گومانی تێدا نییە كە ئاوات و خواستی مەسرور بارزانی لەوە زۆر زیاترە كە كابینەی نۆیەم ئەنجامی داوە

 

 

پرسی هەڵبژاردنی پەرلەمانی و هەمواركردنەوەی یاسای كۆمیسیۆنی باڵای ڕاپرسی و هەڵبژاردنەكان و بەرەوپێشچوونی پەیوەست بە هەناردەكردنی نەوتی كوردستان و هەوڵ و كۆششەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ زاڵبوون بەسەر ئاستەنگ و تەگەرەكاندا و سووربوونی لەسەر بەردەوامیدان بە پرۆژە گەورە و ستراتیژییەكان و چەند بابەتێكی دیكە، بوونە تەوەری سەرەكیی دیدارێكی گوڵان لەگەڵ دیندار دۆسكی سیاسەتمەدار و شرۆڤەكار و بوم جۆرە وەڵامی پرسیارەكانی دایەوە.

 

 

 

* هەفتەی ڕابردوو سەرۆكی هەرێمی كوردستان ڕۆژی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستانی ڕاگەیاند، بەڵام هێشتا پەرلەمان یاسای كۆمیسیۆنی باڵای ڕاپرسی و هەڵبژاردنەكانی هەموار نەكردووەتەوە، ئەمەش ئەوەی لێ دەخوێندرێتەوە كە حزبە سیاسییەكان لە هەڵبژاردن دەترسن و نایانەوێت هەڵبژاردن لەكاتی خۆی بكرێت، بەڵام سەرۆك بارزانی پێداگری دەكات كە دەبێت ئەمساڵ هەڵبژاردن بكرێت. ڕای ئێوە لەسەر هەڵبژاردنی داهاتوو چییە و چۆن پێداگریی سەرۆك بارزانی بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردن دەخوێننەوە؟

- لە ڕاستیدا ئەم پێداگرییە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە كوردستان هەرێمێكی دیموكراتییە و خاوەنی ئەزموونێكی چەند ساڵەیە لەم بارەیەوە، ساڵ لە دوای ساڵیش ئەم ئەزموونە بەرەوپێش دەچێت، چ لە بواری هەڵبژاردن بێت، یان ئازادیی تاكەكەسی، یان لە بواری سیاسی و ڕادەربڕین، بە چەشنێك كە ئێستا هەرێمی كوردستان پێگە و ناوبانگێكی باشی هەیە، چونكە لە ڕووی ئابووری و پێكەوەژیان و فرەلایەنی و ئاوەدانكردنەوە و ئازادیی سیاسییەوە گەشەكردنێكی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە، واتە هەنگاوی جددی و باش هەڵگیراوە بە ئاراستەی پێشكەوتنی باشتر و زیاتر، لەم ڕوانگەیەوە پێم وایە پێویستە هەرێمی كوردستان سەرجەم هەڵبژاردنەكان لە كات و ساتی خۆیان و بەپێی وادەی یاسایی ئەنجام بدات، ئەگەرچی ڕەنگە هەندێ هەلومەرج بێتە پێشەوە كە بە هۆیەوە نەتوانرێت هەڵبژاردن لە كاتی خۆیدا بكرێت، ئەوە جیاوازە و دەكرێت بەپێی یاسا و ڕێنماییەكان پەرلەمان و حكومەت تەمەنیان درێژ بكرێتەوە، وەك ئەوەی لە ئێستادا كراوە، كە ئەویش بۆ ئەوە بووە بۆشایی سیاسی لە ناو هەرێمی كوردستاندا دروست نەبێت و نەكەوینە ناو دۆخێكی نەخوازراوەوە، ئەگەرچی لەم ڕووەوە گلەیی هەیە، بەڵام ئەوە كارێكی ناچاری بووە و چارەسەرێكی باشتر لە ئارادا نەبوو، یەكێك لە لایەنە باشەكانی درێژكردنەوەی تەمەنی پەرلەمانی كوردستان ئەوەیە بوار بڕەخسێت لایەنەكان دانوستاندن و گفتوگۆ ئەنجام بدەن بۆ ئەوەی بتوانن هەمواری یاسایی هەڵبژاردن و كاراكردنەوەی كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردن و ڕاپرسی بكەن، تاوەكو بە شێوەیەكی یاسایی بتوانرێت پڕۆسەی هەڵبژاردن ئەنجام بدرێت. بێگومان دیاریكردنی ڕۆژی هەڵبژاردن لەلایەن جەنابی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كارێكی باشە، چونكە بە دیاریكردنی ڕۆژ و كاتی هەڵبژاردن دەبینین دڵنیایی و متمانە لای خەڵك و لایەنەكان دروست بووە، لەلایەكی دیكەوە دیاریكردنی ڕۆژی هەڵبژاردن و هەمواركردنی یاساكە دەبێتە هۆی پووچەڵكردنەوەی حەز و خواستی دوژمن و ناحەزانی هەرێمی كوردستان، هاوكات لە ناوخۆش ناحەز و دوژمن هەیە كە چاویان بە هەرێم و ئەو پڕۆسە و ئەزموونە دیموكراتییە هەڵنایەت، بەڵام بە گەیشتن بە ڕێككەوتنی لایەنەكانی هەرێم و ئەنجامدانی هەڵبژاردن هەموو پیلان و مەبەستە دوژمنكارییەكانیان لە ناو دەچێت، كە دەیانەوێت بارودۆخی هەرێمی كوردستان ناسەقامگیر بێت و ئەو هێمنی و ئاسایشەی تێدا بەرقەرارە وەك خۆی نەمێنێت.

