سەبارەت بە گرفتی پاكتاوی ڕەگەزی كە لە ناوچە كێشە لەسەربووەكان بەرانبەر خەڵكی كورد ئەنجام دەدرێن و، ڕۆڵ و تواناو ئیمكانیاتی هێزی پێشمەرگەی كوردستان بۆ پاراستنی سەرو ماڵی هاووڵاتیان و چەندین پرس و ڕای تری پێوەندیدار بە پێشمەرگەوە كە ڕۆژانە دەوروژێنرێن، بە تایبەتی مەسەلەی یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگەو دابینكردنی بودجەی پێویست بۆ پەرەپێدانیان و مەشق پێدانی بەردەوامیان و زۆر مەسەلەی گرنگی تریش، وەك گۆڤاری گوڵان سەردانی بەڕێز وەزیری پێشمەرگەمان كردو بەم شێوەیە لە نزیكەوە ڕاستەوخۆ وەڵامی پرسیارەكانی داینەوە.

دووبارە بوونەوەی هەوڵی تەرحیل پێكردنەوەی كورد
* ماوەیەكە لە ناوچە دابڕاوەكان بەتایبەتی لە سەعدیە و جەلەولا و قەرەتەپە و مەندەلی و چەند ناوچەیەكی تری دەوروبەری كەركوك هێڕشەكانی تیرۆریستان بۆ سەر كورد ڕووی لە زیادبوون كردووە، پێت وانییە ئەمە پلانێكی داڕێژراو بێت بۆ چۆڵكردن و دووبارە تەرحیلكردنەوەی كورد لەو ناوچانەدا؟
- ئێستا بارودۆخی ناوچە دابراوەكان بەشێوەیەكی گشتی بۆ هەموو پێكهاتەكانی خراپە، بەڵام بەتایبەتی بۆ كورد خراپترە، واتە بۆ كورد و عەرەب و مەسیحی و توركمان و ئاشووری وەك یەكە،لەبەر ئەوەی هەم تەقینەوە لەم ناوچانە دەكرێت هەم كردەوەی كوشتنی شەخسی، تەنانەت لە كەركوك چەند جارێكە كەنیسەكان دەتەقێنرێنەوەو برا مەسیحیەكان تیرۆردەكرێن، لە شاری موسڵیش بە هەمان شێوە ئەم كارە تیرۆریستیانە ئەنجام دەدرێت، لەبەر ئەوە تیرۆریستان جیاوازی ناكەن لەگەڵ پێكهاتە ڕەسەنەكانی ئەم شار و ناوچانە كە زۆر لە كۆنەوە لەگەڵ یەكتر دەژین و دۆستایەتی و خزمایەتی بەهێز لە نێوانیاندا هەیە، بەڵام تیرۆریستان زیاتر جەخت لەسەر كوردەكان دەكەنەوە، بۆ ئەوەی لەو ناوچانەی كە كوردنشینن زۆرترین ژمارەی كورد دەربكەن و زۆرترین ژمارەی عەرەبی هاوردە بهێننە سەرماڵ و شوێنی كوردەكان و نیشتەجێیان بكەن، هەربۆیە ئەوەی ئەمڕۆ زیاتر بارودۆخەكەی تێكداوە، ئەوەیە لەلایەن تیرۆریستانەوە هێڕش دەكرێتە سەر كوردەكانی ناوچەی دیالە كە بریتییە لە ناوچەكانی سەعدیە و جەلەولا و قەرەتەپە و مەندەلی كە ئەمانە سەر بە قەزای خانەقینن، لەوێ بە بەرنامەیەكی زۆر رێكوپێك هێڕش دەكرێتە سەر هەموو پێكهاتەكان و بەتایبەتیش كوردەكان، ئەم هێڕش و كارە تیرۆریستیانە لایەنێكی هاندانی پەڕگیریی نەتەوەییە و لایەنێكی مەزهەبییە، چونكە ئەوانەی شیعە مەزهەبیشن لەوێ بەشی هەرە زۆریان ئاوارەو دەربەدەربوونە، هاوكات ژمارەیەك لە توركمان و عەرەب تیرۆركراون، واتە تیرۆریستان دەستیان نەپاراستووە لە هەموو پێكهاتە ڕەسەنەكانی ئەم ناوچانە كە لە كۆنەوە پێوەندی و دۆستایەتی بەهێزیان لەگەڵ یەكتری هەیە، لەلایەكی ترەوە دەیانەوێت پێكهاتەكانی ئەم شوێنانە لە نێوان یەكتر ناكۆك بن و پێوەندی و