كۆچكردن و هاتوچۆی نێوان وڵاتان، بەردەوام بە هۆكاری جۆراوجۆر بەرەو نەمانی سنوورەكان و تێكپژانی نەتەوە، رەنگ و رەگەز و مرۆڤە و باكگراوند و نەژادە جیاوازەكانی لێدەكەوێتەوە، بۆیە چەمكی پێكەوەژیان و فرەیی و یەكتر قبووڵكردن بووەتە ستراتیژ و سیاسەت و ئەجندای كاری سیاسی و پەروەردەیی و میدیایی زۆریك لە وڵاتان. لەبەر هۆكاری دروستنەبوونی كێشەی رەگەزی و جیاكاری و ململانێی ئایینی و مەزهەبی نەژادی. كاركردن بۆ ئەم چەمكانە لە وڵاتدا بە تەنیا دروشم، یان تەنیا سێكتەریكی وڵات سەركەوتوو نابێت، واتە ئەگەر تەنیا لە سیاسەتەوە باس لەم چەمكانە بكەین، یان بە پۆلیس و چاودێری، كار بۆ پێكەوەژیان و نەهێشتنی توندوتیژی بكەین، پەروەردە و میدیا و چالاكیی رێكخراوەكانی كۆمەڵگە فەرامۆش بكەین و نەیانخەینە خزمەت دروستكردنی ئەم پێكەوەژیانە، ئاسان نییە فەراهەم بێت.
میدیا ئەمڕۆ ئامرازێكی گرنگی دروستكردنی پێكەوەژیانە لە وڵاتانی پێشكەوتوو، بەتایبەتی ئەو وڵاتانەی میدیای نیشتمانی و خەڵكیان هەیە و هاووڵاتی چەقی كاركردنی میدیایە. چونكە سیستمی میدیا گرنگە بۆ ئەوە داڕێژدرێت كە ئەرك بۆ میدیا دابنێت كار بۆ فرەیی و پێكەوەژیان بكات لە تێكڕای پڕۆگرامەكانیدا. پسپۆڕێكی بواری میدیای نیشتمانی دەڵێت: «میدیای نیشتمانی، واتە میدیای هاووڵاتی كە زمانحاڵی خەڵك و نیشتمان بێت، گرنگییەكی سەرەكیی هەموو وڵاتێكە، نەبوونیشی بۆشاییەكی گەورەیە لە وڵاتدا، بەتایبەتی لە وڵاتانی فرە نەتەوە و فرە رەگەز و فرە نەژاد و فرە ئایین و مەزهەب، نەبوونی ئەم جۆرە لە میدیا وەك ئەستێرە بە ئاسمانی شینەوە دیارە، چونكە تەنیا ئەو میدیایە دەتوانێت پێكەوەژیان و فرەیی و یەكترقبووڵكردن دروست بكات».
هەرێمی كوردستان راستە زۆرینەی دانیشتووانەكەی كورد و یەك ئایینن، بەڵام لە مێژەوە لانكەی ژیانی چەندین نەتەوە و ئایینی دیكە بووە، جەنگەكان و كرانەوەی وڵات، ئابووری و سیاسی هاتنە ناوەی پەناهەندە و كرێكار و خەڵكی بیانی وایان لێكردووە فرەیی و دانیشتووی جیاواز لە زمان و ئایین و نەتەوە بەردەوام تێیدا زیاد دەبێت، جگە لە نەبوونی میدیای نیشتمانی، كورد ململانێی مێژوویی و دیرینی هەیە لەگەڵ هەندێك لەو نەتەوانەی ئێستا بە هۆكاری جەنگ، چ لە ناوچەكانی خوارووی عێراق، چ لە وڵاتانی دەوروبەر هاتوونەتە ناویەوە و ژیان بەڕێدەكەن لەگەڵ دانیشتووانە جێگرەكەی خۆی. لە كاتێكدا نەك میدیای نیشتمانی، لە سیستمی پەروەردەشدا گرنگییەكی وا بە پڕۆگرامی پێكەوەژیان نەدراوە، ململانێی پارتە سیاسییەكان بەداخەوە دانیشتووانە رەسەنەكەی خودی هەرێمیشی لەیەكتر دوور خستووەتەوە و یەكتر قبووڵ ناكەن، واتە جیاوازیی ئایدیۆلۆژی و حزبیش، هاتووەتە سەر جیاوازییەكانی دیكە. بوونی میدیای سیاسی و حزبی خۆی لە خۆیدا هۆكارە بۆ دروستكردنی نائارامیی كۆمەڵایەتی و تێكدانی ئاشتەوایی و پێكەوەژیان. جگە لەو پاشاگەردانییەی میدیا كە دەیان كەناڵ هەیە، نە خاوەنی دیارە، نە ئەجندای كاری هاوتەریبە بە پێداویستییەكانی كۆمەڵگە. لە وڵاتانی پێشكەوتوو بۆهەر بیرۆكەیەك پلان و ئەجندایەك بۆ وڵات و هاووڵاتی، میدیا وەك ئامرازێكی گرنگ و هاوكار لەگەڵ كۆی سیستمەكانی تری وڵاتدا بەكار دێنن و دەیخەنەگەڕ بۆ جێبەجێكردنی. پڕۆگرامی میدیا لە هونەرییەوە بیگرە تا سیاسی و كات بەسەربەر، یان پڕۆگرامی جددی، دەبێت چەمكی پێكەوەژیان و هاووڵاتیبوون فرەیی و یەكتر قبووڵكردن بخاتە ناو زیهنی تاكەوە. چونكە لە بەرامبەر هێزی میدیا بۆ دروستكردنی پێكەوەژیان، هێزی بۆ دروستكردنی ململانێش هەیە، بۆیە نەك تەنیا بۆشایی بوونی میدیایەك هەیە كە ئەم كارەمان بۆ دروست بكات و یەكتر قبووڵ بكەین، بەڵكو میدیاكانمان بوونەتە شانۆی نمایشكردنی بەرهەمی وڵاتی جۆراوجۆر كە زۆربەیان بەریەك كەوتەی كەلتوورییان هەیە لەگەڵ تاكی ئەم كۆمەڵگەیە، كە بەریەك كەوتەی كەلتووریش هۆكارێكی سەرەكیی توندوتیژییە .
ئاسەوارەكانی:
١-دووركەوتنەوەی تاكەكان لە یەك و نەمانی ماناكانی پێكەوەژیان و تێكچوونی ئاشتەوایی كۆمەڵایەتی.
٢-نەمانی رۆحی هاووڵاتیبوون و خۆشەویستیی خاك ونیشتمان.
چارەسەر:
١-دیاریكردنی سیستمی میدیای هەرێم لە دەستوور كە ئەركی چییە بەرامبەر خاك و نیشتمان و هاووڵاتی بە بوونی ستراتیژێكی روونی میدیایی.
٢- دانانی ئەرك بۆ میدیاكان بۆ پاراستنی پێكەوەژیان، ئەویش بە یاسای تایبەت و میدیا بكرێتە ئامرازێك بۆ چاكسازی لە بوارە جۆراوجۆرەكانی كۆمەڵگە .
٣-كاركردن بۆ بەرهەمهێنانی بەرهەمی میدیایی ناوخۆیی و كوردی كە كار بۆ هاووڵاتی و پرسە كۆمەڵایەتی و نیشتمانی و پەروەردەییەكان بكات.
٤- بوونی میدیایەكی نیشتمانی و نەتەوەیی كە ئیدارەیەكی نیشتمانیی هەبێت .