* لەم ماوەیەی دواییدا بە هۆی ڕاگرتنی نەوتی كوردستانەوە، بینیمان لە بری ئەوەی هەندێك لایەنی سیاسی بەرگری لە مافەكانی گەلی كوردستان و قەوارەی سیاسیی هەرێمی كوردستان بكەن، خۆشحاڵیی خۆیان دەربڕی بۆ ئەوەی كە كوردستان نەوتەكەی تەسلیمی بەغدا دەكاتەوە، ئایا ئەم بوغز و كینەیە بەرانبەر خاك و نیشتمان و حكومەتی خۆماڵی لە چییەوە سەرچاوەی گرتووە؟

- بەداخەوە بۆ ئەو هەڵویست و بۆچوونانەی دەبینرێن، چونكە لە هەرێمی كوردستاندا فرەلایەنی و فرەحزبی لە ئارادایە و ڕاوبۆچوونی جیاواز و ئازاد هەیە، نە هەموو خەڵك پارتییە و نە هەموو یەكێتین و نە هەموو حزبی ئیسلامین، بەڵكو خەڵك بیروباوەڕی سەربەخۆ و ئازادی هەیە، كە نابێت ململانێی سیاسیی نێوان حزب و لایەنەكان بە چەشنێك بێت كە بەرژەوەندیی هەرێمی كوردستان بكەوێتەبەر مەترسییەوە، بەڵكو دەبێت هەموومان پابەند و پەرۆش بین بۆ پارستنی هەرێمی قەوارەی كوردستان و هەموو هەوڵ و كۆششمان بۆ ئەوە بێت كوردستان بەرەوپێش بچێت و بەرژەوەندییەكانی بپارێزین لە بواری ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتییەوە. لە ڕاستیدا لەم ڕووەوە من نەبیستووە هیچ لایەنێك داوا بكات، هەرێمی كوردستان هەڵبوەشێتەوە، بەڵام خەڵك هەبووە و پێی خۆش بووە نەوتەكە ڕابوەستێت و بچێتە ژێر دەستی عێراق، راستە باسی گەندەڵی لە هەرێمی كوردستان دەكرێت، بەڵام باسی گەندەڵییەكی زۆر گەورەش لە عێراقدا دەكرێت، خۆ ئەگەر نەوتەكەش ڕادەستی بەغدا بكرێت، ئەوا لە دەستێكی زۆر ئەمین نابێت، بۆی هەیە ئەگەر نەوتەكە بخرێتە ژێر دەستی بەغدا ئەوا پارە و بودجەمان زیاتر دەست بكەوێت، بەڵام خۆ ئەو بابەتە پەیوەندیی تەنیا بە بودجە و پارەوە نییە، چونكە نابێت ئەوە لە یاد بكەین كە میللەتی كورد ڕۆژگارێكی دوور و درێژە خەباتی كردووە و شەهیدی داوە بۆ ئەوەی ببێتە خاوەن قەوارە و دەوڵەت و ناسنامەی خۆی، مەبەستم ئەوەیە كە ئەگەر هەرێمی كوردستان بكەوێتە مەترسییەوە، ئەوا هەموو لایەك زیانمەند دەبن و، ناكرێت هیچ كەس و لایەنێك ڕەخنەكانیان بگاتە ئەو ئاستەی كە دڵخۆش بن و بیانەوێت قەوارەی هەرێمی كوردستان تووشی شكست، یان نەمان بێت، دواتر من پێم وایە ئەو ڕێككەوتنەی كە ئێستا لەبارەی نەوتەوە لە نێوان حكومەتی هەرێمی كوردستان و بەغدا ئەنجام دراوە، بەرەوپێشچوونێكی باشە، چونكە داهاتی نەوتەكە دەچێتە هەژمارێكی تایبەت و هەر لە ژێر دەستی حكومەتی كوردستاندا دەبێت، بەڵام بۆچی خەڵك پێی خۆش بێت كە حكومەتی هەرێم لاواز بێت و بكەوێتە ژێر دەستی عێراق؟ ئەمە هیچ كاتێك ڕەوا نییە و ناكرێت هیچ كەسێك لە هەرێم بەو شێوەیە بیر بكاتەوە، چونكە حكومەتی هەرێم حكومەتی خۆمانە و هی هەموو خەڵكی هەرێمی كوردستانە بەبێ جیاوازی، ئێمە دەمانەوێت سەركەوتوو و خاوەن سەروەری بین.

* وەك دەزانن سەرچاوەی سەرەكیی داهاتی كوردستان داهاتی نەوتە، كە دەتوانرێت مووچەی فەرمانبەرانی پێ دابین بكرێت و پرۆژەكانی پێ جێبەجێ بكرێت، هەر بۆیە ئەگەر ئەو داهاتە نەبێت، حكومەت ناتوانێت مووچەی فەرمانبەران دابین بكات، بەڵام بینیمان لایەنێكی سەرەكی كە بەشدارە لەم حكومەتە، ئەم پرسە هەستیارەی كردووەتە موزایەدەی سیاسی، ئایا حوكمڕانی بەوجۆرە بەڕێوە دەچێت؟

