چاوخشاندنێك بە كۆنسێرتی «شەهرام نازری» لە كۆنفرانسی نێودەوڵەتیی جینۆسایدی كوردی فەیلی
حەمید‌ڕەزا عاتفی ڕۆژنامەنووس و ئەندامی لێژنەی بەڕێوەبەرایەتی بنكەی توێژەرانی مۆسیقای ئێران لە وتارێكدا بە ناوی (دەردێك بەرانبەر بە هەزاران دەرمان)، چاوی خشاندووە بە كۆنسێڕتی مامۆستا شەهرام نازری لە كۆنفڕانسی زانستیی نێودەوڵەتیی جینۆسایدی كوردی فەیلی كە لە شاری هەولێر بە‌ڕێوە چوو.
ئا/مەنسوور جیهانی
بێگومان تەنیا بە گەشەكردنی كەلتوور و بردنەسەرێی ئاستی زانستە مرۆییەكانە كە دەتوانین بەردەوام هیوامان بە ئاسایش و پێشكەوتوویی گەلەكەمان بێت و بەرپرسانی كەلتووری هەرێمی كوردستان بە باشی هەستیان بەم كارە گرینگە كردووە كە هیچ هێزێك بەرزتر لە هێزی كەلتوور نییە وەكوو ژێرخانێكی بنەڕەتی بۆ گەشەكردنی و بەرەوپێشچوون لە هەموو كۆڵەكە گرینگەكانی حكومڕانیدا، لەوانە؛ ئابووری، سیاسەت و زانستە كۆمەڵایەتییەكانی دیكە.
بەڵام لە تەنیشت بەڕێوەچوونی ئەم كۆنفڕانسە گرینگەدا، ڕووداوێكی بەنرخ و سەرنجڕاكێش هاتە ئاراوە كە جێی ڕامانە، ئەویش بەڕێوەچوونی مۆسیقای كوردی بوو لە لایەن گرووپی موزیكی (سانیار) بە سەرپەرشتیی فەرید ئیلهامی و بە دەنگی هەرمانی مامۆستا شەهرام نازری.
بێگومان شەهرام نازری بە یەكێك لە ڕوخسارە هەرمانەكانی مۆسیقای كوردی دێتە ئەژمار و پێگەیە‌كی تایبەتی لەناو خەڵكانی بەشە جۆراوجۆرەكانی كوردستاندا هەیە و، شارەزاییەكی ئەوتۆی لە مۆسیقای ئێران هەیە، بیركردنەوە، خوێندنەوە و ئاگادارییەكی باشی لە شیعر و ئەدەبی فارسیدا هەیە، هەروەها ئەزموونی هاوكاریی لەگەڵ موزیكزانانی گەورە و بەرجەستەی ئێرانیدا هەیە و بەرهەمی هەرمان و مەقامی بێوێنەی لە ئاستی نەتەوەیی و دەرەوەی ئێراندا بڵاوكردووەتەوە و كاریگەریی بەرچاویی داناوە و، جێی پەنجەی بەم هونەرە ڕەسەنەوە دیارە. هەمووی ئەم كارانە نازری گەیاندووەتە لووتكەیەك كە بووەتە شانازیی هەموو ئێرانییەك و هەمووی ئەمانە وەكوو كانیاوێكی بێ وێنە، بنچینەی ئەم نەمامە جوانە لە داوێنی نەتەوەی كۆنی كورد پەروەردە بووە و بەسەر ئاسمانی كەلتوور و هونەری كوردستاندا باڵی كێشاوە.
نازری وەكوو كانزایەكی هونەری بە هەر دوو زمانی كوردی و فارسی بەرهەمی درەوشاوە و بەوپەڕی جوانی و ئاست بەرزی خوڵقاندووە و ئەوە گەورەترین و نایابترین تایبەتمەندیی هونەری ئەم هونەرمەندە بەرچاوەی سەردەمی ئێمەیە لێهاتوویی جوان و خوڵقێنەری نازری لە ئاوازدانان و سازكردنی مێلۆدی و تەنانەت ژەنیاریدا، یەكێكی دیكە لە تایبەتمە‌ندییەكانی ئەم گۆرانیبێژە ناودارە‌یە.
بێجگە لە تەواوی ئەم تایبەتمەندییە هونەرییانە كە تا ڕادەیەكی كەم ئاماژەن پێكردن؛ كەسایەتیی نازری كەسایەتییەكی تەواوكەر و هەمە لایەنەیە و بە لەبەرچاوگرتنی چەندین دەیە چالاكیی فەرهەنگی و كۆمەڵایەتی و زە‌ینی، وریا و سرووشتی ڕەخنەگرانەی كە هەیەتی لە تێكەڵاوكردنی شیعر و مۆسیقا، وردبینییەكی زۆر ژیرانە، ڕازاندنەوە و جوانكردنی مێلۆدی، هەروەها لە چاككردن و چنینی پارچه موزیكەكان، شارەزاییەكی بێ وێنەی هەیە.
وەكوو نووسەری ئەم وتارە، بەختەوەرم و لە هەندێك هاوكارییەكانی نازری لەگەڵ ئاوازدانەرە بەناوبانگەكاندا لە نزیكەوە ئامادەبووم و بەم بۆنەیەوە لە دەربڕینی زۆر ورد و مامۆستایانەی نازری بە باشی ئاگادارم.
