هەرمەملەكەتی كۆڵانەكەمان

هەرمەملەكەتی كۆڵانەكەمان
ئەو ساتانەی ناسڕێنەوە
دراوسێی دەستە چەپمان ماڵی كاك (رەسول-ی عەلاف)بوو، كەپێشتر ماڵیان نزیكی گەرماوی(سورەت)بوو، بەرامبەر مەیدانی كافرۆشان بوو، بۆیە بەو گەرماوەیان دەگووت (گەرماوی سورەت) چونكە هونەرمەندی شێوەكاری پێشڕەو (حەسەن فەلاح) دیوارەكانی بە چەشنەها تابلۆی ڕەنگین ڕازاندبووەوە كە زۆربەی بابەتەكانیان حەقایەتە دێرینەكانی وەك ڕۆستەم و سهراب و سروشتی دەنواند، هاتنی ئەم خێزانە بۆ گەڕەكەكەمان مایەی گوشادی هەمووان بوو، خێزانێك لێوان لێوی ڕەوشت بەرزی كوردانە. دڵسۆز و دراوسێ دۆست، پێنج خوشك و دوو كوڕیان هەبوو، هەر هەموویان پەرۆشی خەبات و خوێندنەوە بوون، ماڵەكەیان پڕی كتێب و حەوشەیان ڕێحانە و گوڵ، یەكێ لەو كیژانەیان (دكتۆر شوكریە ڕەسول) بوو، لەگەڵ (سەبریە خان) كە مامۆستا بوو لە جوانكاری و دەست ڕەنگینی دا، كوڕەكانیش كاكە (حەمە شوان) و كاكە (تەها) كە هەردووكیان لەتەمەنێكی هەرزەكارییەوە پەرۆشی (ماركسیزم و لینینیزم) بوون.
لە كۆڕ و كۆبوونەوە ئەدەبییەكاندا بەجوانی دەهاتنە گۆ و دەبینران. (شوكرییە خان)یش ئەو دەمانە كە لەناوەندی بوو شیعری دەنووسی و دەستی ئەدەبیاتی هەبوو لە كۆڵانەكەماندا و بەڕیزی دەستە ڕاستماندا، گەراجی كارگێڕی ناوخۆیی موتەسەریفیەت هەبوو، لەشانییەوە خانەی پەككەوتوان هەبوو، كە معاونی خانەنشین(عارف قابرەش)ی باوكی كاكە (هەڵگورد)ی وەرزشوان بەڕێوەبەری بوو.
ئەو شوێنە سەربووردەی هەزار و یەك جۆرەی لەخۆ گرتبوو، ئەو ڕۆژەم چاك لەیادە كە ڕۆژی (چواردەی) گەلاوێژی ساڵی (1958) بوو، وا ڕێكەوت لەو ڕۆژەدا دەبوو لەبەیانی زووەوە باوكم و دوو ئەندام لیژنەی خەمڵاندنی باجی زەوی كشتوكاڵی بەرەو ناوچەی سورداش بڕۆن، لە پێشەوە لەگوندی (پیسكەندی) لایاندا و منیش حەزم دەكرد ئەو گوندانە ببینم. لەماڵی كوێخای گوند دابەزین و هەمووان لەدەوری ڕادیۆكەیان گردببووینەوە، پاش بەخێرهاتنی گەرم و گوڕ، هەواڵەكەمان زانی كە لەبەغدا ڕژێمی پاشایەتی لەناو براوە و عێراق بۆتە كۆماری. هەمووان دەیانگوت لەبەغدا هەرایە و هەر زوو باوكم و هاوەڵانی ویستیان زوو بگەڕێنەوە بۆ شار، پاش ئەوەی كارەكەیان ئەنجامدا و، ئەو باجەش كە دەیاننووسی بەناو باج بوو، خوانەخواستە وەك باجی ئێستا نەبوو، خانە خوێیەكە ئیستەرەمان لەسەر قاوەڵتی كردن كرد و خوانیان ڕازاندەوە، بەڵام چونكە شیوەكەیان پوخت بەڕۆنی جافەكی سازكردبوو، تۆزێك قورس بوو، داوای یەك دوو سەلك پیاز كرا بۆ ئەوەی كەمێك سووكی بكات.