- ئەوە شتێكی ئاشكرایە كە حوكمڕانی بەم چەشنە بیركردنەوە و كردارانە بەڕێوە ناچێت، چونكە ئێستا هەرێمی كوردستان لەلایەن پارتی و یەكێتی بەڕێوە دەچێت و ئەو جۆرە بیركردنەوانە بەرەو دۆخێكی خراپ و نەخوازراو دەمانبات، نابێت موزایەدەی سیاسی لە بەرانبەر یەكتردا بكەین، بەتایبەت لەپێناو هەڵبژاردن و چەندین پرسی دیكە، بەڵكو پێویستە كار و هەوڵەكانمان بۆ ئەوە بێت، هەرێمی كوردستان سەقامگیر بێت، چونكە ئێستاش كەسانێك هەن لە بەغدا كە باوەڕیان بە فیدڕاڵییەت نییە، بۆیە تا ئێستاش ئێمە وەك هەرێم لە ژێر مەترسیداین. هەر بۆیە هێزی كورد و كوردستان لە یەكڕیزیدایە و هەر مافێكمان وەك كورد بەدست هێنابێت، لە ئەنجامی یەكڕیزی و یەكهەڵویستییەوە بووە، هەرچۆنێك بێت من ئومێدم وایە بە هەوڵ و توانای هەموو لایەنەكان دەتوانین بارودۆخی ئێستا تێپەڕێنین و ئەو كەموكووڕی و گلەییانەی هەن، چارەسەر بكرێن، لە پێناو بەرژەوەندییە باڵاكەدا كە قەوارەی هەرێمی كوردستانە. پێویستە ئاماژە بەوە بكەین كە ئێمە وەك هەرێمی كوردستان ئامادەین دەیان جار بچینە بەغدا بۆ چارەسەر و گفتوگۆ و ڕێككەوتن لەسەر كێشەكانی نێوانمان، بەڵام بۆچی لە ناوخۆماندا كە یەك چارەنووس و داهاتوو و بەرژەوەندیمان هەیە، لەگەڵ یەك دانانیشین و ئەو گرفتە بچووكانەی هەمانە چارەسەری بكەین؟ لەلایەكی دیكەوە دەبێت بە واقیعی تەماشا بكەین كە ئەو كار و ئەركانە دەكەوێتە سەر شانی یەكێتی و پارتی، چونكە هەر ئەو دوو حزبە ئەگەر هەڵبژاردن بكەن، حزبی یەكەم و براوەن و حزب و لایەنەكانی دیكە دوو كورسی، یان زیاتر دەهێنن، واتە دەسەڵاتەكە هەر لای یەكێتی و پارتییە و هەر بەیەكەوەش شۆڕشیان كردووە، بۆیە پێویستە كێشەكان و ململانێیەكان چارەسەر بكەن لەپێناو پاراستنی قەوارە و بەرژەوەندییە باڵاكانی ئێستای هەرێمی كوردستان.

