مامۆستا موحسین دزەیی، گەورە سیاسەتمەداری گەلەكەمان لە دیدارێكی ڕۆژنامەیی پێی گوتین: «زۆر جار مەلا مستەفا بارزانی پێی دەگوتین – ئەوانەشی بوونە جاش و چەكداری ڕژێمەكانی عێراق و لە دژی ئێمە شەڕ دەكەن، بەشێكی زۆریان لەوانەیە لەبەر نەداری و بژێویی ژیان پەنایان بۆ ئەو كارە بردووە، بۆیە ئەوەش هەر خەتای منە، ئەگەر من ئیمكانیەتی پێویستم لەبەر دەست بوایە و مووچەم بۆ دابین كردنایە، ئەوا هەرگیز پەنایان بۆ ئەو كارە نەدەبرد كە لە دژی نەتەوەكەی خۆیان چەك هەڵبگرن و شەڕ بكەن».

ئەم پەیڤەی مامۆستا موحسین دزەیی كە ئەو خۆی لە زاری مستەفا بارزانییەوە گوێبیستی بووە و نووسەری ئەم دێڕانەش لە زاری كاك موحسینەوە گوێی لێ بووە، لێبوردەیی لە كاریزمای مستەفا بارزانیدا دەگەیەنێتە ئەو لووتكەی ئەو پێناسەیەی كە ڤۆڵتێر «فرانسۆ-مای ئەرۆیت» فەیلەسووفی فەرەنسی بۆ «لێبوردەیی» كردوویەتی و دەڵێت: مانا و گەوهەری لێبوردەیی ئەوەیە كە بڵێیت من هەڵەم، نەك بەرانبەرەكەم».

لەم چوارچێوەیەدا كە ئەمڕۆ یادی 122 ساڵەی لەدایكبوونی ئەم ڕابەرە گەورەیەی گەلەكەمان «مستەفا بارزانی» دەكەینەوە، لێبوردەیی وەك وانەی یەكەم هەڵوەستەی لەسەر دەكەین.

 

لێبوردەیی

سەرچاوەی هێزە نەك لاوازی

دروستبوونی كەسایەتیی ڕابەری كاریزما بەرهەمی بیركردنەوە و فیكرە بۆ دۆزینەوەی ڕێگەچارەی هەمەلایەنە بۆ دانانی پلانێك بۆ ئایندەی گەشی نەتەوەكەی، هەوڵدانە بۆ دۆزینەوەی میكانیزمی گونجاو بۆ دروستكردنی لێكتێگەیشن لە نێوان بیر و بۆچوونە سیاسییە جیاوازەكان و لێكتێگەشتن لە نێوان ئایین و نەتەوە جیاوازەكان، بۆ ئەوەی ئەو درز و كەلێنە پڕبكاتەوە كە هۆكاری سەرەكییە بۆ ئەوەی شیرازەی كۆمەڵگە و نەتەوە لەبەریەك هەڵبوەشێنێت.

شێوازی كاری ڕابەری كاریزما، وەك بیرمەندان ئاماژەیان پێكردووە، لە كاری ئەزموونگەرایی زانایانی زانستە سرووشتییەكان دەچێت، هەر بۆ نموونە كاتێك «كەوتنەخوارەوەی سێوێك لە دارەكەی» سەرنجی ئیسحاق نیوتن ڕادەكێشێت، چ هێزێك وای كرد ئەو سێوە بكەوێتە خوارەوە، ئەوا لەو كاتەدا هیچ سەرچاوەیەكی زانستیی فیزیا نەبووە، بە شێوەیەكی زانستی باسی «هێزی ڕاكێشانی زەوی» كردبێت، یان وەك بیرمەندی جیهانی یۆڤاڵ نوح هەراری لە كتێبی «هۆمۆدویس: كورتەیەك لە مێژووی داهاتوو» باسی دەكات، كاتێك زانایەكی كیمیا لە لابۆرەكەیدا تاقیكردنەوە دەكات، بێجگە لە دووبارەكردنەوەی تیكەڵاوكردنەوەی توخمە كیماییەكان هیچ سەرچاوەیەكی دیكەی لەبەر دەستدا نییە بۆ ئەوەی بگاتە ئاكامێكی چاوەڕوانكراو، بەڵكو لەئاكامی هەوڵدانی بێوچانی و بیركردنەوە دەگاتە ئەوەی ئاكامێكی تازەی دەست بكەوێت و وەك داهێنەر پێناسە بكرێت و خەڵاتی نۆبڵ وەربگرێت.

