خواستی خانمان لەسەر نەشتەرگەریی جوانكاری پەرە دەستێنێ

خواستی خانمان لەسەر  نەشتەرگەریی جوانكاری پەرە دەستێنێ
ئەگەرچی زۆر جار گوێمان لەوە بووە كە جوانیی مرۆڤ لە ئاكار و رەفتار و هەڵسوكەوتیدا رەنگ دەداتەوە، بەڵام رایەكیش هەیە كە جەخت لەوە دەكاتەوە، جوانیی روخسار و لەشولاریش تەواوكەری جوانییەكانی مرۆڤە و بەتایبەتی بۆ خانمان، هەر بۆیە ئافرەتان بەگشتی زۆر بایەخ بە جوانكاریی خۆیان دەدەن و لە ئێستاشدا ژمارەیەكی زۆریان بۆ ئەو مەبەستە پەنا بۆ نەشتەرگەریی جوانكاری دەبەن و هەتا دێ خۆاستی ئەو جۆرە نەشتەرگەرییانە پتر دەبێت. بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گوڵان رووی ئەرێنی و نەرێنی ئەو جوانكارییانە دەخەنەڕوو، پزیشكێكی نەشتەرگەریی جوانكاریش زانیاری زیاترمان پێ دەبەخشێت.

ئامینە مەحموود، پارێزەر و چالاكی مەدەنییە و هێما بۆ ئەوە دەكات كە «نەشتەرگەریی جوانكاری ئەو نەشتەرگەرییەیە كە مرۆڤ بۆ ئەو شوێنانەی جەستەی دەیكات كە لێیان رازی نییە، چ لە رووی قەبارە، چ لە رووی شكڵەوە، وەكو نەشتەرگریی لووت، یان چەوری دەركردن، یان راكێشانی پێستی دەموچاو بۆ لابردنی چرچ و لۆچی، یان راكێشانی پێستی كەوتوو لەدوای لاوازبوون، یان نەشتەرگەریی رێكخستنی ددان و لابردنی گۆشتی زیاد و خاڵ، هەروەها دانانی سیلكۆن بۆ گەورەكردنی قەبارەی مەمك، هەندێك جاریش جوانكاری بە بێ نەشتەرگەری ئەنجام دەدرێت، وەكو (فیلەر) بۆ گەورەكردنی لێو و (بوتۆكس) بۆ پڕكردنەوی چاڵی دەموچاو و گەورەكردنی گۆنا، كە بە دەرزی لێدان دەكرێت. هەروەها تاتۆ جۆرێكی دیكەیە لە جوانكاری كە هەر دوو ڕەگەز ئەنجامی دەدەن.»هاوكات دەڵێت: «نەشتەرگەریی جوانكاری سوود و زیانیشی هەیە، سوودەكەی ئەوەیە ئەو شوێنانەی جەستە كە لێی رازی نیت، بە ئارەزووی خۆت دەتوانیت گۆڕانكاری تیا بكەیت، ئەوەش لە رووی دەروونییەوە كاریگەری باشی هەیە، بەتایبەتی بۆ ئەوانەی كە پێش نەشتەرگەرییەكەیان شەرمیان لە قەبارە و شكڵی بەشێكی لەشیان دەكرد، هەندێكیش هەن، نەشتەرگەریی جوانكاری بۆ ئەوە دەكەن كە زیاتر دەربكەون، یاخود بۆ پارە پەیدا كردن، بەتایبەتی ئەوانەی كە پێشكەشكار، یان نمایشكارن، یان مانكەنن و پڕوپاگەندە بۆ جلوبەرگ و ماكیاژ و . هتد دەكەن. هەشە تەنیا لاساییكردنەوەیە، بۆ نموونە ئافرەت و تەنانەت پیاویش هەیە لووتی هیچ عەیبی نییە، تەنیا وەك لاساییكردنەوەیەك نەشتەرگەری بۆ لووتی دەكات. ئەوەش جگە لە بەفیڕۆدانی پارە لە رووی تەندروستیشەوە كارێكی بەسوود نییە. ئەوە جگە لەوەی كە زۆر جار رووی داوە، نەشتەرگەرییەكە سەقەت بووەو دواتر پەشیمانی بەدوای خۆیدا هێناوە.
