توندوتیژی دژ بە ئافرەتان دیاردەیەكی جیهانییە و لەناوچەیەك بۆ ناوچەیەكی دیكە رێژەكەی جیاوازە، بەڵام لە هەرێمی كوردستان و بەتایبەتی لە دوای 16ی ئۆكتۆبەر و نەبوونی ناوەندێكی متمانەپێكراو بۆ پاراستنی شكۆی خانمان و نەمانی دەسەڵاتی كوردی لە كەركووك رێژەی توندوتیژییەكان لە هەڵكشان بووە. بەرەبەیانی رۆژی دووشەممە 29ی تەمووزی 2019 لە گەڕەكی(حەی واستی) شاری كەركوكـ، لە سەربانی ماڵێكی گەڕەكەكە كوڕ و كچێك لەلایەن باوكی كچەكەوە بینران، دواتر باوكی كچەكە كوڕەكە بە ناوی (م،م،ك/لەدایكـبووی(1998) بە چەكی جۆری كڵاشینكۆف كوشت و كچەكەشی لە ترسان لەسەربان خۆی فڕێ دایە خوارەوە و بەو هۆیەوە بە سەختی بریندار بوو، لەئێستادا تەرمی گەنجەكە گواستراوەتەوە بۆ پزیشكی دادوەریی كەركووك و كچەكەش بە برینداری لە نەخۆشخانەی(جمهووری) كەركووكە و باری تەندروستیشی ناجێگیر بووە.


نەجیبە ئەحمەد بەرپرسی رێكخراوی ئافرەتانی كەركووكی پارتی دیموكراتی كوردستان، بەمجۆرە تیشك دەخاتەسەر كێشە كۆمەڵایەتییەكانی شاری كەركووك: «ژیانی ئێستای خەڵك لەو شارەدا پڕە لە كارەسات و رۆژ بە رۆژ كێشە كۆمەڵایەتییەكان بەگشتی و كێشەی ئافرەتان بەتایبەتی روو لە زیادبوونن، بەداخەوە لە كەركووك و ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم كچان بێ ئەوەی خوێندن تەواو بكەن، لە تەمەنێكی بچووكدا بەزۆر هاوسەرگیرییان پێ دەكەن، لەكاتێكدا ئەو كچانە هێشتا منداڵن و پێویستیان بە پەروەردەكردن و چاودێریكردنە، كەچی بەرپرسیارێتی ماڵ و منداڵیان بەسەردا دەسەپێنن، هەربۆیە ژیانیان پڕ گرفت و كێشە دەبێت و زۆرجاریش بە تەڵاق كۆتایی دێت، حەیف ئەو منداڵانە باجی هەڵەی گەورەكان دەدەن، چونكە ئەوان كە دایك و باوكی كچەن، ئازادیی خوێندن و ئازادیی هەڵبژاردنی هاوسەر بە دەستی خۆیانە نەك كچەكانیان، خراپ بەكارهێنانی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانیش هۆكارێكی دیكەی سەرهەڵدانی كێشەو گرفتە كۆمەڵایەتییەكانە كە زۆرجار دەگاتە كوشتنی كچ و ژنانی بێ ئەزموون، پێویستە سنوور و سانسۆر هەبێت بۆ كەمكردنەوەی ئەو تاوانە گەورەیە، چونكە كوشتنی ئافرەت لە كەركووك زۆر زیادی كردووە، هۆكاری سەرەكیش پەروەردە و كولتووری سەقەتی كۆمەڵگەیە، كە بەداخەوە رۆژانە هەواڵی كوشتنی ئافرەت بە دەستی باوك و برا و هاوسەری دەبیستین، دواجار كوشتنەكەش دەدەنە پاڵ شووشتنەوەی شەرەف و كڕینەوەی نامووس و كەسی بكوژ داڵدە دەدرێت و دەڵێن قەزاوقەدەر بوو، زۆرجاریش ئەوەندە هەڕەشە لە ژن دەكرێت، دەرەنجام ناچاری دەكەن پەنا بۆ خۆكوشتن و خۆسووتاندن ببات، كە خۆكوشتن و خۆسووتاندنیش روویدا، دەڵێن كێشەی دەروونی هەبوو، كە خۆیشی سووتاند، ناڵێن پیاوەكان گیرۆدەی دەردی نێرسالارین، جێگەی داخیشە لە ئێستادا كە كەركووك داگیركراوەتەوە، ئافرەتانی شارەكە هیچ بڕوایەكیان بە رێكخراوەكانی ئافرەتان نەماوە.»
سەبارەت بە هەمان رووداو ماجید خەلیل مامۆستای زانكۆ و سەرۆكی بەشی مێژوو لە كۆلێژی پەروەردەی زانستە مرۆڤایەتییەكانی زانكۆی سلێمانی گوتی: «ئەم رووداوە دەرهاویشتەی مانەوەی هەموو بەها كلاسیكی و كولتووری و كۆنخوازییەكانی ئایین و كۆمەڵی فیوداڵە. ئەو كۆمەڵەی تاوەكو ئێستاش كار لەسەر ورووژاندنی چەمكە ناتەندروستەكانی شەرەف و شكۆی پیاوسالاری دەكات. لەم ژینگەیەدا پیاو خاوەنداریی بەسەر هەموو بەها ئەخلاقییەكانەوە هەیە و هەموو زەمینەیەكی خۆشەویستی و نێزیكییەكی ژن بۆ پیاو باڵادەستی پیاوەو نزمیی ژنە، بۆیە ماڵباتی ژن لەم هاوكێشەیەدا سەرشۆڕن. ئەم پڕەنسیپە نەتەوەكانی تر سەدان ساڵە تێیان پەڕاندووە، بەڵام لە نەریتی كورددا گەرمەیەتی. دیارە هەوڵدان بۆ پێكگەیشتن بەو جۆرە قاچاغ و نهێنییە، دەرهاویشتەی كەپت و كڵۆمدانی ئازادییە. لەكۆمەڵی پەرەسەندوودا نێزیكی كوڕو كچ نۆرماڵە و لە دەرەوەی رووشاندن و سووكایەتییە. لێرە كولتوورێكی كەپت رام كراوە و بە نهێنیی كاری خۆی دەكات. لەگەڵ ئاشكرابوونیشی كارەساتی لەو جۆرە دەخوڵقێ. بۆ بڕینەوەی ئەم دیاردە دزێوە پویستمان بە ئازادییە، پێویستمان بە ئازادیی عەقڵە، پێویستمان بە سەربەخۆبوونی بڕیارە لە خۆشەویستی و ئەتواری گەنجانەدا، پێویستمان بە دیموكراسییە، تاوەكو بڕیاری دۆستایەتی و زەواج و هاوڕێیەتی مانای سەرشۆڕی و نەنگی و سووكایەتی نەگەیەنێ.