تێكەڵاوی و پێوەندی هونەری نێوان گەلان هۆكارێكە بۆ زیاتر تێكەڵاو بوون و نزیكبوونی گەلان و شارەزایی بوون لەمێژوو و فەرهەنگ و كەلتوری یەكتری، لەهەمان كاتدا ئەم پردەی پێوەندییە دەبێتە فاكتەرێكی بەهێز بۆ نەهێشتنی ڕەگەكانی دووبەرەكی و زاڵبوونی پەیامی ئاشتی و خۆشەویستی لەنێوان گەلان، بۆ ئەم مەبەستە و زانینی گرنگی ئەم پێوەندیانە چەند هونەرمەندێكمان هێنایە ئاخافتن كە بەمشێوەیە ڕاوسەرنجی خۆیان سەبارەت بەپێوەندی هونەری و ئەو لایەنەی كە پێویستە بەم كارە هەستێت، دەربڕی.

هەندێك كەس هەن لەخۆیانەوە ئەو كارە دەكەن
هونەرمەندی گەورە ئەنوەر قەرەداغی بەمشێوەیە دەڕوانێتە ئەم بابەتە: ئەگەر سەیری بابەتی دروستكردنی پێوەندی هونەری بكەین دەبینین جۆرێك لەفەوزا هەیە، چونكە هەندێك كەس هەن لەخۆیانەوە ئەو كارە دەكەن لەكاتێكدا ڕێگای تر هەیە بۆ ئەنجامدانی، ئەویش تەنیا ئەنجامدانی كۆنسێرت نییە، بەڵكو پێویستە كەڵك لەكەسانی بەئەزموون وەربگیرێت كە لەدەرەوەی كوردستان بهێنرێن خولی تایبەتی و وۆركشۆپیان بۆ بكرێتەوە لەبوار و پسپۆرییە‌ جیاجیاكانی هونەری، ئەمەش لەڕێگای لایەنی پێوەنددارەوە دەبێت لەپێش هەمووشیانەوە وەزارەتی ڕۆشنبیری كە تائێستا وەك پێویست بەو ئەركە هەڵنەستاوە و ئەو كارانەی ئەنجامدراون لەئاستێكی زۆر نزمدان، هەروەها پێویستە وەزارەتی پەروەردەش لەم ڕووەوە ڕۆڵی خۆی هەبێت بەتایبەتی لەبواری مۆسیقا.
ئێمە لەكۆمەڵگەیەكداین كە پێویستمان بەوە هەیە پێوەندی هونەریمان بەهێز بكەین و سوود لەئەزموونی وڵاتانی پێشكەوتوو وەربگرین بۆ ئەوەی بگەین بەئاستی ئەوان ئەمەش كارێكە وا بەئاسانی نایەتە دی.
دەبێتە هۆكارێك بۆ ئەوەی كەلتور و هونەری ڕەسەنی خۆمان نیشانی میللەتانی جیهان بدەین
مامۆستا جەمال محەمەد سەرۆكی تیپی مۆسیقای دهۆك ئەمیش بیروڕای خۆی بەمشێوەیە خستەڕوو: ئێمە وەك كورد پێویستمان بەوە هەیە پێوەندی هونەری بەهێزمان هەبێت لەگەڵ میللەتانی دەورووبەر وەك تورك و عەرەب و فارس، بەڵام ئەمە ئەركی وەزارەتی ڕۆشنبیرییە كە پێویستە ئەم جۆرە پێوەندیانە ڕێك بخات و زەمینە سازییان بۆ بكات، بێگومان بوونی ئەم جۆرە پێوەندیانە كارێكی زۆر گرنگ و پێویستە، چونكە دەبێتە هۆكارێك بۆ ئەوەی كەلتور و هونەری ڕەسەنی خۆمان نیشانی میللەتانی جیهان بدەین بەتایبەتی دراوسێكانمان، ئەم كارە لەڕێگای هونەرمەندانی ئەم میللەتانەوە دەبێتە هی ئەوەی نەك تەنیا ئاشنای هونەری ئێمە بن، بەڵكو لەنزیكەوە زانیارییان دەربارەی میللەتی كورد و ئاشنای جۆرەكانی هونەری ئێمە دەبن بەتایبەتی لەو بۆنە و فیستیڤاڵانە كە ژمارەیەكی زۆری خەڵك ئامادەی دەبن.
