا كە ئەو كات 41 ئەندام بووین كۆبووینەوەو بڕی بودجەكەمان بەپێی ژمارەی دانیشتوانی قەزاو ناحیەكان دابەشكردووە، سلێمانیمان كردۆتە 5 زۆن كە بریتیی بوون لە زۆنەكانی ( ناوشاری سلێمانی و دەوورووبەری و چەمچەماڵ و گەرمیان و شارەزوور و ڕاپەڕین)، نوێنەری زۆنەكان دەچنە لای سەرۆكی یەكە ئیدارییەكان هەر زۆنێك ئەو بودجەی بۆیان تەرخانكراوە بەسەر پڕۆژەكانیان دابەشی دەكەن و ڕەچاوی ئەولەویەتی پڕۆژەكانیش دەكرێت، لەم كاتەدا نوێنەری ئەنجومەنەكان و فەرمانگەكان و قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیەكان ئامادە دەبن، ئێمە لە ساڵی 2005 هیچ بودجەیەكمان نەبووە، بەڵام لە ساڵی 2006 و 2007 و 2008 و 2009 بەهەمان شێواز كارمانكردووە، لەم بوارەشدا ئێمە لەسەر پرسی پارێزگار نەوەستاوین و ئێمە لە ڕێگای دەنگدانەوە هاتووین بۆیە پێویستمان بە پرسی پارێزگار نییە و بودجەی پەرەپێدانی هەرێمەكان بودجەی ئەنجومەنی پارێزگاكانە، ئێمە وەكو ئەنجومەنی پارێزگا هەموو پڕۆژەكانی خۆمان ڕیزبەندی دەكەین بەپێی ئەولەویەتی ئەنجومەنی پارێزگا و لە لایەن هەموو ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگاوە دەنگی لەسەر دەدرێت و واژوو دەكرێت لە پاشان بۆ پارێزگاری سلێمانی دەنێردرێت بۆ جێبەجێكردن، هەروەها هەموو ساڵێك لیستی پڕۆژەكان بۆ وەزارەتی پلاندانان دەنێرین تاوەكو پڕۆژەكانی ئێمە لەگەڵ پڕۆژەكانی ئەوان جیاوازی نەبێت، واتە ئێمە جگە لە بودجەی پەرەپێدانی پارێزگاكان كە تایبەتە بە بودجەی ئەنجومەنی پارێزگاكان ئاگاداری خەرجكردنی هیچ بودجەیەكی تر نین، نە بودجەی حكومەت و نە بودجەی وەزارەتەكان و مامەڵەو هەڵسوكەوتی ئێمە لەگەڵ ئیدارە سەربەخۆكان و قایمقامیەت و ناحیەكان مامەڵەیەكی بەرپرسانە نەبووە، بەڵكو مامەڵەیەكی خزمەتكارانەبووە و ئێمە خۆمان بە خزمەتكاری هەموویان دەزانین، هەروەها ئەو پارەی بۆ پڕۆژەكان بە ئێمە دەدرێت پارەی كەس نییە، بەڵكو پارەی خەڵكەو دەبێت بۆ پڕۆژە و خزمەتی ئەوان خەرج بكرێت.

* هەندێك مەسەلەی گرنگ هەن دەبێت راستەوخۆ ئەنجوومەنی پارێزگا لێی ئاگادار بێت، لەوانە مەسەلەی ماستەر پلانی شارێكی وەك سلێمانی، كە پێوەندی بە ئاییندەی سلێمانییەوە هەیە، ئایا تاچەند ئاگاداری ماستەر پلانی سلێمانیت؟
- ماستەرپلانیك هەیە بۆ شاری سلێمانی كە پێوەندی بە ئەنجومەنی شارەوانی سلێمانی هەیە، پێشتریش كە دانا ئەحمەد مەجید پارێزگاری سلێمانی بوو، ئێمە وەك ئەنجومەنی پارێزگا لە لایەن ئەنجومەنی شارەوانییەوە هیچ پرسێكمان پێ نەكراوە و وەڵامی ئەو پرسیارە لە لایەن ئەنجومەنی شارەوانییە نەك ئەنجومەنی پارێزگاوە، چونكە ماستەرپلان پێوەندی بەوانەوە هەیە. سەرەڕای ئەوەش پێویست بوو شارەوانی سلێمانی داوا لە ئەنجومەنی پارێزگا بكات و لەسەرەتای دروستكردنی ماستەرپلانەكە ئەندامێكی ئێمەشی تێدابوو، بەڵام لە دوای ئەوەی پارێزگاری سلێمانی پێشوو خانەنشینكرا لەبارەی ماستەرپلانەكە هیچ پرس بە ئێمە نەكراوە.

