نەوەی ئێستا كاری جددی دەوێت، لە پێناو دڵنیابوون لە ئایندەی خۆی تاكو بتوانێت خێزان پێكەوە بنێت و منداڵەكانی پەروەردە بكات، وێڕای دەستپێشخەریی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان كە هەنگاوی گرنگی ناوە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی و كەمكردنەوەی خەرجییەكانی حكومەت، كە ئەمە كارێكی ئەرێنییە، بەڵام كارەكە پێویستی بەوەیە كە سەرچاوەكانی گەندەڵی نەهێڵدرێت، هاوكات كار بكرێت بۆ چاككردنی ئەدای دامەزراوە كارگێڕی و داراییەكان و پشتبەستن بە كادیری نیشتمانپەروەری دڵسۆز، وەك ڕابەر و خەباتگێڕ ژەنڕاڵ مستەفا بارزانی فەرموویەتی: «خزمەتی ڕاستەقینە ئەوەیە كە بە دڵسۆزییەوە بكرێت، هەروەها ئەوە لەبەرچاو بێت كە ئەم خزمەتە بۆ گەلە».

هیچ قەوارەیەكی سیاسیی پەسەند ناتوانێت بێ كۆمەڵگەیەكی شارستانی دروست ببێت، چونكە كۆمەڵگە تاكە باوەشە كە حوكمڕانیی هۆشمەند و چاك دێنێتە ئاراوە، بۆیە كاتێك كۆمەڵگە هۆشیار و شارستانی دەبێت، كادیری بەتوانا و سەركردەی لێهاتوو بەرهەم دێنێت، كە سیستەمێكی سیاسیی شارستانی پەیڕەو دەكات، پشت بە فرەیی سیاسی و فیكری دەبەستێت و، ڕێز لە ماف و ئازادییەكانی هەموو تاكەكانی كۆمەڵگە دەگرێت، ئەم كادیرە هۆشیارانە كار دەكەن بۆ چەسپاندنی وەلا و قوربانیدان لە پێناو كۆمەڵگەدا، هەروەها هەمیشە كار دەكەن لە پێناو بەرژەوەندیی گشتیدا، پابەندیشن بە بەها و پرەنسیپە مرۆییەكان، لێرەدا پێویستە چینی سیاسی لە هەرێمی كوردستان لە جیاتی خەریكبوون بە زیادكردنی هەژموونی سیاسی و حزبییان و فراوانكردنی ناوچەی دەسەڵاتیان و زیادكردنی داهاتەكانیان و هێزی سەربازییان، بپەڕژێتە سەر بنیادنانی كۆمەڵگەیەكی هۆشیار كە ئینتیمای بۆ گەل و نیشتمان. هەبێت

سەرباری بڕیاردان بەوەی كە بنیادنانی كۆمەڵگەیەكی ڕۆشنبیر و هۆشمەندی كوردستانی ئەركێكی سەختە و پشتبەستووە بە گیانی دڵسۆزی و دەستپاكی و ئینتیما و قوربانی، هەر وەك لە ساڵانی شەستەكان كە سەركردایەتیی سیاسی قوربانیی بە خۆی دەدا، لە پێناو گەل و وەدیهێنانی مافەكانی، بەڵام ئەوەی دوای ڕاپەڕین لە كوردستان ڕووی دا، بە پێچەوانەی ئەمە بووە، هەر چەندە ئەمە ڕێگر نییە لەوەی كە جارێكی دیكە دەستپێشخەری بكرێت بۆ یەكگرتنەوە و هاریكاری و قوربانی و ئینتیما بۆ كۆمەڵگەی كوردستانی، لە جیاتی ئەو پاشاگەردانی و بێ سەروبەرییە فیكرییە و فەرامۆشی و بێ ئومێدی و نەمانی ئینتیما بۆ گەل، كە كۆمەڵگە ئێستا پێوەی دەناڵێنێت، هاوكات هەڵكشانی حاڵەتی نائومێدی و حەزكردن بە كۆچ، ئەمانە هەموو بە هۆی ڕەفتاری خراپی هەندێ لە سەركردایەتییە سیاسییەكانە، كە هەڵپەی كۆكردنەوەی سامانیانە و، بە فیزەوە مامەڵە لەگەڵ جەماوەردا دەكەن و، داواكارییەكانیان پشتگوێ دەخەن و بەڵێنی درۆیان پێ دەدەن.

چینی سیاسی، بەتایبەتی ئەوانەی لە كوردستان حوكمڕانن، لە جیاتی ئەوەی بەردەوام بە خەبات و قوربانی خۆیاندا هەڵبڵێن، پێویستە هەڵسەنگاندن بۆ كردەوەكانی ساڵانی ڕابردوویان بكەن و، دیدگەیەكی ڕوونیان هەبێت سەبارەت بە ئایندەی نەوەی ئێستا و داهاتوو، چونكە ئەم بابەتە هیچ گرنگییەكی لای نەوەی تازە نییە، بەتایبەتی نەوەی دوای ڕاپەڕین لە سەرەتای نەوەدەكان، ئەم نەوەیە تەنیا ئەوەی دەوێت كە ئایندەیەكی هەبێت و ژیانێكی ئاسوودەی بۆ دابین بكرێت.