لەم بازنەیەدا ئەگەر سەیری بەرهەمی بیركردنەوە و فیكری كۆی كارێزمای نەتەوەكان بكەین، ئەوا دەبیین هەر یەكەیان بە شێوازێكی جیاواز هەوڵی داوە درز و كەلێنی ناو كۆمەڵگە و نەتەوەكەی پڕبكاتەوە، ڕاستە ئامانجی هەموو كاریزماكان هەر بۆ نموونە:

كاتێك شەڕی ناوخۆی ئەمریكا «شەڕی دژی كۆیلایەتی» لە شەستەكانی سەدەی نۆزدە بە سەركەوتنی ئەبراهام لینكۆڵن‌ كۆتایی دێت، ڕاستە ئەم سەرۆكە لێبوردەیی خۆی لە چوارچێوەی لێبوردنی چەكدارەكانی باشوور بەرجەستە دەكات و ڕێگەیان پێ دەدات، بچنەوە ناو كێڵگەكانی خۆیان و ئەسپەكانیان بۆ كیڵانی زەوی بەكار بێنن و بەشێك لە تفەنگەكانیان دەداتەوە بۆ ئەوەی ڕاوی پێ بكەن، بەڵام ئەمە جیاوازە لەگەڵ ئەو شێوازەی نیلسۆن ماندێلا كە لێبوردەیی پێ پێناسە كردووە و مەرجێكی داناوە كە دەبێت «ددان بەو تاوانە بنرێت كە ئەنجام دراوە، ئەو كات ئاشتەوایی دەست پێدەكات»، بە هەمان شێوە ئەمیش جیاوازە لەگەڵ ئەو شێوازەی كە مەهاتما گاندی پێناسەی لێبوردەیی پێ كردووە، لەبەر ئەوەی گاندی قوربانی بە تەندروستیی خۆی دەدا، بۆ ئەوەی موسڵمان و هیندۆسەكان بگەیەنێتە قەناعەت و لەیەك نیشتماندا پێكەوە بژین، لەم پێناوەشدا خۆی بوو بە قوربانی، بەڵام ئەو قەناعەتە وەك خۆی دروست نەبوو و جیا لەوەی هەر دوای سەربەخۆیی پاكستان بە هەر دوو بەشەكەیەوە لە هیندستان جیا بووەوە، هەتا ئێستاش لەبری ئەوەی هیندستان و پاكستان بگەنە ئەو قەناعەتەی بێجگە لە فیكری گاندی ڕێگەیەكی دیكە بۆ پێكەوەژیانی ئاشتییانە نییە، بەڵام ڕۆژ لە دوای ڕۆژ چەكە نیوكلیارییەكان لە دژی یەكتری زیاتر دەكەن.