* ئێستا لە ناوچە گەشتیارییەكانی سنوری پارێزگای سلێمانی، هەست دەكرێت زەوی گەشتیاری بۆ شوێنی تایبەت بەكاردەهێنرێت، ئایا ئێوە وەك ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی هەڵویستان لەسەر ئەم پرسە چی یە؟
- بەداخەوە وەكو پێشتریش باسمكرد دەبووایە پێوەندی نێوان یەكە ئیداری و فەرمانگە پەیوەندارەكان لە بەڕێوەبەری ناحیەوە تا سەرۆكایەتی هەرێم بەپێی یاسا لەوپەری باشیدا بووایە، بەڵام بەداخەوە وانییە، لەم چوارچێوەیەشدا دابەشكردنی ئەو زەویانەو دروستكردنی خانوو ڤێللای شەخسی تێدا دروستكراوە، ئەوە بەرپرسیاریەتی بە پلەی یەكەم دەكەوێتە ئەستۆی قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیەو شارەوانییەكانی ئەو ناوچەیە و پێویست بوو بە فەرمی لە وەزیری شارەوانی و گەشتوگوزار و ناوخۆ داوابكەن كە بە یاسا كارەكان ڕێكبخرێت و چارەسەری ئەو كێشەو گرفتانە بكەن و، لەوكاتەدا دەتوانرا هەموو ناوچە گەشتیارییەكان وەك( سیتەك و دوكان و هەموو ناوچە گەشتیارییەكانی تر باشترو جوانتر بكەن)، بەڵام ئەوە لە ڕێگای شارەوانی و قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیەكانەوە دەكرێت و ئێمە لەدانان و لابردنی قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیەكان ئاگادار نین، بەڵام هەڵسوكەوت و پرسكردنێكمان هەیە تەنیا لەسەر بودجەی پەرەپێدانی پارێزگاكان لەگەڵ ئەو قایمقام و بەڕێوەبەری ناحیانە كۆدەبینەوە.

* یەكێك لە پرۆژە گرنگەكانی سلێمانی تونێلی ئەزمەڕە كە بەتونێلی پێشڕەو ناسراوە، ئەم تونێلە هەندێك كەموكوڕی هەیە وەك كێشەی دوكەڵكێش، ئایا وەك ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی ئێوە چیتان بۆ ئەو پرۆژەیە كردووە، یان پێشنیارتان چییە؟
- من پێموایە لەسەرەتادا ئەو پڕۆژەیە كە گرێبەستەكەی دراوەتە لایەنی جێبەجێكار ئەوە لایەنی جێبەجێكار لەگەڵ ئەوەی پڕۆژەكەی دراوەتێ، بەڵام باسی وردەكارییەكانی پڕۆژەكەیان نەكردووە، بۆیە جۆرێك لە بێسەروبەری بێ یاسایی و ئیداریی پێوە دیارە، ئەگینا ئەگەر ئێمە پێشتر تونێلیشمان دروست نەكردبێت ئەوە تونێلمان بینیوەو تونێلیشمان لە دەربەندیخان هەیە، ئەگەر تونێلیشمان نەبێت و نەمان بینیبێت ئەوە دەتوانین چەند كەسانێك بۆ دیتن و شارەزابوون لە تونێل بنێرینە دەرەوەی وڵات و ئەو شوێنانەی تونێلیان هەیە، ئەو كەموكوڕیانەی لە تونێلی پێشڕەو هەیە ئێستاش دەتوانرێت بۆ سەلامەتی خەڵك چارەسەر بكرێت.

