پ.د. نەزاكەت حوسێن ئەندامی بازنەی گفتوگۆ:   كۆتای پێكهاتەكان زامنی پاراستنی پێكەوەژیان وفرەییە لە هەرێمی كوردستان

پ.د. نەزاكەت حوسێن  ئەندامی بازنەی گفتوگۆ:     كۆتای پێكهاتەكان زامنی  پاراستنی پێكەوەژیان وفرەییە  لە هەرێمی كوردستان

 

 

پ.د.نەزاكەت حوسێن، ئەندامی بازنەی گفتوگۆ و ئەندامی بەشی ڕۆشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی دیموكراتی كوردستانە، سەرۆكی لێژنەی داكۆكیكاری مافی ڕۆژنامەنووسانیشە لە سەندیكای ڕۆژنامەنووسانی كوردستان، لە گفتوگۆی ئەم جارەدا (هەڵبژاردن و كۆتای پێكهاتەكان) بەم جۆرە دید و بۆچووون و پێشنیارەكانی خۆی خستەر ڕوو:

 

لە هەرێمی كوردستان پێكەوەژیان و فرەیی شتێك نییە تازە دەستەبەر كرابێت، بەڵكو لە مێژووی بوونیدا بەم خەسڵەتە ناسراوە، چونكە كۆمەڵگەكەی لە سەرەتا و تا ئێستاش لە ئایین و نەتەوەی جیاواز پێك هاتووە، كوردستان نیشتمانی هەموومان بووە، بە هەموو زمان و نەتەوە و ئایینەكانەوە، هەمووان وەك یەك مافی هاووڵاتیبوون و نیشتەجێبوون و بەشداریكردنی دەسەڵات و مافیان لە پێگەی یاساندان و جێبەجێكارییەكاندا هەبووە، ئەمە فرەدەنگی و فرەڕەنگییەكی دروست كردووە، كە خاڵێكی بەهێزی نیشتمانەكەیە، هەموو پێكهاتەیەكیش دەبێت بەشداریی دەسەڵات بكات و بەپێی ڕێژەی خۆی دەبێت لەو وڵاتەدا دەنگی هەبێت، میكانیزمی بوونی دەنگ و بەشداریكردنی دەسەڵاتیش بوونی نوێنەرایەتییە لە پەرلەمان و پێگە ئیدارییەكانی بەڕێوەبردنی وڵاتدا، ئەوەش شتێكی سرووشتییە لە هەر وڵاتێكدا كە كۆمەڵگەیەك، چینێك، كە ڕێژەكەی كەم بووبێت و نەیتوانیبێت بە ئاسانی و لە هەڵبژاردندا كورسی بۆ خۆی دەستەبەر بكات، ئەوا كۆتای بۆ دانراوە.

 كۆتا میكانیزمێكی گونجاو و یاساییە لە هەر وڵاتێكدا كە پێویستی پێی هەبێت، لە هەرێمی كوردستانیش بوونی پێكهاتە ئایین جیاواز و نەتەوە جیاواز، كە بەشێكی پێكهێنەری مێژووی ئەم كۆمەڵگەیەن و بەشداربوون لە خەباتی ڕزگاریخوازیی ئەم میللەتەدا و قوربانییان داوە، كوردستان نیشتمانی خۆیانە، دانانی كۆتا بۆیان كە بە یاسا جێگیر كراوە و لە خولەكانی پێشوودا زامنی گەیشتنیان بووە بە پەرلەمان و نوێنەرایەتیكردنی كۆمەڵەگەكەیان و داكۆكی و دەستخستنی مافەكانیان.

 لە ئێستادا قسەكردن لەسەر دەستكاریكردن، یان گۆڕانكاری لە ژمارە، یان میكانیزمی دەنگدانیان جیاواز لەوەی پێشوو، قەلەقی و دڵەڕاوكێی لەدەستدانی ئەو مافە لای پێكهاتەكان دروست كردووە، ئەوان ڕازی نین بە هیچ دەستكاری، یان گۆڕانكارییەك، چونكە دەزانن ناتوانن بگەن بە مافەكانیان و بەشداریكردنی دەسەڵات. ئەگەر لەبەر هەر مەبەستێكی دیكە نییەتی گۆڕینی بازنەكانیان، یان میكانیزمی دەنگدانیان هەبێت، دەستكاریكردنی كۆتا نەك تەنیا مەترسیی بۆ سەر مافەكانی ئەوان دروست دەكات، بەڵكو مەترسی بۆ سەر پرسی پێكەوە ژیان و فرەیی و سەقامگیریی كۆمەڵایەتی ئەم هەرێمەش دروست دەكات. مافی هاووڵاتیبوون و پێكەوەژیانی ڕاستەقینە دەستەبەر نابێت و گەشە ناكات، تەنیا لە ژینگەیەكی ئارامی سیاسی و دیموكراسیدا نەبێت، كە باوەڕی بە فرەیی و یەكسانی و قەبووڵكردنی بەرانبەر و مافی هەمووان هەبێت، لە پێكەوەژیانی ئاشتیی دوور لە ڕۆحی ململانێ و ناكۆكیی گرووپەكان، هەر وەك لە جاڕنامەی نەتەوە یەكگرتووەكاندا لە ساڵی (1992) هاتووە: «قووڵكردن و پاراستنی مافی ئەو كەسانەی كە ئینتیمایان هەیە بۆ نەتەوە، یا گرووپ، یا پێكهاتەی ئایینی و زارەكی، هاوكار دەبێت بۆ سەقامگیریی سیاسی و كۆمەڵایەتیی ئەو وڵاتانەی تێیاندا دەژین»، بۆیە پێكەوەژیانی نەتەوە و ئایین و تەنانەت جیاوازی لە زمان و كەلتووریشدا لە هەرێمی كوردستان بووەتە چەقی ئاشتی و پێكەوە هەڵكردن، سنووری ئەم پرسە گەیشتووەتە ئاستی تێكەڵبوونی كەلتوور و ئایین و نەتەوە جیاوازەكان، لە دانانی كۆتا و ئەو ڕێژە كورسییە بۆیان، ئەوەش ڕەچاو كراوە كە ئەم پێكهاتانە لە هەندێك ناوچەی هەرێمی كوردستان چڕبوونەتەوە و نیشتەجێن و لە هەندێك ناوچە كەمن، بۆیە بازنەی خۆیان بۆ دیاری كراوە، ناكرێت لە ئێستادا لەسەر بناغەی بازنەی پارێزگا و جوگرافیا دەستكاریی ئەمە بكرێت، هەر گۆڕانكارییەكیش بكرێت، پێویستە لەگەڵ خۆیان قسە بكرێت و خۆیان یەكلاكەرەوەی ئەو بڕیارە بن و ڕەزامەندیی خۆیانی لەگەڵدا بێت، چونكە باسەكە پەیوەندیی بە چارەنووس و مافی ئەوانەوە هەیە بە تەنیا، نەك هیچ حزب و لایەنێكی دیكە، مێژووی ڕابردووش لە خولەكانی پەرلەمانی كوردستاندا گەواهیی ئەوە دەدات، ئەو پێكهاتانە خواستەكانیان و هەڵوێستیان هاوتەریب بووە لەگەڵ خواستە نەتەوەیی و نیشتمانییەكان و پارێزەری كیان و قەوارەی ئەم هەرێمەن.

 

Top