ئیلهام چایچی چالاكی بواری مافەكانی ئافرەتان، سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت: «ئەگەر بڵێین جوانی و روخسارێكی سەرنجڕاكێش لە ژیانی مرۆڤەكاندا هیچ شوێندانەرییەكی نییە، راستمان نەگوتووە. وتەیەكی زۆر بەناوبانگ هەیە لەو بوارەدا كە دەڵێت: (مرۆڤەكان بەپێی چۆنیەتی روخسار و شێوازی جلوبەرگ پێشوازییان لێ دەكرێت و بە هەڵسەنگاندنی فكر و ئەندێشەیان، بەڕێ دەكرێن). واتە هەنگاوی یەكەم بۆ بە هێندوەرگتنمان لە لای كەسانی دیكە، روخسار و جلوبەرگێكی گونجاوە، بۆیە گرینگیدان بەو بابەتە لە ژیانی هەر تاكێكدا بایەخی خۆی هەیە. لەو پێناوەدا ئەگەر دەستكارییەكی بچووكیش لە روخساردا بكرێت، وەك جوانكاریی لووتێك كە شكاوە، یان بە كەڵك وەرگرتن لە بۆتاكس كەمێك رەهەندی پیربوون دوابخرێت، بە رای من هیچ كێشەیەك دروست ناكات. بەڵام بەداخەوە حاڵیبوونێكی هەڵە لە جوانی، لە نێو هەندێك لە ژناندا شكڵی گرتووە لە جیاتی جوانكردن، خۆیان زۆر ناسرووشتی و ناشیرین دەكەن. بۆ نموونە مۆدێلە لووتی زۆر سەیر، یان دانانی گۆنای گەورە، برۆی لە رادەبەدەر پان، لێوی گەورە و...هتد كە جێگای سەرسووڕمانن.» گوتیشی: «ئەوەی كە ژنان روو دەكەنە ئەم شێوازە جوانكارییانە بە رای من بێ هۆكار نییە. ئێوە ئەگەر سەرنج بدەن، دەبینن زیاترین رادەی نەشتەرگەریی جوانكاری لە نێوان ژنانی ئێرانی دەكرێت. پێموایە یەكەم هۆكار نەبوونی باوەڕ بەخۆبوونە، دووەم نەبوونی هیوا بە ژیانە. سێیەم تەنیا جێگەیەك كە ژنان دەتوانن دەری بخەن، دەموچاوە، بۆیە هەوڵدەدەن ئەو بەشەی لەشیان وا بڕازێننەوە كە بە رادەەیەكی زۆر سەرنجڕاكێش بن، وێڕای چەندین هۆكاری دیكە. لەو نێوانەشدا بەداخەوە هەندێك لە دكتۆرەكان لە جیاتی رێنوێنی و بەڕێكردنیان بۆ ناوەندەكانی چارەسەریی دەروونی، پارەی خۆیان وەردەگرن و هەركەس چی پێویست بێ، بۆی ئەنجام دەدەن.
رێزان قادر كوێخا، چالاكی بواری مافەكانی ئافرەتە و هاوكات فەرمانبەرە لە بەڕێوەبەرایەتیی هۆشیاری مین و سەرەتا باسی ئەوە دەكات كە «خۆی لە بنەڕەتدا رەگەزی مێ بە شێوەیەكی ناسك و جوان دەردەكەوێت، بەڵام زۆر جار ئاو و هەوا و ناوچەی نیشتەجێبون لە شێوازی دەموچاودا گۆڕانكاری دروست دەكات، جا ئەم ناوچەیەی ئێمەش لەو گۆڕانكارییانە بەدەر نییە، هەر لەبەر ئەوەیە كە زۆرێك لە خانمان پەنا دەبەنە بەر جوانكاری.» هاوكات دەڵێت: «جوانكاری بەگشتی ئەگەر زۆر گۆڕانكاریی زەق دروست نەكات، كارێكی ئاساییە، بەڵام بەداخەوە هەندێك لەخانمان زیاد لە پێویست دەستكاری روخساری خۆیان دەكەن، كە ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی كە لە رووی تەندروستییەوە زەرەری لە سوودی زیاتر بێت، بۆ نموونە ئەگەر خانمێك لووتی شكاوە، یان كێشەیەكی هەیە كە بۆتە هۆی ئەوەی روخساری ناشیرین دەربكەوێت، زۆر ئاساییە نەشتەرگەری بكات، یان ئەگەر روخساری چرچ بووە، بە هەمان شێوە ئاساییە، بەڵام نەك بە سلیكۆن، بەڵكو بە شێوەیەك كە ئاساری خراپ بەدوای خۆیدا نەهێنێت.»