* مەسەلەیەكی دیكە كە پێوەندی بە ژیانی خەڵك و شارەكەوە هەیە، مەسەلەی چارەسەركردنی زبڵ و خاشاك و چارەسەر كردنیەتی بە ڕێگەی كارگەی ریساكلین، یان هەر شێوازێكی دیكە، ئێوە وەك ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی تاچەند بەرنامەتان بۆ ئەم لایەنە گرنگە هەبووە؟
- بۆ هێنان و دامەزراندنی كارگەیەكی ریسایكلین لەكاتی پارێزگاری پێشوو كارو هەوڵێكی زۆر هەبووە، بۆ ئەم مەبەستەش گرێبەستێكی لەگەڵ كۆمپانیایەكی ئیتاڵی ئیمزاكرد كە كارگەیەكی ڕیسایكلین دابمەزرێنن و زەویان بۆ دابین بكرێت، ئەمەش بە ئاگاداری شارەوانی سلێمانی بوو، بەڵام ئەم پڕۆژەیە تا ئێستا نەچۆتە بواری جێبەجێكردنەوە، بەرپرسیاری یەكەم لە جێبەجێ نەكردنی ئەو كارگەیەی ڕیسایكلینە سەرۆكایەتی شارەوانی سلێمانییە، لەبەر ئەوەی كاری ئەوانە و ئێمە هاوكاریانین، لەبەرئەوەی پاككردنەوەی شار لە زبڵ و خاشاك لەئەستۆی شارەوانییە . ئەو پرسەش پێویستە ببرێتە لای ئەوان و خۆیان وەڵام بدەنەوە باشترە . ئەگەر بڵێین ئەمبوارە پێشتر كاری بۆ نەكراوە، ئەوە وا نی یە و پێشتر چەندین كۆمپانیا هاتبوون بۆ ئەنجامدانی ئەو كارەو بەنووسراو ئاگاداری ئەوان كراونەتەوە، بەڵام ئێستا ئاگاداری ئەوە نیم پرۆژەی كارگەی ریسایكلینی سلێمانی لە كوێ وەستاوە .

* مەسەلەیەكی دیكە كە ئەنجوومەنی پارێزگای سلێمانی دەگرێتەوە، كێشەی نیشتەجێی هاوڵاتیانە، ئایا ئێوە وەك نوێنەری ئەو خەڵكە چیتان بۆ ئەم لایەنە كردووە؟
- من پێموایە نەبوونی سیستەمێك بۆ دابەشكردنی زەوی و دابەشكردنی خانوو، هەروەها نەبوونی سیستەمێك بۆ پێدانی شوقە ئەمە خۆی لە خۆیدا جۆرێك پشێوی لەبەرنامەكانی حكومەت لەبوارەكانی چارەسەركردنی كێشەی نیشتەجێبوون هەیە، بۆیە پێویستە ئەم لایەنە بەسیستەمێك رێكخرێت. سەبارەت بە دابەشكردنی زەویش بە هەموو جۆرەكانییەوە پێوەندی بە ئەنجومەنی پارێزگاوە نییە، تەنانەت لە لیژنەكانیشدا ئاگادار نین و ئەندامانی ئێمەی تێدا نییە، ئێستاكە لیژنەیەك دامەزراوە بۆ چارەسەركردن و تاپۆكردنی ناوچەی (یەك)ی پیشەسازی سلێمانی زۆربەی لایەنە پەیوەندارەكان بانگكراون، بەڵام ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی بانگ نەكراون، هەربۆیە دووبارەی دەكەمەوە چۆنیەتی هەڵسوكەوت و مامەڵەكردن لەگەڵ ئەنجومەنی پارێزگادا نامۆیە و ئەمەش بەتەئكید دەستێكی ئەنقەست هەیە كە بەحزببوونی ئیدارەیە .

