جیاكاری لە چەندایەتی و چۆنایەتیی پەروەردەی منداڵان لە بواری خوێندندا وای كردووە، خوێندنگە ئەهلییەكان و قوتابخانەكانی حكوومی دیوارێكی گەورەیان لە نێواندا دروست بێت، ئەوەش بەشێكی زۆر چینی كەمداهاتی نێو كۆمەڵگەی نیگەران كردووە، بەوەی كە ئەوان توانای دابینكردنی تێچووی خوێندنی منداڵی خۆیان لە كەرتی تایبەت و خوێندنگە ئەهلییەكان نییە، گریمانەی ئەوەش دەكەن، ئەو جیاكارییە رەوشی پەروەردەی لە قوتابخانەكانی حكوومی لاواز كردووە. بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گۆڤاری گوڵان هەڵسەنگاندنی زیاتر بۆ ئەو پرسە دەكەن.
گوڵان: كۆمەڵایەتی

وەزیری پەروەردەی هەرێمی كوردستان (ئالان حەمە سەعید)، بە فەرمانی وەزارتی ژمارەی 367 لە 23ی تەمموزی 2019 بڕیاری راگرتنی پێدانی مۆڵەتی بە باخچەی ساوایان و قوتابخانە بنەڕەتی و ئامادەییەكان و پەیمانگا ناحكوومییەكان (ئەهلیەكان) دا. لە فەرمانەكەدا هاتووە كە لە رۆژی دەرچوونی ئەم فەرمانەوە گشت مامەڵەكانی تایبەت بەم بابەتە رادەگیرێن.
لە هەرێمی كوردستان 267 قوتابخانە و پەیمانگەی ناحكوومیی سەر بە وەزارەتی پەروەردە هەن، كە زۆرترینیان لە پارێزگای هەولێرن. ژمارەیەكی زۆری هاووڵاتیانیش پشتیوانی لە بڕیارەكەی وەزیری پەروەردەی هەرێمی كوردستان دەكەن و هاوكات پێیانوایە بڕیارێكی درەنگ وەخت بووە.
عەبدولخالق ئیبراهیم مستەفا، مامۆستای راگەیاندن لە زانكۆی پۆلیتەكنیكی هەولێر، سەبارەت بەو پرسە دەڵێت: «كەرتی پەروەردە و خوێندنی باڵا سێكتەرێكی یەكجار گرنگ و هەستیاری كۆمەڵگەن، بۆیە دەبێ ستراتیژیەتی روونمان بۆیان هەبێ. ئەوەندەی من ئاگادار بم، بەشێك لە قوتابخانە ئەهلی و تەنانەت زانكۆ ئەهلییەكانیش رەهەندە بازرگانییەكەیان زاڵە بەسەر كاركردنیان و لەو پێناوەشدا خۆیان لە رۆحی یاسا و ڕێنماییەكانی پەیوەست بە شێوازی كاركردنیان دزیوەتەوە و تەنیا رواڵەتی ئەو یاسایانەیان وەرگرتووە بۆ دەربازبوون لە هەر لێپرسینەوەیەكی یاسایی(بێگومان ئەگەر هەبێت)، ئەمەش وایكردووە كواڵیتی خوێندن لەو قوتابخانە و زانكۆیانە لە ئاستێكی زۆر خراپدا بێت و دواجار ببن بە ماركێتێكی رێپێدراو بۆ فرۆشتنی بڕوانامە، بۆیە پێموایە دەبێ میكانیزمی ورد و شەفاف دابنرێ (دوور لە دەستوەردانی حزب و گرووپ و كەسەكان) بۆ چاودێری و هەڵسەنگاندن و لێپێچینەوە لێیان، هیوادارم ئەو بڕیارەش چەشنی بڕیار و هەنگاوەكانی پێشووی حكومەت نەبێ و دواجار شتێكی لێ شین بێت».