لەم چوارچێوەیەدا ئەگەر لەناو فیكر و عەقیدەی بارزان خوێندنەوەیەك بۆ كاریزمای مستەفا بارزانی بكەین، دەبینین لەناو ئەم فیكر و عەقیدەیە هەتا دەگاتە شۆڕشی دووەمی بارزان كە ڕابەر مستەفا بارزانی ڕابەرایەتیی دەكات، جیاوازییەكانی ناو كۆمەڵگەی ئێمە تەنیا جیاوازیی «نەتەوەیی، ئایینی، خێڵگەرایی» بووە، ڕاستە ئەم فیكر و عەقیدەیە لە چوارچێوەی پرانسیپەكانی «خوداناسی، خوداپەرستی، مرۆڤبوون»، ئەم پرانیسپانە بوونە هۆكاری ئەوەی كە لێبوردەیی و پێكەوەژیان لە نێوان هۆز و نەتەوە و ئایینە جیاوازەكان دروست بكات، بەڵام لە دوای شۆڕشی دووەمی بارزانەوە كە دەكرێت وەك سەردەمی «ڕابەر مستەفا بارزانی» پێناسەی بكەین، كێشەی كورد یەك كێشە بووە بۆ نەتەوە و دەچێتە قۆناغی «دەركەوتنی وەك یەك نەتەوە»، ئەم نەتەوەیەش كە نەتەوەی كوردە، ئامادەیە دەستی برایەتی بۆ نەتەوەكانی دیكە درێژ بكات، بۆ ئەوەی پێكەوە هەماهەنگ و هاوكار بن، نەك لە دژی یەكتری شەڕ بكەن. ئەم بیركردنەوەیەی مستەفا بارزانی كە لە ساڵی 1943 وەك پەیامێكی ئاشتیخوازانە بە ڕێگەی عەبدولڕەحمان عەزام پاشا ئاراستەی هەموو نەتەوەی عەرەب كراوە، لە كاتێكدا بووە، كە جەنگی دووەمی جیهانی لەو پەڕی توندیدا بووە و كۆی نەتەوەكانی جیهان وەك نەتەوە شەڕی یەكتریان كردووە، چەرچڵ گوتەنی «جەنگی دووەمی جیهانی جەنگی نێوان نەتەوەكان بووە، نەك جەنگی نێوان دەوڵەتەكان»، پێش مستەفا بارزانی، پرسی ئاشتەوایی نێوان نەتەوەكان و هەماهەنگیی نێوانیان لە فیكر و فەلسەفەی سیاسیدا بوونی نییە، تەنانەت ئەمانوئێل كانت كە لە «پڕۆژەی ئاشتیی هەمیشەیی» باس لەوە دەكات كە لە نێوان نەتەوەكاندا زۆر زەحمەتە هەماهەنگی و هاریكاری دروست بێت، بۆیە كاتێك دەنگی تفەنگەكان كپ دەبن، ئەم كپبوونە نابێتە زەمینەیەك بۆ بەرقەراربوونی ئاشتی، بەڵكو دەبێتە ئاگربەست و پشوویەك بۆ خۆئامادەكردن بۆ شەڕێكی دیكە، بەڵام پرسیار لێرەدا ئەوەیە ئەو وەرچەرخانەی فیكری مستەفا بارزانی لە ناساندنی نەتەوەكان بەرهەمی هێنا، تا چەند كاریگەری لەسەر نەتەوەكانی دیكە بەگشتی و عەرەبی عێراقی هەبووە؟ بێگومان بە بەڵگەی مێژوویی دەتوانین وەڵامی ئەم پرسیارە بدەینەوە و بڵێین « باشترین وەڵام ئەو ساتە وەختە بوو كە ڕابەر مستەفا بارزانی لە مەنفا گەڕایەوە و لە فڕۆكەخانەی موسەننا لە بەغدای پایتەخت دابەزی، وەك ڕابەرێكی نیشتمانی هەموو نەتەوە و ئایینە جیاوازەكانی عێراق پێكەوە پێشوازییان كرد»، لەمەش زیاتر ئایەتوڵڵا عەبدولموحسین حەكیم لە ناوەڕاستی شەستەكانی ڕابردوو ئەو داوایەی حكومەتی عێراقی ڕەت كردەوە كە دوای كردبوو فەتوا دەربكات بەوەی شەڕ دژی شۆڕشی كوردستان جیهادە، بەپێچەوانەوە ئەو داوایەی حكومەتی عێراقی مەحرووم كرد و شەڕی لە دژی شۆڕشی كوردستان حەرام كرد.