* هەست دەكرێت وێڕای هەموو ئەو ئاستەنگانەی ڕووبەڕووی حكومەتی هەرێمی كوردستان دەبنەوە، بەڵام پرۆژەی ستراتیژی و خزمەتگوزاری لەلایەن كابینەی نۆیەمەوە بەردەوامە، هەر بۆیە ئەگەر تەنیا باسی زاخۆ و دهۆك بكەین، ئایا دەتوانین بڵێن پرۆژەكان گۆڕانكارییان دروست كردووە؟

- هیچ حكومەتێك نییە لە دونیادا كە خەڵك تێبینی لەسەر نەبێت، هەر لە ئەمریكاوە بیگرە تا دەگاتە چین، ئەوەی پەیوەندی بە كوردستانەوە هەبێت، ئەوا سەرەڕای ئەو هەموو قەیرانە یەك لە داوی یەكانەی ڕووبەڕووی بووەوە، بەتایبەت قەیرانی دارایی و بڕینی بودجە و مووچە بۆ ماوەی چەندین ساڵ لەلایەن بەغداوە، ئەوا حكومەت توانیویەتی (مانگانە بەبێ دواكەوتن و بە بێ بڕین مووچە و زۆربەی مانگەكان بەبێ هاتنی 200 ملیار دینارەكەی شایستەی دارایی خەڵكی كوردستان لەلایەن بەغداوە) مووچەی فەرمانبەران بدات، بە بێ جیاوازیش لە هەموو شوێن و پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان نەك تەنیا لە زاخۆ و دهۆك، بەڵكو لە سلێمانی و هەڵەبجەش توانیویەتی پرۆژەی جۆراوجۆر و ستراتیژی لە سێكتەرە هەمە جۆرەكان جێبەجێ بكات، كە ئاشكرایە زۆر بە زەحمەت دەتوانرێت بەو توانا دیاریكراوەوە مووچەكە دابین بكرێت، بەڵام سەرەڕای ئەوەش توانراوە بەردەوامی بدرێت بە پرۆژە ستراتیژییەكان و پرۆژەكانی ئاوەدانكردنەوە، كە هەموویان خزمەت دەكەن بە دابینكردنی ئاسایشی خۆراك و پاراستنی سامانی ئاو و ڕێگەوبان و .. تاد، ڕاستە ڕەنگە پرۆژەكان لە ئاستی تمووحی حكومەتیشدا نەبن، بە دڵنیاییەوە حكومەت پلان و بەرنامەی زۆرتر و باشتری هەیە، بەڵام توانا و سەرچاوە بەردەستەكان هەر هێندە بوار دەدەن، ئەگەرنا گومانی تێدا نییە كە ئاوات و خواستی مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی كوردستان لەوەی كە ئەنجام دراوە زۆرتر و زیاترە.

