یانیس ستیڤاچتیس، پڕۆفیسۆری زانستی سیاسییە لە زانكۆی تەقەنیی ڤێرجینیا، لە هەمان كاتدا سەرۆكی بەش و بەڕێوەبەری پڕۆگرامی دیراساتی نێودەوڵەتییە لە هەمان زانكۆ، وانەبێژ و توێژەری چەند بوارێكی گرنگە، وەك ستراتیژیەتی یەكێتیی ئەوروپا، پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان، سیاسەتە ناوخۆییەكان، سیستمی جیهانی و نێودەوڵەتی و ئاسایشی نێودەوڵەتی. گوڵان لە میانەی دیمانەیەكدا چەند پرسێكی لەگەڵدا تاوتوێ كرد، كە پتر پەیوەست بوون بە شەڕی ڕووسیا و ئۆكرانیا و ڕەهەند و ئاقارەكانی ئەو شەڕە و دەرهاویشتە و دەرەنجامەكانی و چەند پرسێكی دیكەی پەیوەندیدار.

 

* شەڕی ڕووسیا و ئۆكرانیا بەردەوامە و لەگەڵیدا دەرهاویشتە و كاریگەرییەكانیشی بەردەوامن، بەڵام ئەوەی ئاشكرایە، ئەوەیە كە پێ ناچێت هیچ لایەكی شەڕەكە (ڕووسیا و ئۆكرانیا) بتوانن لە ڕووی سەربازییەوە ململانێكە یەكلا بكەنەوە، بەتایبەتی ڕووسیا كە ماوەیەكە دەستی داوەتە بەئامانجگرتنی ژێرخانی بنەڕەتیی ئۆكرانیا، خوێندنەوە و لێكدانەوەی ئێوە لەم ڕووەوە چییە؟

- ئەوە ڕاستە كە دەبێت ئێمە لەم وەرچەرخانە لە شەڕەكەدا (بە ئامانجگرتنی ژێرخانی بنەڕەتیی ئۆكرانیا) لەو چوارچێوەیەدا لێك بدەینەوە كە ڕووسیا دەیەوێت تەواوی تواناكانی وڵاتی ئۆكرانیا لە ناو ببات و پەكی بخات، واتە لەبری ئەوەی سەرنج بخاتەسەر دەستبەسەرداگرتنی خاك، ئەوا دەیەوێت توانای ئەو وڵاتە لە بن بهێنێت، چونكە ئەگەر ڕووسیا توانیبێتی لە ڕێی تێكشكاندنی ژێرخانی ئۆكرانیاوە ئەو وڵاتە بەرەو پەكخستن و داڕووخان ببات، ئەوا لەو كاتەدا خۆی بە براوەی شەڕەكە لە قەڵەم دەدات، ئێمە ئەم هەوڵی بەئامانجگرتنی ژێرخان لەلایەن ئۆكرانیاشەوە دژ بە ڕووسیا بەدی دەكەین، مەبەستم ئەوەیە بڵێم، ئەم هەوڵ و ستراتیژیەتە لەلایەن هەردوولاوە پیادە دەكرێت، بەتایبەتی لەلایەن ڕووسیاوە كە دەیەوێت بە چەشنێكی بەرنامە بۆداڕێژدراو و سیستماتیكی ئەم كارە بكات و ئەم دەرئەنجامە بەدی بهێنێت.

* بە تێڕوانینی ئێوە تا چەند ئەم ستراتیژیەت و ڕێگەچارەیە كاریگەر و كارا بووە بۆ ڕووسیا، مەبەستمان ئەوەیە چۆن دەكرێت بڵێین سزاكان نەبوونەتە هۆی گۆڕینی حیسابات و بڕیاری ڕووسیا لەبارەی شەڕەكەوە؟ ئایا ستراتیژیەتی وێرانكردن و پەكخستنی ژێرخانی ئۆكرانیا هیچ گۆڕانكارییەكی لە هەڵوێستی ئۆكرانیا بەرانبەر شەڕەكە كردووە، یان ئەوەتا ئەمە تەنیا وێرانكارییە و هیچی دیكە؟