لەسەر ئاستی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كوردستان بەگشتی و شۆڕشی ئەیلوول بەتایبەتی، چەندین جار لێكترازان و جیابوونەوە ڕووی داوە، هەر بۆ نموونە لە لێكترازانی 1964 كاتێك مەكتەبی سیاسی شەڕی لە دژی بارەگای بارزانی ڕاگەیاند و پاشان پەنایان برد بۆ ئێرانی سەردەمی شا، پاش ئەوەی گەڕانەوە، ڕابەر مستەفا بارزانی تەنیا عەفوی نەكردن، بەڵكو كێشەكەی بە تەواوەتی سڕییەوە و هەموویان چوونەوە سەر پۆستەكانی پێشووی خۆیان، لەساڵی 1966یش كاتێك بەشێكی مەكتەبی سیاسیی پارتی بە تەواوەتی جیابوونەوە و چوونە پاڵ حكومەتی عێراق و هاوشانی سوپای عێراق شەڕی شۆڕشی كوردستانیان دەكرد، بەڵام لە ساڵی 1970 و، دوای ئیمزاكردنی ڕێككەوتننامەی ئادار، نەك هەر كۆی ئەو چەكدارنەی عەفو كرد و گەڕانەوە پۆستەكانی پێشووی خۆیان، بەڵكو كۆی ئەو چەكدارانەی لە شەڕەكانی ڕووبەڕووبوونەوە لەگەڵ هێزی پێشمەرگە كوژرا بوون، بڕیاری دا بە شەهیدی كوردستان هەژمار بكرێن، كەسوكارەكانیان مووچەیان بۆ دابنرێت و لەمەش زیاتر زەوییان پێ بدرێت و خانوویان بۆ دروست بكرێت، بۆ ئەوەی ئەو مێژووە لە سەر ئاستی بنەماڵەكانیشیان بسڕێتەوە. ئەم شێوازەی ڕابەر مستەفا بارزانی بۆ لێبوردەیی لەگەڵ ئەوەی ئامانجەكەی هەمان ئامانجی كاریزمای نەتەوەكانی دیكەیە بۆ ئەوەی درز و كەلێنەكانی ناو نەتەوە پڕ بكاتەوە و یەكڕیزی و تەبایی دروست بكاتەوە، بەڵام لە شێوازی هەموو كاریزماكانی دیكە جیاوازە و هیچ كاریزمایەك لەم جیهاندا بەو ئاستە بەرز و فراوانە پێناسەی لێبوردەیی نەكردووە.

بۆ ئێستا ئێمە، وەك سەرۆك ئۆباما لە بەردەم پەیكەرەكەی لینكۆڵ دەڵێت، «دابەشبوونەكانمان وەك سەردەمی سەرۆكە نەمرەكەمان هێندە قووڵ نین»، بۆ ئێمەش بەتایبەتی كە ئێستا جۆرێك لە لێكتێگەیشتن لە نێوان پارتی دیموكراتی كورستان و یەكێتیی نیشتمانی بۆ پێكهێنانی كابینەی دەیەم دروست بووە و، لەمەش موژدەی خۆشتر زەمینەیەك دروست بووە باس لە دروستكردنی لیستی هاوبەش بۆ هەڵبژاردنەكانی داهاتووی عێراق دەكرێت، كاتی ئەوەیە سوودێكی زۆر لە لێبوردەیی ڕابەر مستەفا بارزانی وەربگرین، ئۆباما گوتەنی «دەكرێت گفتوگۆی توند بكەین، دەكرێت دەستی یەكتریش با بدەین، بەڵام نابێت و شیاو نییە ئیسقانی دەستی یەكتری بشكێنین».