* كێشەی زێدەڕۆیی لە تەواوی پارێزگای سلێمانی هەیەو دەتوانین بڵێین ئەم كێشەیەش لێرە زەقترە بەتایبەتی لە قەزاو ناحیەكان، ئایا ئەمە بۆچی دەگەڕێتەوەو دەتوانین بڵێین هەنگاوی بەپێی پێویست بۆ چارەسەركردنی نراوە؟
- لەبەر ئەوەی لەم سیستەمەدا هەموو شتەكان بەكارهێنراوە بۆ خزمەتكردنی حزبەكانیان، بۆیە زیادەڕۆیی لە هەموو شارەكانی كوردستان و قەزاو ناحیەكانی هەیە، ئەگەر گوێبستی راگەیاندنەكانیش بین ئەوا لە شاری كەركوكیش هەیە زۆرێك لەم زێدەڕۆییانە بۆ مەرامی حزبی بەكارهێنراوە . ئەمەش وەكو پێشتر باسم كرد بۆشایی یاسایی هەیە و پێویستە بەیاسا رێكبخرێت، ئێمە لە رووی ئیدارییەوە هیچ جۆرە گفتوگۆو پێوەندییەكمان لەگەڵ پارێزگاردا نییە، چونكە هیچ یاسایەك پارێزگارو ئەنجومەنی پارێزگاكە بەیەكەوە نابەستێتەوە .

* شاری سلێمانی شارێكی زیندووەو شاری ململانێی سیاسی و ئەدەبی و هونەری بووە، بەڵام ساڵی پار سلێمانی بووە شاری ململانێ سیاسی و خۆپیشاندان، ئایا تاچەند ئەم ململانێ و خۆپیشاندانانە كاریگەری لەسەر بەرزكردنەوەی ئاستی خزمەتگوزارییەكان هەبوو، ئایا بەدیوێكی تردا توندوتیژی ململانێكان زۆرجار بە ئاستەنگ بۆ ئەنجامدانی كاری خزمەتگوزاری نەگەڕاوەتەوە؟ یا بە پێچەوانەوە ئەگەر بەپێچەوانەوەیە ئەی بۆچی دایمە ئاستی پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكان لاوازن؟
- من پێم وایە مەسەلەی خزمەتگوزاری جیا بكەینەوە لە مەسەلەی خۆپیشاندانەكانی سلێمانی، مەسەلەی خۆپیشاندانەكانی سلێمانی هیچ پێوەندییەكی بە خزمەتگوزاریی نەبووە، هەندێك لەو لێدوانانەش كە باس لەوە كراوە گوایە ئەم خۆپیشاندانانە كاریگەری لەسەر خراپ بەڕێوەچوونی خزمەتگوزارییەكانی سلێمانی هەبوو زیاتر لە لایەن بەرپرسانی شارەكەوە بۆ مەرامی سیاسی بوو، بۆ ناشرینكردنی داواكاری خەڵكەوە بوو، ئێمە بەهەموو لیستەكانەوە چووینە (بەردەرگی سەرا) و بەیاننامەمان خوێندەوە كە زۆرینەی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی ئیمزایان كردووە بەهەموو سەرۆك لیستەكانەوەو من خۆم خوێندمەوەو پشتگیری تەواوی داواكارییەكانی خەڵكمان كرد، بەراستی خەڵك بۆ خزمەتگوزاری نەچووە سەر شەقام بەڵكو بۆ گۆڕانكاری لە سیستەمی سیاسی كوردستان، باوی ئەوە نەماوە خەڵك باس لە گۆڕانكاری بكات، بەڕای من چاكسازی و گۆڕانكاری زۆر جیاوازە، بۆنموونە چاكسازی دەكرێت لەهەندێك سیستەمدا بكرێت بۆ گۆڕینی دەموچاوەكان نا، ئەمانەی ئێمە دەیانەوێت لە گۆڕینی دەموچاوەكانەوە چاكسازی بكەن من نازانم گۆڕینی بەڕێوەبەری ناحیەو قایمقامێك چی لەمەسەلەكە دەگۆڕێت .

