هه‌رێما كوردستانێ و سه‌رده‌مێ نوو
خه‌له‌ف سه‌عید شه‌ره‌فانی
چیایێن كورستانێ قه‌بوول ناكه‌ن هه‌كه یێن كه‌سك نه‌بن، و پسمامینیێ ئه‌و سه‌ربه‌رزیا وان چیایان ل سه‌ر شانێن خوه دانایه، كو به‌ری ده‌می و نها ژی هێشتا مایه و دێ مینیت وه‌كو دیده‌ڤان ل سه‌ر تێكۆشانا باپیران كو هه‌ر ژ سالا 2942 ده‌ستپێكریه هه‌تا سالا 1975، ده‌مێ كو ئه‌و كه‌سێ به‌رگری ژ دۆزا كوردی كری خودێ ژێ رازی (مه‌لا مسته‌فا یێ بارزانی) وه‌غه‌ركری، به‌لی ئه‌و خه‌باتا وی بدووماهی نه‌هات و پشتی وی هنده‌ك زه‌لام هاتن، پاشه‌رۆژا دۆزا كوردی و خه‌ونا وێ ل ناڤ سنگێ خوه دا راكرن، ئه‌ڤجا بۆ لایه‌نێ هه‌ڤدژ ل به‌رامبه‌ر دراوه‌ستان هه‌تا كو دۆخ هاتیه گوهارتن ژ نه‌بوونێ یان گه‌له‌ك نێزیك بوو، به‌ر ب گۆپیته‌كه‌كێ هه‌ر كه‌سه‌كێ به‌ركه‌فتی بزاڤێ دكه‌ت بگه‌هیتێ، ئه‌و بوو پشكداری د حوكمی دا جهێ ژێ بێبه‌هریێ گرت، ئێدی په‌یوه‌ندیێن ناڤخوه‌یی و نیڤده‌ولی هاتنه گوهارتن ب ڤه‌ده‌ریێ هه‌تا كو هه‌رێما كوردستانێ وه‌كو بازنا ل دۆر هه‌یڤا ئه‌سمانی باوه‌ش هه‌مبێز دكه‌ت، كو مه‌زنترین وه‌لاتێن جیهانێ بۆ خۆشی و چیژێ سه‌ح دكه‌نێ. سالا 2019 دو بۆیه‌رێن زۆرێن گرنگ په‌یدابوون، یا ئێكێ هه‌لبژارتنا نێچیرڤان بارزانی بۆ سه‌رۆكاتیا هه‌رێما كوردستانێ، یا دویێ وه‌رگرتنا رێزدار مه‌سرۆر بارزانی وه‌كو سه‌رۆكێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ ئه‌م ژی د ڤێ گۆتارێ دا رۆناهیێ دبه‌رده‌ینه سه‌ر ڤان هه‌ردو روودانێن مه‌زن:
ـ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ و پاشه‌رۆژا هه‌رێما كوردستانێ:باش دیار دبیت بۆ كه‌سێ كه‌ساتیا رێزدار نێچیرڤان بارزانی بمه‌یزینیت كو مامۆستایه د په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌ولی دا و چو جهێ موجامه‌لێ نینه و نه‌ژی ئه‌ز هزر دكه‌م كو دو كه‌س ناكۆك نابن ل سه‌ر پێشنیازێ بابه‌تێ گۆتارێ، زه‌لامێ گرنگی و قه‌یرانان ب هه‌می ته‌حه‌مولا په‌یڤێ كریی ژ رامانێ، چونكو مه‌قبوولیه‌تا هه‌یی ل ناڤخوه و ده‌رڤه، و كه‌ساتیا وی یا كو نه‌هێته سالوخه‌تكرن ب زارڤێن كلاسیكی یێن ل به‌رده‌ستی مه، كو دبیته ئه‌و هیڤیا دشیان دایه كو ب رێیا ب هێزكرنا په‌یوه‌ندیێن هه‌رێمێ ل گه‌ل حوكمه‌تا فیدرال وجڤاكێ ده‌ولی ب هێزئێخیت، لێ مفایێ گشتی هه‌رێمێ هه‌میێ ڤه‌گریت.