دۆستایەتیان لەگەڵ یەكتر نەمێنێت و بارودۆخەكە خراپ بكەن، ئەوانەی ئەو كارە تیرۆریستیانە دەكەن هەموو جۆرە گرووپێكی تیرۆریستی لە پشتیانە، ئێمە هەموومان دەڵێین هەموو ئەو گرووپە تیرۆریستیانەی لە ناوچەكەدا هەن و باڵادەستن ئەوە لە كارە تیرۆریستیەكانی ئەم شار وناوچانە بەشدارن، هەر لە ئەنجامی ئەم كارە تیرۆریستیانەوە زیاتر لە 1500 بۆ 1700 ماڵە كورد لەسەر موڵك و ماڵ و شوێنی خۆیان ئاوارەبوون و زیاتر لە (700) كەس لە ماوەی ئەو چەند ساڵەدا شەهیدبوون و ئێستاكەش ئەم ژمارەیە لە زیادبووندایە.
چوونی پێشمەرگە بۆ پاراستنی هەموو پێكهاتەكانە
* دەسەڵاتی سیاسی لە كوردستان داوای كردووە پێشمەرگە بۆ ئەو ناوچانە بچن، كە بەپێی دەستوور و رێكەوتننامەی ئەمنی نێوان هێزەكانی ئەمەریكا و عێراق و هێزی پێشمەرگە ئەمە مافێكی ڕەوایە، بەڵام بەغدا هیچ وڵامێكیان نەداوەتەوە، ئایا پێتوانییە گەر بێت و هێزی پێشمەرگە هەنگاوێكی خێرا نەنێت دووبارە كورد ئەو ناوچانە چۆڵ دەكەنەوە؟
- لە كاتی خۆیدا لەسەر داوای ئەمەریكیەكان و عێراقیەكان، هێزی پێشمەرگە لەم ناوچانەدا بوون، ئەوكات لیوایەكی پێشمەرگەمان ناردبوو كە بارودۆخی ئەو كاتی ئەو ناوچانە زۆر لە ئێستاكە خراپتربوو، بەڵام توانیمان هەموو ناوچەكە تا ناو چیای حەمرین لە تیرۆریستان و پیاو خراپان پاك بكەینەوە و ئەم ناوچەیە هەمووی بوو بە شوێنێكی هێمن و لەبار و ئاسایشی تێدا بەرقەراربوو، هەرچەند لەئەنجامی چالاكیەكانمان ژمارەیەكی زۆر لە پێشمەرگەمان شەهید و برینداربوون، بەڵام پاش ئەوەی تا ڕادەیەك هێزی سوپای عێراقی خۆی گرتەوە لەسەر داوای هێزەكانی ئەمەریكا و باڵیۆزی ئەمەریكا لە عێراق و عێراقییەكان و دوای مشتومڕێكی زۆر لەسەر مانەوەی هێزی پێشمەرگە لەم شوێنانە گەیشتە ئەو حاڵەتەی كە هێزی تێدا بەكاربێت، بۆیە ئێمە بە باشمانزانی و لەو كاتەدا بۆ ئەوەی كێشە دروست نەبێت هێزەكانمان بۆ ناوچەی خانەقین كێشایەوە، گەرچی لەو كاتەوە كارە تیرۆریستییەكان دەستی پێكردۆتەوەو ڕۆژ لە دوای ڕۆژ لە زیادبووندا بووە، بەتایبەتی ئێستاكە ئەو كارە تیرۆریستیانە زۆر زیادی كردووە، ئەمەش ئەوەی سەلماند كە ئێستاكە نە سوپای عێراقی نە هێزەكانی ناوخۆ و نە هێزەكانی ئەمەریكییەكان ناتوانن ئەو ناوچانە كۆنترۆڵ بكەن و هێمنی و ئاسایش بۆ خەڵكی ئەو شار و ناوچانە دابین بكەن، ئەو ناوچە دابڕاوانە دەبێت بۆ ئێمەو بۆ عێراقییەكان وەكو یەك وابێت، دەبێت بە هەردوولامان تاكو ئەو كاتەی مادەی (140) ی دەستووریی كە بەشی زۆری گەلی عێراق و ئێمەش دەنگمان پێداوە جێبەجێ دەكرێت، پارێزگاری لەم ناوچانە بكەین و هەردوولامان بەرپرسین لە پاراستنی هێمنی و ئاسایشی ناوچەكە، بۆ ئەم مەبەستەش لەگەڵ لایەنی عێراقییەكان وئەمریكییەكان لەگفتوگۆ ومشتومڕێكی زۆرداین بۆ ئەوەی هێزی پێشمەرگە بنێرینە ئەو شوێنانە.