 

چارەنووسی هاوبەش

پێكەوە بیركردنەوە .. پێكەوە كاركردن

كێشە و گرفتی سەرەكی كە ئێستا كۆی مرۆڤایەتی و تەواوی نەتەوەكانی جیهان لە ئاستیدا دەستەوەستانن و ناتوانن چارەسەرێكی گونجاو بۆ ئەو كێشانە بدۆزنەوە كە ڕووبەرووی مرۆڤایەتی دەبێتەوە، بە پلەی یەكەم ئەو پاشاگەردانیەیە كە لەناو سیاسەتی نێودەوڵەتی و سیستمی جیهانی دروست بووە، كە وەك چارەنووسی هاوبەش سەیری چارەنووسی مرۆڤایەتی لەسەر هەسارەی زەوی ناكەن.

لەناو بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كوردستانیشدا، كێشەی سەرەكی وەڵامدانەوەی ئەو پرسیارەیە ئایە دۆزی كوردستان «یەك پرسە، یان چەند پرسێكە؟» و تەنیا ڕابەرێك بە درێژایی دیرۆكی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كوردستان بە پراكتیكی خەباتی بۆ ئەوە كردبێت كە دۆزی كوردستان «یەك دۆزە و لێك جیا ناكرێتەوە»، ئەم خەباتەش لە چوونی مستەفا بارزانی و پێشمەرگەكانیەتی لەساڵی 1945 «پێش دامەزراندنی پارتی دیموكراتی كوردستان» بۆ پاراستنی كۆماری كوردستان كە لەسەر دەستی پێشەوا قازی محەمەد دوای جەنگی دووەمی جیهانی لە شاری مهاباد ڕاگەیەنرابوو.

ئەزموونی یەك ساڵەی پاراستنی كۆماری كوردستان، ڕاستییەكی مێژوویی بۆ ڕابەر مستەفا بارزانی ئاشكرا كرد، ئەویش ئەوە بوو «ئەگەر هەست و بیركردنەوەی خێڵەكان لە چوارچێوەی خێڵگەرایی بەرز نەكرێتەوە بۆ ئاستی نیشتمانی، ئەوا ناتوانین بیر لەوە بكەینەوە، نیشتمانێك چارەنووسی هاوبەشی هەمولایەكمان پێكەوە كۆبكاتەوە، بۆ ئەمە بیری لە دامەزراندنی پارتێكی نیشتمانی كردەوە كە چەترێك بێت بۆ هەمووان و هەموو نەتەوەی كورد و كوردستانییەكان بەبێ جیاوازی خۆیانی تێدا ببیننەوە»، ئەم ئاواتە گەورەیەی ڕابەر، بەداخەوە ڕووخانی كۆماری كوردستان و ڕێڕەوە مێژووییەكەی پەڕینەوەی ئاراس 12 ساڵ ئاوارەیی بە دوای خۆیدا هێنا، بۆیە پارتی دیموكراتی كوردستانیش بە تەواوەتی ئەو ئامانجەی وەك خۆی نەپێكا كە ڕابەر بیری لێ كردبووەوە، لەمەش خراپتر لە بری ئەوەی ئەم پارتە نیشتمانییە ببێتە چەتری كۆكەرەوەی هەموو چین و توێژ و هۆز و ئایین و نەتەوە جیاوازەكانی كوردستان، بەڵام بەهۆی ئەو لێكترازان و جیابوونەوانەی ڕوویان دا، دەرهاویشتەی نەرێنی بە دوای خۆیدا هێنا، ڕاستە لە دوای ڕێككەوتنی ئاداری 1970 ڕابەر مستەفا بارزانی هەوڵیدا بە لێبوردەیی خۆی بە شێوەیەك لە شێوەكان درز و كەلێنەكان پڕ بكاتەوە، بەڵام لە دوای نسكۆی شۆڕشی ئەیلوول لە ساڵی 1975 پەتای پەرتەوازەیی سەریهەڵدایەوە كە هەتا ئێستاش بەدەست دەرهاویشتە نەرێنییەكانیەوە گرفتارین.

