ئافرەتان بە شێوەیەكی گشتی ئافرەتان لە هەموو قۆناغ و هەلومەرجێكدا لە بەڕێكردنی ژیانی رۆژانە و تێپەڕاندنی سەختییەكانی ژیاندا پشكی شێریان بەركەوتووە، بەڵام كۆڵنەدەرانە هەوڵیان داوە بەسەر هەموو ئاستەنگەكاندا زاڵ بن و هاوسەنگییەك لە نێوان كاری دەرەوە و ناوماڵ و خێزانداری و پەروەردەی منداڵ رابگرن. لە بۆنە ئایینی و نەتەوەییەكانیش ئەركی سەرشانیان گەلێك قورستر دەبێت. لە ئێستاشدا كە لە مانگی رەمەزان نزیك دەبینەوە، بۆ پێشوازی لەم مانگە پیرۆزە ئامادەكاریی تەواو دەكەن. بەشداربووانی ئەم راپۆرتەی گۆڤاری گوڵان، لە دیدی جیاوازەوە خوێندنەوە بۆ بابەتەكە دەكەن.


سەرەتا فەزیلە شۆڕش بەرپرسی ئۆفیسی یەكێتی ئافرەتانی كوردستان لە ئەوروپا، هێما بۆ ئەوە دەكات كە لە وڵاتانی ئەوروپی مانگی رەمەزان تایبەتمەندی خۆی هەیە، بەتایبەتی كە هەندێك لە وڵاتان خۆرهەڵات و خۆرئاوابوونیان گەلێك درێژە و رۆژووانی موسڵمان ناچار دەبێت «زیاتر لە ٢٠ كاتژمێر بەڕۆژوو بێت.» ئەوەش دەخاتەڕوو كە لە مانگی رەمەزان كاری فەرمانبەران وەك خۆی بەردەوام دەبێت و كەم ناكرێتەوە و موسڵمانان دەبێت لە سەدا سەد كارەكانیشیان بەڕێوە ببەن، بێ ئەوەی بەڕۆژووبوونیان كاریگەری لەسەركاریان هەبێ. هاوكات دەڵێت: «زۆربەی ئافرەتانی موسڵمان لە وڵاتانی ئەوروپا بەڕۆژوودە بن، ئەگەرچی بە هۆی درەنگی ئیفتار و تەراویح شەوێكی زۆر كورتیان دەبێت و بەیانییەكەی زوو هەڵدەستن و منداڵەكانیان بۆ قوتابخانە بەڕێ دەكەن و خۆشیان دەچنە سەر كارەكەیان، كە ماوەی ٨ كاتژمێر كار دەكەن و زۆرجار شوێنی كارەكانیشیان دوورە و چەند كاتژمێرێك ناچارن لە رێگەدا بن، ئەوەش زۆر ماندووتریان دەكات. پاش گەڕانەوەشیان ئیشوكاری ماڵەوە و ئامادەكردنی ئیفتار كاتێكی زۆری دەوێت، كات بۆ خەوتن و حەسانەوە زۆر كەمە، بەڵام لەبەر باوەڕیان بەم مانگە پیرۆزە هەموو مانگەكە بەڕۆژوو دەبن، بێ ئەوەی كەمتەرخەمی لە كاری ماڵ و دەرەوەی ماڵ بكەن. واتە ئافرەتانی موسڵمان لە مانگی رەمەزان زۆر هیلاك دەبن، ئەوەش توانا و ئازایەتی خانمان دەسەلمێنێ كە لەگەڵ هەموو بارودۆخێك خۆیان دەگونجێنن و تەمبەڵی ناكەن.» گوتیشی: «لە زۆربەی وڵاتانی ئەوروپا بە دەگمەن گوێت لە بانگی مزگەوت دەبێت، ئەمەش بە حوكمی ئەوەی لەم وڵاتانە ئایینی مەسیحی، ئایینی سەرەكییە و دەنگی بانگ بە دەنگێكی بەرز و بە مایكرفۆن دەر و جیرانی مزگەوت قبووڵی ناكات. ئاوابوونی خۆریش زۆرجار بە باشی نابیندرێت لەبەر بوونی هەور، بۆیە ئیفتاركردنی خەڵك بە زۆری لە سەر خشتەیەك دەبێت كە مزگەوتەكان دابەشی دەكەن، كە كاتی ئیمساك و ئیفتار و نوێژەكانی لێ نووسراوە، یان لە رێگای ئینتەرنێتەوە ئاگادار دەبن و رۆژوویان دە شكێنن.» باسی ئەوەشی كرد كە «رادیو و تەلەفزیۆنی وڵاتەكان بایەخ بەم مانگە دەدەن و ئەگەر بە شێوەیەكی كورتیش بێت، باس لە مانگی رەمەزان و بەڕۆژوو بوونی موسڵمانەكان و جەژنی رەمەزان دەكەن.»
