بەپێی دوایین ئاماری ئەنجومەنی دادوەری، بەراورد بە ساڵانی رابردوو رێژەی جیابوونەوەی هاوسەران لە هەڵكشاندایە و تەنیا لە 9 مانگی 2019دا لە هەرێمی كوردستان 8381 حاڵەتی جیابوونەوە تۆماركراون، لە كاتێكدا ساڵی پار لەماوەی 12 مانگدا 9192 حاڵەتی جیابوونەوەی هاوسەران تۆمار كراوە. ئەوە سەرباری جیابوونەوەی هاوسەران لە دەرەوەی دادگا و ئەو جیابوونەوەی هاوسەران كە تۆمار نەكراون. ئەوەش بە زەنگێكی مەترسیدار هەژمار دەكرێت، كە هەڕەشە لە شیرازەی خێزانی دەكات. بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گوڵان راو سەرنجی خۆیان لەو بارەیەوە دەخەنەڕوو.

مەحموود عەبدولكەریم باجەڵان، سەرپەرشتیاری پەروەردەییە و سەرەتا باسی ئەوە دەكات كە «هەڵكشانی رێژەی جیابوونەوەی هاوسەران لەبنەڕەتدا دەگەڕێتەوە بۆ نەبوونی ئامانجی راستەقینەو لێكتێنەگەیشتن لە هاوسەرگیری، كە خۆی لەخۆیدا هاوسەرگیری پرۆسەیەكی بنیادنانە بۆ ئامانجی دروستكردنی ژیان و هاوبەشی لە شیرینی و تاڵییەكانی ژیان و پێكەوە هەماهەنگیكردن بۆ خستنەوەی نەوە و ژیانێكی پڕ لە كامەرانی لەئێستاو لە ئایندەدا.» هاوكات دەڵێت: «بەداخەوە كۆمەڵێك حەزی كاتی و بیركردنەوە لەهاوسەرگیری تەنیا لەرووی سێكسی و تێنەگەیشتن لەواقیعی ژیان و بەهاكانی وایكردووە، رێژەی جیابوونەوەی هاوسەران لە هەڵكشاندا بێت و ئەوەش مەترسییەكی گەورەیە كە شیرازەی خێزانی تێكدەدات.» ئەو سەرپەرشتیاری پەروەردەییە جەخت لەوە دەكاتەوە كە «كورتبینی و كەمتەحەمولی ئەوانەی لە تەمەنێكی كەمدا هاوسەرگیری دەكەن، بەتایبەتی كە ئەزموونی ژیان و بەرەنگاربوونەوەی كێشەكانیان نییە، هەرەوەها بیركردنەوە لەدەرەوەی خود و كاریگەربوون بەئەستێرەكانی ریكلام و دراماكان و چاوەڕوانكردنی ئەو شێواز و كارانە لەهاوسەر و لەخێزاندا هۆكارێكە بۆ پێڕازینەبوون بەیەكتر و نەخوێندنەوەی یەكتر، وەك ئەوەی كە هەیە، نەك وەك ئەوەی كە خەیاڵی دەكەن، بەهەمان شێوە ماددە و كێشە مادییەكان و پەلەكردن لەدەستڕاگەیشتنیانبەهەمان شێوە، وادەكات ژیانی هاوسەری هەڵبوەشێتەوە و بەیەكدی رەزامەند نەبن.» هەر لەو بارەوە گوتی: «خێزان و جۆری پەوەردەكردنی تاك رۆڵی گەورەی هەیە بۆ راهێنان و پەروردەكردنێكی ساخڵەم بۆ ئایندە، بە پێچەوانەوەسەرقاڵیی خێزان و بێئاگایی لە پەروەردەی رۆڵەكانیان و بێمتمانەیی تاك بەخۆی، زۆر كێشەی گەورەی لێ دەكەوێتەوە، كە جیابوونەوەی هاوسەرانیش یەكێك لەو كێشانەیە كە زۆر بە قورسی لەسەر تاك دەكەوێت.» گوتیشی: «نەدۆزینەوەی زاتی خود، وادەكات تاك هەمیشە لەدەرەوە بەدوای خۆیدا بگەڕێت و نەتوانێت جوانییەكانی ژیان لەناخیدا بدۆزێتەوە و ئەوانەش هەمیشە لەتەنگژەو بەرەنگاربوونەوەی یەكدیدا دەبن، هەر بۆیەرەنگە زۆر جار هاوسەران جیابوونەوەیان بە ئاسانترین رێگای هەڵبژاردیان بزانن.»
