16 هه زار کەس لە ڕێوڕەسمی کۆتایی پێشبڕکێی بخوێنەوە ئامادە بوون
سەنتەری شا عەبدولعەزیز بۆ کەلتووری جیهانی ئێوارەی ڕۆژی شەممە 12ی تشرینی یەکەم، نۆیەمین خولی پێشبڕکێی بخوێنەوەئاشکرا کرد کە بۆ ماوەی دوو ڕۆژ لە بارەگای سەنتەرەکە لە زەهران لەڕۆژهەڵاتی سعودیە بەڕێوەچوو. عەبدولڕەززاق گەرنا، براوەی خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبی 2021 و نووسەر ئۆلگا تۆکارچوک براوەی خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبی 2018، لە مەراسیمی کۆتایی ئەم پێشبڕکێیەدا بەشدارییان کرد لە دانیشتنەکانی دەوڵەمەندکردندا لە نێو جۆش و خرۆشێکی بێ هاوتای جەماوەریدا، بۆ ئەوەی ئیلهام لە چیرۆکی سەرکەوتنەکانیان و وێستگەکانی ژیانیان وەربگرن دوای گەیشتنیان بە جیهان.
ئەستێرەكانى بخوێنەوە سەردانکەران کە ژمارەیان 16 هەزار کەس بوو لە ماوەی دوو ڕۆژدا کەش و هەوایەکی پڕ لە سۆز بۆ زانیاری و چاوەڕوانی ڕاگەیاندنی ئەنجامەکانی کۆتایی پێشبڕکێکەیان دەژیان کە (مەریەم ئەحمەد)ی مەغریبی لە ڕێگەی لێژنەی ناوبژیانەوە خەڵاتی خوێنەری ساڵی جیهانی عەرەبی بەدەستهێنا و خەڵاتی خوێنەری بەڵێندەر لەلایەن (فاتیمە کەتانی) تەمەن 10 ساڵان لە مەغریب و (حیرا ئەلکەرخی)ی عێراقی خەڵاتی دەقی ساڵی بردەوە و خەڵاتی قوتابخانەی خوێندن لەلایەن قوتابخانەی نەتەوەیی نێودەوڵەتی پەروەردەی نەوەکانی حەفەرئەلباتین (ڕۆژهەڵاتی عەرەبستانی سعودیە) بردەوە. سەفیە ئەلغوباری لە سعودیە توانی خەڵاتی خوێنەری بینەران بەدەست بهێنێت، لەکاتێکدا خەڵاتی باڵیۆزی خوێندنەوە تایبەت بوو بە مامۆستا نەجلە غەزای ئەلسوهەیمی. دەستکەوتە درەوشاوەکانی لە پیشەکەیدا بخوێنەوە لەگەڵ دەستپێکردنی مەراسیمەکە، بەڕێوەبەری پرۆگرامەکان لەئیترا نورا ئەلزەمیل وتارێکی پێشکەش کرد و تیایدا ڕایگەیاند کە پێشبڕکێی ئیقرا دەستکەوتی بەرچاوی لە پیشەی خۆیدا تۆمار کردووە کە لە ساڵی 2013 دەستیپێکردووە، ئاماژەی بەوەشکرد کە لەو ساڵانەدا پێشبڕکێکە توانیویەتی 9 خول ڕێکبخات کە زیاتر لە 225 هەزار داواکار تێیدا ناویان تۆمار کردووە و ئەندامانی نزیکەی 48 هەزار کاتژمێری خوێندنیان وەرگرتووە و زیاتر لە 600 قسەکەر لە 30 وڵاتی جیهانەوە بەشدارییان کردووە لە بەرزکردنەوەی توانا و بەهرەکانیان و ئاماژەی بەو گەشتەی پێیدا تێپەڕیوە.