ئیبراهیم حاجی زەڵمی ماستەر لە كۆمەڵناسی، سەرەتا باسی ئەوە دەكات كە «ریكلام و پڕوپاگەندەكان لە پشت بڵاوبوون و فراوانكردن و رەواجپێدانی نەشتەرگەریی جوانكارییەوەن، ئەوەش وەك پرسێكی ئابووری و كاری ئیستیهلاكی دەبێت سەیر بكرێت. بەتایبەتی كە زۆر كۆمپانیای زەبەلاح بۆ ئەو مەبەستە دروست كراون. بەپێی لێكۆڵینەوەكان دەركەوتووە رەگەزی مێ زیاتر لە پیاو حەزو مەیل و خواست و كاری ئیستیهلاكە و زیاتریش دەكەوێتە ژێر كاریگەریی ریكلام و پڕوپاگەندەوە. ئەوەش بۆ ئەو ئاستە نزم و ناوەندەی رەگەزی مێ لە رووی ئاستی هوشیاری و بیركردنەوە و پێگەو رۆڵەوە لەلایەن كۆمەڵگەوە دێت، ئەویش بە حوكمی كەلتوور و داب و نەریتەكەی كۆمەڵگەكان، هەر كۆمەڵگەیەك ئاستی رۆشنبیری و توانای بیرو كاری رەگەزی مێ دیاریكراو و سنووردار بكات، ئەوكات دەبێتە نێچیری خواستی ریكلام و راگەیاندن و پڕوپاگەندەی كۆمپانیا جۆربەجۆرەكان.» هاوكات دەڵێت: «تێڕوانینی كۆمەڵگەو مۆدێرنە بۆ ئافرەت وایكردووە، ئافرەت تا ئەمڕۆ وەك بوونەوەرێكی بایەلۆژی و خاوەن جەستەیەكی چێژدار سەیردەكرێت، لێرەوە هەموو تەماشایەكی چێژدارانە و ناساندنی جەستەی ئافرەت وەك شوێنی چێژ و لەزەت وەرگرتن ئافرەت لە مرۆڤبوون دوور دەخاتەوە، لەوێوە ئافرەت ئیتر وەك كەرەستەیەكی جوانی و خاوەن چێژ بەردەوام پێویستی بە رێككاری و پاراستن هەیە، لەگەڵ ئەو خواستانەی كە لەسەری هەیە، بۆیە پەنابردن بۆ جوانكارییەكان لەم سۆنگەیەوە زۆرێكیان دێنەوە ناو پرۆسەیەكەوە كە كۆمەڵگە بەتایبەت رەگەزی بەرامبەری بۆی خوڵقاندووە و دەیەوێ لە نێو بازنەیەكدا مامەڵەی لەگەڵدا بكات كە بە ئاسانی دەستی بەسەردا بگرێت، كە تیایدا تەنیا جەستەی دەبینێ و تواناو بوون و مەعنەوییاتی خستووەتە كەنارەوە، ئافرەت وەها لەناو جەستەیدا نغرۆ بووە، بێجگە لەوەی كە لە جەستەی و ئەندامەكانیدا هەیە، هیچی تری نابینێت، بۆیە دەیەوێت چ خۆی و چ ئەوانی تریش وەك عاشقێكی جەستەی بایەلۆژی تەماشای بكەن و بوونی راستەقینەی خۆی لەم پرۆسەیەدا ون دەكات، بۆ ئەوەش و بۆ جوانڕاگرتنی هەموو كارێك لەپێناویدا دەكات، لێرەوە كاری جوانكارییەكانیش بەشێكن لەو پرۆسەیە.»