چەندە دروستکردنی پێوەندی پێویستە لەویش گرنگتر پەرەپێدان و پاراستنی کەناڵەکانی پێوەندییە
هونەرمەند قادر ئەسعەد بەمشێوەیە دەربارەی دروستكردنی پێوەندی هونەری هاتە ئاخافتن: بەڵێ دروستکردنی ئەم پێوەندییە لەسەر بنچینەی کاری هاوبەش و گۆڕینەوەی زانیاری و ڕێکخستنی چالاکی و فیستڤاڵە نێونەتەوەییەکان کارێکی پێویستە کە دەبێت ئەنجام بدرێت لەویش پێویستتر ئەوەیە کە چۆن بتوانیت گرنگی بەدرێژخایەنی ئەم کەناڵە بدەین کە ئێمە ناوی دەنێین پێوەندی، چونکە بەبێ گرنگیدان بەلێپرسینەوە بنەمای ئەم پێوەندیانە دەبێتە هۆی دووچاری شکست و هەرەسهێنان، بەپێچەوانەش گرنگیدان و بەردەوام بوونی پێوەندییەکان و پاراستنی کەناڵەکانی لەیەکتر نزیک بوونەوە دەبنە هۆێ گەشەپێدان و وەدەستهێنانی زانیاری زیاتر لەکۆتاییشدا سوودو قازانجی هەردوو لایەنی لێدەکەوێتەوە، بۆیە چەندە دروستکردنی پێوەندی پێویستە لەویش گرنگتر پەرەپێدان و پاراستنی کەناڵەکانی پێوەندییە.
قادر ئەسعەد وای دەبینێت بەپلەی یەکەم لەڕێگای دەزگاکانی حکومەتەوە ئەم پێوەندیانە دروست دەکرێن بۆ نموونە پێوەندییە هونەریەکان دەبێت لەڕێگای وەزارەتی ڕۆشنبیرییەوە بێت، چونکە دروستکردنی پێوەندی لەسەر ئاستی بەرز و چالاک پێویستی بەبنەمای پتەو و دەزگایەکی فەرمی هەیە تاکو پشتگیری لێ بکرێت، بەڵام لەپاشاندا لەسەر ئاستی ئەم پێوەندیانە دەتوانرێت تاکەکانیش پێوەندی خۆیان دروست بکەن و درێژەی پێبدەن.
بەدرێژایی مێژوو وڵاتانی دەرووبەر و دراوسێ دەنگ و ڕەنگی كوردیان پشتگوێ خستووە، ئەمە سەرەتای قسەكانی ئەنوەر سندی سینەماكار بوو، كە زیاتر دەڵێ: دوای ڕاپەرینی 1991 لەباشووری كوردستان كەلتور و مێژوو و هونەری كوردی سنووری كوردستانی تێپەڕ كرد بەرەو جیهانی دەرەوە و بیست ساڵە هونەری كوردی بەئازادی ئەنجام دەدرێت، بۆیە بۆ ئەوەی كەلتوری خۆمان بەجیهان بناسێنین پێویستیمان بەتێكەڵاوی نێونەتەوەیی هەیە، بۆ نموونە لەگەڵ ڕووسیا، فەرەنسا، ئیتاڵیا كە خاوەن كەلتور و هونەرێكی بەربڵاون لەجیهان و دەبێتە هۆی پێشكەوتنی هونەری كوردی لەهەموو بوارەكانی هونەر وەك موزیك، ئەدەب، شانۆ، سینەما و شێوەكاری، چونكە ئەم میللەتانە خاونی ئەزموونی دەیەها ساڵن، بەشێوەیەكی گشتی هەرچەند پێوەندییە هونەرییەكانی كورد لەگەڵ ڕۆژئاوا بەهێزتر بن، ئەوەندە زیاتر دەتوانین هونەری خۆیان بناسێنن لەسەر ئاستی جیهانی، بەڵام تا بەردەوام بین لەوەی هونەری دراوسێكانمان بكەین بەسیمبول، ئەوا وەك دوایین فارگۆنی شەمەندەفەرمان لێدێت، هەرچەند شەمەندەفەر خێراتر بڕوات ئێمە هەر لەكۆتایی دەمێنینەوە.