* هەندێك لە ئەندازیاران ئاماژە بۆ ئەوە دەكەن ئەو پرۆژانەی لەناوچەكانی سلێمانی ئەنجامدراون كوالێتیان بەرز نییە، ئایا هۆكاری خراپی هەندێك لە پرۆژە بۆچی دەگەڕێتەوەو تاچەند ئێوە بەدواداچوونتان بۆ كردووە؟
- ئێمە وەكو ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی لەڕێگای ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگاوە چاودێریی تەنیا پرۆژەكانی خۆمان دەكەین و بەدواداچوونمان بۆ ئەم پرۆژانەیە، ئێمە یاساكەمان وون كراوە ئیتر چۆن ئاگادارو بەدواداچوونی هەموو پرۆژەكان بكەین، جگە لە پرۆژەكانی خۆمان نەمانتوانیوە چاودێری پرۆژەكانی تر بكەین، هەرچی كەموكوڕییەك لە پرۆژەی بودجەی پەرەپێدانی پارێزگاكان هەبێت ئێمە بەرپرسیارێتی دەكەین .

* ئێوە تاچەند ئاگاداری ئیحالە كردنی پرۆژەكانن؟
- لەبەر ئەوەی پارێزگاری پێشووی سلێمانی لە لایەن ئەنجومەنی پارێزگاوە هەڵبژێر درابوو، ئەوا لە ئەنجومەنی پارێزگا لە ژووری ئیحالە و لێژنەی تەندەركردنەوە نوێنەرمان هەبوو، بەڵام لەدوای هاتنی ئەم پارێزگارە لە هیچ یەكێك لە پڕۆژەكان پرس بە ئێمە نەكراوە، بە تەئكید لەكاتی پارێزگاری پێشووش كەموكوڕی ئیداری هەبووە و قسەشمان لەسەری كردووە و ئێمەش لە ئیحالە و لیژنەی تەندەرین كەموكوڕیمان هەبووە، بەڵام ئەو كات ئاگاداری كەموكوڕیەكان بووین، بۆیە توانیومانە بەپێی ئەو سیستەمەی كارمان پێكردووە و لە ڕێگای ئەو پێوەندییەی كە لەگەڵ پارێزگارە هەمانبوو كەموكوڕییەكان چارەسەر بكەین، بەڵام ئێستا بە هیچ شێوەیەك ئاگاداری ئەو لیژنانە نین.

* ئایا لەئاستی خزمەتگوزاریەكانی شاری سلێمانی ڕازیت؟
- من دەتواننم ئەمە لە دوو تەوەرەوە باس بكەم، ئەگەر بێتە سەر ئەوەی كە رازیم یا ناڕازیم ئەوە هیچ نییە، ئەگەر بڵێین كارو پڕۆژەی خزمەتگوزاری نەكراوە ئەوە بەڕای من غەدرێكی گەورە لە حكومەتی هەرێمی كوردستان دەكەین، بەڵێ حكومەتی هەرێمی كوردستان كارو پڕۆژەی كردووە و توانیویەتی جۆرێك لە گۆڕنكاری لە هەموو ئاستەكانە بكات، بەڵام ئەگەر باسی واقیع و خواست و داواكاری خەڵك و ئەو بودجە گەورەیەی هەرێمی كوردستان بكەین ئەوە پێموایە زۆر ماوە پێشكەشی خەڵكی بكەین و حكومەتی هەرێم لەبارەی كارو پڕۆژە خزمەتگوزارییەكان كەموكوڕی زۆرە. دەتوانرا بە بەرنامە و پلانی باشتر كارو پڕۆژەی زۆر باشترو گرنگتر ئەنجام بدرێت و سوودی بۆ هاووڵاتیان زۆرتر بێت.

