لە نوێترین كۆبوونەوەی وەزیرانی ژینگەی وڵاتانی گرووپی حەوت، كە بریتین لە»ئەمریكا، كەنەدا، ژاپۆن، ئیتاڵیا، فەڕەنسا، بەریتانیا، ئەڵمانیا» كە لە وڵاتی ئیتاڵیا ئەنجام درا لە ڕۆژانی 29 و 30 مانگی نیسانی ئەمساڵ 2024، بڕیاریان دا بەردەوام بن لە بەكارهێنانی خەڵووزی بەردین هەتا ساڵی 2035، ئەمەش لە كاتێكدایە كە هەمووان دەزانن خەڵووزی بەردین پیسترین جۆری سووتەمەنییە و، وڵاتانی «گرووپی7» یش پێكەوە 38%ی ئابووریی جیهان پێك دەهێنن و، بەپێی داتاكانی ساڵی 2021ی پەیمانگەی شیكردنەوەی كەشوهەوا بەرپرسیاریشن لە دەردانی 21%ی گازە گەرمكارەكان.

شایانی بیرهێنانەوەیە ئەمە مانای وایە وڵاتانی «گرووپی7» لە ئێستاوە هەتا دە ساڵی دیكەش نایانەوێت دەستبەرداری بەكارهێنانی خەڵووزی بەردین ببن، چونكە وەك خۆیان ئاماژەیان بۆ كردووە، هەتا ئەم ساتە «ژاپۆن 33%، ئەڵمانیا 27%، ئەمریكا 16% وزەی كارەبا بە خەڵووزی بەردین بەرهەم دەهێنن.

بۆیە «سایمۆن ستیل»ی سكرتێری جێبەجێكاری ڕێككەوتننامەی چوارچێوەی نەتەوە یەكگرتووەكان بۆ گۆڕانی كەشوهەوا لە كۆبوونەوەكەیاندا گوتی: «گاڵتەجاڕییەكی تەواوە گەر بگوترێت وڵاتانی گرووپی7 ناتوانێت یان نابێت هەنگاو بنێت بۆ گرتنەبەری ئەو ڕێكارانەی دەبنە هۆی ڕاگرتنی بەكارهێنانی خەڵووزی بەردین».

چارەسەر لە كوێدایە؟

لەپێناوی گەیشتن بە چارەسەر، پێویستمان بە دەستنیشانكردنێكی زانستی و فەرەلایەن هەیە، بۆ نموونە: گەرمبوونی بەرگەهەوای زەوی زۆر هۆكاری هەیە، بەشێكیان بریتین لە گازەكانی میسان و دوانە ئۆكسیدی كاربۆن و ئۆكسیدی نیترۆز و. هتد، ئەم گازانەش سەرچاوەیان زۆرە، وەك چالاكییە كشتوكاڵی و پیشەسازییەكان و بەخێوكردنی ئاژەڵ و چالاكییەكانی نێوماڵان، بۆیە كاتێك تەنیا تیشك دەخرێتە سەر یەك سێكتەر، وەك نەوت و غاز، ئەمە دەبێتە مایەی گومان و پرسیاركردن لە نییەتی ڕاستەقینەی وڵاتانی زلهێزدا.

بۆیە هەست دەكرێت جۆرێك لە دەبڵ ستانداردیی و پێوان بە دوو جۆر پێوەر لە بواری گۆڕانی كەشوهەوادا لەئارادایە، كاتێك وڵاتانی زلهێز داوا لە وڵاتانی بەرهەمهێنەری نەوت دەكەن بۆ ڕووكردنە سەرچاوەی وزەی خاوێن، كەچی هەر خۆشیان داوا لە وڵاتانی بەرهەمهێنەری نەوت دەكەن بۆ زیادكردنی بەرهەم و دابەزاندنی نرخ بۆ برەودان بە پیشەسازییەكانی خۆیان، هەر ئەمەشە هانی شارەزایەكی وەك «بیۆرن لۆمبۆرگ» سەرۆكی سەنتەری «كۆڕای كۆبنهاگن»ی داوە كە ئاماژە بەم ڕاستییانە بكات لە چەندین كتێبیدا، وەك كتێبی «زەنگی ساختە چۆن ترساندن بە گۆڕانی كەشوهەوا تریلیۆنێك دۆلار لەسەرمان دەوەستێت و زیان بە هەژاران دەگەیەنێت شكستیش دەهێنێت لە چاككردنی هەسارەكە و، هەروەها كتێبی «ساردی بكەرەوە»و، كتێبی «ژینگەپارێزی گوماناوی» بۆیە پێویستە شاندی عێراق بە هەرێمی كوردستانیشەوە داواكارییەكانی پێشوویان دووبارە بكەنەوە وەك ئەمانەی لای خوارەوە:

1 - بیرخستنەوەی وڵاتانی خاوەن زۆرترین دەرهاویشتەی گازە گەرمكارەكان بەوەی كە:

أ-ڕاستە بەرپرسیارێتی لە بواری گۆڕانی كەشوهەوادا هاوبەشە، بەڵام دەبێت بە ڕێژەی جیاواز بێت.

ب- عێراق ساڵانێك لەبری جیهان شەڕی تیرۆریستانی داعشی كردووە و زیانی زیاتری بەركەوتووە.

ج- عێراق بە ڕێژەی لەسەدا یەك ڕۆڵی لە دەرهاویشتەكاندا هەیە، كەچی پێنجەمین وڵاتی زیانلێكەوتووە لەسەر ئاستی جیهان.

د- عێراق پێویستیی زۆری بە یارمەتیدانی دارایی لە سندوقە تەرخانكراوەكان بۆ كەشوهەوا هەیە.

ه- ڕێككەوتننامەی پاریس باسی لە كەمكردنەوە كردووە لە گشت كەرتەكاندا، نەك لە تەنیا یەك كەرتی دیاركراودا.

و- ناوەڕۆك و ڕۆحی ڕێككەوتننامەی پاریس بریتییە لە: كەمكردنەوە – تخفیف، خۆگونجاندن – تكیف، «فرەچەشنكردن – تنویع».

میكانیزمەكانیشی بریتین لە: هۆشیاركردنەوە، پارەداركردن، ڕاهێنان.

2- بەردەوامبوون لەسەر دەرهێنان و هەناردەكردنی نەوت و غاز لە عێراق بە ڕەچاوكردنی:

 أ-سوود وەرگرتن لە غازی هاوەڵ بەمەبەستی كەمكردنەوەی غازی میسان.

ب- بەكارهێنانی میكانیزمی گلدانەوەی كاربۆن لە پڕۆسەی دەرهێنانی نەوتدا.

ج- بەدیهێنانی گەشەپێدانی بەردەوام لەبەر ڕۆشنایی بەڵگەنامەی پشكداریی نیشتمانی كە بۆ ماوەی دە ساڵ ئامادە كراوە.