ره‌نگه ژی ژیوار ژ زمانی رۆهنتر بپه‌یڤیت، چونكو جه‌نابێ سه‌رۆكی ئه‌ركێ خوه بۆ سه‌ره‌دانا ئێك ژ گرنگترین هه‌ڤپه‌یمانێن هه‌رێمێ یێن پشته‌ڤان كر كو ئه‌و ژی ( كۆمارا فره‌نسا) یه.
ره‌نگه ژی هنده‌ك بپرسیت بۆچی هه‌لبژارتن كه‌فته سه‌ر فره‌نسا و چ گرنگریا وێ یه ده‌رباره‌ی هه‌رێما كوردستانێ.
خالێن خارێ دیار تێرا به‌رسڤێ هه‌نه:
1ـ كۆمارا فره‌نسا ئه‌ندامه‌كێ هه‌رده‌مه ل جڤاتا ئێمناهیا نیڤده‌ولی و مافێ به‌ره‌ڤاژی ڤیتۆ هه‌یه، هه‌كه ته ئه‌ڤ جۆره هه‌ڤپه‌یمانه هه‌بیت، گرنگیه‌كا زۆرا مه‌زن هه‌یه ژ هه‌می لایه‌نان ڤه ده‌رباره‌ی هه‌رێما كوردستانێ.
2ـ د وارێ دیرۆكێ دا قه‌نجیا مه‌زن بۆ فره‌نسا دزڤریت بۆ ده‌ركرنا بریارا جڤاتا ئێمناهیا نێڤده‌ولی هه‌ژمار (688) كو ل (5) ئه‌پرل ده‌رچوویه ل سالا 1991 كو ئیدانا كریارێن سه‌ركوتكرنێ كریه یا كو كورد تووش بووینێ، كو ل وی ده‌می هاتبوو سه‌پاندن ل دۆرپێچا فرینێ ل ده‌ڤه‌رێن كوردی.
3ـ پێشوازیكرنا فره‌نسا ل كۆچا ملیۆنی یا كوردان سالا 1991 و پێشكێشكرنا هاریكاریان.
4ـ یاداشتناما هاریكاریا ئابووری و بازرگانی و گه‌شه‌كرنا ژێرخانا بنه‌ره‌تی یا مۆركری د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و كۆمارا فره‌نسا دا كو ل 15/6/ 2010 هاتیه مۆركرن.
5ـ رێككه‌فتنا هاریكاریا ره‌وشه‌نبیری كو د ناڤبه‌را فره‌نسا و هه‌رێما كوردستانێ دا ل سالا 2013.
6ـ پشته‌ڤانیا له‌شكری بۆ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر هۆیێ تووشبوونا هه‌رێمێ و عیراقێ بۆ دژوارترین هێرشا تیرۆری د دیرۆكا هه‌ڤچه‌رخ دا هاتی ژ لایێ رێخراوا داعش یا تیرۆری.
7ـ سه‌ره‌دانێن هه‌مه‌جۆر یێن به‌رپرسێن فره‌نسی ئیناینه هه‌رێما كوردستانێ ل ده‌مێ قووناغا به‌رسینگگرتنا داعش و ژ ڤان سه‌ره‌دانان ژی، سه‌ره‌دانا وه‌زیرێ ده‌رڤه یێ فره‌نسا (لۆران فایبۆس) سالا (2014) و پشتی سه‌ره‌دانا وی سه‌رۆكێ فره‌نسی (فره‌نسوا هۆلاند) بێگمان كو ئه‌ڤ جۆره سه‌ره‌دانه باندۆره‌كا مه‌زن هه‌یه بۆ راكرنا لایه‌نێ وه‌ریی ل جه‌م پێشمه‌رگه‌ی ده‌مێ ئه‌و د شه‌ره‌كی دا ژپێش جیهانێ ڤه ل دژی رێخستیا تیرۆرست.