چڕكردنەوەی هەوڵەكان بۆ دانانی هێزو بازگەی هاوبەش
* هێزەكانی پێشمەرگە (لەشكری كوردستان) بوونیان لەناوچە دابڕاوەكان وەكو پێویست نییەو تەنانەت خاوەنی سەربازگەو چەك و تەقەمەنی باش نین؟ ئایا ژمارەی ئەو هێزانەی لەو ناوچانە جێگیركراون پێش ڕووداوەكانی سەعدیەو جەلەولا چەندە؟
- كە باسی ناوچە دابڕاوەكان دەكەین ئێمە پەكمان لەسەر ژمارەی هێزی پێشمەرگە نەكەوتووە، دیارە ئێمە بۆ هەر شوێن و ناوچەیەك پێویستیمان بەوە هەیە كە ژمارەیەك لە پێشمەرگە و لەسەربازی عێراقی و لە پۆلیس و ئاسایش بەیەكگرتوویی لە ژێر سەركردایەتیەكی توندوتۆڵ و بەهێز ئامادەبكەین، ئەوەش بۆ پاراستنی ئاسایش و ئارامی ناوچەكە، بۆنموونە ئێستا ئێمە بازگەی هاوبەشمان هەیە، بەڵام ئەم بازگانە كاریگەرییەكی ئەوتۆیان نییە لەسەر پاراستنی ئاسایش و ئارامی ناوچەكە، چونكە بازگەكانمان بەلای سنووری هەرێمی كوردستان دانراوە كە هێمنی و ئاسایشی تێدا بەرقەرارە، لەكاتێكدا وا پێویست دەكرا لەو ناوچانە بازگە دانرێت كە ناوچە دابڕاوەكانە بەلای سنووری عێراقەوە نەك بەلای سنووری هەرێمی كوردستانەوە، واتا بازگەی هاوبەش لەو شوێنانە دانرێت كە ئارامی و ئاسایشی تێدا نییەو تیرۆریستان لەو شوێنانەوە دزە دەكەن و دێن كاری تیرۆرستی ئەنجام دەدەن، ئەم كەموكورتی و كەمتەرخەمییە هۆكارەكەی بەشی زۆری بۆ عێراقییەكان دەگەڕێتەوە كە كاتی خۆی نەیانهێشت و زۆر پێیان دادەگرت كە لەم سنوورانە بازگەی هاوبەشی پێویست نییەو پێویست بەوە ناكات هێزی پێشمەرگەو بازگەی هاوبەش لەو شوێنانە دانرێت، لەلایەكی ترەوە ئەمڕۆ لە ناوچەی دیالە پێویستیمان بەوە هەیە هێزێكی هاوبەش دروست بكەین لە هێزی پێشمەرگەو سوپای عێراقی و پۆلیسی ناوچەكە، تاوەكو چیتر كوردەكان و پێكهاتەكانی تریش لەم ناوچانەدا رووبەڕووی پاكتاوكردنی نەتەوەیی نەبنەوە.