سەركار مەولوود، راگەیاندنكار و پێشكەشكاری بەرنامەی دین و ژین، سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت: «ئاشكرایە لە مانگی رەمەزانی پیرۆز هەموو پیاوێك دڵی بەوە خۆشە كە دایكی، یان خوشكی، یاخود هاوسەرەكەی سفرەیەكی شایستە و بە دڵی ئەو ئامادە بكات، چونكە بە درێژایی چەند كاتژمێرێك بەڕۆژوو بووە، بەڵام زۆربەیان بەبێ ئەوەی بیر لەوە بكەنەوە كە ئەو خاتوونە ئەگەر عوزری شەرعی نەبێ، وەك ئەو بەڕۆژوو بووە، خواردنەكەش ئامادە كردووە. بۆیە پێویستە لەسەر هەموو پیاوێك خۆیان لە توندوتیژی بە دوور بگرن، چونكە ئەم مانگە بۆ عیبادەتە، نەك بۆ دڵشكاندن و تێركردنی حەز و ئارەزووەكان، خوای گەورە دەفەرموێت: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ، فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ، وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ، يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ..» واتە مانگی رەمەزان (ئەو مانگەیە) كە قورئانی تیادا هاتۆتە خوارەوە، لەكاتێكدا ئەم قورئانە رێنموونی بەخشە بە خەڵكی و بەڵگەی زۆری تیادایە، لە رێنموونی و جیاكردنەوەی راست و ناڕاست و حەق و ناحەق، جا كەسێك لە ئێوە مانگی رەمەزانی بینی، یان هەواڵی بینینی پێدرا، دەبا ئەو مانگە بەڕۆژوو بێت، ئەوەش كە نەخۆش بێت، یان لە سەفەردا بێت، با لە رۆژانی تردا بەو ئەندازە بیگرێتەوە، چونكە خوا ئاسانكاری بۆ ئێوە دەوێت و نایەوێت (پەرستن و فەرزەكانتان) لەسەر قورس و گران بكات و بۆ ئەوەی ئەو ماوە دیاریكراوە، تەواو بكەن و خوا بە گەورە بگرن و سوپاسگوزاریشی بكەن لەسەر ئەوەی كە رێنمایی كردوون. ئەگەر بە وردی ئەم ئایەتە شی بكەینەوە، تێدەگەین كە دەبێت لەم مانگەدا هەموو توندوتیژییەكان لەناو بەرین و ببینە عەبدی خودا، نەك عەبدی خواردن، نابێ پیاوان بۆ ئامادەكردنی ژەمە خواردنەكان زۆر لە خێزانەكانیان بكەن، چونكە رەمەزان میوانی هەموو دڵەكانە. ئایا رەوایە لەم مانگە دڵی ناسكترین مرۆڤ بشكێنی بۆ حەزی خۆت؟ ئایا رەوایە دڵی مرۆڤێك بشكێنی كە خودا رێزی لێ ناوە؟ چونكە پەروەردگار هیچ كارێك وەرناگرێت، تاوەكو دڵسۆزانە ‏و بەپێی پەیامەكەی ئەو نەبێت، كەواتە هەر لەئێستاوە نییەتت چاك ‏بكە، خوای ‏پەروەردگار دەفەرموێت:‏ « يا أيها الذين آمنوا كتب عليكم الصيام كما كتب على الذين من قبلكم لعلكم تتقون»، واتە: ئەی ئەو ‏كەسانەی باوەڕتان هێناوە، رۆژووی رەمەزان لەسەرتان پێویست كراوە، ‏هەر وەكو چۆن لەسەر گەلانی پێش ئێوە پێویست كرابوو، بۆ ئەوەی ‏خواناسی و پارێزگاری بكەن. پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە وسلم) ‎‏ دەفەرموێت: ‏هەر كەسێك واز لە شایەتی درۆ و قسەی نەشیاو نەهێنێت، ئەوا ‏پەروەردگار پێویستی بە كەسێك نییە كە تەنیا واز لە خواردن ‏و خواردنەوە بهێنێت. (روایەتی بوخاری)، كەواتە لەگەڵ چوونە نێو رەمەزان با دڵت دوور بێت لە ژەنگی ‏رق و كینە و سەرقاڵی خواپەرستی ببن، هەروەكو لەم فەرموودەدا هاتووە «قيل لرسول الله صلى الله عليه وسلم : أي الناس أفضل؟ قال: كل مخموم القلب، صدوق اللسان قالوا: صدوق اللسان نعرفه، فما مخموم القلب؟ قال: هو التقي النقي، لا إثم فيه ولا بغي، ولا غل، ولااحسد‏‏‏»، (صحیح ‏إبن ماجە 3416) ‏واتە: پرسیار كرا لە پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە ‏وسلم) كێ باشترینی خەڵكە؟ پێغەمبەریش (صلی اللە علیە وسلم) ‏فەرمووی: هەموو دڵپاكێكی راستگۆ، هاوەڵانیش فەرموویان: ئێمە ‏راستگۆ دەناسین، بەڵام (مخموم القلب) كێیە؟ پێغەمبەریش (صلی اللە ‏علیە وسلم) فەرمووی: ئەو دڵەیە كە لەخواترس و پاكە، تاوان و ‏ستەم و رق و حەسوودی تیادا نییە، دەی پیاوانی بەڕێز و لەخواترس لەم مانگەدا دڵە جوانەكانی هاوسەر و و دایك و خوشكەكانتان مەڕەنجێنن و واز لە ناڕەحەتكردنیان بهێنن، با هەست بكەن ئەوانیش مرۆڤن و خاوەن پێگەی خۆیانن، نەك تەنیا چێشتلێنەر و ئامرازی حەزەكانتان بن .