لە ئێستا و لە دوای گۆڕانكارییە چاوەڕواننەكراوەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئەو وەرچەرخانە گەورەیەی كە خەریكە لە دووبارە هەڵبژاردنەوەی دۆناڵد ترەمپ بۆ سەرۆكی ئەمریكا، سیماكانی دەردەكەوێت، خەریكە زەمینەیەك دێتە ئاراوە كە دووبارە خەباتی كردەیی بۆ چارەنووسی هاوبەش دەست پێبكەینەوە.

سەرۆك بارزانی كە بە كردەیی ئەركە قورسەكەی ڕابەر مستەفا بارزانی خستووەتە سەر شانی خۆی، ئێستا كۆی كوردستانییانی هەر چوار پارچەی كوردستان و كۆی ئەو نەتەوانەشی لەو چوار پارچەیە لەگەڵ كورد دەژین، ئومێدێكی گەورەیان لەسەر لۆژیكی سەرۆك بارزانی هەڵچنیوە، كە ڕۆڵی مێژوویی خۆی بگێڕێت، بۆ ئەوەی وەك چارەنووسی هاوبەش سەیری دۆزی كوردستان بكرێت، ئەمەش بەو مانایەی چارەنووسی هاوبەشی دۆزی كوردستان چارەسەری كێشەكەیە بە شێوازی ئاشتییانە، ئەوجا لە ئێستا ئەوەی دەكرێت، ئەوەیە كە هەوڵ بۆ چارەسەری كێشەكە بدرێت، بۆ هەر پارچەیەك بە پێی تایبەتمەندیی خۆی، بۆ ئەمەیان سەرۆك بارزانی هەنگاوی باشی هەڵگرتووە و بە جیا لەگەڵ مەزڵووم عەبدی وەك كێشەی كورد لە ڕۆژئاوا كۆبوونەوەی كردووە، لەگەڵ شاندی (دەم پارتی)یش لەسەر پەیامەكەی ئۆجەلان بۆ چارەسەری ئاشتییانەی كێشەی كورد لە باكوور كۆبووەتەوە، لەسەر ئاستی پرۆسەی سیاسیی لە هەرێمی كوردستانیشدا، سەرۆك بارزانی زۆر بە جددی كاری لەسەر ئەو پڕۆژەیە كردووە، كە دەبێت لە هەرێمی كوردستاندا «یەك پەرلەمان، یەك حكومەت، یەك هێزی پێشمەرگە» هەبێت، ئەم پڕۆژەیە كە لێكتێگەیشتنی زۆر باشی لەسەر دروست بووە و شاندی هەردوولا «پارتی و یەكێتی» بۆ پێكهێنانی كابینەی دەیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئاماژەی پێدەكەن، بە ڕێژەی 90%ی ئەم پڕۆژەیە گەیشتووەتە قۆناغی كۆتایی، بۆیە چاوەڕێ دەكرێت لەگەڵ ڕاگەیاندنی كابینەی دەیەم، موژدەی خۆشتر و ئاسۆیەكی گەشتر بۆ هەرێمی كوردستان و كۆی دۆزی كوردستان دەربكەوێت.

 

خزمەتكاری ئاڵا

پیشاندانی ئینتما بۆ كوردستان

ئەو ئاڵایەی ڕابەر مستەفا بارزانی بە ئەمانەت لە پێشەوا قازی محەمەد وەریگرت و پاراستی لە نەوەدەكانی سەدەی ڕابردوو، سەرۆك بارزانی بڕیاری دا، وەك ئاڵای فەرمیی كوردستان لەسەر هەموو دامودەزگا شەرعیەكانی هەرێمی كوردستان هەڵبكرێت و پاشان پەرلەمانی كوردستان یاسای بۆ دەركرد و ڕۆژێك دیاری كرا بە ناوی «ڕۆژی ئاڵای كوردستان».

