şokî gewrey cîhan beramber serkewtnî tramp wek serokî dahatuuy emrîka، eu druşmane bû ke daway gorankarîî gewrey le syasetî derewey emrîka û gorînî mamele û peywendîî emrîka legel hawpeymanekanî le yekêtîî eurupa û nato û rojhelatî nawerast û rojhelat û başûrî asya.

em peyamaney le drûşmekanî donald trampda debû bgutrên، zemîne rexsandnî komarîyekan bû bo euey eu peyame tazane şerîyetî helbjardn werbgrn، herwek çon îspanya le salî 2003 ke endamî hawpeymanî operasêonî azadkrdnî êraq bû، mebestî bû hêzekanî zû le êraq bkşênêtewe، belam pêwîstî be şerîyetî dengdan hebû، boye katêk le helbjardnekanî heman salî îspanyada eu şerîyetey wergrt، pêş hemuwan hêzekanî le êraq kşandewe، herweha her le salî 2003 turkya neydewîst bebê cê becêkrdnî mercekanî xoy bbête endamî hawpeymanî şerî êraq، euyş penay bo perleman brd û şerîyetî dengdanî nwêneranî wergrt bo euey beşdarî nekat.
bêguman eu gorankarîyaney donald tramp le helmetekanî helbjardn bangêşey bo dekrd، gorankarîyek nîn ke partî komarî yan dîmukratî djî bn yan brwayan pêy nebêt، belku legel eu şêwaze zeq û aşkraye nebûn ke tramp bewcore bangêşey bo dekrd، her bo nmûne eu helwêstey êsta tramp beramber penaberî muslman û emrîkay latînî berzî krdotewe ، le salî 1938 heman druşm beramber penaberî cûş berzkraweteweu derga nekrawetewe be ruuy lafawî penaberî cuwekanda، lemeş zyatr pêş tramp، hntngtn le ktêbî ( ême kêyn؟) tundtr le tramp helwêstî nek her beramber penaberanî emrîkay latînî wergrtuwe، belku hntngtn، eu bryarey emrîkaşî bemetrsî danawe ke zmanî îspanî hawşanî zmanî înglîzî le emrîka wek zmanêkî fermî pênase bkrêt، boye euey tramp be aşkra deygut، lenaxî dlî zorbey emrîkyekanda bû، belam be aşkra û bew zeqîye nedegutra. herweha euey tramp beramber penaberî muslman yan şêwazî mameley eayndey emrîka legel dewlete dostekanî le rojhelatî nawerast û cîhanî îslamî، pêş euey bekrdeyî helmetekanî helbjardn dest pêbkat، em îdarey êstay serok obama yasay (casta) y djî sodye pesend krd bo euey herkesêk le karesatî 11î sêptember zyanî pêgeyştuwe be parey sodye debêt qerebû bkrêtewe، boye hîç seyr nîye ke tramp dawa dekat debêt lemewdwa hawpeymanekanî emrîka pare bden bo euey emrîka byan parêzît.

sebaret be rojhelatî nawerast، dyare leduay raperînekanî wlatanî erebî، îdarey emrîkaw encûmenî nwêneran û encûmenî senatîş geyştûnete eu qenaetey ke syasetî derewey emrîka le astî kêşekanî rojhelatî nawerastda kar nakat û hîç kêşeyekî pê çareser nakrêt، boye em syasete pêwîstî bedûbare darştnewe hebû، herweha pêwîstî bewe bû em syasete le çwarçêwe teqlîdîyekey şerî sard û serwerîî dewlet derbhênrêt û beşêweyekî pragmatîkane mamele legel eu kêşane bkat ke leser erzî waqî' le rohelatî nawerast û cîhanî îslamî bûnyan heye.
xogrêdanewey syasetî derewey emrîka le syasetî serdemanî şerî sard û parêzgarîkrdn be dewlete bezor drustkrawekanî rojhelatî nawerast û cîhanî îslamî، buwe hokarî euey tenha bo êraq û efxanstan lemawey 8 salda zyatr le 6-7 trlyon dolar xerc bken û çendîn hezar qurbanî û deyan hezar brîndar bden، belam akamekey ewebû، êraqî 2016 zor le êraqî 2003 metrsîdartre û rojhelatî nawerastî 2016 zor le rojhelatî nawerastî salanî 2000 cêgey metrsîye.
lelayekî dîke eger sernc le helwêstî dewletanî endamanî nato bdeyn ke hawpeymanîyek bo parastnî aştî û asayş û sîstmî cîhanî pêkewe koyan dekatewe، wek le rûdawekanî êraq û efxanstan û dwatrîş lîbya û surya û okranya bînîman، hîç kodengîyek û helwêstêkî hawbeş û ptew lenêwan endamanî eu hawpeymanîye bûnî nîye، her bo nmûne turkya ke endamî natoye zor besadeyî le hêrşî nato bo ser lîbya beşdarî nekrd، emcareş le hawpeymanîî nêwdewletî djî da'ş، êstaşî legelda bêt turkya legel nato yekdeng û yek helwêst nîye û serbexo reftar dekat، euca leberamber rûsyaş leser meseley okranyau lkandnî krîma be rûsyawe، ewa helwêstî endamanî nato nek her yekgrtû nîye، belku hendêk le endamanî nato pêşwazî le syasetekanî rûsya û potîn deken.
em paşagerdanîyeî sîstmî cîhanî û nato beserkrdayetîî emrîka bexoyewe debînêt pêwîstî bedûbare darştnewe û pênasekrdnewe heye، boye eger hîlarî klîntonîş bbuwaye be serok em pêdaçûneweye dekra، belam eu mîkanîzme lebarey le serokayetîî trampda şerîyetî helbjardnî pêdrawe û dewletanîş naçarn rêz lew şerîyete bgrn، leserokayetîî hîlarîda eu şerîyete bûnî nedebû kareke be asanî cê becê nedebû. belam eger lem çend rojey duay serkewtnî tramp ، sernc le qsew lêdwanekanî dewlete gewrekanî yekêtîî eurupa û nato bdeyn، debînîn her eu dewletaney ke serkewtnî trampyan be hereşe bo ser cîhan pênase dekrd، êsta dawadeken rastewxo legel tramp dabnîşn û leser hawkarî û hemahengî dahatû legel îdarey tazey emrîka qse bken.