وێڕای هەبوونی دوو بەشی تایبەت بە گەشتوگوزار و گەشتیاری لە پەیمانگەی تەكنیكی هەولێر كە ساڵانە سەدان قوتابی كچ لەم بوارە ئامادە دەكات، بەڵام كچانی دەرچووی ئەم دوو بەشە زۆربەیان ئامادە نین لە هۆتێل و شوێنە گەشتیارییەكان كاربكەن، سەرۆكی بەشی كارگێڕی دەزگاكانی گەشتیاری لە پەیمانگەی تەكنیكی هەولێریش هۆكارەكەی بۆ تێڕوانینی كۆمەڵگە دەگەڕێنێتەوەو پێیوایە بۆ دایك و باوك ئاسان نییە كچەكەیان دوای دەرچوونی لە هۆتێلێك كاربكات. ئەوەش دەخاتەڕوو كە 354 قوتابی بەشەكە كچن.

لە تانەكانی كۆمەڵگە دەترسن
فەوزیە سەلیم، قوتابی بەشی كارگێڕی دەزگاكانی گەشتیاری لە پەیمانگەی تەكنیكی هەولێرەو نایشارێتەوە لەسەرەتادا بەهۆی كەمی نمرەكانیەوە بۆ ئەو بەشە هاتووە، وتیشی «ئێستا تا ئاستێك شارەزاییم پەیدا كردووەو لەهاتنیشم بۆ ئەو بەشە پەشیمان نیم، هەرچەندە نازانم تاچەند دەتوانم رووبەڕووی كۆمەڵگە و تانەكانی ببمەوە بۆ ئەوەی دوای دەرچوونم لەشوێنە گەشتیارییەكان خزمەت بكەم».
كۆمەڵگە بە چاوی سووك سەیری ئافرەتانی ناو هۆتێلەكان دەكات
كاترین فازل، قوتابی قۆناغی دووەمی بەشی رابەری گەشتیارییەو سەبارەت بە هەمان پرس دەڵێت «لەبەر ئەوەی بە حەزی خۆم نەهاتووم و نمرەكانم منیان بۆ ئێرە هێناوە، هیچ لەم بەشە مورتاح نیم، خۆم حەزم لە بەشی ئینگلیزی بوو، گەر بڕوانامەش وەربگرم، پێموانییە بتوانم لەو بوارەدا كاربكەم، كۆمەڵگە بە چاوی سووك سەیری ئافرەتانی ناو هۆتێلەكان دەكات، بۆیە وانەكانی گەشتیاری بەزۆر دەخوێنم و هیچ دڵم پێی خۆش نییە».
كەسوكاری كچانی قوتابی ڕێگری لەكاركردنیان دەكەن
سەرۆكی بەشی كارگێڕی دەزگاكانی گەشتیاری لە پەیمانگەی تەكنیكی هەولێر (داود سلێمان قائیدی)، ئەوە پشت ڕاستدەكاتەوە كە ئەو قوتابیانەی دێنە بەشی گەشتوگوزار هیچیان بە ئارەزووی خۆیان نایەن، بەتایبەتی كچەكان، وتیشی «تێڕوانینی كۆمەڵگە وادەكات، بۆ دایك و باوكێك ئاسان نەبێت كچەكەیان دوای دەرچوونی لە هۆتێلێك كاربكات، تاكی ئێمە نازانێ گرنگی گەشتوگوزار لەرووی ئابووری و كۆمەڵایەتی و رامیاری و ژینگەیی چییە، تەنانەت زۆربەی ئەو قوتابیانەی كە قبووڵ مەركەزی بۆمان دەنێرێت، مواسەفاتی جەستەیی و تەندروستییان تەواو نییە، لە قۆناغی دووەمیش لەكاتی مەشقی هاوینە پێویستە قوتابیان ماوەیەك لە هۆتێلەكان راهێنان بكەن، ئەوەش گەورەترین گرفتی ئێمەیە كە زۆرجار كەسوكاری بەمكارە رازی نابن و ڕێگەنادەن كچەكانیان بۆ مەشق و ڕاهێنان بە ماوەیەكی كەمیش لە هۆتێلەكان كاربكەن»،
354 قوتابی بەشی كارگێڕی دەزگاكانی گەشتیاری لە پەیمانگەی تەكنیكی هەولێر كچن
