• Thursday, 02 May 2024
logo

bebê serbexoyî kurdistan akamî şerî djî da'ş wek şerî vêtnam debêt

Gulan Media August 13, 2017 Raport
bebê serbexoyî kurdistan akamî şerî djî da'ş wek şerî vêtnam debêt


helwêstî komelgey nêwdewletî leser damezrandn û bûnî dewletî kurdstan، leser şêwazî ledaykbûnî em dewlete cyawazî heye، nek djî drustbûnî em dewlete bn، lemeş zyatr hemû dewletanî cîhan be dewletanî drawsêy kurdstan û êraqîşewe geyştûnete eu qenaetey ke hîç projeyekî nêwdewletî natwanêt carêkî dîke êraq û kurdstan lenaw yek dewletî teqlîdî pêkewe kobkatewe، her boye eger be wrdî sernc bdeyn، legel euey mawey dû mange rojî encamdanî rîfrandom lelayen serok barzanî û hzbe syasîyekanî kurdstanewe dyarîkrawe، belam heta êstaş ne dewletanî hawpeymanîî nêwdewletî be serokayetî emrîka، ne dewletanî drawsêy êraqîş wek êran û turkya، ne hkumetî êraqîş projeyekyan heye، heta bîxenerû û pêman blên dekrêt eme bbête bedîl bo serbexoyî û kêşekanî nêwan kurdstan û êraqî pê çareser bkrêt.



nebûnî projeyekî nêwdewletî leçwarçêwey hawpeymanîî nêwdewletîî djî da'ş û tenanet dewletanî drawsê û hkumetî bexdaşewe bo çonyetî mamelekrdn legel êraqî duay da'ş، manay eweye komelgey nêwdewletî be tewawetî geyştote eu qenaetey ke le çwarçêwey snûre cugrafîye konekey êraq û sîstmî syasîî êraq (heta eweşî pêy degutrêt sîstmî fîdralî û perlemanî û dîmukratî) kêşekan çareser nakat û eger pêdagîrî leser yekparçeyî êraq û euey pêştr pêyan degut (syasetî yek êraq) bken، ewa xoyan bedestî xoyan jîngeyekî lebar bo tundroyî û serheldanî çendîn rêkxrawî tîrorîstî hawşêwey da'ş û be şêwaz û nawî dîke drust dekenewe.
herboye eger amanc û stratîjyetî hawpeymanîî nêwdewletîî djî da'ş، têkşkandnî da'ş û le rîşehelkêşanî eu fîkre tundroye bêt ke da'şî berhem hênawe، ewa em amance bewe nayetedî ke dewletî xelafetî îslamî brûxênrêt û le şwênî euda komarêkî îslamî dabmezrêt.



donald tremp cyawaz le serokekanî pêş xoy، serçawey fîkrî tundroyî be radîkalîzmî îslamî pênase krduwe، euca serçawey eu tundroyye radîkalîzmî sunne bêt، yan şîe wek yek hîsabyan bo krawe. eme manay eweye debêt serçawey fîkrî tundroyî radîkalîzmî îslamî lenaw herdû mezhebî şîe û sunne rîşekêş bkrêt û serlenwê projey dûbare gêranewey seqamgîrî bo nawçekew rojhelatî nawerast le proseyekda cêbecê dekrêt ke radîkalîzmî îslamîî şîe û sunne pêkewe le rîşewe helkêşrabn.
le êstada ke prosey azadkrdnewey şarî musl kotayî hatuwe û corêk le seretakanî operasyone serbazîyekanî hawpeymanan bo rûxandnî xelafetî îslamî da'ş berew kotayî deçêt، belam zor be aşkra eu haletane debînrêt ke radîkalîzmî îslamî şîe lenaw mîlîşya pro êranîyekanî heşdî şe'bî êraqîda heman hereşey da'ş dûbare dekenewe، euca leber euey eu mîlîşya pro êranîyane xoyan belayenî serkewtuuy şerî djî da'ş dezann، şerîyetî eweyan bexoyan dawe، her le êstawe djayetî amancekanî hawpeymanîî nêwdewletî le şerî djî da'ş bken û mebestyanew bangeşe bo ewe deken ke êraqî duay da'ş berew komarêkî îslamî hawşêwey êran bern.