سەبارەت بە گرنگی و پیرۆزیی ئاڵا لای ڕابەر مستەفا بارزانی، مامۆستا موحسین دزەیی بۆی گێڕاینەوە و گوتی: «لە دوای ساڵی 1975 لەو كاتەی ڕابەر مستەفا بارزانی لەبەر نەخۆشی سەردانی ئەمریكا دەكات، لێژنەی مافی مرۆڤی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان بانگهێشتی مستەفا بارزانی دەكەن، بۆ ئەوەی لە كۆنفڕانسێكی لێژنەی مافی مرۆڤی نێودەوڵەتی بەشداری بكات، كاتێك دەچێت بۆ كۆنفڕانسەكە ساتێك لە پەنجەرەی ئاپارتمانی كۆنفڕاسەوە كە بەرانبەر ئاپارتمانی نەتەوە یەكگرتوەكان دەبێت، ڕادەوەستێت و سەیری ئەو ئاڵایانە دەكات كە لە بەردەمی نەتەوە یەكگرتوەكان هەڵكراون، بەمەش سەرنجی هەموو ئامادەبووانی كۆنفڕانسەكە ڕادەكێشێت و لێی دەپرسن: بۆچی لە بەردەمی ئەو پەنجەرەیە ئەو ماوە زۆرە ڕاوەستایت؟ لە وەڵامدا ڕابەر مستەفا بارزانی پێیان دەڵێت: ئێمە هاتووین بەشداری لە كۆنفڕانسی لێژنەی مافی مرۆڤی نەتەوە یەكگرتووەكان بكەین، بەڵام سەرنجم دا لەناو ئاڵای هەموو نەتەوە جیاوازەكانی جیهاندا ئاڵای كوردستانی تێدا نەبوو، ئێوەش بێدەنگن و باسی مافەكانی مرۆڤیش دەكەن!»

ئەگەر لەسەر ئەم پەیڤە بەرزەی ڕابەر هەڵوەستەیەك بكەین، كە بەناو تەلاری نەتەوە یەكگرتووەكان مرۆڤایەتی ڕووبەڕووی ئیحراجییەكی گەورە دەكاتەوە، ئەوەیە كە پێیان دەڵێت: «ئێوە كۆنگرە و كۆنفڕانس لەسەر مافەكانی مرۆڤ دەكەن و ئێمەش بانگهێشت دەكەن گوێتان لێبگرین، بەڵام ئامادە نین ئاڵاكەمان وەك ئاڵای نەتەوەیەك ڕێزی لێ بگرن، ئایا نەتەوەیەك دەوڵەت و ئاڵای نەبێت، مافی مرۆڤی هەیە هەتا باس لە پێشێلكردنی بكرێت؟»

ئەم تێگەیشتنەی ڕابەر مستەفا بارزانی كە نزیكەی چارەكە سەدەیەك پێش كارەساتی 11 سێپتەمبەری ئەمریكایە كە دواتر سامۆئیل هنتگتن كتێبە بەناوبانگەكەی نووسی بە ناونیشانی «ئێمە كێین؟» تیایدا جەختی لەسەر ئەوە كردووەتەوە و ڕوو لە گەلی ئەمریكا دەكات و پێیان دەڵێت: «كاتێك ڕێز لە ئاڵای خۆتان ناگرن، چیتر ئێوە گەلە مەزنەكەی ئەمریكا نین و دەبێت لە خۆمان بپرسین: ئێمە كێین؟»، هەروەها ئەم پەیڤە پڕمانایەی ڕابەرمان زیاتر لە 30 ساڵ پێش گوتارەكەی سەرۆك ئۆبامایە كە لە ساڵی 2009 لە بەردەم پەیكەرەكەی لینكۆڵن ڕوو دەكاتە گەلی ئەمریكا و پێیان دەڵێت: «با لەسەر جیاوازییەكانمان و پرسە هەستیارەكانی ئێستامان گفتوگۆی زۆر توندیش بكەین، بەڵام دەبێت هەموومان خزمەتكاری یەك ئاڵا بین، نوێنەرایەتیی یەك بكەین».