د.لانە فەخرەدین پزیشكی نیشتەجێی دێرینی نەشتەرگەری جوانكاری، وەك پسپۆرێك لەو بوارەدا دەڵێت: «زۆرترین نەشتەرگەرییەكانی جوانكاری كە خانمان ئەنجامی دەدەن، نەشتەرگەریی لووت و بچووككردنەوە و گەورەكردنی مەمك و سمت و دەرهێنانی چەوری ورگە، سمت بە چەوریی لەش گەورە دەكرێت، مەمكیش زیاتر بە سلیكۆن. لە رابردوودا دەگوترا بەكارهێنانی سلیكۆن زیانی لابەلای تەندروستی هەیە و ئەگەری شێرپەنجە زیاد دەكات، بەڵام دەیان ساڵ لێكۆڵینەوە لەسەر لایەنە خراپەكانی سلیكۆن كرا، دەركەوت كە سلیكۆن هۆكاری شێرپەنجە نییە، مەترسییەكانی دانانی سلیكۆن لەسەر تەندروستی زۆر كەمە، سلیكۆن ماددەیەكی زۆر بەهێزە تەنیا بە بەركەوتن بە شتی تیژ نموونەی چەقۆ ئەگەری تەقینی هەیە، بەڵام تاوەكو ئێستاش خەڵك لە سلیكۆن دەترسێت و كەمتر داوای دەكەن، لە كاتێكدا سلیكۆن وەكو فیلەر مەترسی زۆر زۆر كەمە و دەتوانم بڵێم رێژەی سەلامەتی لە سەرووی 90%دایە.»
د.لانە فەخرەدین سەبارەت بە نەشتەرگەریی دانانی مەمك بۆ ئەوانەی بە هۆی نەشتەرگەری مەمكەوە بەشێك لە مەمكیان، یان هەمووی لابراوە، دەڵێت: «دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی كە ئایا چەند لە مەمكەكە لادراوە، ئایا گۆی مەمكی ماوە یان نا، ئایا دەمارەكانی چەند بڕاون؟ یەكەم هەنگاو ماسوولكەكانی دەسووڕێنین بۆ ئەوەی سلیكۆنەكەی پێوە بلكێندرێت، جاری وا هەیە بەبێ سلیكۆن دروست دەكرێتەوە عەزەلاتی سكی دەسووڕێنین و بۆی دەكرێتە مەمك، لە هەنگاوی دوای ئەوە گۆی مەمكی بۆ دروست دەكرێت، كە رەنگەكەی رەنگی پیستی هەیەو دواهانگاو گۆی مەمكەكە بە تاتۆ پەمەیی دەكرێت، ئەو مەمكەش 100% وەكو هی خۆی نابێت، بەڵام تا ئاستێك جوانی و متمانەبەخۆبوون بۆ ئافرەتەكە دەگەڕێنێتەوە، لەسەر جلك هەموو شتێك ئاسایی دەبیندرێت.»لە وەڵامی ئەو پرسیارەشدا كە هۆی چییە لە هەموو جیهان نرخی نەشتەرگەرییەكانی جوانكاری گرانن؟ د. لانە گوتی: «هۆكاری سەرەكی ئەوەیە كە ئەو كەسەی نەشتەرگەرییەكە دەكات لە رووی تەندروستییەوە هیچ پێویستییەكی پێی نییە، بەڵكو بۆ جوانكارییە، بەپێچەوانەی ئەو نەشتەرگەرییانەی كە بۆ باشبوونی باری تەندروستی دەكرێت، لە زۆربەی وڵاتان كۆمپانیای تەئمین پارەی نەخۆش دەدات، بەڵام پارەی جوانكاری نادات، لەبەر ئەوەی شتێكی زیادەیە و پێویست نییە و ئەوەش وایكردووە نرخی گران بێت. ئەوانەش كە داوای جوانكاری