ئەنوەر سندی هەروەها دەڵێ: ئەمە كاری هەر تاكێكی كوردە، بەڵام ئەگەر بەشێوەیەكی فەرمی سەیری ئەم مەسەلەیە بكەین ئەركی چەندین لایەنە بۆ نموونە وەزارەتی ڕۆشنبیری پێویستە بەڕێوەبەرایەتییەكی تایبەتی هەبێت بۆ دروستكردنی پێوەندی لەگەڵ هونەرمەندان، هەروەها كۆمپانیاكانی كەرتی تایبەت پێویستە ئەم پێوەندیانە دروست بكەن، لەلایەكی دیكەوە پێویستە خودی هونەرمەندان پێوەندییەكانی خۆیان فراوانتر بكەن لەگەڵ هونەرمەندانی دەرەوەی كوردستان.
پێویستە پێوەرێكی ئەكادیمی هەبێت و هەموو كەسێك بەهونەرمەند ناونەنرێت
میوزیكژەنی لاو هەڵبەست سەڵاح دروستكردنی پێوەندی هونەری بەكارێكی گرنگ دەزانێت و دەڵێت: دیارە پێوەندی هونەری تەوەرێكی زۆر گرنگە و بەبۆچوونی من لەقۆناغی ئێستای هونەری كوردی كە بەدەر نییە لەو پێشكەوتنانەی لەجیهان و دەورووبەرماندا ڕوودەدەن، لەم ماوەیەدا چەندین سەردان و گۆڕینەوەی بیروڕا لەبوار كەلتوری و هونەری لەگەڵ وڵاتان ڕوویداوە، چەندین كۆنسێرت لەوڵاتە جیاجیاكان ئەنجام دراون، هەروەها لەوڵاتی خۆشمان میوانداری هونەر و كەلتوری گەلانی دیكە كراوە ئەمە بۆ خۆی تێكەڵ بوون و ئاشنابوون و كرانەوەی دەروازەیەكە بەڕووی هونەری كوردی بۆئەوەی شان بەشانی هونەری میللەتانی تر هەنگاو بنێت، سەبارەت بەو لایەنەی كە پێویستە بەم كارە هەستێت پێموایە ئەركەكە دوو لایەنەیە، سەرەتا هونەرمەند خۆی بەر لەهەموو كەسێك دەبێ هەوڵ بدات كارە هونەرییەكانی هاوشان بكات لەهەموو لایەنەكانەوە و بەو ئاقارە هەنگاو بنێت كە كارە هونەرییەكانی لەفیستیڤاڵە نێودەوڵەتییەكان جێگای خۆی بكاتەوە، هەروەها دەمەوێ لێرەدا ئەركی وەزارەتی ڕۆشنبیری و ڕێكخراوی هونەرمەندانی كوردستانیش بخەمە ڕوو، ئەركی ئەمانە ئەو دەرفەتە بۆ هونەرمەندان بڕەخسێنن، بەڵام كاتی ئەوە هاتووە ئەوانەی كە هونەرمەندن زیاتر هان بدرێن، لەم ڕووەوە پێویستە پێوەرێكی ئەكادیمی هەبێت و هەموو كەسێك بەهونەرمەند ناونەنرێت و گەشتێكی دەرەوەی بۆ ڕێك بخرێت، چونكە زۆر جار بینیومانە كە داهاتێكی زۆر خراوەتە بەر دەستی چەندین گرووپ كە تەنیا بەشدارییان كردووە و بەشداربوونە كە هیچ مانایەكی نەبەخشیوە.