سندوس حوسێن، چالاكی كۆمەڵی مەدەنی و دانیشتووی هەڵەبجەیە سەرەتا باسی ئەوە دەكات كە «خەریكە لە مانگی رەمەزانی پیرۆز نزیك دەبینەوەو تەنیا چەند رۆژیكی ماوە بە خزمەتی بگەینەوەو ببێتەوە میوانی ماڵەكانمان، مانگی پیرۆزی رەمەزانیش میوانە ئازیزو خۆشەویستەكەی ناو ماڵی رۆح و دڵمانە و ئەو مانگەیە كە بە هاتنی خۆشی و هێمنی و گەشبینی و ئارامی دەكاتە خەڵات بۆمان و دەبێتە هۆكارێك بۆ گەیشتنمان بە بەختەوەریی رۆحی و گیانی لە هەردوو دنیا.» هاوكات دەڵێت: «ئەم مانگە هاتنی زۆر جیاوازترە، بۆیە دەبیت ئامادەكارییەكی تایبەت و جیاوازتری بۆ ئەنجام بدەین، ئەویش بە خۆئامادەكردنیكی باش و ناوازە و گەورە، نەك تەنیا بە پڕكردنەوەی پێویستی ماددەو خۆراك، بەڵكو بە ئامادەگییەكی جەستەیی و هۆشی، هەتا بتوانین جێژ لە میوانی و میوانداریی ئەم مانگە پیرۆزە بگرین كە نێردراوی خودای تاقانەیە. بۆ ئەمەش ئێمەی ئافرەت كە هاوسەر و دایك و خوشكین، زۆربەی زۆری ئەو گەورەییەی كە خزمەتكردنە، كەوتۆتە سەرشانمان و پێویستە زۆر بە جوانی و بە بەرنامەڕێژییەكی ورد میوانداریی ئەو مانگە پیرۆزە بگرینە ئەستۆ.»
ئامادەكارییەكانیش لەم چەند خاڵەدا دەخاتەڕوو:
1- لەم مانگەدا پێویستە زۆر ئاگاداری لایەنی جەستەیی و تەندروستیی باشی خۆمان بین، تا بتوانین بە وزەیەكی زۆر باشەوە توانای یەك مانگ میوانداریكردنمان هەبێت، ئەمەش بە كەمكردنەوەی خواردن و خواردنەوە زیانبەخشەكان و لە بری ئەوە دەبێت خواردنی تەندروست و ئاوی زۆر خواردنەوە بكەینە پیشە.
2- بۆ ئەوەی لە كاتی میواندارییەكە مێشك و هۆشمان سەرقاڵ نەبێت بەكاری لاوەكی و هەموو ساتەكانمان لە حزوور ئەم مانگە پیرۆزە بین بە هۆشیاری، پێویستە ماڵەكەمان و شوێنی كارەكانمان بە پاكوخاوێنی رابگرین.
3- پێویستە لەم مانگەدا زیاتر خۆمان و منداڵەكانمان لەسەر جوانیی هەڵسوكەوت و بەكارنەهێنانی وشەی زبر و نەشیاو رابهێنین و هەر تاكێكی خیزانەكانمان، ئەگەر كێشەو ناكۆكی لە نێوانیان هەبێت، پێك بێنەوە، چونكە هەرگیز جوان نییە، میوانە ئەزیزەكانمان پەرۆشی حاڵ و دۆخی ناكۆكیی نیهانمان بێت.
٤- وەرگرتنی زانستی تەواو بەرامبەر بەو میوانە ئازیزە كە مانگی رەمەزانەو ئامادەكاریی تەواو بۆ خوێندنی قورئانی پیرۆز و سروود و وێردەكان كە لەو مانگەدا بیژیێنینەوە و دڵەكانی خۆمان و میوانەكەشمانی پێ رازاوە و نەخشێنراو بكەین.
۵- وریای ئەوە بین كە ئەم مانگە پیرۆزە حەزی بە كەسانی چاوچنۆك و زیادەڕۆ و خاوەن خەرجیی زۆر نییە، بەلكو سفرەو خوانێكی رازاوەی سادە و خاوێن و حەڵاڵی دەوێت.
بە ئومیدم بگەینە خزمەت ئەم مانگە موبارەكە و بە بینینی ئەمساڵیش شاد ببینەوە و میوانداریمان لێ قبووڵ بفەرموێ.