- ئێمە دەبێت ئەوەمان لەبەرچاو بێت كە ئامانج لەم ستراتیژیەتە داڕووخاندنی ئۆكرانیایە، واتە ئەم هەڵمەتە ڕۆژانە نییە، چونكە كاتێك ڕووسیا ژێرخانێكی دیاریكراوی ئۆكرانیا دەكاتە ئامانج و وێرانی دەكات، چاوەڕێ دەكات كە نۆژەن بكرێتەوە و سەرلەنوێ بنیاد بنرێتەوە، بۆ ئەوەی دووبارە بیكاتەوە ئامانج، ئەمەش كاریگەرییەكی دەروونی دەبێت، چونكە ئەمە نادڵنیاییە و دڵەڕاوكێیەك دروست دەكات لای ئۆكرانییەكان كە نازانن كەی و لە كوێدا جارێكی دیكە ژێرخانی وڵاتەكەیان دەكرێتەوە ئامانج، هەموو ئەمانەش بوونەتە هۆی ئەوەی ئۆكرانیا لە پاڵ داواكردنی هاوكاریی سەربازی و دەستەبەركردنی چەكدا، داوای یارمەتی و هاوكاریی ئابوورییش بكاتەوە بۆ مەبەستی ئاوەدانكردنەوە و سەرلەنوێ بنیادنانەوە، بۆ ئەوەی ڕێگری لە داڕووخانی وڵاتەكەی بكات، چونكە هیچ وڵاتێك ناتوانێت بەردەوامی و درێژە بە شەڕ بدات، ئەگەر پاڵپشتییەكی ئابووریی بۆ دەستەبەر نەكات.

* ئێوە شارەزای پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان و سیستمە جیهانییەكانن، كە زۆرێك لە شرۆڤەكاران پێیان وایە ئەم شەڕەی ڕووسیا و ئۆكرانیا دەرەنجام و ڕەنگدانەوەی شكستی ئەم سیستمە جیهانییە لە دروستكردنی پەیوەندیی دۆستانە و ئاشتییانە و، ئاوێتەكردنی وڵاتان لە چوارچێوەیەكدا كە ببێتە هۆی كەمكردنەوەی ئەگەری شەڕ، دید و تێڕوانینی ئێوە لەم ڕووەوە چییە؟

- سەرەتا دەبێت ئاماژە بەوە بكەین كە بەشە جیاوازەكانی ڕۆژئاوا تێڕوانین و وێنای جیاوازیان هەیە بۆ سیستمەكە، ئەگەر باسی شكست بكەین، ئەوا ڕەنگە بتوانین بڵێین ئەمە شكستی ئەو ڕەوتەیە كە پێیان دەگوترێت «نیوكۆنزێرفاتیڤ» كە بە باوەڕی ئەوان دەبێت سیستمە جیهانییەكە بە چەشنێك بێت، كە تێیدا ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا هێزی باڵادەست بێت، بەڵام كەسانێكی دیكە هەن لە نێو خودی ئەمریكا كە هاوڕا نین لەگەڵ ئەم تێڕوانین و بۆچوونەدا، بەڵكو پێیان وایە كە كارێكی باش و ئەرێنییە و دەرەنجامی خوازراوی لێ دەكەوێتەوە ئەگەر هاوكاری و هەماهەنگی هەبێت لە نێوان ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا و چین و ڕووسیا و وڵاتانی دیكەدا. كەواتە ئەگەر لەم دیدگایەوە لە دۆخەكە بڕوانین، ئەوا ڕەنگە نەتوانین بڵێین شكستە، بەڵام ئەگەر لە ڕوانگەی ئەو ڕەوتەوە بڕوانین كە پێیان دەگوترێت (نیوكۆنزێرفاتیڤ) ئەوا بەڵێ، ئەمە كێشەیە و پێشهات و پەرەسەندنێكی نەخوازراوە.

