لە چوارچێوەی بایەخپێدانە ژینگەییەكاندا ڕۆژنامەی ئەلشەرق ئەلئەوسەت بابەتێكی گرنگی ورووژاند لە بارەی كاریگەرییەكانی گەمەی منداڵان لەسەر ژینگە، لە ڕێگەی ئەم پرسیارەوە: ئایا ئەو كەرەستانەی كە گەمەی منداڵانی لێ دروست دەكرێت، تا ماوەی چەند ساڵ دەمێننەوە؟ جا ئەو كەرەستانە بووكەڵەیەكی لە پلاستیك دروستكراو بێت، یان ورچێكی لە قوماش دروستكراو، یان شەمەندەفەڕێكی بچووك بێت، یان ئەو شەش پاڵووانە بێت كە زۆر شتی پێ دروست دەكرێت.

ئەوەی دیار و بەرچاوە تا ئەم ساتە، چارەنووسی زۆربەی بووكەڵە و گەمەی منداڵان لە كۆتاییدا هەر فڕێدانە، بەتایبەت لەم سەردەمی بازاڕكردنی خێرا و حەزی مرۆڤ بۆ زۆر بەكاربردن، بەڵام لەگەڵ ئەمەشدا ئێستا هەوڵ و بیرۆكەی نوێ لە ئارادان بۆ زیادكردنی تەمەنی بووكەڵە و گەمەی منداڵان و گۆڕینیان بۆ دۆستی ژینگە.

بەپێی زانیارییەكانی ڕۆژنامەكە وەك لە سایتی (ساتێستا) بڵاوكراوەتەوە، قەبارەی پیشەسازیی بووكەڵە و گەمەی منداڵان لە ساڵی 2020دا گەیشتووەتە 95 ملیار دۆلار، بەپێی سایتی (فۆڕچن)یش بێت، لە هەمان ساڵدا گەیشتووەتە 130 ملیار دۆلار، قازانجی ئەم بوارەش لای كۆمپانیای (لیگۆ)ی دانیماركی گەیشتووەتە 7.2 ملیار دۆلار لە ساڵێكدا، دوای ئەویش لای كۆمپانیای (پاندای نامكۆ)ی ژاپۆنی قازانجی ساڵانە گەیشتووەتە 6.6 ملیار دۆلار.

بە شێوەیەكی ڕێژەییش هەر منداڵێكی ئەفریقایی لە ساڵێكدا 7 دۆلار لە كڕینی بووكەڵە و گەمەدا خەرج دەكات، تێكڕای خەرجكردنی منداڵێكی ئاسیاییش دەگاتە 24 دۆلار لە ساڵێكدا و، تێكڕای خەرجكردنی منداڵێكی ئەوروپاییش دەگاتە 212 دۆلار و، تێكڕای خەرجكردنی منداڵێكیش لە ئەمریكای باكوور دەگاتە 300 دۆلار.

سەبارەت بە هەناردە و هاوەردەكردنیش، وڵاتی چین یەكەمی بواری هەناردەكردنی بووكەڵە و گەمەی منداڵانە بە 70 ملیار دۆلارە لە ساڵی 2020 و، ئەمریكاش یەكەمی بواری هاوردەكردنە بە بڕی زیاتر لە 36 ملیار دۆلار لە هەر ساڵێكدا.

لە بارەی بڕی بووكەڵە و گەمەی فڕێدراو، بەپێی ئەو توێژینەوەیەی كە دامەزراوەی (هارت)ی خێرخوازیی بەریتانیا ئەنجامی داوە لە نێو خێزانەكاندا، دەركەوتووە كە:

لە 28%ی باوكان ئەو گەمە و بووكەڵانە فڕێ دەدەن، هەرچەند لە بارێكی باش و چاكیشدا بن.

لە 47% یشیان ددان بەو ڕاستییەدا دەنێن كە منداڵەكانیان دوای تەنیا یەك هەفتە، لە بووكەڵە و گەمە نوێیەكانیان بێزار دەبن.

لە فەرەنساش كۆمپانیای (داگۆما) لە پڕۆژەی (تۆی ڕیسكیو)دا بۆ ڕزگاركردنی گەمەی منداڵان، بۆی دەركەوتووە كە خێزانە فەرەنسییەكان ساڵانە نزیكەی 40 ملیۆن گەمەی منداڵان فڕێ دەدەنە سەبەتەی پاشماوە فڕێدراوەكانەوە.