دەكەن، نەخۆش نین، بەڵكو موشتەرین، بۆیە دەكرێ بڵێین كارەكانی پزیشكانی جوانكاری وەكو هونەرمەندێكە كە تابلۆیەك دەنەخشێنێت مافی خۆیەتی تابلۆكە بە چەند دەفرۆشێت، نەشتەرگەریی جوانكاری ماندووبوون و وردبینیی زۆری لە كارەكە پێویستە و تەنانەت كاتی نەشتەرگەریی جوانكاری زۆر لە كاتی نەشتەرگەرییەكانی دی زیاترە.» گوتیشی: «سەرەكیترین مەترسی نەشتەرگەری جوانكاریی بەنجە، كە وەك هەموو نەشتەرگەرییەكانی دی هەمان مەترسی هەیە، هۆكاری زۆربوونی داواكاری لەسەر نەشتەرگەریی جوانكاری سۆسیال میدیایە، زۆرجار ئافرەت دەڵێت لە ئاوێنە كێشەم نییە، بەڵام لە وێنەگرتندا لووتم گەورە دەردەچێت، كەواتە پێش ئەوەی چاولێكەری بێت، سێڵفی و سناپ چات و ئێستاگرامە، دواتر ئەگەر لە رووی ستانداردی زانستییەوە كەسەكە پێویستی بە نەشتەرگەری نەبێت، ئێمە ئاگاداری دەكەینەوە و نەشتەرگەرییەكەی بۆ ئەنجام نادەین، نەشتەرگەری لووت زیاتر خانمان لە تەمەنی 18 ساڵی بۆ 35 ساڵی دەیكەن، بەڵام نەشتەرگەری راكێشانی چەوری و بچووككردنەوەی سك لە تەمەنی 35 ساڵییەوە دەست پێدەكات.» وەك دواقسەشی گوتی: «هیوادارم كەس لەبەر قسەی خەڵكی پەنا بۆ نەشتەرگەری جوانكاری نەبات، چونكە نەشتەرگەری كارێكی ئاسان نییە و پێویست ناكات هیچ كەس خۆی تووشی هیچ مەترسییەك بكات.»
ناوەندی پزیشكی بۆستن كە لە دەوحەی پایتەختی قەتەرە، لە توێژینەوەیەكیدا ئاماژە بەوە دەكات، بەكارهێنانی ئیفێكت و فلتەرەكانی سناپ چات و ئینستاگرام هۆكارێكی دیكەی زیادبوونی خواستە لەسەر نەشتەرگەییەكانی جوانكاری، زیاتر لە نیوەی ئەو كەسانەی ئەمساڵ روویان لە ناوەندە پزیشكییەكانی جیهان كردووە بۆ جوانكاری، داوایان كردووە، بەشێوەی فلتەر و ئیفێكتەكانی سێڵفییەكانی سناپچات، نەشتەرگەری جوانكارییان بۆ بكەن، ئەمەش وەك پزیشكان دەڵێن لە زانستی پزیشكیدا داواكارییەكی ناواقیعییە، چونكە فلتەر و ئیفێكتەكان زیاتر لە خەیاڵەوە نزیكن، نەك لە واقیع، زۆربەی ئەو كەسانەش هاوشیوەی ئیفێكتەكانی سناپ چات داوای گەورەكردنی چاو و بچووككردنەوەی لووتیان دەكەن.
بەشێك لە توێژەرەكان دەڵێن سێڵفی سناپ چات كاریگەری لەسەر مێشك و لایەنی دەروونی بە جۆرێك دروست دەكات كە بیركردنەوەیان دەگۆڕێت و حەزی دەستكاریكردن و گۆڕانكاری شێوەی ڕوخساریان تێدا دروست دەبێت و هۆشداریش دەدەن لە كاریگەری خراپی دیكەی لەسەر مێشك و رەفتاری مرۆڤ.
