دەگوترێ بەهۆی ئەو كرانەوە بەرفراوانەی لە هەرێمی كوردستان لە رووی زانست و پێشكەوتن و تەكنەلۆژیاوە بەرجەستە بووە، دامەزراوەی خێزان لە ئیستادا لە ژیر فشاریكی قورسدایە، پاڵنەرەكانیش لەسەر بنەما و بەهاكانی خێزان كاریگەری نەرێنییان داناوە، مامۆستایەكی زانكۆش هێما بۆ ئەوە دەكات كە ئەو پەیوەندییە پتەو و راستەوخۆ و بەردەوامەی نێوان ئەندامانی خێزان كە بە یەكیانەوە دەبەستێتەوە، ئەمڕۆ تەكنەلۆژیای نوێ بە هۆی تۆخكردنەوەی تاكگەرایی و پەلكێشكردنی تاك بۆ گۆشەگیربوون و ئالودەبوون بە یەكێك لە ئامێرە زیرەكەكان ئەو پەیوەندییەی تا راددەیەكی ترسناك لاواز كردووە، جەختیش لەوە دەكرێتەوە كە هەر بە هۆی ئالودەبوونی تاك بە ئامێرە زیرەكەكان، پەیوەندییەكانی خێزانیی خەوشدار بووە و توندوتیژی و تەنانەت لێكترازان و جیابوونەوەی هاوسەرانی زۆرتر كردووە، بۆیە پرسیارەكە ئەوەیە: رێكارەكانی چارەسەر چین و چۆن بە سەر ئەو ئاریشە كۆمەڵایەتییەدا زاڵ بین؟ بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گۆڤاری گوڵان وەڵامی ئەو پرسیارە دەدەنەوە.

توێژەر و مامۆستای زانكۆ عەبدولخالق ئیبراهیم، سەبارەت لاوازبوونی پەیوەندییەكانی خێزان دەڵێت: «ئەوەی من هەستی پێ دەكەم لە بارەی خێزان لە كۆمەڵگەی كوردی و فشار و هەڕشەكانی بەردەمی، رەنگە ئەو فشار و هەڕەشانە زیاتر لەكاتی قەیرانە جۆربەجۆرەكان هەستیان پێ بكرێ كە هەرێمی كوردستان لە چەند ساڵی كەمی رابردوودا زۆرێك لەو قەیرانانەی ئەزموون كرد و پێوەیان گرفتار بوو، ئەوەی بە روونی تێبینیم كرد، وەك توێژەرێك و مامۆستایەكی زانكۆ، ئەو كاریگەرییە زۆرەی قەیرانی دارایی بوو لەسەر شیرازەی خێزانی كوردی و دەرخستنی درز و كەلێن و لاوازییەكانی بەشێك لەو خێزانانە لە بنەڕەتدا لە سەر بنەمایەكی ماددی و نەفعی دروست ببوون، لەگەڵ ئەو دۆخە ئابوورییە سەختەی لە 2014 هاتەپێشمان شیرازەی كۆمەڵایەتی نێو خێزانەكانی خستە ژێر هەڕەشە و لەو ماوەیەدا رێژەی جیابوونەوەی هاوسەران و كێشە خێزانییەكان و توندوتیژی خێزانی بەرز بۆوە. « سەبارەت بە ئالودەبوونی تاك بە ئامێرە زیرەكەكان و گرفتەكانی خێزانیش لەو بوارەدا دەڵێت: «بەشێكی گەورەی گرفتاربوونی خێزان پەیوەستە بە كاریگەریی نەرێنی ئامرازەكانی راگەیاندن و راگەیاندنی نوێ لەسەر بنەما و بەهاكانی خێزان، یەكێك لەو بنەما سەرەكییانەی خێزانی لەسەر دروست دەبێت، ئەو پەیوەندییە پتەو و راستەوخۆ و بەردەوامەی نێوان ئەندامانی خێزانە كە بەیەكەوەیان دەبەستێتەوە، بەڵام ئەمڕۆ تەكنەلۆژیای نوێ بەهۆی تۆخكردنەوەی تاكگەرایی و پەلكێشكردنی تاك بۆ گۆشەگیربوون و ئالودەبوون بە یەكێك لە ئامێرە زیرەكەكان، ئەو پەیوەندییەی تاڕادەیەكی ترسناك و لاوازكردووە و لە هەندێك لە خێزانەكاندا وای لێ هاتووە كە تەنیا چوار دیواریی خانووەكە كۆیان بكاتەوە، نەك رۆحی ئەو پەیوەندییەی لەنێوانیاندا هەیە، لاوازیی ئاستی رۆشنبیری و دنیابینیی تەسكی هەندێك لە باوان هەڕەشەیەكی دیكەیە لە سەر شیرازەی خێزان و لە هۆكارەكانی زیادبوونی ئەو كێشەكانی خێزانییە، بەو پێیەی باوان بەرپرسی یەكەمە لە دیاریكردنی ئەولەوییەتی خێزان و پەروەردەكردنی منداڵەكان و لە ئەستۆگرتن و دابەشكردنی بەرپرسیاریەتییەكان و رەخساندنی دەرفەتی گەشەكردن بۆیان و قایمكردنی ئەو شورایەی خۆیان و منداڵەكانیان دەپارێزێت، لەو بیر و بەها رووخێنەرانەی لە هەموو سوچ و قوژبنێكەوە دێنە نێو خێزانەوە، لەبەر ئەوە بوونی دایك و باوكێكی هۆشیار كە هەست بە بەرپرسیاریەتی بكەن، كۆڵەگەیەكی گرنگی سەقامگیریی خێزان و مانەوەیەتی بە تەندروستی.»