بەپێی زانیارییەكانی بەرنامەی نەتەوە یەكگرتووەكانیش بۆ ژینگە، گرفتەكە لەوەدایە كە پلاستیك بە ڕێژەی 90% لەپێكهاتەی گەمەی منداڵاندا هەیە و، تەنانەت لە پێچانەوەشیاندا.

بۆیە بەپێی هەندێك لە خەمڵاندنەكان هەر یەك ملیۆن دۆلاری بەدەستهاتوو لە پیشەسازیی گەمەی منداڵاندا، نزیكەی 40 تۆن لە پلاستیكی تێدا بەكار دەهێنرێت.

ئەمەش بە مانای ئەوە دێت كە بڕی ئەو پلاستیكەی ئێستا لەم پیشەسازییەدا بەكار دەهێنرێت، ساڵانە دەگاتە نزیكەی 5 ملیۆن تۆن و، بە شێوەیەكی گشتییش نزیكەی 80%ی گەمەی منداڵان چارەنووسی فڕێدانە بۆ نێو سەبەتەی خاشاك.

هەنگاوەكان بەرەو دروستكردن و بەكارهێنانی گەمەی ژینگەدۆست بۆ منداڵان:

یەكەم: ئەوەی جێگەی دڵخۆشییە، لە ئێستادا بەشێك لە منداڵان خۆیان گەمەی لە پلاستیك دروستكراو ناكڕن و، تەنانەت بە دیارییش بیاندرێتی وەری ناگرن.

دووەم: بەشێك لە دروستكارانی گەمەی منداڵانیش وەك هەستكردن بە بەرپرسیارێتیی كۆمەڵایەتیی كۆمپانیاكانیان، ئێستا جۆرێك لە گەمەی منداڵان دروست دەكەن كە لە ڕووی ژینگەییەوە پەسەندكراو بن.

سێیەم: بەشێك لە كۆمپانیاكان ئێستا لە ڕێگەی ڕیسایكلینی گەمە بەكارهاتووەكان و لە قوتوی بەكارهاتووی شیر و ساردەمەنییەكان، گەمەی نوێی منداڵان دروست دەكەن.

چوارەم: هەندێك لە كۆمپانیاكان گەمە بەكارهاتووەكان وەردەگرن و، ڕیسایكلینی دەكەن بۆ دووبارە دروستكردنی كانزا و پلاستیك لێیان و، گۆڕینی كاغەز و تەختەكانیش بۆ پەین.

پێنجەم: لە ئێستادا بەشێكیش لە خەڵك گەمە بەكارهاتووەكان دەبەخشن، لە بری ئەوەی فڕێی بدەن، ئەمەش ڕەفتارێكی باشە لە ئابووریی بازنەییدا، كە پشت دەبەستێت بە دووبارە بەكارهێنانی شتومەكەكان و درێژكردنەوەی تەمەنی بەكارهێنانیان.

شەشەم: هەندێك لە خوێندنگە و قوتابخانەكانیش هاوشێوەی كتێبخانە شوێنیان بۆ جۆرەكانی گەمە تەرخان كردووە و، قوتابی دەتوانێت بە خواستن و بۆ ماوەیەكی دیاریكراو گەمەی دڵخوازی خۆی وەربگرێت و پاشان بیگەڕێنێتەوە.

حەوتەم: هەندێك لە كۆمپانیاكانی تایبەت بە دروستكردنی گەمەی منداڵان، خزمەتگوزارییەكی نوێ پێشكەش بە خێزانەكان دەكەن لە ڕێگەی خواستنی سندوقێك پڕ لە گەمەی جۆراوجۆری دڵخوازی خۆیان، بەرامبەر بە وەرگرتنی بڕێك پارە بۆ ماوەی مانگێك و، پاشان گێڕانەوەی سندوقی گەمەكان.

هەشتەم: بەشێك لە خێزانەكانیش لە ئێستادا وەك هەستكردن بە بەرپرسیارێتییان، منداڵەكانیان هان دەدەن بۆ كڕینی گەمەی ناپلاستیكی و كواڵێتی چاك و، تەمەن درێژ و، ڕۆشنبیركردنی منداڵەكانیشیان بە خستنەڕووی سوود و زیانەكانی جۆرەكانی گەمە لەسەر ژینگە و پێكهاتەكانی.