هونەرمەند كامەران حەسەن سەرپەرشتیاری گرووپی بێسارانی دەڵێ: بەدڵنياييەوە پێوەندى هونەرى نێوان هونەرمەندان و نەتەوەكان يەكێكە لەگرنگترين هۆكارەكانى پێشكەوتن. ئەو هونەرمەندە پێیوایە پێويستە هونەرمەند پێوەندى لەگەڵ هونەرمەندانى ناوخۆيى و دەرەكى هەبێ. ئەم پێوەنديانە جگە لەناساندنى كارە هونەرييەكانى خۆى وادەكات گوێ لەكارى تازە و بيروڕاى تازە بگرێت. داخستنى دەرگاكان تەنیا دەبێتە هۆكارێك بۆ دواكەوتن. كاتێك گوێ لەكاری هونەرمەندانی نەتەوەكانى تر دەگرم دەبينم چەند خزمەتى مۆسيقاى ڕەسەنى خۆيان دەكەن چەند هەوڵ بۆ پێشخستنى مۆسيقای خۆیان دەدەن.
كامەران لە درێژەی قسەكانیدا دەڵێ: بێشك ئەركی وەزارەتى ڕۆشنبيرى هەر وڵاتێكە هەوڵ بۆ پێوەندى دروستكردن بدات، بەداخەوە وەزارەتى ڕۆشنبيرى كوردستان وەك ديارە بەرنامەيەكى تۆكمەى بۆكارى هونەرى بەتايبەت مۆسيقا نييە. بەتايبەت مۆسيقاى ڕەسەنى كوردى كە بێناز كەوتووە. بەداخەوە هيچ كاتێك نەمبينيوە مۆسيقاى ڕەسەنى كوردى لەم وڵاتە لەئەولەويەتدا بێ.
هونەرمەندی لاو و بەتوانای ڕۆژئاوای كوردستان شەیدا شەیدا دەربارەی ئەم بابەتە دەڵێ: ئەگەر سەیری هونەری كوردی بكەین دەبینین بارودۆخی سیاسی و دابەشبوونی كوردستان لەلایەن داگیركەرانەوە هونەری كوردیش وەك گشت بوارەكانی دیكەی ژیان پشتگوێ خراوە، بۆیە دروستكردنی و دامەزراندنی پێوەندی لەگەڵ میللەتانی دەوروبەر كارێكی زۆر پێویستە بۆ ئەوەی ئێمەش بتوانین كەلتور و هونەری خۆمان بەم میللەتانە بناسێنین و لەو ڕێگایەشەوە كێشەی ڕەوای خۆمانیان پێ بناسێنین و پێیان بڵێین ئێمەش خاوەن هونەر و فەرهەنگ و كەلتوری خۆمانین، چونكە هونەر و كەلتور بەبنەمای سەرەكی بوونی هەر میللەتێك دادەنرێت و بەم كەلتورەش دەناسرێتەوە، بۆیە پێویستە حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەركی دروستكردنی پردی پێوەندی نێوان هونەری كوردی و هونەری میللەتی دیكە بدات و گرنگییەكی زۆریش بەم بوارە بدات و بەشێوەیەكی ڕێكوپێك و ڕێكخراو و بەرنامە بۆ داڕێژراو ئەم كارە ئەنجام بدات، ئەویش لەڕێگای سازكردنی فیستیڤاڵی هونەری بەردەوام لەكوردستان و بەشداری كردنی لەفیستیڤاڵە جیهانییەكان لە دەرەوە دێتە ئاراوە.