سازان و گەیاندنی ئەم ئەزموونەمان بە كەناری ئارامیی

سازان و گەیاندنی ئەم ئەزموونەمان بە كەناری ئارامیی
ئەخلاق و سیاسەت لە زۆر خاڵدا یەكدەگرنەوە، كە ئامانجی هەریەكەیان ئەوەیە كە دیدێكی پێشوەختە بدەنە مرۆڤەكان بۆ ئەوەی مانایەك و ئامانجێك ببەخشێتە ژیانیان، بەڵام بەداخەوە زۆرجاریش لە چۆنیەتی ئەم ماناو ئامانج بەخشینەدا جودا دەبنەوە.
كەواتە پرسیارەكە بەم جۆرەیە:
ئایا كەسایەتییە خاوەن ئامانجە سیاسیەكان پشت بە چ پێوەرێكی ئەخلاقی دەبەستن، لە پەیڕەوكردنی جۆری خەبات و تێكۆشانیاندا؟
یان بەدیوێكی دیكەشدا بۆمان هەیە بپرسین: ئایا سیاسەتمەدارە خاوەن ئامانجە سیاسییەكان پشت بە كامیان دەبەستن؟ بە ناوەڕۆك و مەبەستی ئامانجەكانیان؟ یان بە جۆرو شێوازی هۆكارەكانیان؟
چونكە لە یەكێك لە خاڵەكاندا، ئەوەی(میكیاڤیلی) لە (كانت) جودا دەكاتەوە، بریتییە لە مەسەلەی هۆكار، لەبەر ئەوەی هەركاتێك ئامانج پاساوی بۆ هۆكار هێنایەوە لە پێناوی گەیشتن بە ئامانج، ئەوساش هەموو هۆكارێك بە ڕەوا بزانرێت، ئیدی ئەوسا لە(میكیاڤیلی) نزیك دەبێتەوە، هەركاتێكیش لە ئامانجی ڕوانی بەو شێوەیەی كە هۆكارەكانی خەباتی، خاوەن بەهایەكی ئەخلاقی بنو، بە هۆكاری پاك و ڕەوا بۆ ئامانجی پاك و ڕوون هەوڵ بدات، ئەوسا لە (كانت)و ئەوانی وەك ئەو نزیك دەبێتەوە.
بۆیە ئەخلاقی سیاسیی راست داوامان لێدەكات كە لە ئەمڕۆی ئەم هەرێمە ئارامەی ئێمەو، لەم دەوروبەرە پڕكێشەیەی دەرودراوسێمان، گەمەی سیاسەت بكەینە پێشبڕكێ نەك ململانێ، ئاشتی بكەینە هەمیشەیی نەك كاتیی، كێشەكانمان بابەتیی بن نەك كەسیی، ئاخاوتنمان بە زمانی ڕێز بێت نەك زبر، جیاواز بین، بەڵام دژ نەبین.
گرنگە سیاسییەكان لەهەموو كەس زیاتر ئاگاداری بیركردنەوەیان بن، چونكە بیركردنەوەكانیان دەبنە گوفتاری نێو میدیاو، گوفتارەكانی نێو میدیاشیان دەبنە رەفتاری سەر شەقام.
سیاسەتمەدارەكانی دوێنێ دەبێت ئەمڕۆ ئەو راستییە وەبیرخۆیان بێننەوە كە لە سیاسەتدا سەركەوتنی رەها نییەو، دۆڕاندنی رەهاش نییە، بەڵكو سەركەوتنی راستەقینە لە بەرقەراربوونی ئاشتیدایەو، دانوستانیش لاوازیی نییەو، رەتكردنەوەی دانوستانیش ئازایەتیی نییە، سیاسەتیش بەدروشمی: یان هەموو شتێك یان هیچ، سیاسەتێكی واقیعی نییەو، پەنابردنە بەر زۆرینەش هەموو كات چارەسەر نییە.
نواندنی هەڵوێستی ڕەق و توند ئازایەتیی نییەو، سیاسەتی بەرژەوەندخوازانەی تەسكیش ئاكاری كوردەوارییانە نییە، چونكە ئەمڕۆ رۆژی نواندنی حیكمەتە لەبیرو كرداردا، رۆژی سیاسەتی دەرگای كراوەیە بەڕووی یەكدیدا، رۆژی دۆزینەوەی رێگای پەسەندكراوە لەنێوان رێگاكاندا
لەوانەیە نەیارانی كوردستان و ئەزموونەكەی، بیانەوێت شەڕی خۆیان لەسەر خاكی ئێمەو بەكەسانی ئێمە بكەن، بۆیە دەبێت ئەو راستییە بزانین كە شەڕی فیلەكان لەنێو باخچەی ئێمەدا هەر چیمەنی ئێمە دەپلیشێنێتەوە.
سیاسەتی راست بریتییە لەرێپێدان بە تەواوكردنی بەرنامەكان نەك رێگەلێگرتنیان، چونكە وەك دەڵێن: هیچ كاتێك لەبەرژەوەندیی موسافیرەكاندا نییە، لەنیوەی رێگەو لەنێوەڕاستی دەریاكەدا شەڕ لەگەڵ كەشتییەوانەكەیاندا بكەن، چونكە نازانرێت كەشتیی بە بێ كەشتییەوانی ڕەسەن بەرەو چ ئاڕاستەیەك دەڕفێنرێت.
جا لەپێناوی پاراستنی ئاشتی كۆمەڵایەتیی و سەقامگیریی سیاسیدا، با ئاگاداری گوتاری سیاسیمان بین و، بە ئاڕاستەی هێمنی دەروونیی و ئارامیی نێوخۆیی كاربكەین لە ڕێگەی پاراستنی پێگەی مەرجیعییەتی باڵای سیاسیی و، پشت بەستن بە پسپۆران و راوێژپێكردنیان و، پاراستنی ئاسایشی گشتیی و ئاشتیی كۆمەڵایەتیی و یەكبوونی نیشتمانیی و، پاراستنی مافەكانی مرۆڤ و ئازادییە گشتییەكان و، بەرجەستەكردنی پێداویستییەكانی هاووڵاتیان و، دووربوون لە گوتاری ئاژاوەگێڕیی و ئەزموونی هاوردەكراوو كۆپیكراوی شوێنانی دی و، نزیك بوون لە گوتاری كەلتوری دەوڵەتداریی و ژیاندۆستیی و خەمەكانی خەڵك و شەقامەكانی نیشتمان و لەوەڵامدانەوەی خواستەكانی هاووڵاتیان و، خۆپاراستن لە دوو ڕوویی سیاسیی و، لەپەیڕەوكردنی ستراتیژییەتی دوودڵیی و ڕاڕایی سیاسیی..
بۆیە ئەمڕۆ پێویستیمان بە سیاسەتی نەفەسی درێژو سازان هەیە بۆ گەیاندنی ئەم ئەزموونەمان بە كەناری ئارامیی.
Top