بیرخستنەوەی 19 خاڵەكەی كاتی پێكهێنانی حكومەتی عیراقی
* ئایا بەرای بەرێزت وەك وەزیری پێشمەرگە تاچەند ناردنی هێزی پێشمەرگە كێشەكە چارەسەر دەكات؟ ئایا میكانیزمی ناردنی ئەم هێزانە چۆنە؟
- لە دوو، سێ ڕۆژی ڕابردوو بۆ ئەم مەبەستە لەلایەن لیژنەی كارەكانی باڵا كە نوێنەرانی وەزارەتی پێشمەرگە و وەزارەتی بەرگری عێراق و وەزارەتی ناوخۆی عێراق و لەگەڵ نوێنەری هێزەكانی ئەمەریكا كە جێگری هێزی گشتی ئەمەریكییەكان لە عێراق هاوكات بەرپرسی گشتی هێزی (فیرقەی شیمالی ئەمەریكی) تێدا بەشدرابوون، لە شاری كەركووك كۆبوونەوەیەك سازكرا، بابەت و مەبەستی كۆبوونەوەكە لەسەر چارەسەركردنی ئەم كێشەو گرفتانەیە كە لە ناوچەكانی سەعدیە و جەلەولاو قەرەتەپەو مەندەلی ڕوودەدەن، هەروەها لەم كۆبوونەوەیەدا باس لەوەكرا كە دەبێ ڕێوشوێنی وا بگیرێنەبەر كە زەمانەتی پاراستنی ئەمنیەتی ئەو ناوچانەو خەڵكەكەی بكرێت، لە پاش ئەمەش لیژنەی وەزاری كە بریتییە لە وەزیری ناوخۆی حكومەتی هەرێمی كوردستان و وەزیری پێشمەرگەو وەزیری بەرگری عێراق و وەزیری ناوخۆی عێراق و بەرپرسی گشتی هێزەكانی ئەمریكی لە عێراقدا كۆبوونەوەیەك دەكرێت و گفتوگۆیەكی تیروتەسەل ئەنجام دەدرێت بۆ ئەوەی چارەسەرێكی كۆتایی بۆ ئەم ڕووداوو بارودۆخانە بدۆزرێنەوە، جگە لەمە هەر لەچەند ڕۆژی داهاتووشدا بەڕێز دكتۆر بەرهەم ساڵح سەرۆكی حكومەتی كوردستان و بەڕێز نێچیرڤان بارزانی هەردووكیان پێكەوە بەرەو بەغدا بەڕێدەكەون بۆ وتوێژكردن لەگەڵ دكتۆر مالیكی لەسەر ئەم(19) خاڵەی لەكاتی پێكهێنانی حكومەتی عێراقیدا لەسەری رێككەوتبوین.
دیاریكردنی خەرجیی سیادی بۆ پێشمەرگە
* یەكێك لە كێشە گەورەكانی پێشمەرگە گرفتی بودجەو دابین نەكردنی مافەكانی ئەو هێزانەیە كە لەدەستووری عێراقیدا دانیان پێدانراوەو پێویست بەوە دەكات بودجەكەی بەشێوەیەك دابنرێت كە وەكو خەرجییەكی سیادی سەیری بكرێت، واتا خەرجی پێشمەرگە بكرێتە خەرجییەكی سیادی؟ ئایا ئەم كێشەیە بەكوێ گەیشت و بۆچی لەهەرێمی كوردستان وا لێی بێدەنگن؟
- تا ئێستا ئەوكێشەیەو چەندین كێشەی تری نێوان حكومەتی ناوەندی و حكومەتی هەرێمی كوردستان بەهەڵواسراوی ماونەتەوە و چارەسەر نەكراون، دیارە بەپێی بەندەكانی دەستووری عێراقی هەر هەرێمێك كە لە عێراق دروست بووبێت، پێویستە بەناوی هێزی پاسەوانی هەرێم هێزێكی تایبەت بەخۆی هەبێت، هێزی پاسەوانی هەرێم بەشێكە لە سیستەمی بەرگری عێراق، واتا بودجەی ئەو هێزە پێویستە لەلایەن حكومەتی ناوەندییەوە بودجەیەكی سیادی بۆ دابین بكرێت، بۆ ئەم مەبەستە لەساڵی 2007 ەوە كە ماوەی 5 ساڵە لە پەرلەمانی عێراق یاسای بودجە دەنگی لەسەردراوە، كە دەبێت بودجە لەلایەن حكومەتی ناوەندییەوە بۆ هێزی پێشمەرگە و وەزارەتی پێشمەرگە دابین بكرێت، بەڵام تا ئێستا چارەسەری ئەو كێشەیە نەكراوە.
