كورد و حكومەتی داهاتوی توركیا

كورد و حكومەتی داهاتوی توركیا
زۆربەی بۆچوونەكان بەلای ئەوەدا دادەشكێنن كە حكومەتی داهاتووی توركیا حكومەتێكی جووت حزبی دەبێ و لە پارتی دادوپەرەپێدان و مەهەپە پێكدێ. ئەگەر ئەم سیناریۆیە هاتەدی، لێرە بەدواوە مەهەپە دەتوانێ رۆڵێكی گەورەتر لە داڕشتنی سیاسەتە ناوخۆیی و دەرەكییەكانی توركیادا بیگێڕێ. هەرچەند مەسەلەی پێكهێنانی حكومەتی هاوبەش هێشتا بە تەواوی یەكلا نەبۆتەوە، بەڵام دوایین راپرسیی كۆمپانیای پۆلیتكس نیشانی داوە كە ئەندامانی هەردوو حزب دژی ئەوە نین حكومەت لە هەردوو حزب پێك بێ. بەپێی راپرسییەكە 72%ی ئەندامانی پارتی دادوپەرەپێدان پشتگیریی ئەوە دەكەن حزبەكەیان هاوپەیمانی لەگەڵ مەهەپەدا دروست بكا، 79%ی ئەندامانی مەهەپەش پێیان باشە حزبەكەیان لەگەڵ پارتی دادوپەرەپێدان حكومەتێكی هاوبەش پێك بێنێ.
ئەوەندەی مەسەلەكە كاری بە سەر بەرژەوەندییەكانی كوردەوە هەیە، رەنگە دروستبوونی هاوپەیمانی لە نێوان پارتی دادوپەرەپێدان و مەهەپەدا بژاردەیەكی نموونەیی نەبێ. ستراكچەری فیكریی مەهەپە زۆر لە ستراكچەری فیكریی حزبی بەعس دەچێ. مەهەپە بیر لە توركستانێكی گەورە دەكاتەوە و تورك بە گەلێكی باڵادەست دادەنێ و جۆرە فیز و لەخۆبایی بوونێكی نەتەوەیی بەسەر بیروباوەڕەكانیدا زاڵە. مەهەپە دان بە بوونی كورد و مەسەلەی كورددا نانێ و لە ساڵانی رابردوودا دژی ئەو پرۆسەیەی ئاشتی بووە كە پارتی دادوپەرەپێدان بۆ چارەسەركردنی مەسەلەی كورد دەستی پێ كردبوو. لە هەموو هەڵبژاردنەكاندا مەهەپە كەمترین دەنگی لە ناوچە كوردنشینەكاندا بەدەست هێناوە، كە ئەمەش نیشانەی ئەوەیە كە كوردی توركیا كەیفیان بە مەهەپە نایە.
پێشبینی دەكرێ حكومەتی داهاتووی توركیا، ئەگەر مەهەپە هاوبەش بێ تێیدا، نەتوانێ بەردەوام بێ لە سەر پرۆسەی ئاشتی، یاخود لانیكەم پەرۆشی و گەرموگوڕیی جارانی بۆ بەردەوامبوونی پرۆسەكە نابێ. ئاشكراشە كە هەڕەشەی دەرچوون لە حكومەت، چەكێكی كاریگەری مەهەپە دەبێ، ئەگەر پارتی دادوپەرەپێدان نەرمییەكی زیاد لە پێویستی بەرامبەر بە كوردی توركیا نواند.
لە بەرامبەردا، سەبارەت بە كوردی سووریا، رەنگە مەهەپە هەڵوێستێكی توندتر بنوێنێ و بۆ بەردەوامبوون لەسەر سیاسەتی ئێستای ئەنكەرە بەرامبەر بە كوردی سووریا، دەشێ پشتگیریی تەواوی سیاسەتی پارتی دادوپەرەپێدان بكا، هانیشی بدات هەنگاوی گەورەتر بۆ تەنگهەڵچنین بە دەستكەوتەكانی كوردی سووریا بنێ.
سەبارەت بە هەرێمی كوردستان، رەنگە لەمەودوا پارتی دادوپەرەپێدان نەتوانێ بە قەد جاران بەردەوام بێ لە سەر سیاسەتی دۆستانەی بەرامبەر بە هەرێمی كوردستان، چونكە لە سایەی حكومەتێكی هاوبەشدا پارتی دادوپەرەپێدان لانیكەم سێیەكی توانای خۆی لە پرۆسەی دروستكردنی بڕیاردا لەدەست دەدا. ئەمەش نیشانی دەدا كە پاشەكشەی پارتی دادوپەرەپێدان لە هەڵبژاردندا، كاریگەریی خراپی لەسەر بەرژەوەندییەكانی هەرێمی كوردستان دەبێ. لەلایەكی ترەوە، دەشێ مەهەپە هەلی چوونە ناو حكومەت بۆ پەرەپێدانی پەیوەندییەكانی لەگەڵ توركمانەكانی كەركووكدا بقۆزێتەوە. ئەوەی ئەم ئەگەرە بەهێز دەكا، ئەوەیە كە لە ساڵی 2000 بەدواوە مەهەپە تاكە حزب بووە لە توركیا كە پەیوەندیی لەگەڵ توركمانەكانی كەركووكدا بە تۆكمەیی هێشتۆتەوە.
ئەمە روونی دەكاتەوە كە سیاسەتی داهاتووی توركیا لە پرسە ناوخۆیی و دەرەكییەكاندا گۆڕانی بەسەردا دێ و قەوارەی گۆڕانەكە لە هەندێ پرسدا گەورە دەبێ و لەهەندێ پرسی تردا بچووك.
Top