رائیدی مافپەروەر فلامینا وەحید، باسی ئەوە دەكات كە «خێزان لە پرۆسەیەكی سەركەتوو، دوو تاك پێكەوە كۆ دەكاتەوە، بەڵام لە پرۆسەیەكی ناسەركەوتوو دەرگای چارەسەر بەسەر دوو تاكدا دادەخات، ئەوە ئاماژەیە بۆ ئەوەی هۆكاری سەرەكیی سەرجەمی كێشەكان ناڕوونیی زۆر بابەتە لە ناویانەوە كە لە رووكەشدا جۆرێكن و لەناخدا جۆرێكی تەواو پێچەوانەن، لێرەوە گرێ كوێرەكان دروست دەبن. « هاوكات دەڵێت: «ناڕاستی لە دەربڕینی شتە واقیعییەكانە ئەو گرفتە بە دوای خۆیدا دێنێت كە چارەسەركردنی ئەستەم بێت، ئەوەش بۆ چەند هۆكارێك دەگەڕێتەوە، یەكەم: ئافرەت بە شێوەیەك مامەڵەی لەگەڵدا دەكرێت كە هەمیشە خۆی پێ كەم دەبێت و تاوانەكان دەخاتە ئەستۆی خۆی، یانیش چاوپۆشی لە هەڵەكانی بەرامبەرەكەی دەكات كە هاوسەرە، لە پرۆسەی هاوسەرگیریدا و دوای دروستكردنی ژیانی هاوبەش ئیدی پێویست بە نمایش ناكات و كەسایەتیی راستەقینە دەبێتە هەوێنی ژیانیان، ئەوەش وا دەكات هەندێك جار ناكۆكی باڵ بەسەر خێزانەكەیاندا بكێشێت، چارەسەری ئەوەش تەنیا راستگۆیی و یەكترباشكردن و هەوڵدان بۆ چاككردنی هەڵەكان و بوونی دڵسۆزی و مەزەندەیەكی باشی بەرگەگرتنی یەكترە. « گوتیشی: «یەكێك لە كێشە سەرەكییەكان ئەوەیە كە منداڵ فێری هەڵگرتنی بەرپرسیاریەتی ناكەین و لەو بوارە زۆر كەم ئەزموونین، ناڵێم كار بە منداڵ بكرێت، بەڵام بەپێی تەمەن و قۆناغ شێوازی زانستی هەیە بۆ ئەوەی كەسایەتیی منداڵ بەهێز بێت، ئەگینا كە گەورە دەبێت لە كەمترین بەرپرسیاریەتی شكست دەهێنێت.»
بڵند نەورەس مامۆستای زانكۆیە و جەخت لەوە دەكاتەوە كە «خێزان گرنگترین دامەزراوەی كۆمەڵگەیە و لە تەماشاكردنی خێزانەكانەوە دەتوانین شێوەی گشتی كۆمەڵگە ببینین بە دیوە كۆمەڵایەتییەكەیدا. خێزان ئەگەر لەسەر بنەمای ئارەزوومەندی لە نێوان ژن و پیاودا دانەمەزرا، بێگومان لە ساتێكدا رووبەڕووی ناتێگەیشتن دەبێتەوە، پەرەسەندنی ناتێگەیشتنەكان باڵ دەكێشێت بۆ كێشە و دواجار جیابوونەوە. سەرەڕای ئەم فۆڕمە باوە بۆ خێزان چەندین فۆڕمی دیكە هەیە كە كاریگەری لەسەر رەوتی ژیانی خێزانەكان دروست دەكات. بواری ئابووری گرنگترین فاكتەرە كە بە ھۆیەوە شیرازەی خێزانەكان تێكدەدات چ لە كاتی ھەژاریی داراییدا چ لە كاتی دەوڵەمەندیی زۆردا. چونكە خێزان لە ھەموو روویەكەوە وەك ھەر دامەزراوەیەكی دی پێویستی بە ھاوسەنگی و بەرنامەی بەڕێوەبردن ھەیە، كاتێك ناھاوسەنگی رووی دا، ئەوكاتە مەترسی دروست دەبێت. خاڵێكی دیكە زۆربوونی پێویستییە سەردەمییەكانە كە وا لە تاك دەكات ھەڵپەی بۆ بكات تا لە كۆمەڵگە دوانەكەوێت، ئەمەش وا دەكات كە فشار دروست ببێت لەسەر خێزانەكان و لە زۆر كاتدا رەنگە خێزانەكە كاریان بەو پێویستییە سەردەمییانە نەبێت، یان بتوانن بە ئاستێكی كەمتر كارەكانیانی پێ رایی بكەن، بەڵام نەبوونی تێگەیشتن و ھوشیاری خێزان دەباتەوە بۆ كێشە و ناكۆكی. ھۆكاری دیكەش زۆرن كە وا دەكات خێزان لەیەك بترازێت و شیرازەی بشێوێت. بەڵام ھەم ھۆكار و ھەم چارەسەر بڕوابەخۆبوونی ئەندامانی خێزانە لە ناو یەكتردا. بەبێ بوونی بڕواو قەناعەت و تێگەیشتن ھەرگیز خێزانی بەختەوەر نایەتە بوون. ھەر خێزانێك خۆی ناسی لە ھەموو رووەكانەوەو بەو پێیە مامەڵەی كرد، تووشی كەمترین كێشە دەبێتەوە. كەواتە ئەم بابەتە پەیوەستە بە ستایلی ژیانی خێزانەكانەوە كە ئایا ھەر تاكێك لە ناو ھەر خێزانێكدا تا چەند ژینگەیەكی دروستی فەراھەم كردووە بۆ خێزانەكەی و تا چەند دەتوانن وەك دامەزراوەیەك كێشەكان وەلاوە بنێن و ھەنگاو بەرەو سەركەوتن بنێن.»