*پێت وانییە سوپای عێراق بەبەردەوام بە ملیۆنەها دۆلار سەرقاڵی سەفقەی كڕینی چەك و تۆپ و فڕۆكەی جەنگی پێشكەوتووە، لەكاتێكدا هێزی پێشمەرگە بەو شێوەیە پڕ چەك نییەو لەلایەن عێراقەوە بێبەشكراوە لەو سەفقە سەربازییانە؟
- وەزارەتی بەرگری عێراق بودجەی خۆی هەیە و لەو بودجەیە كە هەیەتی و لەو بودجەیەش كە دادەنرێت بۆ كڕینی چەك و تەقەمەنی، خۆی پڕ چەك دەكات و چەندین چەكی سوك و قورس دەكڕێت بۆ سوپاو هێزەكانی، بەتەئكید ئێمەش وەكو هێزی پێشمەرگە مافی خۆمانە لەو بڕە چەكانە بەشی هەرێمی كوردستانیش دابین بكرێت و بەشمان بدرێت، چونكە ئەو چەك و تەقەمەنییانەی وەزارەتی بەرگری عێراقی دەیكڕێت لەسەر بودجەی سیادییەو بەشی هێزی پێشمەرگەو وەزارەتی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستانی تێدایە، بەڵام تا ئێستا هێزی پێشمەرگە تاكە یەك فیشەكی لەلایەن وەزارەتی بەرگری عێراقەوە پێنەدراوەو بۆی نەكڕدراوە یا وەرمان نەگرتووە.
هەوڵەكانی چاككردنەوەی موچەی پێشمەرگە
* مەسەلەی كەمی مووچەی پێشمەرگە و چاككردنی مووچەی پێشمەرگە بە كوێ گەیشت؟
- ئەو مووچەیەی دەدرێت بە پێشمەرگە كەسمان ناتوانین بڵێین ئەو مووچەیەیە كە لە ئاستی خەبات و ماندوبوون و خۆبەختكردنی پێشمەرگەدایە، ئەگەر باسی خەبات و گیانفیدایی و خۆبەختی و دڵسۆزی پێشمەرگە بەرامبەر بە مووچەكەی بكرێت ئەوە مووچەكەیان هیچ نییەو زۆر كەمە، بۆ ئەو پێشمەرگانەی كرێچین بەشی كرێی خانووەكەیان ناكات، بەڵام ئەمڕۆكە خەریكین و دەستمان كردووە بە یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگەو ئەو پێشمەرگانەی كە دێنە ناو وەزارەتی پێشمەرگەوە، ئەفسەرو پێشمەرگەكان مووچەكانیان وەكو مووچەی وەزارەتی بەرگری عێراقی لێ دێت، بەهەموو ئیمتیازاتەكانیانەوە، بەڵام دیارە ئەمە پرۆسەیەكی درێژخایەنە بەڕۆژێك و دووان ناكرێت، چونكە پێداویستییەكانمان نییە، وەكو ئاماژەم پێكرد كێشەی بودجەمان هەیە، لەبەرئەوەی كارو ئیشەكانیش بەبودجە دەكرێت، دەبێ ئەوەش بزانین وەزارەتی پێشمەرگە تایبەتمەندی خۆی هەیە وەكو وەزارەتەكانی تر نییە، بەڵكو هێزی چەكدار پارە خەرج دەكات واتە بەكاربەرە، بەرهەمهێن نییە، بەڵام ئێستاكە لە گفتوگۆداین بۆ ئەوەی بتوانین مووچەی ئەو پێشمەرگانە چاك بكەینەوە كە لە دەرەوەی وەزارەتی پێشمەرگەن، مەبەست لە دەرەوەی وەزارەت ئەوەیە لە ڕووی ئیدارییەوە، نەك وەكو ئۆپڕەت و هێزی پێشمەرگە، لەبەرئەوەی ئەمڕۆكە هەموو پێشمەرگە لەخزمەتی هێزو ئۆپڕەتی وەزارەتی پێشمەرگەدایە، هەر ئێستاكە وەزارەتی پێشمەرگە دەتوانێت هەرچی هێزی پێشمەرگەیە لەسەرتاسەری هەرێمی كوردستانە لە شوێنێك بۆ شوێنێكی تر بیانجوڵێنێت.