* بەڵام ئایا پێت وانییە بۆ ئەوەی ئەگەری هەڵگیرسانی شەڕ لە داهاتوودا كەم بكرێتەوە، پێویستە ئەوەی پێی دەگوترێت «سیستمی جیهانی» سەرلەنوێ لەسەر بنەما و بەهای نوێ بنیاد بنرێتەوە، بە چەشنێك كە تێكڕای وڵاتانی جیهان بەشدار بن لە داڕشتنیدا و پێیانەوە پابەند بن؟

- بە تێڕوانینی من دەبێت پێداچوونەوە بە زۆرێك لەو پرسانەدا بكرێت كە پەیوەست و پەیوەندیدارن بە سیستمە جیهانییەكەوە، چونكە ڕێكخراوە جیهانییەكان شەرعییەتیان لەدەست داوە و زۆرێك لە تەفسیر و لێكدانەوەكان بۆ یاسای نێودەوڵەتی شەرعی نین، مەبەستم ئەوەیە هەموو شتێك بە سیاسی كراوە و لە ڕوانگ و گۆشەنیگایەكی سیاسییەوە لێك دەدرێتەوە و ڕاڤە دەكرێت و لایەنگرییان پێوە دیارە. كەواتە دەمەوێت ئەوە دووپات بكەمەوە كە دامەزراوە نێودەوڵەتییەكان میسداقییەتیان لەدەست داوە، چونكە هەموو لایەك تەنیا پابەند دەبێت بەو بەشەی لەگەڵ خواست و بەرژەوەندیی خۆیدا یەك دەگرێتەوە و ئەوەی دیكە ڕەت دەكاتەوە. مەبەستم ئەوەیە بڵێم ناكرێت سیستمی نێودەوڵەتی لەسەر ئەم چەشنە مامەڵەیە بنیاد بنرێت و بەردەوام بێت، لەبەر ئەوەی دەبێت پێداچوونەوە بە زۆر پرسدا بكرێت و، زۆرێك لە مەسەلەكان دووبارە گفتوگۆیان لەبارەوە بكرێتەوە.

* بەڵام ئایا ئێوە گەشبینی و هیواخوازی كە ئەم پێداچوونەوە بكرێت، چونكە وەك ئاشكرایە كە لە ئێستادا ئاستی ڕكابەری و ململانێكان بە ئاراستەی هەڵكشانی زیاترن، نەك خاوبوونەوە و گرتنەبەری ڕێگەی گفتوگۆی ئاشتییانە بۆ یەكلاكردنەوەی كێشەكان، ئەوەتا سەرەڕای ئەو هەموو كوشتار و كاولكارییە، كەچی شەڕی ڕووسیا و ئۆكرانیا هەر بەردەوامە و هیچ چارەسەرێك لە ئاسۆدا دەرنەكەوتووە؟

