یەکێك لەو فاکتەرانەی لە زۆربەی کاتەکانی مێژوو بوووەتە بەربەست و ئاستەنگ لە هەمبەر شۆڕش و جوڵانەوە و خەباتی کورد، خیانەت بووە.
بەڵام ئەوەی تا ئێستا لەسەری رێکنەکەوتوین ئەرێ گەلۆ کێ خائین و کێ خەباتکارە ؟
هەرچەندە لە رووی کرداری تاك و کۆی کۆمەلگە دەزانن کێن ئەوانەی تۆمەتبار و مەحکومن بە خیانەتی گەورە و بچوکی نیشتیمانی و نەتەوەیی، بەلام تۆمەتبار و تاوانبار دوو شتی جیان، تاکو ئێستێ لە یەکترمان جیا نەکردونەتەوە !
ئەمەش بەهۆی چاو پۆشیکردن لە یەکتری و یەكلا نەکردنەوەی ئەو کەیسە مەترسیدارانەیە لە دادگایەکی تەواو سەربەخۆی نیشتمانیە .

ئەو کردار و رەفتارەی لای بەشێك یان زۆرینە بە خیانەت
لە قەڵم دەدرێت، ئەوا لای بەشەکەی تر ڕەنگە بە ئیجتیهادی سیاسی لە قەڵەم بدرێت.
لە هەرێمی کوردستان بەهۆی بوونی فەراغی دەستوور زۆر جار خیانەت کردن وەکو بەرهەم و خەبات و دەستکەوت
بە خەلك دەفرۆشرێتەوە .
هەموو خیانەتکارێك بەهانە و بیانووی هەیە یا دەدۆزێتەوە بۆ خیانەتەکەی، بەڵام بەپێی ڕێساکان بەدرێژایی مێژوو، بەپێی یاساکان لەوکاتەوەی دەوڵەتی مۆدێرن بوونی هەیە، تەنانەت مردنیش بیانوو نییە بۆ خیانەت، لەبەرئەوەی ئەوەی بۆ وڵاتی خۆی خەبات دەکات پەیمانی داوە، سوێندی خواردووە بەوەی خوێنی خۆی ببەخشێت نەهێڵێت دوژمن زاڵبێت بەسەر نیشتیمان و هاوخەباتەکەیدا کەواتە مردن بێماناترین بیانووە بۆ خیانەت.
لەبەرئەوەی رابردوومان تەژیە لە نمونەی خیانەتکردن و خیانەتکارانیش نەك هەر سزا نەدراون بەلکو پاداشت کراون، خاوەن پێگە و دەستەڵاتیشن پێویستیمان بە یاسایەك هەیە
بۆ ئەوەی خیانەتی نیشتیمانی و جۆرەکانی و سزاکانی دیاری بکات.
ئەوکات ئەگەر لەبەر نیشتمانپەروەری و دلسۆزیش نەبێت ڕەنگە سزا ببێتە هۆکارێكی باش بۆ کەمکردنەوەی خیانەتی نیشتیمانی و ئاسوودەکردنی ئەوانەی لەخەمی نیشتیمانن.
زۆربەی وڵاتان بە یاسا رێگرییان لە خیانەتی نیشتیمانی و دركاندنی نھێنییەكانی دەوڵەت كردووە و سەرپێچیكار رووبەڕووی توندترین سزای یاسایی دەبێتەوە، راستە ئێمە دەوڵەت نین و ھەرێمێكین لە چوارچێوەی عێراقدا، بەڵام ئەمە رێگر نییە لە دەركردنی یاسایەك بۆ رێگریكردن لە خیانەت و بردنە دەرەوەی نھێنییە نێوخۆییەكان و زیان گەیاندن بە بەرژەوەندییە باڵاكانی نەتەوە و نیشتیمان و ھەرێمی كوردستان.
بە تایبەت دوای رووداوەكانی 16 ی ئۆكتۆبەر، دەركردنی ئەو یاسایە بووەتە پێویستیەکی گرنگ، لە پێناو دووبارەنەكردنەوەی خیانەتێكی ھاوشێوە و بە سزاگەیاندنی ھەر سەرپێچیكارێك کە خاك و ئاسایشی نیشتیمانی بخاتە خزمەت بەرژەوەندییەكانی و رێككەوتنی ژێربەژێر دژ بە دەسەڵاتی ھەرێمی كوردستان ئەنجامبدات.
لە عێراقدا و لە چوارچێوەی یاسای سزاكانی عێراقی، تاوانەكانی پەیوەندیدار بە ئاسایشی دەرەوە و ناوخۆ لە چوارچێوەی 68 ماددە دا و لە ماددەكانی 156 تا 223 رێكخستوون، كە سزاكان لە پێبژاردنەوە تا لە سێدارەدان بۆ سەرپێچیكاران دیاریكراون، بەڵام پەرلەمانی كوردستان جگە
لە ماددەی 157 تا دەگاتە ماددەی 189 ، وە لە ماددەی 190 تا 195 و لە ماددەی 198 تا ماددەی 219 ی یاسای سزاكانی عێراق ژمارە 111ی ساڵی 1969عێراقی بە یاسای ژمارە 21 ی ساڵی 2003 لەكارخستوون.
وە ماددەی 156 ی ھەموار كردووەتەوە بەوەی : (ھەركەسێ بە دەستی ئەنقەست و بە ھەر شێوەیەك بێت، لە كارێكدا تێوەبگلێ بە مەبەستی زیانگەیاندن بە ئاسایش و سەقامگیری و سەروەریی دامودەزگاكانی ھەرێمی كوردستانی عێراق و ببێتە ھۆی كەوتنەوەی ئەو زیانە، بە بەندكردنی تاھەتایی یان بەندكردنی كاتی سزا دەدرێت).

لە كۆی یاساكانی سزادان و یاساكانی پەیوەست بە ئاسایشی ھەرێمی كوردستان و بەرژەوەندییە نەتەوەییەكان و پێكھاتەكانی كوردستان، تەنیا ئەو ماددەیەی یاسای سزادان لەبەردەستە، بەڵام ماددەكە پێویستی بەوەیە لە چوارچێوەی یاسایەكدا رێبكخرێت و فراوانتر بكرێت، بۆ ئەوەی تاك و حزبەكان، نەتوانن ھەروا بە ئاسانی زیان بە بەرژەوەندییە باڵاكان بگەیەنن و بە ئاسانی دەست بۆ خیانەتی نیشتیمانی بەرن. دەركردنی یاسای ئاسایشی دەرەوە، لەچوارچێوەی دەسەڵاتی عێراقدایە و ئەوەش لە یاسای سزاكان رێكخراوە، بەڵام دەستوور و یاساكان رێگرنین ھەرێمی كوردستان یاسایەك بۆ ئاسایشی نێوخۆیی دەربكات، بۆیە گرنگە پەرلەمان بەو ئەركەی ھەستێ.