ئەم دەسپێكە كورتە ئاماژە بەم خاڵە بوو كە هەڵبژاردنی پارچە مۆسیقای (زامی دەرد) بۆ پێشكەشكردن لە كۆنفڕانسی زانستی نێودەوڵەتیی ژینۆسایدی كوردی فەیلی، بەو پەڕی مامۆستاییەوە دەستنیشان كراوە، بە پێی ئەو زانیارییانەی كە بە دەستمان گەیشتوون، پلانی بەڕێوەچوونی مۆسیقای كۆنفڕانس لە ماوەیەكی زۆر كەمدا مسۆگەر بووە و پێشكەشكردنی پارچە مۆسیقایەك لە لایەنی هاوچەشنی و پەیوەندی كە لە بنەڕەتدا وەكوو ئەوە دەچێت كە بۆ ئەم بۆنەیە سازكراوە و مۆسیقای بۆ دابەش كراوە، جێگەی ڕێز و پێزانینە، لە هەمان كاتدا هەڵبژاردن و پێشكەشكردنی ئەم پارچە مۆسیقایە بە شاكارێكی بێخەوش دێتە ئەژمار.
پارچە مۆسیقای زامی دەرد بە ئاوازدانەری شەهرام نازری بە پێی مەقامی «مەجنوونی»یە كە ساڵانێكی زۆر پێش ئێستا بە دابەشكردنی موزیكزانی كورد (عەلی ڕەزا فەیز بەشی پوور) لە ئەلبوومی (ئاوازی ئەساتیر) واتە مەقامە ئەفسانەییەكان لە ئێران بڵاوبووەتەوە، بەڵام زۆر سەیرە كە تاكوو ئێستا لە هیچ كۆنسێڕتێك لە ناوخۆی ئێران پێشكەش نەكراوە.
دەقی شیعرەكە كاریگەرە و لە هۆنراوەكانی سەید «ساڵح ماهیدەشتی»یە كە لە خەم و پەژارەی خۆشەویستێكدا نووسیویەتی، زۆر جوان و لە ڕاستیدا وشەكان وشەی دیمەنییە، سووتانی ناخی بەجێماوێك كە لە زوڵم و زۆری زاڵمانی ڕۆژگار، سەری خۆی هەڵدەگرێت و دەچێت بۆ بیابان و بە هۆی كۆچی یار و دیارەكەیدا هاوار دەكات، شایەد ڕاڤەی ناڵاندنی هونەرمەندانە ڕاڤەیەكی دوور لە زەین نەبێت، ئەو نەوا ئاسمانییە و ئەو سۆزەی میلۆدییە و ئەو دابەشكردنەی (فەرید ئیلهامی) و پێشكەشكردنی بێوێنە و مامۆستایانەی شەهرام نازری كە دزەی دەكردە ناخی تاك تاكی گوێگرانەوە، تەلاری (سەعد عەبدوڵا)ی بردبووە بێدەنگییەكی پڕماناوە، بە وتەی ئەدیبان، شەپۆلی مۆسیقا لە بن ددانەوە تا ناخی گیان، بیسەران و ئامادەبووانی داگرتبوو.
پارچە مۆسیقای زامی دەرد دەردی كارەساتی كۆمەڵكوژیی كورد لە دوای ٣٥ ساڵ لە ناخی هەموو ئامادەبوواندا زیندوو كردەوە و، تا ئەو ڕادەیە سەرسامی كردن كە وەسف ناكرێت.
لە بەشێكی دیكە لە پێشكەشكردنی مۆسیقای ئەم كۆنفرانسەدا، گرووپی موزیكی (سانیار) بە بێ بوونی مامۆستا نازری چەندین پارچە مۆسیقای ماتەمینی تایبەت بە ڕێوڕ‌‌‌ەسمی كوردی فەیلیان پێشكەش كرد، شیعری جوانی (بیهرووز تاهیری) و تێكەڵاوكردنی دەنگە چەند هەزار ساڵەكانی هۆرە و مۆر، بە وردبینی و شارەزاییەوە پێكەوە چندرابوون، كە بۆ ساتەوەختێك هەناسەی هەمووانی لە سینگدا بەند دەكرد. لە كۆنفرانسەكەدا پەخشی دیمەنگەلێك لە ئەرشیڤی ژینۆسایدی كوردی فەیلی كە لە ئەرشیڤی تایبەتیی توێژەری كورد (عەداڵەت عومەر) وەرگیراوە، لە لایەن «فەرید ئیلهامی» مۆنتاژ كرابوو، ئەوەندەی دیكە قەوارەی زام و دەردی كۆمەڵكوژیی فەیلییەكانی بۆ ئامادەبووانی بیانی بە شێوەی وێنە دەگێڕاوە.
بێگومان پێشكەشكردنی ئەم مۆسیقایە لەم كۆنفڕانسەدا، خاڵێكی گرینگ و بەرچاو بۆ، هەموو كاربەدەستانی بەڕێوەبەری ڕێوڕەسمەكە بوو، دەبێت سوپاسی تاك تاكی ئەندامانی گروپی موزیكی (سانیار) و فەرید ئیلهامی سەرپەرشتە هەست ناسك و چالاك، هەروەها بەرپرسانی ئەم ساڵیادە بكەین.