em waqîe eweman pêdelêt: şerî hawpeymanîî nîwdewletîî djî da'ş brîtîye ledû qonax، qonaxî yekemyan ceng û hêrşî serbazî bû bo rûxanî dewletî xelafetî îslamî da'ş، qonaxî duwemî proseyekî syasîye bo dûbare rêkxstnewe û gêranewey seqamgîrî bo nawçeke begştî û êraq betaybetî.
bepêy eu raportaney nawendekanî twêjînewe leser astî cîhan leser êraq amadey deken û nexşey rêge bo dûbare rêkxstnewey prosey syasî le êraqda dexenerû، hemûyan amaje bo ewe deken prosey syasî le êraqda be astêk şêwawe û be astêk syasetî êranî karîgerî leser heye، boye her çonêk mameley legelda bkrêt، yan hewlbdrêt leçwarçêwey helbjardnêkî teqlîdîda proseke rast bkrêtewe، ewa proseke xraptr debêt û sîstmî syasîî êraq berew kopîkrdnewey komarî îslamî êran hengaw heldgrêt، lem haleteşda hawpeymanîî nîwdewletî be serokayetîî emrîka lebrî euey hengaw berew brdnewey şereke helbgrêt، şereke dedorênêt û dewletî xelafetî îslamî degorêtewe bo komarêkî îslamî hawşêwey êran، ke êsta emrîka û hawpeymanekanî le rojhelatî nawerastda bedest komarî îslamî êranewe gîryan xwarduwe.



kewate le rwangey stratîjyetî hawpeymanîî nêwdewletîyewe، euey le êsta grng nebêt، prsî yekparçeyî xakî êraq û syasetî yek êraqe bo mamelekrdnî nêwdewletî legel êraqda û eweşî zor grnge bo hawpeymanîî nêwdewletî le djî da'ş، brdnewey em şereye، mefhûmî brdnewey şerekeş lay emrîka û hawpeymanîî nîwdewletî manay eweye qonaxî (post rojawa û post sîstmî cîhanî) le rojhelatî nawerast kotayî pê bêt، eweşî bote hokarî euey êsta rojhelatî nawerast bbête (post rojawau post sîstmî cîhanî) bûnî nfûz û karîgerîî êrane betaybetî le êraqda، boye psporan cext leser ewe dekenewe، êsta êraq ke bote paşkoy êran، tewauy hawsengîî hêzî le nawçeke têkdaweu eger snûrêk bo nfûzu karîgerîî êran le êraqda danenrêt، ewa metrsîî şerêkî gewrey nawçeyî lenêwan sodyeu kendaw lelayek û êran û wekîlekanî lelayekî dîkewe learadaye، eger emeş rûbdat، ewa hêndey dîke paşagerdanî û ajawe rojhelatî nawerast degrêtewe.
dananî snûr bo baladestîî syasetî êranî le êraqda، mebest lêy tenya ewende nîye çend sed rawêjkarêkî serbazîî supay qudsî êran be serokayetî qasm suleymanî êraq becê bhêln، belku mebest le snûrdakrdnî baladestîî syasetî êranî lenaw prosey syasîî êraqda eweye ke rêge nedrêt mîlîşya pro êranîyekanî heşdî şe'bî têkelî prosey syasîî êraq bbn û le helbjardnekanî dahatuuy êraqda prose syasîyeke kontrol bken، lem haleteda eger eme rûbdat، yan bwar bdrêt wekîlekanî êran kontrolî prosey syasî le êraqda bken، ewa emeş carêkî dîke manay eweye emrîka û hawpeymananî şerekeyan dorand û vêtnamêkî dîkeyan bo xoyan drustkrduwe.


bo qutarbûn lew telzgeyeî syasetî êranî le çwarçêwey şerî djî da'ş le êraq û sûrya drustî krduwe، emrîka û hawpeymanîî nêwdewletîî djî da'ş، euey pêyan bkrêt le êraqda xoyan djî nfûzî êranî deyken û le sûryaş le hewlî ewedan legel rûsya bgene çareserêkî maminawendî û be hawbeşî legel rûsya snûrêkî bo dabnên.
eger em waqîe grêbdeynewe be şêwazî mamelekrdnî hawpeymanîî nêwdewletîî djî da'ş û komelgey nêwdewletî legel emrî waqîî dewletî kurdstanda، ewa be aşkra eu rastîye rengî dawetewe ke tenya pêgeyekî cugrafî le tewauy eu cugrafyayeî şerî da'şî têda berêwedeçêt û deşêt bkrête wêstgey yekem bo brdnewey şerî djî da'ş betewawetî، ewa eu cugrafyaye tenya kurdstanew pştgîrîî kurdstane bo euey lenaw gêjawî medî şîegerayî wek dewletêkî emrî waqî' û jîngeyekî seqamgîr bmênêtewe. boye eger her hewlêk bdrêt bo euey bgerênewe bo dakokîkrdn le syasetî pêşuuy yekparçeyî êraq، yan mamelekrdn leçwarçêwey eu syasetey ke pêy degutrêt (syasetî yek êraq)، ewa carêkî dîke şerî djî da'ş heta eger le ruuy serbazîîşewe şerêkî brawe bêt، ewa le ruuy syasîyewe debête şerêkî doraw، xo eger emrîkaw hawpeymanîî nêwdewletî emcare şerî da'ş bdorênn، ewa qonaxêk le rojhelatî nawerast dest pêdekat ke debêt carî kotayî emrîka û rojawa û nato le rojhelatî nawerastda bdrêt.
Top