سەرۆكی بەشی كارگێڕی دەزگاكانی گەشتیاری لە پەیمانگەی تەكنیكی هەولێر پێشنیار دەكات، قوتابیانی ئەو بەشە بەتایبەتی كچان و كەسوكاریان هان بدەن بۆ ئەوەی هیچ ڕێگرییەك بۆ كاركردن لە بەردەمیان نەمێنێ، ئەوەش دەخاتەڕوو كە لە قۆناغی یەكەم 149 كچ ە لە قۆناغی دووەمیش 205 كچی وتابییان هەیە، واتە 354 قوتابی بەشی كارگێڕی دەزگاكانی گەشتیاری لە پەیمانگەی تەكنیكی هەولێر كچن، پێشنیاریشی كرد، «لەجیاتی 50 هەزار دینار، 150 هەزار دینار دەرماڵە بدرێت بەو قوتابیانە»، ئەوەشی بە رێكارێك بۆ هاندانی زیاتری قوتابیان و كاركردنیان لە بواری گەشتوگوزار هەژمار كرد. باسی ئەوەشی كرد كە پێویستە لەگەڵ دەستەی وەبەرهێنان هەماهەنگییان هەبێت و هەركاتێك قوتابی ئەو بەشە دەرچوون، ئەوكات لەسەر هۆتێلە پێنچ ئەستێرەكان فەرز بكرێت كە دایانمەزرێنن، گوتیشی «هەرچەندە لەلایەنی تیۆرییەوە قوتابی ئێمە كێشەی نییە، بەڵام بەهۆی كەموكوڕی لە پێداویستییەكانی مەشق و راهێنان شارەزایی تەوای نییەو لەڕووی پراكتیكییەوە بەباشی ئامادە نەكراوە، پێویستیشە لەسەر كۆمپانیا گەشتیارییەكان فەرز بكرێ، كە كارمەند لە دەرەوە نەهێنن و پشت بە قوتابیانی بەشەكانی گەشتوگوزار و گەشتیاری ببەستن، ئەگەر وانەبێت سوودی بەشی گەشتوگوزار هیچ نابێت».
پێویستە راگەیاندنەكان هانی كۆمەڵگە بدەن بۆ ئەوەی كاركردنی كچان لە شوێنە گەشتیارییەكان بە ئاسایی وەر بگرن
داود سلێمان قائیدی، جەختی لەوەش كردەوە كە هەولێر وەك پایتەختی گەشتوگوزاری وڵاتانی عەرەبی لەساڵی 2014 دەستنیشان كراوە، بۆیە پێویستی گرنگی زیاتر بە راهێنانی قوتابیانی ئەو بوارە بدرێ و دەستگاكانی راگەیاندنیش هانی كۆمەڵگە بدەن بۆ ئەوەی كاركردنی كچان لە شوێنە گەشتیارییەكان بە ئاسایی وەر بگرن».
لەلای خۆیەوە بڕیاردەری بەشی رێبەری گەشتیاری (ئیدریس ئەحمەد)، سەرەتا ئاشكرای دەكات كە لە بەشەكەی 106 كچی قوتابی هەن و دواتر ڕەخنەی لەوە گرت كە «ئەمساڵ كەمترین نمرە لە بەشەكەی ئێمە وەرگیرا، كە لەلایەن قبووڵ مەركەزییەوە ناردرابوون»، گوتیشی «لەسەر ئاستی راگرایەتی داوامان كردووە وەرگرتنی قوتابیان لەبەشەكانی گەشتیاری بە حەز و ویستی خودی قوتابی بێت، هەروەها رەچاوی باری جەستەیی و تەندروستییان بكرێت، بۆ ئەوەی سوود لەهێزی كاركردنی ئەو كەسە وەربگیرێت، ساڵانی رابردوو دەرچووانی ئەم بەشە دەبووایە لە هۆتێلەكان بەشێوەیەكی پڕاكتیك مەشق بكەن، ئەوەش كێشەی زۆری بۆ دروست كردین، كچانی قوتابی ئامادە نەبوون بچنە هۆتێل، چونكە خێزان و بنەماڵەكانیان قبووڵی نەدەكرد، بەڵام ئێمە لەم دواییەدا ئەو كێشەیەمان چارەسەر كرد، دەرچووانی ئەو بەشە بۆ مەشقی هاوینە دەنێردرێنە دەستەی گەشتوگوزار، بەڕێوەبەرایەتی گەشتوگوزار، شوێنەواری هەولێر، شوێنەواری گشتی، ژینگەی گشتی و ژینگەی هەولێر».