لێرەدا پرسیارێك دێتە ئاراوە، ئایا ئەو حزبە كوردستانییانەی كە حوكمڕانیی كوردستانیان كردووە، یان ئۆپۆزسیۆنەكان، ڕۆڵی خۆیان بیینوە لە بنیاتنانی كۆمەڵگەیەكی شارستانیدا؟ دواجار ئایا دەستپێشخەرییان كردووە لە دانانی بناغەیەك بۆ حوكمڕانییەكی هۆشمەند و باش؟ لە ڕاستیدا زۆربەی ئەو حزبانە خەریكی پەیوەندیی تەسكی حزبایەتی و بەرژەوەندیی خۆیانن، كە كار گەیشتووەتە ئەوەی كادیرە كۆنەكانی خۆیان فەرامۆش كردووە كە لە ڕیزەكانیاندا خەباتی بەردەوامیان كردووە، جگە لەوەی كە جەماوەر پاڵپشتیی ئەو حزبانەیان كردووە، بەتایبەتیش جووتیارانی كوردستان، ئەمەش وتەیەكی بارزانیی نەمرمان دێنێتەوە یاد كە گوتبووی: «دڵنیام لە سەركەوتنی گەلی كورد، بەڵام ئەوەی لێی دەترسێم، ئەوەیە كە حزب كادیرە خەباتگێڕەكانی خۆی پشتگوێ بخات، كە لە شۆڕشەكانی كورددا بەشدار بوون»، هەر وەك ئێستا ئەمە ڕوون و بەرچاوە.

ئەوەی گرنگە بیڵێین، ئەوەیە كە بەردەوامبوونی ئەو چینە سیاسییانەی كوردستان لە فەرامۆشكردنی جەماوەر و خۆبەزلزانین، هەروەها تەنیا خەمی وەلائی حزبی و شەخسییان هەبێت، هاوكات بەردەوام هەوڵی دەستكەوتی ماددیی تاكەكەسییان بدەن، لەجیاتی ئەوەی كار بۆ بنیادنانی كۆمەڵگەیەكی شارستانی و دیموكراسی بكەن، كە دادپەروەری و یەكسانی و ڕێزگرتنی یاسای تێدا بچەسپێت، ئەوا ئەنجامی خراپ و كارەساتباری لێ دەكەوێتەوە، كە دواجار ئینتیما بۆ گەل و نیشتمان لاواز دەكات، سەرەنجام نەوەیەك دێتە كایەوە كە ئینتیمای بۆ پرەنسیپ و بەها نیشتمانی و كۆمەڵایەتییەكان نامێنێت، ئەمەش دەبێتە هۆی هەڵوەشاندنەوە و لەباربردنی ژێرخانی كۆمەڵایەتی، كە لە دۆخی وادا ئەستەمە كۆمەڵگەیەكی شارستانی و سیستەمێكی ساغڵەمی سیاسی بنیاد بنرێت.

ئایا كاتی ئەوە نەهاتووە كە حزبە حوكمڕان و ئۆپۆزسیۆنەكان لە كوردستان دەستبەرداری پێداهەڵدان بە دروشمگەلی نیشتمانی و قوربانییەكانیان ببن، لەو دۆخەی كە ئێستا لە كوردستان هاتووەتە ئاراوە؟ نیشتمان بە دیدی نەوەی ئێستا ئەویە كە ئەو نیشتمانە ببێتە برایەتی و خۆشەویستی و یەكسانی و دادپەروەری و ڕێزگرتن لە یاسا و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی و فەراهەمكردنی ژیانێكی ئاسوودە و ئایندەیەكی گەشاوەی تێدا بچەسپێت.

پێویستە ئەو حزبانە دەرك بەوە بكەن كە دوێنێ ئەمڕۆ نییە، ئەگەر بیانەوێت نەوەی ئێستا و ئایندە بە گیانی نیشتمانپەروەری و قوربانی گۆش بكەن، نابێت تەنیا باس لە سەروەرییەكانی ڕابردوویان بكرێت، یان بەڵێنیان پێ بدرێت، چونكە بنیادنانی كۆمەڵگەیەكی ساغڵەم بە هیوا و درووشم نایەتە دی، بۆیە بنیادنانی حوكمڕانیی باش و هۆشمەند پێویستی بە ئیرادەیەكی نیشتمانیی هۆشیار و كارا هەیە، كە بتوانێت سیستمێكی سیاسیی فرەیی و سەقامگیر بنیاد بنێت، كە ڕێز لە سەروەریی یاسا و بەها مرۆییەكان بگرێت و بڕوای بە ڕۆڵی ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی هەبێت، كە بەشداری لە دەركردنی بڕیار و یاساكان بكەن لە بەرژەوەندیی كۆمەڵگەی كوردستانیدا.

