پسپۆڕی بەریتانیی بواری هەواڵ (رۆبێرت ئادەم) دەڵێت: «هەموو زانیارییەك گرنگە مرۆڤ بیزانێت، بەڵام چۆن پێی دەدرێت، كەی پێی دەدرێت و بە كێ دەدرێت، واتە كام تەمەن، یان چینی كۆمەڵگە و لە كەیدا دەدرێت، ئەو كەسانە كێن كە زانیارییەكە دەدەن، پسپۆڕی، یان ئاستی پڕۆفیشناڵی و...هتد چۆنە؟» ئەمە گرنگە لە پێدانی زانیارییەكان و بڵاوكردنەوەی، چونكە زانیاری و مەعریفە لە ئەندێشەی مرۆڤەوە دەردەچێت، راستەوخۆ بۆ ئەندێشەی مرۆڤەكان دەڕوات و كاریگەری دروست دەكات، هەر بۆیە هەندێك لە سیستمەكانی دەسەڵات سوور بوون لە سەر ئەوەی میدیا و زانیاری موڵكی گشتییە و دەبێت لای حكومەت و پارتی فەرمانڕەوا بێت و، نابێت كەسی دیكە مامەڵەی پێوە بكات، چونكە مەترسییە بۆ سەر ئاسایشی كۆمەڵایەتیی و سیاسی و تەندروستی و...هتد. هەرچەندە ئەو سیستمانە كۆن بوون و لە ئەمڕۆی جیهانی دیموكراسی و تەكنەلۆجیادا كاریان پێ ناكرێت.
ئەڵبەتە میدیای كۆن كە ئەمڕۆ بە میدیای نەریتی ناو دەبردرێت، بەتایبەتی ئەو میدیایەی كە مێژوویەكی پرشنگداریان هەیە، وەك بی بی سی و كەناڵە نیشتمانی و پڕۆفیشناڵەكانی دیكە كە بە یاسا و ئیتیك رێكخراون، تا راددەیەكی زۆر لە گەیاندنی زانیارییەكان رەچاوی ئەم بنەمایانەیان كردووە، چونكە زانیاری كە بە ئامانجی پێدانی هۆشیاری و مەعریفەیە بە تاك، ئەگەر بە رێچكەیەكی تەندروست نەدرێت، تاكێكی نامەعریفی و ناڕۆشنبیر، یان تاكێكی نائارام و شپرزە و ماندوو لە رووی ئەندێشەوە دروست دەكات، هەروەك پسۆڕێكی دیكەی بواری میدیا دەڵێت: «ئەگەر بمانەوێت خەندە بۆ سەر لێوی هاووڵاتیان بگەڕێنینەوە، دەبێت دەستكاریی سەردێڕی هەواڵەكان بكەین، چونكە بەداخەوە بابەتە ناخۆشەكان لە جیهاندا دەبنە سەردێڕی هەواڵەكان»، هەروەك ئاماژەمان پێ كرد تەندروست مامەڵەكردنی كەناڵە میدیاییە پێشەیی و پڕۆفیشناڵەكان دابەشی زانیارییەكان، كاتەكان، تەمەنەكان، خولیاكان و بابەتەكانیان كردبوو لەكاتی پێدانی بە وەرگر، جگە لە بوونی فلتەری سایكۆلۆژی، كۆمەڵایەتی، ئابووری، راگەیاندن بۆ ئەو زانیارییانە بڵاو دەكرانەوە.
هاتنی سۆشیاڵ میدیا كە مرۆڤ وەك وەرگر ناناسێت، بەڵكو ئامانجی بازرگانی و كڕیار و بەكاربەریەتی، هەموو كەسیش خۆی بە نێرەر دەزانێت، ئەمە كە جیهانێكی بێ سنوور و بێ یاسا و بێ ئیتیكی بۆ تاك فەراهەم كردووە، وای كردووە زانیارییەكان بە شێوازێك هەڵبڕێژدراون لە بەردەم وەرگرەكان و بەكارهێنەرەكان، لە چاوخشاندنێكدا هەر یەكەمان بە ئەكاونتەكەی بۆ چەند خولەكێك بیركردنەوەمان، ئایدیامان، سایكۆلۆژیامان بە چەند هەڵبەز و دابەز و ناهاوسەنگییەكدا دەبات. ئەمە رەنگە زیاتر ئەو كاتانە هەستی پی بكرێت، كە بابەتێكی جیهانی، یان نەشناڵیی هاوبەش هەیە كە هەموو كەس باسی لەسەر دەكات، وەك ئەمەی كە ئێستا هەیە (ڤایرۆسی كۆڕۆنا) كە نەك مەترسییەكی تەندروستیی جیهانییە، بەڵكو بۆتە مەترسییەكی ئابووریی سیاسی و، لە ناویشیاندا مەترسییەكی تەندروستیی دەروونیی بۆ هەموو تاكەكان دروست كردووە، ئەویش نەك تەنیا لەبەر ترسناكیی نەخۆشییەكە، بەڵكو لەبەر بەركەوتەكان هەموو چركەیەك لەو بابەت و زانیاری و هەواڵانە لە میدیای ناپڕۆفیشناڵ و تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانەوە دەدرێت بە گوێماندا، پۆستێك مردووەكانمان پیشان دەدات، پۆستێك ئامارە ناڕاستەكان، پۆستێك هەواڵی تەشەنەكردنی، پۆستیك رێگەی خۆپاراستن، پۆستێك نوكتە و بەزمە ساتەكان لەسەری دروست بوون، پۆستیك وەهمی دیكە و گومان. ئەمانە لە كاتێكدایە كە دەبێت میدیا بە وریاییەوە مامەڵە لەگەڵ هەواڵی نەخۆشییە ترسناكەكاندا بكات و، بەپێی رێنمایی تەندروستی و راوێژكاری دەروونی شتەكان دابەزێنێت، جگە لەوەی تەنیا هەواڵ و زانیارییەكان بە مرۆڤە كامڵەكان ناگات، منداڵە ساواكان و مێرمنداڵ و لاوەكان لە مۆبایلەكەی دەستیانەوە وێنای ناشیاو لە رووی تەندروستی و دەرونییەوە دەبینن. ئێمە ئەگەر هێشتا ڤایرۆسی كۆڕۆنا لە جیهانی واقعیماندا نەگەشتبێتە گەڕەك و شار و ماڵەكانمان، لە جیهانە گریمانەییەكەدا دەمێكە لە یەكەم رۆژ كە لە وڵاتی چین یەكەم نەخۆش تۆمار كرا، تا ئێستا لەگەڵیدا دەژین و وەهم و دڵەڕاوكێمان لا دروست بووە و، وا دەزانین هەمووان نەخۆشیی كۆڕۆنامان هەیە و دەمێكە دەیناسین. بۆیە چۆن ژووری عەمەلیات بۆ راگەیاندن لە جەنگە سەربازییەكاندا گرنگ و پێویستە، بە بڕوای من راگەیاندنی تەلەفزیۆن و رادیۆ و رۆژنامەكان (كە هەرچۆن بن، تا راددیەكی باش لە سۆشیاڵ میدیا باشترن)، ئەگەر بۆ ئەم بارودۆخە كاری جددی نەكەن و ژووری عەمەلیاتی راگەیاندنی تەندروستیمان نەبێت، ئەوا ڤایرۆسی كۆڕۆناش نەگاتە لامان، هەواڵ و زانیارییەكانی میدیا و سۆشیاڵ میدیا كۆمەڵگە و تاكەكان گیرۆدەی چەندین نەخۆشیی دەروونی و نائارامی دەكەن.