سوعاد لالۆ،چالاكی بواری مافی ئافرەتە سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت: «پرۆسەی هاوسەرگیری خۆی لە خۆیدا پرۆسەیەكی ئاڵۆز و هەستیارە و ئەوانەی دەچنە نێو ئەو پرۆسەیە، دەبێت ئامادەكاریی تەواویان كردبێت و لە بارەی هەستیاریی پرۆسەكە و گۆڕانكارییەكانی ژیان و زیادبوونی بەرپرسیاریەتی هەریەكەیان هۆشیارییان هەبێت، ئاشكراشە هیچ پرۆسەیەكی هاوسەرگیری گەرەنتیی سەدا سەدی بەردەوامبوونی نییە، بەڵام دەكرێت بە وشیارییەكی زانستی و ژیرانە پێگەی ئەو ژیانی هاوسەرییە قایم و مكۆڕ بكرێت، هەربۆیە پێش ئەوەی باس لە هۆكارەكانی بەرزبوونەوەی رێژەی جیابوونەوەی هاوسەران و زیانە یەكجار زۆرەكانی بكەین، پێویستە ئاماژە بەوەش بكەین، چۆن پێكهێنانی ژیانی هاوسەری بابەتێكی ئاسایی و رێگەپێدراوە، جیابوونەوەش بەهەمان شێوە، شتێكی ئاسایی و رێگەپێدراوە،بەڵام رەنگە بەشێكی جیابوونەوەكان بۆ گۆڕانكارییەكانی رۆڵی هاوسەران و زیادبوونی هۆشیاریی ئافرەت بگەڕێتەوە، كە چیدیكە رازی نەبێت، وەك رەگەزی پاشكۆ و كەسێكی ستەملێكراو و ملكەچ درێژە بە ژیانێكی پڕكێشەی هاوسەری بدات. لێرەدا هۆشیاری رۆڵێكی سەرەكی لە پێش پرۆسەكە و دوای پرۆسەكەش دەبینێت، هەروەها هۆكارێكی جیابوونەوەی هاوسەران، هاوسەرگیریی پێشوەختە و خۆدانە دەست چارەنووسە،بە بێ پاشخانی هۆشیاری و ئابووری،هەروەها پێشكەوتنی تەكنەلۆجیا و سۆشیال میدیا و دیكۆرگەرایی هۆكارێكی دیكەیە، لایەنی ئابوورییش بە هەمان شێوە هۆكارێكە بۆ جیابوونەوە، بە شێوەیەكی گشتی ژیانی هاوسەری پێویستی بە ئەوپەڕی بەرپرسیاریەتی وبوونی رۆحی هاوبەشی و سازش و لەخۆبووردن و خۆشەویستی و رێزی دوولایەنە و پابەندی بە ئەرك و مافەكان هەیە، بەبێ رەچاوكردنی ئەو فاكتەرانە هاوسەرگیرییەكە ئەگەر بەردەوامیش بێت،پركێشە و ناساخڵەم دەبێت و لە ئەنجامی پرۆسەیەكی ئەوها هەرگیز خێزانێكی ساخلەم پێكنایەت، كە خێزانیش بناخەی كۆمەڵگەیە.»
پارێزەر كامەران خۆشناو، باسی ئەو كەیسانە دەكات كە وەك پارێزەر لە دادگاكان دەیبینن و كاریان لەسەر كردووە، ئەوانەش بە چەند خاڵ لێك جیا دەكاتەوە:
«1- خراپ بەكارهێنانی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بەتایبەت فیسبووك.
٢-بەمێرددانی كچی كەم تەمەن، واتە لە ژێر تەمەنی 20ساڵی كە هێشتا بەتەواوی بەرپرسیارەتی ژیان لێك جیاناكاتەوە.
3-تەداخول كردنی لایەنی سێیەم(چ دایك و باوكی ئافرەت، چ دایك و باوكی پیاو، یان خوشك و برای لایەك لەهەردووكیان، یان كەسانی دیكەی نزیك.
4.فریودانی كچ بە ماڵی دونیا،كە زۆر جار ئەگەر رێزی لەگەڵ نەبوو، ئەوا هەموو سامانەكەی بەجێ دەهێڵێت.
ئەو پارێزەرە رێكارەكانی چارەسەری ئەم كێشە كۆمەڵایەتییە بەمجۆرە دەستنیشان دەكات: «یەكەم: رێگری لە هاوسەرگیریی لە تەمەنی مێرمنداڵی و نەوجەوانی. دووەم: ئامۆژگاریی پیاوانی ئایینی و میدیاكان بۆ وشیاریی تەواو لەسەر ژیانی هاوسەری. سێیەم: گرنگیدان بو لایەنی ئابووری، چ وەك تاك و چ وەك ئەركی حكومەت كە یارمەتیی هاوسەرانی كەمداهات بكات، وێڕای رەخساندنی دەرفەتی كار بۆ هاوسەران بە هەردوو رەگەزەوە.