* ئایا سیستەم و شێوازی ئەمجارەی دامەزراندن چەند دەتوانێت بێكاری چارەسەر بكات؟
- بەڕاستی حەزدەكەم باسی پرسی دامەزراندن بكەم، دامەزراندنی ئەمجارە بە هەموو كەموكوڕیەكانییەوە لە هەر سێ پارێزگای هەرێمی كوردستانە ئەگەر بەراوردی بە سیستەمی پێشووتر بكەین ئەوە زۆر باشترە و هەنگاوێك نراوە بۆ نەهێشتنی گەندەڵی و لە99% رزگارمان بووە لە كەموكوڕیەكانی پێشتر، من لێرەدا باسی لایەنە ئیدارییەكەی دەكەم كە لە ساڵی 2010 دانرابوو 10هەزار كەس دابمەزرێت، گەرچی حكومەتی هەرێم 36هەزار كەسی دامەزراندووە، واتە 26هەزار كەس بە نایاسایی دامەزراوە و پەرلەمان بودجەی بۆ ئەو 26هەزار كەسە دانەناوە، واتە چۆن بودجە بۆ ئەو 26هەزار كەسە دابین دەكەن یا دیارە بودجەی پڕۆژەكانە یا بودجەی ترە دەیدەن بەو كەسانە، بەڵام ئەمجارە پەرلەمانی كوردستان بڕیاریداوە 25هەزار كەس دابمەزرێت و ئەمەش خراوەتە بەرنامەی كارەوە و ئەمجارە دوور لە دەستی حزبی و واسیتە كارەكە بەڕێوەچوو و دامەزراندنەكە بە شێوازێكی جوان و تەندروست ئەنجامدرا .

* سەبارەت بە هەڵبژاردنی پارێزگاكان لە هەرێمی كوردستان، ئایا ئێوە راتان چۆن و چۆن سەیری ئەو پرۆسەیە دەكەن؟
- ئێمە لە 16/3/2011 داوامان لە سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان كرد كە یاسای ئەنجومەنی پارێزگاكان هەموار بكرێتەوە و سوپاس بۆ بەڕێزیان كە لیژنەیەكی دروستكرد، گەرچی تائێستا لە پەرلەمانی كوردستان فراكسیۆنەكان لە نێوان خۆیان لەسەر یاسای ئەنجومەنی پارێزگاكان ڕێك نین، هەرچەندە جۆرێك لەنییەت لای زۆرینەی ئەندامانی فراكسێۆنەكان هەیە، بەوەی ئەگەر یاساكەش هەموار بكرێت، بەڵام لامەركەزیەت نەبێتە بنچینەی كارەكانی ئەنجومەنی پارێزگاكان، بەڵام پێویستە هەمواركردنەكە بە تەوافقێكی سیاسی بێت لە پێناو بەرژەوەندی خەڵك.

* ئەگەر شتێك مابێت و ئێمە پرسیارمان نەكردبێت، بەڕێزت دەتوانی لێرەدا بیڵێیت؟
- لە كۆتاییدا دەمەوێت بڵێم خەڵك ئێمەی هەڵبژارد بۆ چوار ساڵ و خەڵك ئێمەی بۆ هەتا هەتایی هەڵنەبژاردووە و ئەنجومەنەكانی پارێزگاكان و شارەوانی لە هەر سێ شار خەڵك بۆ چوار ساڵ هەڵیبژاردوین، ئێمە وەكو ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی ئەگەر هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكە بە جیاجیاش بووایە ئەوە بەدەستی خۆمان بووایە ئەوە لەكات و ساتی خۆی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانیمان ئەنجام دەدا و ئیدارەكانی ئێمە زیاتر دوو ئیدارەی حزبین و زیاتر لە مەكتەبی سیاسیەكانەوە قوڕمیش دەكرێن، لەبەر ئەوەی پارێزگاری سلێمانی نایەت بە قسەی ئەنجومەنی پارێزگا بكات، دەچێت بە قسەی مەكتەبی سیاسی حزبەكەی دەكات و كێشەكە لێرەدایە.