* هەست دەكرێت ململانێی ناتەندروستی نێوان حزبە سیاسییەكان بووەتە هۆكاری ئەوەی هەست بكرێت لەسەر ئاستی فەزای گشتی ئینتیمای نیشتمانی لای هاووڵاتیان ڕووی لە دابەزینە، ئایا بۆچی ئەو ژینگە سیاسییە بەو شێوەیە دروست بووە كە هەست بكەین ئینتیمای نیشتمانی ڕوو لە دابەزینە؟

- بە تێڕوانینی من بە پلەی یەكەم بەرپرسارێتی لە ئەستۆی حكومەت و حزبە دەسەڵاتدارەكانە، كە دەكرێت لە میانەی پرۆسەی پەروەدرە و فێركردن و لە خوێندنی باڵا و زانكۆكان و چەندین بواری دیكە كاری باش بكرێت و، خەڵك و هاووڵاتیان گۆش بكەن لەسەر بیر و هزری نەتەوەیی و، لەو ڕێگەیانەوە دەتوانێت ئینتیمای نەتەوەیی زیاتر بكرێت، هەرچەندە نابێت كاتێك كەسانێك ڕووبەڕووی برسێتی، یان بارودۆخی خراپی ژیان ببنەوە بیر لە فرۆشتنی وڵات بكەنەوە، كە دەزانین كاتێك پێشمەرگە لە شاخ بوون، زۆر جار ڕووبەڕووی برسێتی و بێ ئاوییش دەبوونەوە، بەڵام هیچ كاتێك ئەركە نیشتمانی و نەتەوەییەكەیان لاواز نەبووە و بە هەموو توانا و بە خوێنی خۆیان بەرگرییان لە كوردستان كردووە و بیر و باوەڕ و ئینتیمای نیشتمانی و نەتەوەیی و كوردستانییەتیان زۆر بەرز بووە و بە هیچ بەراورد نەكراوە، ڕاستە لە ئێستادا گلەیی هەیە كە هەلی كار كەمە و دەرچووانی زانكۆ و پەیمانگەكان دەرفەتی ئەوەیان بۆ نەڕەخساوە دابمەزرێن و چەندین داواكاری و كەموكووڕی هەیە، بەڵام هەموو ئەوانە نابێت ببنە هۆكاری ئەوەی خەڵك، یان هاووڵاتی بەرانبەر نەتەوە و نیشتمانەكەی ئینتیمای نەمێنێت، یان لاواز بێت، لەلایەكی دیكەوە بەداخەوە خەڵكانێك هەن بە هۆی ئەو بارودۆخەی هاتووەتە ئاراوە زۆر دەوڵەمەند بوون و لەو پەڕی خۆشگوزەرانیدان، كەچی ئینتیماییان زۆر لاوازە بۆ نەتەوە و نیشتمانەكەیان كە كورد و كوردستانە، لە هەمان كاتدا خەڵكی وا هەیە دەڵێت كە وڵاتێ بۆ من نەبێت، با هەر نەبێت باشترە، كە ئەمەش تێڕوانین و شەرمەزارییەكی زۆر گەورەیە، بەڵام ئەگەر گلەیی لەم خەڵك و كەسانە بكرێت كە ئینتیمایان لاوازە، ئەوا دەبێت لە 80% و زیاتریش گلەیی لە حكومەت و دامودەزگاكان و پەرلەمان و حزبە دەسەڵاتدارەكان بكرێت، هەر بۆیە پێویستە ئەو لاوازیی ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتمانییە دیراسەت بكرێت و هۆكار و بنەمای سەرەكییان بدۆزرێتەوە و دەستنیشان بكرێن، پاشان بە شێوەیەكی جددی و واقیعی و بە شەفافانە كار بۆ چارەسەركردن و گەڕانەوە و بەهێزكردنی ئێنتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی لەلای هاووڵاتیان بكرێت.