خوێنەران لەنێو میوانداریکردنی کەسایەتییە ڕۆشنبیرییە عەرەب و جیهانییەکاندا کە 3 نووسەری براوەی خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبیات لەسەر سەکۆی شانۆی ئیثرە وەستان و گوتیان "ئیثرە هەمیشە هەموو ساڵێك توخمی نوێی بۆ پێکهاتەی پێشبڕکێکە زیاد کردووە،وەك گەشتی ئیثرا، ماراسۆنی خوێندنەوە و پێشانگای کوتوبیا، بۆئەوەی ڕۆڵی خۆی لە پێکهێنانی نەوەیەکی عەرەبی کە کتێبەکە بخوێنێتەوە و پەیوەست بێت بە کتێبەکەوە" و ڕایگەیاند کە دوو خەڵات لە چاپی ئەمساڵدا پێشکەش کراون کە بریتین لە خەڵاتی خوێنەری بەڵێندەر و خەڵاتی دەقی ساڵ. کەلتوور و زمان بۆ تەواوکردنی گەشتی پێشبڕکێی خوێندنەوە، چەندین نووسەر و شاعیر لە پەراوێزی ڕێوڕەسمەکەدا ئامادە بوون، لەوانە نووسەری پۆڵەندی (ئۆلگا تۆکارچوک) و براوەی خەڵاتی نۆبڵی ئەدەبی 2018 کەنووسینی بە ڕێگایەک بۆ ڕزگارکردنی کەسانی تر وەسف کرد و گوتی: "ئەدەب و نووسین شێوازی جیاوازی زمانەکان نیشان دەدەن کە بەدرێژایی مێژوو دەستی پێکردووە، هەر نەوەیەك دێت زمانی خۆی هەڵدەگرێت و جیهان بەو شێوەیە وەسف دەکات کە دەیبینێت." ئەحلام بۆ یەکەمجار تەوقە لەگەڵ ڕای گشتی سعودیە دەکات "ئەمە یەکەم چاوپێکەوتنمە لەگەڵ شانشینی سعودیە"، بەمدەستەواژەیە نووسەر و ڕۆماننووس ئەحلام موستەغانمی دەستیپێکرد و تێیدا جەختی لەوە کردەوە کە خوێنەرانی ئەمڕۆ پاڵەوانن، وەك هەمیشە بخوێننەوە و وەك ئەوەی سبەی بمریت بنووسن، بەگوێرەی وەسفەکەی ئاماژەی بەوەدا کە "نووسەران هەمیشە بە گومانن لەسەرکەوتوترین کارەکانیان، قورسترین شت ئەوەیە کە نووسەر گەورەلەدایك دەبێت"، کۆتایی بە کۆبوونەوەکە هێنا بە باسکردنی کتێبی"یادەوەری جەستە"، و بردنەوەی خەڵاتی نەجیب مەحفوز و ئەو زنجیرە دەستکەوتانەی کە موستەغانمی توانیویەتی بە درێژایی گەشتە ئەدەبییەکەی کە تا ئەمڕۆش درێژەی کێشاوە، چەسپاندنی بکات. ئەمدانه. مێشکی نۆبڵ لەسەر سەکۆی سعودیە بۆ یەکەم جار، دوو براوەی خەڵاتی نۆبڵی ئەدەب لەسەر سەکۆی سعودیە وەستاون لە دیالۆگێکدا کە لەلایەن بەڕێوەبەری سەنتەری شا عەبدولعەزیز بۆ کەلتووری جیهانی (ئیترا) عەبدوڵڵا ئەلرەشید بەڕێوەدەچێت، کە تێیدا چەند بابەتێکیان تاوتوێ کرد هەر لەزیرەکی دەستکرد، نووسین و پەیوەندی لەگەڵ خوێنەر و نیشتماندا،کە ئۆلگا دەڵێت: "من ئینتەرنێت و تۆڕی ئینتەرنێتی جیهانی زۆر بەرز دەنرخێنم، ئامرازی مۆدێرنی وەك Chat GPT بەکاردەهێنم،بەڵام هەروەها نائومێدم لەوەی کە هەموو ئامرازێکی پێشکەوتووخواز پێشتر خەونێك بووە کە خراپ بەکاردەهێنرێت بۆ زیانگەیاندن بەکەسانی تر.