ئەوەی ئێستا لە كوردستان دەگوزەرێت، هەر لە كێشمەكێشی نێوان حزبەكان، دۆخێكی نائومێدی هێناوەتە ئاراوە، بەتایبەتی لای نەوەی گەنج، كە تەنیا گوێی لە هەندێ بەڵێن دەبێت، كە گوایە باروگوزەرانیان باش دەبێت، یان هەندێ هەواڵ دەبیستێت لەمەڕ دیدار و كۆبوونەوە حزبییەكان، كە هیچ ئەنجامێكیان لێ ناكەوێتەوە، ئەوەی بۆ گەلی كوردستان گرنگە، ئەوەیە كە ئەم حزبانە دیدگەیەكی ڕوونیان هەبێت لە بارەی چۆنێتیی بنیادنانی سیستمێكی ساغڵەمی سیاسی و ئابوورییەكی بەرهەمهێن بۆ وەدیهێنانی گەشەپێدانی سامانی مرۆیی، ئەوەی لای گەلی كوردستان گرنگە پێكەوە ژیانە لە نێوان حزبەكان و كێبڕكێیە بۆ پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكان، ئەوەی بۆ گەلەكەمان گرنگە سەقامگیریی سیاسی و ئابووری و كۆمەڵایەتی و سەقامگیریی ئاسایش و كاركردنە لە پێناو بنیادنانی كۆمەڵگەیەكی شارستانیدا، كە بێ منەت بتوانێت هەموو خزمەتگوزارییە تەندروستی و ڕۆشنبیری و كۆمەڵایەتییەكان بۆ ڕۆڵەكانی دابین بكات.

ئەوەی لای ئەم نەوەیە گرنگە وەدیهێنانی دادپەروەری و یەكسانی و هاریكارییە، نەك ئەوەی كە لە میدیاكاندا باس دەكرێت، تایبەت بە دیداری نێوان وەزیرەكان، یان لەگەڵ دامەزراوەكانی وەزارەت و وێنەگرتن لەگەڵ میوانان، ئەم نەوەیە كاری جددی دەوێت، لە پێناو دڵنیابوون لە ئایندەی خۆی، تاكو بتوانێت خێزان پێكەوە بنێت و منداڵەكانی پەروەردە بكات، وێڕای دەستپێشخەریی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان كە چەندین هەنگاوی گرنگی ناوە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی و كەمكردنەوەی خەرجییەكانی حكومەت كە ئەمە كاری ئەرێنییە، بەڵام كارەكە پێویستی بەوەیە كە سەرچاوەكانی گەندەڵی نەهێڵدرێن، هاوكات كار بكرێت بۆ چاككردنی ئەدای دامەزراوە كارگێڕی و داراییەكان و پشتبەستن بە كادیری نیشتمانپەروەری دڵسۆز.

كۆمەڵگەی شارستانی و حوكمڕانیی باش و هۆشمەند بە تەمای هیوا و خواست و بەڵێن و سەردان و گەشتی هەندێ لە بەرپرسان لە بازاڕ و وێنەگرتن دروست نابێت، بەڵكو بە ئیرادەی ڕاستەقینە و ڕێزگرتن لە ماف و هەست و سۆزی هاووڵاتیان و وازهێنان لە لووتبەرزی و خۆدەرخستن و دیاردەی ساختە و ڕازاندنەوەی ئۆفیس و ئۆتۆمبێلی گرانبەهای بەرپرسان دێتە دی.

لەسەر حزبە سیاسییەكان پێویستە كاری جددی بكەن بۆ هێنانەكایەی حوكمڕانییەكی باش بە پێدانی دەرفەت بە كادیرانی زانستی و دامەزراوە ڕۆشنبیرییەكان و ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی، بە بەشداریكردن لە دەركردنی بڕیار بە هەموو شەفافییەتێكەوە، ئەمەش پێویستی بەوەیە حزبەكان ڕیزەكانیان لە كەسانی گەندەڵ و هەلپەرست پاك بكەنەوە، هەروەها دژایەتیی گەندەڵی بكەن و هەموو هەوڵێكیان بخەنە خزمەت گەل و نیشتمان بێ جیاوازی، ئەگەرنا چارەنووسیان لەناوچوون دەبێت.

لە كۆتاییدا دەمەوێت ئاماژە بە وتەی هەندێ لە دانایان بكەم كە گوتوویانە: ئەو گەلانەی ناتوانن ئازایانە نەخۆشییەكانیان دەستنیشان بكەن، ئەوا لە ئەنجامدا لەبەر بە هەڵە بەكارهێنانی دەرمان دەمرن، هەروەها ماندێللای خەباتگێڕ گوتوویەتی: «گەندەڵكاران نیشتمان بنیاد نانێن، بەڵكو بینای خۆیان دەكەن و نیشتمان گەندەڵ دەكەن».

رابەر و خەباتگێڕ ژەنەڕاڵ مستەفا بارزانی گوتوویەتی: خزمەتی ڕاستەقینە ئەوەیە كە بەدڵسۆزییەوە بكرێت، هەروەها ئەوە لەبەر چاو بێت كە ئەم خزمەتە بۆ گەلە.