-  لە ڕاستیدا من هێشتا نازانم ئایا گەشبینم یان نا، بەڵام من پێش هەڵگیرسانی ئەم شەڕە كارم بۆ ئەوە دەكرد و پاڵپشتیی هەر هەوڵێكم دەكرد و بانگەوازی ئەوەم دەكرد كە ڕێگە نەدرێت ئەم شەڕە ڕوو بدات، چونكە من ئەوەم لەبەرچاو بوو كە تووشی جۆرجیا بووەوە لە ساڵی 2008 و دەمزانی كە ئۆكرانیا هێڵی سوور بوو بۆ ڕووسیا و ڕووسیاش كاردانەوە و پەرچەكرداری دەبێت، چونكە ناكرێت تۆ وڵاتێك بخەیتە بەر لوولەی تفەنگ، من بانگەشەی ئەوەم دەكرد كە دەبێت بەر لە بەرپابوونی ئەم شەڕە بگرین، بەڵام ئاشكرایە كە ئێستا كار لە كار ترازاوە و زۆر درەنگە بۆ ئەم قسانە، چونكە ئەوەتا چەندەها كەس گیانیان لە دەست داوە، شتێك كە بكرێت ئاماژەی پێ بكەین، ئەوەیە كە شەڕەكە ئاراستەی كۆمەڵكوژیی وەرنەگرتووە، كە بۆی هەبوو بە لەبەرچاوگرتنی ئەو دوژمنایەتی و بێمتمانەییەی لە ئارادا بوو، بەم ئاقارەدا بڕۆیشتایە، كەواتە ئەگەر گەشبینییەك مابێتەوە، ئەوەیە كە با ڕێگری لە هەڵگیرسانی جەنگی سێیەمی جیهان بكەین و لەوێوە هەوڵەكانمان بخەینەگەڕ، چونكە هەر ڕۆژێك كە شەڕەكە درێژە دەكێشێت، ژمارەیەكی زیاتری خەڵك دەبنە قوربانی و كۆمەڵگەی جیهانی ڕووبەڕووی كاریگەری و دەرهاویشتەكانی دەبنەوە، وەك برسێتی و هەژاری و.. هتد. هەروەها ئەم شەڕە كاریگەری لەسەر دانیشتووانی وڵاتانی ئەوروپا و ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاش كردووە، واتە ئەوەی لە ئارادایە دۆخێكی نالەبار و ناهەموارە. هەروەها من دەمەوێت ئەوە بڵێم كە كاتێك ئێمە ڕەخنە لە شتێك دەگرین، ئەوا مانای ئەوە نییە بەشێكین لە ئەجێندایەكی دیكە، كاتێك من دەڵێم ڕۆژئاوا توانا و هێزی ڕووسیای بە كەم گرت، ئەوا لەوانەیە پێم بڵێن كە تۆ پشتیوانی لە ڕووسیا، یان ڤلادمیر پوتین دەكەیت، بەڵام هەموو مەبەستی من ئەوەیە كە دەبێت تۆ باش تواناكانی خۆت بناسیت و هەڵسەنگاندنێكی باشت بۆ توانای ڕكابەرەكەت هەبێت، پێش ئەوەی بكەوێتە نێو هەر ململانێیەكەوە لەگەڵیدا.

بۆ گوڵان:

 

دەبێت بە زۆرێك لەو پرسانە كە پەیوەستن بە سیستمی جیهانییەوە پێداچوونەوە بكرێت

 

یانیس ستیڤاچتیس، پڕۆفیسۆری زانستی سیاسییە لە زانكۆی تەقەنیی ڤێرجینیا، لە هەمان كاتدا سەرۆكی بەش و بەڕێوەبەری پڕۆگرامی دیراساتی نێودەوڵەتییە لە هەمان زانكۆ، وانەبێژ و توێژەری چەند بوارێكی گرنگە، وەك ستراتیژیەتی یەكێتیی ئەوروپا، پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان، سیاسەتە ناوخۆییەكان، سیستمی جیهانی و نێودەوڵەتی و ئاسایشی نێودەوڵەتی. گوڵان لە میانەی دیمانەیەكدا چەند پرسێكی لەگەڵدا تاوتوێ كرد، كە پتر پەیوەست بوون بە شەڕی ڕووسیا و ئۆكرانیا و ڕەهەند و ئاقارەكانی ئەو شەڕە و دەرهاویشتە و دەرەنجامەكانی و چەند پرسێكی دیكەی پەیوەندیدار.

 

* شەڕی ڕووسیا و ئۆكرانیا بەردەوامە و لەگەڵیدا دەرهاویشتە و كاریگەرییەكانیشی بەردەوامن، بەڵام ئەوەی ئاشكرایە، ئەوەیە كە پێ ناچێت هیچ لایەكی شەڕەكە (ڕووسیا و ئۆكرانیا) بتوانن لە ڕووی سەربازییەوە ململانێكە یەكلا بكەنەوە، بەتایبەتی ڕووسیا كە ماوەیەكە دەستی داوەتە بەئامانجگرتنی ژێرخانی بنەڕەتیی ئۆكرانیا، خوێندنەوە و لێكدانەوەی ئێوە لەم ڕووەوە چییە؟

