خۆ هێشتا كەس باسی‮ ‬ریفراندۆمی‮ ‬سەربەخۆیی‮ ‬لە هەرێم نەكردبوو كە بەرپرسە باڵاكانی‮ ‬حەشدی‮ ‬شەعبی‮ ‬بە‮ ‬ڕاشكاوی‮ ‬و بێ پەردە دەیانووت كە شەڕی‮ ‬داهاتوویان لەگەڵ كوردە‮!.‬
خۆ كەس باسی‮ ‬ریفراندۆمی‮ ‬نەدەكرد كە مالیكی‮ ‬تانك و زریپۆشەكانی‮ ‬بەرەو خانەقین و دەورووبەری‮ ‬ڕەوانە دەكرد و دەیویست بە زەبری‮ ‬هێز ئەو ناوچانە داگیر بكات‮.‬
خۆ بڕینی‮ ‬مووچە و بوودجەی‮ ‬هەرێم دوای‮ ‬ریفراندۆم دەستیپێنەكرد،‮ ‬بەڵكو سێ ساڵ پێش ریفراندۆم ئەوان ئەو كارەیان دەستپێكرد‮.‬
پشتگوێخستنی‮ ‬ماددەی‮ ‬140‮ ‬و لەمپەرخستنە بەردەم جێبەجێكردنی‮ ‬زۆر لە پێش بابەتی‮ ‬ڕیفراندۆمەوە بوو‮.‬
كەواتە مەسەلەی‮ ‬ریفراندۆم و كردنە پاساوی‮ ‬ئەو دەستدرێژییە ناڕەواو و نایاسایی‮ ‬بوو كە كرا بەسەر ناوچە كوردستانییەكانی‮ ‬دەرەوەی‮ ‬ئیدارەی‮ ‬هەرێم و بە هاوكاری‮ ‬خیانەتكارانی‮ ‬پارە و دەسەڵات و بە هاوكاری‮ ‬وڵاتانی‮ ‬ئیقلیمی‮ ‬جێبەجێكرا‮. ‬دەنا ئەوە بڕیارێكی‮ ‬زۆر پێشوەختەبوو،‮ ‬چونكە‮ ‬ڕیفراندۆم بكرایە‮ ‬یان نەكرابایە ئەوان ئەو پیلانەیان هەر جێبەجێ دەكرد‮.‬
ئەوانە نەهاتبوونە سەر دەسەڵات بۆ بنیاتنانی‮ ‬وڵاتێكی‮ ‬دیموكراتی‮ ‬و ئازاد و سەربەست كە تێیدا هەموو هاووڵاتیانی‮ ‬بەجیاوازی‮ ‬ڕەگەز و نەتەوە و ئایین و مەزهەبەوە تێیدا بە ئازادی‮ ‬و سەربەست بژین،‮ ‬بەڵكو ئەوانە هەر لە سەرەتای‮ ‬دەستگرتنیان بە دەسەڵاتەوە زۆر بە پەلە و بە بەرنامەیەكی‮ ‬داڕێژراو هەوڵی‮ ‬ئەوەیان دەدا كە بە زووترین كات دەسەڵاتی‮ ‬مەزهەبێكی‮ ‬دیاریكراو بەسەر هەموو عێراقدا زاڵ و فەرز بكەن و دەوڵەتێكی‮ ‬تیۆكراسی‮ ‬دابمەزرێنن كە تەنها خۆیان و مەزهەبەكەیان لێی‮ ‬سوودمەند بن‮.‬
ئەوەتا وا پانزە ساڵ بەسەر رووخاندنی‮ ‬ڕژێمی‮ ‬دیكتاتۆری‮ ‬سەددامدا تێدەپەڕێت،‮ ‬بەڵام هیچ گۆڕانێكی‮ ‬گەوهەری‮ ‬لە عەقڵیەت و دەوڵەتداری‮ ‬و بیركردنەوەی‮ ‬ئەمانەدا بەدی‮ ‬ناكرێت و نە تەنیا ئەوەش،‮ ‬بەڵكو ئەمانیش بە هەمان میتۆد دەیانەوێ سەركوت و گەمارۆی‮ ‬دەستكەوتەكانی‮ ‬كورد بدەن و لە هەموو ناوەڕۆكێك كە دەستوور دانیپێداناوە،‮ ‬بەتاڵ بكەن و بە كرداریش دەیانەوێ هەرێمی‮ ‬فیدراڵ لێكهەڵوەشێنن و نیزامی‮ ‬پارێزگاكانی‮ ‬عێراق وەك دەسەڵاتی‮ ‬پێش خۆیان جێبەجێ بكەن‮.‬
بۆیە ئەم هەوڵانەی‮ ‬ئەمڕۆ كە لەلایەن بەغداوە دەدرێ هەر لەبەردەوامی‮ ‬بوودجە و مووچە بڕین تا داخستنی‮ ‬فڕۆكەخانەكان و تا داوای‮ ‬دەستبەسەرداگرتنی‮ ‬خاڵە سنوورییەكانی‮ ‬هەرێم هەمووی‮ ‬هەر تەنها بۆ ئەوەیە كە ناوەڕۆكی‮ ‬فیدراڵ لە هەرێمدا نەهێڵن و بۆ ئەوەش ئێستا زۆر بە چڕی‮ ‬خەریكی‮ ‬ئەوەن كە دەسەڵاتی‮ ‬زۆرینە لە پەرلەمان و حوكمڕانیدا بسەپێنن و لە پەرلەمان شەرعیەتی‮ ‬پێبدەن بۆ ئەوەی‮ ‬هیچ مەجالێك بۆ هەرێم نەمێنێ كە پارێزگاری‮ ‬لە دەستكەوتەكانی‮ ‬كە بە خوێنی‮ ‬شەهیدان هێناویەتەدی،‮ ‬بكەن‮.‬
بۆیە ئەمانە‮ ‬ڕیفراندۆمیان كردۆتە بەهانە بۆ جێبەجێكردنی‮ ‬ئەو پیلانە،‮ ‬دەنا ئەمەی‮ ‬ئێستا دەیكەن بەو عەقڵیەتەوە هەر دەیانكرد‮.‬