گەڕاینەوە سلێمانی و هەر كەگەیشتینە ئاستی كۆڵانەكەمان، بینیمان چی كەسانی ناو خانەی پەككەوتووانە لەبەردەم دەرگاكەیاندا هەرایانە و كورسییەكەی بەڕێوەبەریان داناوە و یەك دووانێكیان بەدار گسك و خاكەناسەوە سەركەوتوون و خەریكی فڕێدانە خوارەوەی تابلۆی خانەكەن، كەبەزمانی عەرەبی لەسەری نوسرابوو، ساڵی ئەوەندە بەبۆنەی چەژنی لەدایك بوونی شاژن(عالیە)ی دایكی (فەیسەڵ پاشای دووەم)ـەوە بونیاد نراوە، هاوار هاواریان بوو: ئادەی بەقوربانە، دایگرن فڕێیدەن، بیخەنە ژێر پێوە، ئەوە حاڵیان بوو، بەڵام ئەوەندەی نەبرد لەسایەی ڕۆژانی شۆڕشی گەلاوێژدا خانەی بەساڵاچووان داخرا ئەوانەش بەڕەڵای سەر شەقامەكان كران و دوكەڵی مێشەكەش باوی نەما و ئیدی هەزار بەیت و بالۆرە داهات و شوێنەكەشیان كرا بە (ئینزیباتخانە)، سزاو ئەشكەنجەی هاووڵاتیانی تیادا دەدرا و كەس نەیدەوێرا بەلایدا ڕابورێ، ئەو هەوارەی كە جاران منداڵانی گەڕەك بەڕۆژ یاریمان لێ دەكرد و شەوانەش چاوشاركێ و جاروبارەش شەڕە گەڕەك و بەیەك دەنگ دەمانگوتەوە :((وەرنە دەرێ منداڵانی گەڕەك، سەر بنە خەڕەك.. مناڵانی گەڕەك وەرنە دەرێ بۆ شەڕە گەڕەك)) ئەوە زۆر جار كە باسی یادەوەرییەكانی منداڵی بكرایە، یەكێ لەو یادانەی باوكم بۆی دەگێڕاینەوە شەڕە گەڕەكی كوڕ و كاڵانی ئەو سەردەمانە بوو، دەیگووت: شەڕە گەڕەكیش وادە و وەرزی خۆی هەبوو، ئێمە كوڕانی گەڕەك، گەڕەكی بەرخانەقای مەولانا خالیدی سەرشەقام، شانازیمان بەوەوە دەكرد كە بەسەر و گوێلاكی شكاوەوە كوڕانی فڵانە گەڕەكمان ناردەوە، یەكێ لە هاوڕێ خۆشەویستەكانم(مەلای كوردە) بوو واتە باوكی كاكە(عوسمان و شەوكەت و ڕەفعەت...)كە لە منداڵیدا بەهۆی نەخۆشی ئاوڵەوە بینایی لەدەست دابوو پاشان خرابووە بەر خوێندنی قورئانی پیرۆز و قورئان خوێندن بووە پیشەی، بەنابینایی پێشمان دەكەوت و كەشەڕ گەرم دەبوو كوڕم دەویست لەبەر هەڵسوڕانی گۆچانەكەیدا خۆی بگرتایە، بەڵام هەندێ جار ئێمە هەموومان هەڵدەهاتین و ئەو بەتەنیا جێ دەماو بە گەڕەكە منداڵێ تێی بەردەبوون و ئیدی بۆ ماوەیەك لێمان نیگەران دەبوو، بەڵام هەر ئەوەندە بڕی دەكرد تا شەڕە گەڕەكێكی نوێ بەرپا دەبوو، بەدەنگە بەرز و خۆشەكەی جۆشی دەداین و هەڵمەتی دەبرد، ئای كە تیامان هەبوو هێلكە و ڕۆنی لەپای سەرشكاندندا خواردبوو، چونكە وا باو بوو لەباتی لێدان و سەرزەنشتی سەر شكێنەر تاوەیەك هێلكە و ڕۆنیان لەلایەن ماڵی كوڕە سەرشكاوەكەوە خەڵات دەكرد، ئەویش بەوپەڕی ئیشتیهاوە دەیخوارد و ببڕای ببڕ مێش میوانی نەدەبوو...
Top