ئامادەباشی بەردەوامی هێزی پێشمەرگە
* باس لەوە دەكرێت پێشمەرگەیەكی زۆرمان هەیە، بەڵام دەوام ناكەن یا بن دیوارن تا چەند ئەمە ڕاستە؟
- هێزی پێشمەرگە دەوامی فەرمی خۆی هەیە و ئەرك و فەرمانی خۆیان بەجێ دەهێنن و مەشق و ڕاهێنان ئەنجام دەدەن.
هەر كاتێك ئەركی لەسەر بێت ئامادەیەو چاودێری و لێپرسینەوەی لەگەڵ دەكرێت، ئەوەی لە دەرەوەی هێزی پێشمەرگە قسە دەكات ئەوە نازانم ئەو قسەو زانیارییانە لە كوێ دەهێنن، بۆیە لێرەدا پێویستە ئاماژە بەوە بكەین ئەو قسەو وتانەی لە دەرەوەی هێزی پێشمەرگە باس دەكرێن دوورن لە ڕاستییەوە، بۆ تەئكیدی ئەمەش ئێستاكە ئەم بارودۆخەی لەناوچەكانی دیالە روویداوەو داوامان كردووە كە هێزی پێشمەرگە ئامادەبن و بجووڵێن، لە(100%)ی هێزی پێشمەرگە لە ئامادەباشی دابوون و بەرەو شاری خانەقین چوون.
دابینكردنی پێداویستیەكانی یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگە
* لەو كاتەی جەنابی سەرۆك هەرێمی كوردستان كە فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانە تا چەند هەوڵەكان چڕكراونەتەوەو هەنگاوی عەمەلی نراوە بۆ دامەزرانی سوپایەكی یەكگرتوو؟
- دیارە ئەمڕۆ جەنابی مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستانە لە هەمان كاتدا فەرماندەی گشتی هێزە چەكدارەكانی كوردستانە، كە دەڵێین هێزە چەكدارەكان واتە هێزی ناوخۆ و هێزی پێشمەرگە دەگرێتەوە، ئەوەی كە چەكی پێ بێت و لەژێر سایەی یاساو نیزام بێت، جەنابی مسعودبارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان ئەمڕۆ فەرماندەیەتی، هەروەها سەبارەت بە ئێمەش جەنابیان فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگەشە، ئەمڕۆ ئێمە وەكو وەزارەتی پێشمەرگە فەرمان لە جەنابی مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان وەردەگرین وەكو فەرماندەی گشتی هێزی پێشمەرگەی كوردستان، جەنابی مسعود بارزانی یەكێكە لەو سەرۆكانەی كە كارو ئیش بە دڵسۆزی و جددی دەكات و زۆر بەپەرۆشە بۆ یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگەو بەرنامەو پلانی داناوەو هەمیشە ئاڕاستەی وەزارەتی پێشمەرگەی دەكات و فەرمان دەدات بۆ پەلەكردن لە یەكگرتنەوەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان و كاردەكات لەسەر دابینكردنی ئەو پێداویستیانەی كە پێویستن بۆ یەكخستنەوە و یەكگرتنی هێزی پێشمەرگە.
مانەوەی عەقڵیەتێكی شۆڤێنی
* تا چ رادەیەك زانیاریتان هەیە لەسەرخۆ پڕ چەككردنەوەی سوپای عێراقی؟ كە چەندین فڕۆكە و تانك و چەكی قورسی كڕیوە یا گرێبەستی كردووە؟
- وەكو ئەوەی كە پێوەندی یا پرسمان پێ كرابێت، ئەوە هیچ زانیارییەكمان لەمبارەیەوە نییە كەچی دەكرێت و چی دەكەن، بەڵام لە ڕووەكەی ترەوە دەزانین و ئاگادارین عێراق چی دەكات، بێگومان دەزانین كە عێراق و وەزارەتی بەرگری عێراق جۆرەها چەك دەكڕێت و سوپا پڕ چەك دەكات و دەیەوێت سوپایەكی وا ئامادە بكات كە بتوانێ بەرگری لەخۆی و ئەو دەسكەوتانە بكات كە هاتونەتە دی و بەرگری لەو ئازادی و دیموكراتییە بكات كە هەیە، بەڵام وەكو ئەوەی بەشی وەزارەتی پێشمەرگە درابێت ئەوە لەپێشتر ئاماژەم پێكرد كە یەك فیشەكیش نەدراوە بە ئێمە، كە ئەمەش یەكێكە لە كێشەكان.