زۆرێك لە پیاوان ئەو وشیارییەی نییە ڕێز لە كاری ئافرەت بگرن
ساجیدە عوسمان دەرچووی دەزگاكانی گەشتیارییەو وەك خۆی باسیكرد، ساڵانێك لە هۆتێلەكانی هەولێر كاری كردووە، بەڵام «بەهۆی هەراسانكردنم لەلایەن میوانەكانەوە دەستبەرداری كارەكەمی بووم و ئێستا لە كۆمپانیایەكی وەبەرهێنانی توركی كاردەكەم». سەبارەت بەو گرفتانەش كە لەكاتی كاركردنی لە هۆتێلەكان هاتۆتەڕێی گوتی «كاركردن لەو بوارە زۆرخۆشە و ماندووبوونیشی كەمە، منیش بە حوكمی ئەوەی لە بنەماڵەیەكی رۆشنبیر و كراوەم، كاركردن لە هۆتێل بۆ خۆم و بنەماڵەكەم ئاسایی بوو، بەڵام بەداخەوە لەهۆتێلە گەشتیارییەكان ئافرەتانی بیانی لەپەنای ئەو كارەیان كاری لەشفرۆشیشیان ئەنجامدەدا و كارەكەی ئێمەیان ناشیرین كرد، میوانەكان بەچاوی ئەوان سەیری ئێمەشیان دەكرد، تەنانەت چەندین جار لەلایەن میوانەكانەوە داوای سێكسم لێكراوە، ئەو هۆكارانە وایانكرد دەستبەرداری كارەكەم بم، هەرچەندە بەڕێوەبەرەكەم پیاوێكی زۆر باش و بە شەخسیەت بوو، بەڵام بەداخەوە زۆرێك لە پیاوان ئەو وشیارییەی نییە رێز لە كاری ئافرەت بگرێت و بە چاووی سووك سەیری دەكات».
خاوەنی هۆتێلەكان قوتابیانی دەرچووی پەیمانگە وەرناگرن
محەممەد ئیسماعیل خاوەنی هۆتێل مۆناكۆ پاڵاس جەخت لەوە دەكاتەوە كە ئافرەتی كورد بۆ كاركردن، زۆر كەم ڕوو لە هۆتێل و شوێنە گەشتیارییەكان دەكەن، گوتیشی «بەڕاستی ئەوە كێشەیەكی یەكجار گەورەی كەرتی گەشتوگوزارە، ئێمە نەك كچەكانمان تەنانەت كوڕەكانیشمان شەرم دەكەن لەم شوێنانە كاربكەن، من پێشنیاری ئەوە دەكەم كە لەبەشەكانی گەشتوگوزار و گەشتیاری قوتابی بە نمرە و بە ئارەزووی خۆی بێتە ئەو دوو بەشە، چونكە كادیری گەشتیاری یەكەم شت دەبێت حەزی ئەو كارەی هەبێت و زمان بزانێت، ساڵانە سەدان قوتابی لەم پەیمانگەیە دەردەچن و بەڕێوەبەرایەتی گەشتوگوزار پێویستی بە 15 دەرچوو هەیە، ئێستا نزیكەی 200 دەرچووی تێدایە، من بەشبەحاڵی خۆم وەك خاوەن هۆتێلێك ئامادە نیم قوتابیانی دەرچووی پەیمانگە وەربگرم لای خۆم، لەبەر ئەوەی ئەو دەرچووانە حەزی ئیشكردنیان نییە، زمان نازانن، پێویستە دەرچووانی گەشتیاری زمانی ئینگلیزی و عەرەبی بەمسۆگەری بزانن، چونكە 90%ی گەشتیاران عەرەبن، 10% ی بیانین». ئەو خاوەن هۆتێلە جەختی لەوەش كردەوە كە «سەرەڕای ئەو كەموكوڕییانەی هەیانە، لەڕووی كۆمەڵایەتییشەوە رێگر و بەربەست زۆرن و بەهۆی شەرمە و عەیبەـ خێزان و مالباتەكانیان ئامادەنین كچیان وەكو ژمێریاریش لە هۆتێلەكان كاربكەن، ئاشكرایە بەهۆی ئەوەی كە كچان پاك و خاوێنتر و رێكوپێكترن زیاتر سەرنجی میوانەكان رادەكێشن، ئەوەش وادەكات میوانی زیاتر ڕوو لە هۆتێل و شوێنە گەشتیارییەكان بكەن».