- ئەوە ڕاستە كە دەبێت ئێمە لەم وەرچەرخانە لە شەڕەكەدا (بە ئامانجگرتنی ژێرخانی بنەڕەتیی ئۆكرانیا) لەو چوارچێوەیەدا لێك بدەینەوە كە ڕووسیا دەیەوێت تەواوی تواناكانی وڵاتی ئۆكرانیا لە ناو ببات و پەكی بخات، واتە لەبری ئەوەی سەرنج بخاتەسەر دەستبەسەرداگرتنی خاك، ئەوا دەیەوێت توانای ئەو وڵاتە لە بن بهێنێت، چونكە ئەگەر ڕووسیا توانیبێتی لە ڕێی تێكشكاندنی ژێرخانی ئۆكرانیاوە ئەو وڵاتە بەرەو پەكخستن و داڕووخان ببات، ئەوا لەو كاتەدا خۆی بە براوەی شەڕەكە لە قەڵەم دەدات، ئێمە ئەم هەوڵی بەئامانجگرتنی ژێرخان لەلایەن ئۆكرانیاشەوە دژ بە ڕووسیا بەدی دەكەین، مەبەستم ئەوەیە بڵێم، ئەم هەوڵ و ستراتیژیەتە لەلایەن هەردوولاوە پیادە دەكرێت، بەتایبەتی لەلایەن ڕووسیاوە كە دەیەوێت بە چەشنێكی بەرنامە بۆداڕێژدراو و سیستماتیكی ئەم كارە بكات و ئەم دەرئەنجامە بەدی بهێنێت.

* بە تێڕوانینی ئێوە تا چەند ئەم ستراتیژیەت و ڕێگەچارەیە كاریگەر و كارا بووە بۆ ڕووسیا، مەبەستمان ئەوەیە چۆن دەكرێت بڵێین سزاكان نەبوونەتە هۆی گۆڕینی حیسابات و بڕیاری ڕووسیا لەبارەی شەڕەكەوە؟ ئایا ستراتیژیەتی وێرانكردن و پەكخستنی ژێرخانی ئۆكرانیا هیچ گۆڕانكارییەكی لە هەڵوێستی ئۆكرانیا بەرانبەر شەڕەكە كردووە، یان ئەوەتا ئەمە تەنیا وێرانكارییە و هیچی دیكە؟

- ئێمە دەبێت ئەوەمان لەبەرچاو بێت كە ئامانج لەم ستراتیژیەتە داڕووخاندنی ئۆكرانیایە، واتە ئەم هەڵمەتە ڕۆژانە نییە، چونكە كاتێك ڕووسیا ژێرخانێكی دیاریكراوی ئۆكرانیا دەكاتە ئامانج و وێرانی دەكات، چاوەڕێ دەكات كە نۆژەن بكرێتەوە و سەرلەنوێ بنیاد بنرێتەوە، بۆ ئەوەی دووبارە بیكاتەوە ئامانج، ئەمەش كاریگەرییەكی دەروونی دەبێت، چونكە ئەمە نادڵنیاییە و دڵەڕاوكێیەك دروست دەكات لای ئۆكرانییەكان كە نازانن كەی و لە كوێدا جارێكی دیكە ژێرخانی وڵاتەكەیان دەكرێتەوە ئامانج، هەموو ئەمانەش بوونەتە هۆی ئەوەی ئۆكرانیا لە پاڵ داواكردنی هاوكاریی سەربازی و دەستەبەركردنی چەكدا، داوای یارمەتی و هاوكاریی ئابوورییش بكاتەوە بۆ مەبەستی ئاوەدانكردنەوە و سەرلەنوێ بنیادنانەوە، بۆ ئەوەی ڕێگری لە داڕووخانی وڵاتەكەی بكات، چونكە هیچ وڵاتێك ناتوانێت بەردەوامی و درێژە بە شەڕ بدات، ئەگەر پاڵپشتییەكی ئابووریی بۆ دەستەبەر نەكات.