بێگومان سرووشتی گەلی ئەمریكا هەر لە سەرەتای دامەزراندنی كۆماری ئەمریكاوە لە ساڵی 1776 تا جەنگی دووەمی جیهانییش بەو شێوەیە بووە، كە جۆرێك لە گۆشەگیری لەگەڵ جیهان پیادە بكەن و خۆیان تێكەڵاوی كێشەكانی جیهان نەكەن، ئێستاش دۆناڵد ترەمپ دوای زیاتر لە دوو سەدە و نیو هەمان دروشمی بەرز كردووەتەوە و دەڵێت: «یەكەم ئەمریكا و پێش هەموو شت ئەمریكا»، دوای زیاتر لە دوو سەدە و دوای كارەساتێكی وەك 11ی سێپتەمبەری 2001 ڕوو بدات، بیرمەندێكی وەك هنتگتن دەپرسێت «ئەگەر ڕێز لە ئاڵای خۆتان نەگرن، دەبێت بپرسن: ئێمە كێین؟»، 44ـەمین سەرۆكی ئەمریكا لە بەردەمی پەیكەرەكەی نیلكۆڵن دەڵێت: «ئەگەر هەموومان خزمەتكاری یەك ئاڵا نەبین، خاوەنی یەك نیشتمانیش نابین».

بەڵام ڕابەری گەورەی ئێمە مستەفا بارزانی بەبێ ئەوەی دەوڵەتمان هەبێت، یان هەست بە گەورەیی و شكۆی دەوڵەت بكەین، فێرمان دەكات، ئەگەر هەموومان خزمەتكاری ئاڵای خۆمان نەبین، نەتەوەكەمان و گەلەكەمان وەك كورد و كوردستانیەكان لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی و لە ناو نەتەوە ئازادەكانی جیهاندا بوونی نابێت.

ئەم پەیڤە بەرزەی ڕابەری نەتەوەییمان، تەنیا سەرۆك بارزانی هەوڵی داوە وەك یەكەم كەس بە كردەیی خەباتی بۆ بكات و بڕیار بدات لە كوردستان بشەكێتەوە و بە پەیڤێك گرنگیی ئاڵامان لە فیكری مستەفا بارزانی بۆ تەرجەمە بكات و گوتی: «من لە ژێر ئاڵای كوردستان لە ساڵی 1946 لە مەهاباد لە دایك بووم، ئامادەم‌ هەموو كاتێك لە پێناوی پاراستنی ئەو ئاڵایە بمرم».

بۆ ئێستای هەرێمی كوردستان كە بووەتە جێگەی ئومێدی پارچەكانی دیكەی كوردستان و، لە هەمان كاتدا ئاراستەی گۆڕانكارییەكان ئەوەی لێ دەخوێندرێتەوە كە بەرەو چارەسەری ئاشتییانەی كێشەی كورد لە ڕۆژئاوا و باكوور زەمینەیەك دێتە پێشەوە و، پشتریش سەرۆك بارزانی بە دەستی خۆی ئاڵای كوردستانی لەناو شارەوانیی ئامەد هەڵواسیوە، ئەوا زەمینەیەك دێتە پێش كە لە هەر چوار پارچەی كوردستان هەموومان خزمەتكاری ئاڵا بین، ئەو ئاڵایەی ڕابەرمان مستەفا بارزانی لە تەلاری نەتەوە یەكگرتووەكان ئومێدی ئەوە بوو بشەكێتەوە و بیبینێت.