كەمبوونەوەی رێژەی كورد لەناو سوپای عێراق
* هەست ناكەیت كەمتەرخەمیەك لە نوێنەرانی كورد لە ناو وەزارەتی بەرگری عێراق هەیە كە نەیتوانیوە بەشی هێزی پێشمەرگە زامن بكەن؟
- ئەوە زۆر كەس باسی ئەوە دەكات كەمتەرخەمی هەیە، ئەوەی باسی ئەو كەمتەرخەمییە دەكات با خۆی بێت با بزانین ئەو گرفتە لە كوێیە بۆمان چارەسەر بكات كە ئێمەش هاوكاری تەواوو جددی دەكەین، ئێمە لەگەڵ دەسەڵاتێك مامەڵەمان هەیە كەكارو مامەڵەكە قورس و زەحمەتەو ئەو عەقڵیەتەی كە ئەمڕۆ هەیە زۆربەی هەركۆنەو نەگۆڕاوەو زۆر بەئاسانیش ناگۆڕدرێت، ئەگەر ئەم عەقڵیەتە بگۆڕابایە ئەوە ئەوكێشانەی ئێستاكە لەعێراقدا هەیەو لەو ناوچانە ڕوودەدات ئەوە بە هیچ جۆرێك ڕووی نەدەدا، ئەمڕۆكە كە باسی ناوچە كێشە لەسەربووەكان دەكەین، ئەگەر ئەم عەقڵە بڕوای بەمە هەبووایە كەنەتەوەی كورد وتوركمان و...تاد. بەشێكن لە میللەتی عێراق ئەوە قەت ئەو كێشەو ڕووداوانە ڕووی نەدەدا، چونكە بە هاوكاری هەموو لایەكەوە پارێزگاریمان لە ناوچەكەو خەڵكەكە دەكرد، لەلایەكی ترەوە ئەگەر باوەڕو عەقڵیان وابووایە كە هێزی پێشمەرگە پشتیوانی و هاوكاری سوپای عێراقیە ئەوە ئەو كێشەو رووداوانەی هەیە بە هیچ جۆرێك نەدەهاتە پێشەوە، بەڵام ئەوان ڕازی نین هێزی پێشمەرگە بچێتە ئەو ناوچانەو پارێزگاری لێ بكات، گەرچی خۆشیان ناتوانن وەكو سوپای عێراقی پارێزگاری لەم شوێن و ناوچەو خەڵكە بكەن، بۆیە مامەڵەكردن لەگەڵ ئەو هەست و عەقڵە قورس و زەحمەتە، ئێمە دەمانەوێت چارەسەری كێشەكانمان لە رێگای دەستوورەوە بكەین، بەڵام ئەگەر چارەو دەسەڵاتێك نەما ئەوە ناچارین رێگای تر بگرینەبەر هەر لەبەر ئەو عەقڵیەتە خراپ و قورسەشە كە بەشەچەكی ئێمە نادەن و كێشەكان چارەسەر ناكەن و كێشەكانیش هەر هەموویان كێشەی سیاسین، ئەگەر كێشەیی سیاسی نییە ئەدی بۆچی ماوەی (5) ساڵە لە پەرلەمانی عێراقی دەنگدراوە لەسەر بودجەی وەزارەتی پێشمەرگەو دەبێ لەلایەن حكومەتی بەغداو وەزارەتی بەرگری عێراقی دابین بكرێت، گەرچی میزانییەكەمان پێ نادەن. هەروەها رێككەوتین و بڕیار هەیە كە دوو فیرقەی سەربازی لە هێزی پێشمەرگە لە هەولێر و دهۆك و سلێمانی دروست بكرێت، گەرچی دێیتە سەر جێبەجێكردن بەربەست دروست دەكەن و بودجە نادەن و ناهێڵن فیرقەكان لە كوردستان دروست بێـت، ئەمە بە تەئكید كێشەیەكی سیاسییە و هەر بە سیاسی چارەسەر دەكرێت، لەلایەكی ترەوە لەناو سوپای عێراقی دژایەتی ئەفسەر و سەربازانی كورد بەگشتی دەكرێت