پێویستە هێنانی ئافرەتی بیانی بۆ بەڕێوەبردنی ناوچە گەشتوگوزارییەكان سنووردار بكرێت
حازم عەلی توێژەری كۆمەڵایەتییەو ڕایوایە كەمی و سنوورداربوونی ڕێژەی كاركردنی ئافرەت پەیوەندی بەو واقیعە كۆمەڵایەتی و كلتووریەوە هەیە كە لە كۆمەڵگەكەماندا هەیە، زۆربەی خێزانەكان لە سەختترین بارودۆخە ئابوورییەكانیشیدا ئامادە نین تاكی مێینە بنێرنە بازاڕی كاركردنەوە، بەتایبەتی كەرتی گەشتوگوزار، ئەوەش پەیوەندی بە ناوبانگەی ئەم كەرتەوە هەیە لە كوردستاندا كە لەبەرچاوی خەڵكیدا بۆ كاری ئافرەتان وێنایەكی باشی نییە، هەروەها بەردەست نەبوونی شوێنە گەشتوگوزارییەكان لەناوچە نزیكەكاندا هێندەی دیكە كاركردنی ئافرەتی سنوورداركردووە، چونكە خێزانی كورد ئامادە نییە كچی ڕەوانەی شوێنە دوورەكانی گەشتوگوزاری بكات، چونكە كۆمەڵگەیەكی پارێزكارین و تەحەمولكردنی ئەم بارودۆخە ئاسان نییە». گوتیشی «پێویستە كەرتی گەشتوگوزار دڵنیایی بداتە خێزان و كۆمەڵگەی كوردی و ئەو ستریۆتایپەی كە هەیە نەیهێڵێت، ئەویش بەرەخساندنی بارودۆخێكی وەها كە بتوانێت ڕێژەی بەشداریكردنی ئافرەتان بباتە سەرەوە».
ئەو كۆمەڵناسە هێمای بۆ ئەوە كرد كە، بەرەوپێشبردنی هەر بارودۆخێك لە كۆمەڵگەی پارێزگار پێویستی بە كاركردنی بەردەوام و ئارامی و لەسەرخۆیی هەیە، وتیشی «ناتوانین بەم زووانە رێژەكە بەرز بكەینەوە، بەڵام پێویستە دەوڵەت هێنانی ئافرەتی بیانی بۆ بەڕێوەبردنی ناوچە گەشتوگوزارییەكان تا رادەیەكی زۆر سنووردار بكات، چونكە ئەمە یەكێكە لەهۆیەكانی متمانەنەبوونی كۆمەڵگەی كوردی بەكەرتی گەشتوگوزار كە زۆرجاران لەپەنای كاری سەرەكی خۆیان، كاری دیكەش دەكەن، ئەمەش جگە لە زیان بە كەرتی گەشتوگوزار هیچ ئەنجامێكی دیكەی نابێت. بەرزكردنەوەی رێژەكە هاوكاتە لەگەڵ پرۆسەی هۆشیاری گەشتوگوزاری بۆ خێزان لەبواری كاركردنی ئافرەت و پێدانی دەرفەت و ئیمتیازاتی وەها كە خەڵكی هان بدات متمانەیان بەو كەرتە هەبێت و تێیدا كاربكەن».