* ئێوە شارەزای پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان و سیستمە جیهانییەكانن، كە زۆرێك لە شرۆڤەكاران پێیان وایە ئەم شەڕەی ڕووسیا و ئۆكرانیا دەرەنجام و ڕەنگدانەوەی شكستی ئەم سیستمە جیهانییە لە دروستكردنی پەیوەندیی دۆستانە و ئاشتییانە و، ئاوێتەكردنی وڵاتان لە چوارچێوەیەكدا كە ببێتە هۆی كەمكردنەوەی ئەگەری شەڕ، دید و تێڕوانینی ئێوە لەم ڕووەوە چییە؟

- سەرەتا دەبێت ئاماژە بەوە بكەین كە بەشە جیاوازەكانی ڕۆژئاوا تێڕوانین و وێنای جیاوازیان هەیە بۆ سیستمەكە، ئەگەر باسی شكست بكەین، ئەوا ڕەنگە بتوانین بڵێین ئەمە شكستی ئەو ڕەوتەیە كە پێیان دەگوترێت «نیوكۆنزێرفاتیڤ» كە بە باوەڕی ئەوان دەبێت سیستمە جیهانییەكە بە چەشنێك بێت، كە تێیدا ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا هێزی باڵادەست بێت، بەڵام كەسانێكی دیكە هەن لە نێو خودی ئەمریكا كە هاوڕا نین لەگەڵ ئەم تێڕوانین و بۆچوونەدا، بەڵكو پێیان وایە كە كارێكی باش و ئەرێنییە و دەرەنجامی خوازراوی لێ دەكەوێتەوە ئەگەر هاوكاری و هەماهەنگی هەبێت لە نێوان ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا و چین و ڕووسیا و وڵاتانی دیكەدا. كەواتە ئەگەر لەم دیدگایەوە لە دۆخەكە بڕوانین، ئەوا ڕەنگە نەتوانین بڵێین شكستە، بەڵام ئەگەر لە ڕوانگەی ئەو ڕەوتەوە بڕوانین كە پێیان دەگوترێت (نیوكۆنزێرفاتیڤ) ئەوا بەڵێ، ئەمە كێشەیە و پێشهات و پەرەسەندنێكی نەخوازراوە.

* بەڵام ئایا پێت وانییە بۆ ئەوەی ئەگەری هەڵگیرسانی شەڕ لە داهاتوودا كەم بكرێتەوە، پێویستە ئەوەی پێی دەگوترێت «سیستمی جیهانی» سەرلەنوێ لەسەر بنەما و بەهای نوێ بنیاد بنرێتەوە، بە چەشنێك كە تێكڕای وڵاتانی جیهان بەشدار بن لە داڕشتنیدا و پێیانەوە پابەند بن؟

- بە تێڕوانینی من دەبێت پێداچوونەوە بە زۆرێك لەو پرسانەدا بكرێت كە پەیوەست و پەیوەندیدارن بە سیستمە جیهانییەكەوە، چونكە ڕێكخراوە جیهانییەكان شەرعییەتیان لەدەست داوە و زۆرێك لە تەفسیر و لێكدانەوەكان بۆ یاسای نێودەوڵەتی شەرعی نین، مەبەستم ئەوەیە هەموو شتێك بە سیاسی كراوە و لە ڕوانگ و گۆشەنیگایەكی سیاسییەوە لێك دەدرێتەوە و ڕاڤە دەكرێت و لایەنگرییان پێوە دیارە. كەواتە دەمەوێت ئەوە دووپات بكەمەوە كە دامەزراوە نێودەوڵەتییەكان میسداقییەتیان لەدەست داوە، چونكە هەموو لایەك تەنیا پابەند دەبێت بەو بەشەی لەگەڵ خواست و بەرژەوەندیی خۆیدا یەك دەگرێتەوە و ئەوەی دیكە ڕەت دەكاتەوە. مەبەستم ئەوەیە بڵێم ناكرێت سیستمی نێودەوڵەتی لەسەر ئەم چەشنە مامەڵەیە بنیاد بنرێت و بەردەوام بێت، لەبەر ئەوەی دەبێت پێداچوونەوە بە زۆر پرسدا بكرێت و، زۆرێك لە مەسەلەكان دووبارە گفتوگۆیان لەبارەوە بكرێتەوە.