نیاز محەمەد فەتاح، مامۆستایە لە كۆلێژی پەروەردەی بنەڕەت و رایوایە: «بڕیاردان هونەرە و مرۆڤ بۆ ئەوەی بڕیاری دروست بدات، كۆمەڵێ بنەما هەیە كە پێویستە بیزانێت دەربارەی ئەو رەهەندانەی پەیوەندییان بە راستی و دروستیی بڕیارەكەوە هەیە. ئەمە جگە لە زانینی ئەو راستییەی كە هیچ بڕیارێك نییە بۆ هەموو كەسەكان و بۆماوەیەكی دوور و درێژ راست بێت و كەلێنی تێدا دەرنەكەوێت.» هاوكات دەڵێت: «مرۆڤەكان تەنیا لە بڕیارە كەسی و تایبەتییەكاندا دەتوانن ئازادیی تەواو وەربگرن، تاكو سنووری ئەو مرۆڤانەی كە بڕیارەكە دەیانگرێتەوە و ماوەی كاریگەری بڕیارەكە زۆرتر بێت، پێویستە وردتر و قووڵتر بیریان لێ بكرێیەوە. لەناو دامەزراوەكاندا هێچ كاتێك نابێت بڕیارەكان بێ تاوتوێ و دراسەكردن ئەنجام بدرێت. ئەم بڕیارە كە دراوە چارەنووسی كۆمەڵێ منداڵ و كومەڵێ خێزان و كۆمەڵێ مامۆستا و كارمەندی پێوە بەستراوەتەوە. ئایا چارەنوسی ئەمانەو ئەو كێشانەی رووبەڕوویان دەبێتەوە، رێگەچارەی بۆ دانراوە؟ ئایا لە رووی زانستییەوە هەڵسەنگاندنی بۆ كراوە، بەوەی كە مانەوەیان زیانی زیاترە لە لابردنیان؟ وەڵامی ئەمانە دەتوانێ بڕیار بدات كە ئەو بڕیارە راستە، یان هەڵەیە.. ئەگەر ئێوە وەڵامی ئەم پرسیارەتان دەست كەوت لە وەزارەت، ئەوە هەڵسەنگاندن بكەن بۆ بڕیارەكە، كە من دڵنیام وەڵامەكان دەست ناكەون».
مامۆستا و رۆژنامەنووس سەمیر هەمزە، هێما بۆ ئەوە دەكات كە «بڕیاری راگرتنی مۆڵەتی باخچە و قوتابخانە و پەیمانگا ئەهلییەكان لەلایەن وەزیری پەروەردەوە هەرچەند بڕیارێكی درەنگ وەخت بوو، بەڵام گرنگ و پێویست بوو، چونكە لە هەرێمی كوردستان كردنەوەی ناوەندەكانی خوێندن لەلایەن سەرمایەدارانەوە رۆژانە لە پەرەسەندندایە و تا راددەیەك لە رێچكەی پەروەردەو فێركردن لای داوە و رێچكەیەكی تەواو بازرگانی وەرگرتووە، بۆیە راگرتنی پێدانی مۆڵەت و پێداچوونەوە بە مۆڵەتەكانی پێشتر و بەدواداچوون بۆ باڵەخانە و كوالێتی فێركردن لە تەواوی ناوەندە ئەهلییەكانی خوێندن كارێكی گرنگە و دەبێت وەزارەت بە زووترین لە رێگای لیژنەی تایبەتەوە ئەو كارە ئەنجام بدات».
توێژەری كۆمەڵایەتی لەتیف حوسێن، سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت: «ئەو چەند بڕیارەی وەزیری نوێی پەروەردە دوای دەستبەكار بوونی، بەتایبەت ئەو بڕیارەی پەیوەستە بە راگرتنی مۆڵەتی قوتابخانە ئەهلییەكان و هەڵوەشاندنەوەی خوێندنی ئینگلیزی لە قوتابخانە بنەڕەتییەكان، لەكاتێكدا رەخنەی زۆر لەسەر كوالێتی و ئەدای مامۆستاكان هەبوو، پێویستە ئەو بڕیارە مەبەست لێی بەهێزكردن و بووژانەوەی قوتابخانە حكوومییەكان بێت، ئەگەرچی رەنگە زیان لە هەندێ قوتابی و مامۆستا و خێزان بدات، بەڵام بڕیارەكان پێویست و لەجێی خۆیدا بوون. دەكرێ بڵێین بڕیارێكی درەنگوەختیش بوو، دەبوو زووتر دەرچووبووایە، ئەوەش هەنگاوێكی جددییە بۆ بەرەوپێشبردنی كەرتی گشتی و نەهێشتن، یان كەمكردنەوەی كێشەی چینایەتی، چونكە وەك ئاشكرایە، هەموو منداڵێك نەیدەتوانی بچێتە قوتابخانە ئەهلییەكان و هاوكات بەشێك لە دایك و باوكان متمانەیان بە خوێندنی كەرتی گشتی نەمابوو».