تویژەران دەشڵێن ناڕازیبوون لە روخساری خۆت بەهۆی زۆر بەكارهێنانی ئیفێكتەكانی سێڵفیەوە دەبێتە هۆی كەمبوونەوەی هەستی متمانە بەخۆبوون و لاوازبوونی كەسایەتی كە بنەمایەكی گرنگی تەندروستی دەروونی و سەركەوتنی كەسایەتی و بڕوابەخۆبوونەوە، هەرچۆنێك بێت ئێستا سێڵفی گرتن و سێڵفییەكانی سناپچات بووەتە بەشێك لە ژیانی بەكارهێنەرانی مۆبایلە هۆشمەندەكان و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بەتایبەت سناپ چات كە بەشێكی زۆری گەنجان بەتایبەت كچان گیرۆدەی بەكارهینانی بوون.
ساڵانە سێ هەزار كەس نەشتەرگەری گەورەكردنی سمت ئەنجام دەدەن، ئەویش لە رێگەی دەرهێنانی چەوریی ران و بەشەكانی دیكەی جەستەیە كە بە دەرزی لە سمت دەدرێت، ئەمجۆرە نەشتەرگەرییە مەترسی تەندروستی بۆسەر كەسەكە دروست دەكات.
ماڵپەڕی «دەیڵی مەیڵ»ی بەریتانی ئەنجامی توێژینەوەیەكی تایبەتی لەبارەی پەیوەندی نێوان نەشتەرگەرییەكانی جوانكاری و وێنەی سێڵفی بڵاوكردەوە، تیایدا ئاماژەی بەوە داوە كە گرتنی وێنەی سێڵفی بە ئاستێك بووەتە هۆی هۆگربوون و خوو پێوەگرتن لەلایەن خانمانەوە، كە وای كردووە رێژەیەكی زۆر بەرزتری خانمان روو لە نەشتەرگەریی جوانكاریی لووت بكەن.
توێژینەوەكە دەڵێ گرتنی وێنەی سێڵفی وای كردووە خانمان لە گۆشەیەكی وردتر و تەسكترەوە عەیب و عاری روخساری خۆیان ببینن، لە نێویشیاندا شێوەی لوتیان. هەروەها دەریخستووە كە خانمان بۆ نەهێشتنی هەر عەیبێك لە روخساریاندا، روو لە نەشتەرگەریی جوانكاریی لووت دەكەن، كە نێزیكترین رێگەیە بۆ گەیشتن بە جوانیی دەستكرد. لە هەمان كاتدا توێژینەوەكە نهێنییەكی گەورەی ئاشكرا كردووە كە بریتییە لەو راستییەی وێنەی سێڵفی قەبارەی لووت بە رێژەی 30٪ لە قەبارەی ئاسایی خۆی گەورەتر دەردەخات.
مێژووناسان پێیانوایە میسرییە كۆنەكان سێ هەزا ساڵ پێش زایین نەشتەرگەریی جوانكارییان ئەنجام داوە، دوای میسرییەكان نووسەر و پزیشكێكی هیندی بە ناوی (سوشا راتا) 600 ساڵ پێش زایین نەشتەرگەری جوانكاری بۆ نەرمەی گوێ ئەنجامداوە، لە سەدەی حەوتەمی زایینی (گاس پارا گولیكوز) لە ئیتاڵیا كە بە باوكی نەشتەرگەریی جوانكاری ناسراوە، دوای ئاشنابوونی بە شێوە نەشتەرگەرییەكانی (سوشا راتا)ی هیندی بووە شارەزایەكی بواری جوانكاری و گواستنەوەی پێست، دوای ئەوە ساڵی 1928پزیشكێكی ئەڵمانی بە ناوی (جوزێف) كتێبێكی بە ناوی نەشتەرگەریی جوانكاری بڵاوكردەوە، لە ئێستاشدا نەشتەرگەری جوانكاری لە هەموو جیهاندا بۆتە پیشەیەكی گرنگی جیهانی و ملیۆنان كەس روویان لە ئەنجامدانی ئەم نەشتەرگەرییە كردووە.
Top