و بە مامەڵەی خراپەوە ئەفسەر و پلەداران بێزاردەكەن و هەر بۆیە ژمارەیەكی زۆر لە كوردەكان سوپای عێراق بەجێ دەهێڵن و دێنەوە هەرێمی كوردستان و حاڵەتی دژایەتیكردنی كورد بەئاشكرا لەناو سوپای عێراقدا هەیە، هەر بۆیە ڕۆژ لە دوای ڕۆژ رێژەی كورد لەناو سوپای عێراق كەم دەبێتەوەو لە جیاتی ئەوەی ئەمڕۆكە رێژەی كورد لە ناو سوپای عێراق(20% - 25%) بێت ئەوە بۆتە لە (7% - 6%)، بە تەئكید كەمبوونەوەی رێژەی كورد لەناو سوپای عێراق مەترسیدارە بۆ كوردو كوردستان و رێژەی پلەدارەكانیش لەناو سوپای عێراق هەر بەرەو كەمبوونەوە دەچێت هەموو ئەمانەش هۆكاری سیاسی لە پشتەوەیە.
بەشداربوونی هەموو بیروڕاو ئینتیمایەك لەناو هێزی پێشمەرگەدا
* ئایا جگە لە پارتی و یەكێتی لەناو هێزی پێشمەرگەی یەكگرتوو و حزب و لایەن و كەسانی تر هەیە؟
- لەناو هێزی پێشمەرگەی یەكگرتووی كوردستان هەموو حزب و لایەنێك هەیەو دەتوانن تێدا بەشداربن، هەموو ئەو حزب و هێزانەی كە بەشداربووینە لە شۆڕشی رزگاریخوازی گەلی كوردستان و شەهید و قوربانییان هەیە ئەوە هەموو هێزەكانیان یا بەشێك لەهێزەكانیان لە هێزی پێشمەرگەی یەكگرتووی كوردستان وەرگیراون و بەشدارن و خەڵكی بێ لایەنیش دەتوانن بەڕۆحێكی نەتەوەیی و دڵسۆزی بۆ نیشتمانەكەیان لەم سوپاو هێزەی كوردستان بەشدار بێت.هەروەها بە تەئكید ئۆپۆزسیۆنیش لەناو هێزی پێشمەرگەی یەكگرتووی كوردستان هەیە.
* بەرنامە و پلانی وەزارەتی پێشمەرگە چییە و هەنگاوەكانتان بە كوێ گەیشتوون؟
- ئێستا لەم قۆناغەدا كاری گرنگ و سەرەكیمان یەكخستنەوەی هێزی پێشمەرگەیە و تەجهیزكردن و مەشق پێكردنی هێزی پێشمەرگەیە، بۆیە كە بەردەوام كارو بەرنامەو پلانمان لەسەر ئەم كارو ئیشانەیە، لە داهاتووشدا پاش ئەوەی كە توانیمان هێزی پێشمەرگە یەكبخەین، بۆ وەرگرتن لە كۆلیژی سەربازی لە شارەكانی هەرێمی كوردستان ناوەندی خۆبەخش دەكەینەوە بۆ ئەو كەسانەی كە دەیانەوێت لە ناوی هێزی پێشمەرگە ئیش بكەن و هەموو كەسێك بۆی هەیە داوای خۆی پێشكەش بكات و بێتە ئەو ناوەندانە و لەناو هێزی پێشمەرگەی یەكگرتووی كوردستان كار بكات، ئەو كەسانەی دێنە ناو هێزی پێشمەرگەی یەكگرتووی كوردستان هیچ لێپرسینەوەیەكیان لەگەڵ ناكرێت كە ئایا سەر بە چ حزب و لایەنێكن، تەنیاو تەنیا ئەوەی ئێمە چاودێریمان لەسەری بێت و ڕێگری لێ بكەین و نەهێڵین بێتـە ناو هێزی پێشمەرگەی یەكگرتووی كوردستان ئەو گرووپ و كەس و لایەنانەن كە ئیسلامی توندڕەو و تیرۆریستن.