* پرسی ئینتیمای نیشتمانی لای هاووڵاتیان بەگشتی و گەنجان بەتایبەتی پرسێكی هەستیارە لای سەرۆك بارزانی و، بەردەوام جەختی لەسەر دەكاتەوە و ڕایگەیاندووە كە گەورەترین مەترسی لەسەر قەوارەی سیاسیی هەرێمی كوردستان لاوازبوونی ئینتیمای نیشتمانییە، ئایا وەك سیاسەتمەدارێك رات وایە چی بكرێت باشە بۆ ئەوەی ئینتیمای نیشتمانی بەرز بكەینەوە و هاوكاریی سەرۆك بارزانی بكەین لەم پرسە گرنگەدا؟ ئایا كاتی ئەوە نەهاتووە كە هەڵمەتێكی نیشتمانی بكەین بۆ ئەوەی بێڕێزیكردن بە سیمبول و ئاڵا و بەها پیرۆزەكانی نیشتمان حەرام بكرێن؟

- من لە ڕێی شاشەی تەلەفزیۆنەكانەوە بەدواداچوونم بۆ كۆنگرەی 14ی پارتی دیموكراتی كوردستان كرد، بەتایبەتی وتارەكانی جەنابی سەرۆك بارزانی كە شەفاف و دیار و بەڵگەنەویست و واقیعی بوون، بە چەشنێك كە لەوەی ئێستا ئێوە وەك گوڵان دەیپرسن و دەیخەنەڕوو، دیار بوو كە جەنابی سەرۆك بارزانی ئاگاداری ئەو بارودۆخە و ئەو پرسە بوو، هەر بۆ نموونە دەیفەرموو تەماشای خەباتی شێخ عەبدولسلام بارزانی و بارزانیی نەمر بكەن، بێگومان ئەوە ڕاستە و ئەوانە سیمبولی كوردن و دەبێت هەموو كات ئەو سیمبول و بەرژەوەندییە باڵایانە لەبەرچاو بگرین و پارێزگارییان لێ بكەین، زۆر پێویستە لە میانەی ململانێ حزبییەكاندا ئاگاداری پاراستنی سیمبولەكانی نەتەوە و نیشتمان بین و ناكرێت ئەو سیمبولانە بە هیچ جۆرێك پێشێل بكرێن، چونكە هیچ نەتەوە و میللەتێك ناتوانێت بە بێ ئاڵا و سیمبول و پیرۆزییەكانی بەڕێوە بچێت و شوێنی خۆی لەو دونیا پان و بەرین و پێشكەوتووەدا بدۆزێتەوە، هەر بۆیە دەبێت پێداچوونەوە بە هەموو بوار و لایەنێكدا بكەین، هەر لە سیاسەت و ئازداییەكان و ڕادەربڕین و...تاد، تا دەگەینە دەستنیشانكردنی گرفت و بۆشاییەكان، بە مەبەستی چارەسەركردنیان بۆ گەڕانەوەی ئینتیماكە، چونكە هەر كاتێك ئینتیما بەهێز بێت بەرانبەر نەتەوە و نیشتمان، ئەوا گومانی تێدا نییە، سیمبولە باڵاكان و پیرۆزییەكانمان پارێزگارییان لێ دەكرێت و دەدرەوشێنەوە.