* بەڵام ئایا ئێوە گەشبینی و هیواخوازی كە ئەم پێداچوونەوە بكرێت، چونكە وەك ئاشكرایە كە لە ئێستادا ئاستی ڕكابەری و ململانێكان بە ئاراستەی هەڵكشانی زیاترن، نەك خاوبوونەوە و گرتنەبەری ڕێگەی گفتوگۆی ئاشتییانە بۆ یەكلاكردنەوەی كێشەكان، ئەوەتا سەرەڕای ئەو هەموو كوشتار و كاولكارییە، كەچی شەڕی ڕووسیا و ئۆكرانیا هەر بەردەوامە و هیچ چارەسەرێك لە ئاسۆدا دەرنەكەوتووە؟

-  لە ڕاستیدا من هێشتا نازانم ئایا گەشبینم یان نا، بەڵام من پێش هەڵگیرسانی ئەم شەڕە كارم بۆ ئەوە دەكرد و پاڵپشتیی هەر هەوڵێكم دەكرد و بانگەوازی ئەوەم دەكرد كە ڕێگە نەدرێت ئەم شەڕە ڕوو بدات، چونكە من ئەوەم لەبەرچاو بوو كە تووشی جۆرجیا بووەوە لە ساڵی 2008 و دەمزانی كە ئۆكرانیا هێڵی سوور بوو بۆ ڕووسیا و ڕووسیاش كاردانەوە و پەرچەكرداری دەبێت، چونكە ناكرێت تۆ وڵاتێك بخەیتە بەر لوولەی تفەنگ، من بانگەشەی ئەوەم دەكرد كە دەبێت بەر لە بەرپابوونی ئەم شەڕە بگرین، بەڵام ئاشكرایە كە ئێستا كار لە كار ترازاوە و زۆر درەنگە بۆ ئەم قسانە، چونكە ئەوەتا چەندەها كەس گیانیان لە دەست داوە، شتێك كە بكرێت ئاماژەی پێ بكەین، ئەوەیە كە شەڕەكە ئاراستەی كۆمەڵكوژیی وەرنەگرتووە، كە بۆی هەبوو بە لەبەرچاوگرتنی ئەو دوژمنایەتی و بێمتمانەییەی لە ئارادا بوو، بەم ئاقارەدا بڕۆیشتایە، كەواتە ئەگەر گەشبینییەك مابێتەوە، ئەوەیە كە با ڕێگری لە هەڵگیرسانی جەنگی سێیەمی جیهان بكەین و لەوێوە هەوڵەكانمان بخەینەگەڕ، چونكە هەر ڕۆژێك كە شەڕەكە درێژە دەكێشێت، ژمارەیەكی زیاتری خەڵك دەبنە قوربانی و كۆمەڵگەی جیهانی ڕووبەڕووی كاریگەری و دەرهاویشتەكانی دەبنەوە، وەك برسێتی و هەژاری و.. هتد. هەروەها ئەم شەڕە كاریگەری لەسەر دانیشتووانی وڵاتانی ئەوروپا و ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكاش كردووە، واتە ئەوەی لە ئارادایە دۆخێكی نالەبار و ناهەموارە. هەروەها من دەمەوێت ئەوە بڵێم كە كاتێك ئێمە ڕەخنە لە شتێك دەگرین، ئەوا مانای ئەوە نییە بەشێكین لە ئەجێندایەكی دیكە، كاتێك من دەڵێم ڕۆژئاوا توانا و هێزی ڕووسیای بە كەم گرت، ئەوا لەوانەیە پێم بڵێن كە تۆ پشتیوانی لە ڕووسیا، یان ڤلادمیر پوتین دەكەیت، بەڵام هەموو مەبەستی من ئەوەیە كە دەبێت تۆ باش تواناكانی خۆت بناسیت و هەڵسەنگاندنێكی باشت بۆ توانای ڕكابەرەكەت هەبێت، پێش ئەوەی بكەوێتە نێو هەر ململانێیەكەوە لەگەڵیدا.