(*)

ئەوەی لای هەمووان روونە لەم سێ چوار ساڵەی دواییدا بێجگە لەو ئاریشانەی بە هۆی سەرهەڵدانی داعشەوە هاتنەئاراوە، كە جینوسادێكی دیكەی بۆ كوردانی ئێزدی لێكەوتەوە و دەستكەوتە نەتەوییەكانی باشوور و خۆرئاوای كوردستانی خستە بەر مەترسی، لە هەمان كاتیشدا تێكڕا ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و تەواوی جیهانی بە خۆیەوە سەرقاڵ كردبوو، دوای هێوربوونەوەی مەترسییەكانی داعش، چەندین ئاڵۆزیی دیكەی بۆ كوردان دروست كردەوە، بەتایبەتی دوای 16ی ئۆكتۆبەر و رادەستكردنەوەی كەركووك و ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم بە حەشدی شەعبی و گرووپە میلیشیا تائیفییەكانی بن هەژموونی وڵاتێكی دراوسێ، كە بووە هۆكاری دووبارە تەعریب و ئازاردان و وەدەرنانی هاووڵاتیانی رەسەنی ئەو ناوچانە، دواجاریش گرفتی كشانەوەی هێزە سەربازییەكانی ویلایەتە یەگرتووەكانی ئەمریكا لە رۆژئاوای كوردستان و پیلانگێڕیی سەرانی تورك بە رۆژئاوای كوردستان و جووڵەپێكردنی هێزی سەربازیی ئەو وڵاتە؛ بە مەبەستی داگیركردنی پارچەیەك لە خاكی كوردستان و پەلاماردانی دەیان هەزار مرۆڤی سڤیلی بێ بەرگری لە پیرو ژن و منداڵ و بەئامانجگرتنی وێرانكردنی گوند و شارو شارۆچكەكانی رۆژئاوا و گۆڕینی دیمۆگرافیی ئەو پارچەیەی كوردستان، كە ئەمانە هەموی بۆخۆی رۆژ بە رۆژ دەرەنجامی مەترسیدارتری بۆ دۆزی كورد و ئایندەی نەتەوەكەمان لێ دەكەوێتەوە، لە هەمووشی خراپتر لەگەڵ ئەوەی هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستان و شەڕڤانانی خۆرئاوا بە هاریكاریی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی و بە خوێنی هەزاران شەهیدی قارەمان گورزی هەرە كوشندەیان لە هێزە دڕندە و رەشەكانی داعش وەشاند، و دەیان گوندو شار و شارۆچكەیان لەو دڕەندانە پاك كردەوە و تەمێیان كردن و ئەوەی بە حكومەتەكانی ناوچەكە نەكرا، گیان لەسەردەستەكانی كورد كردیان و بوونە هۆكاری تێكشكانی گەورەترین هێزی تیرۆریستیی جیهان، بەڵام نە وڵاتانی ناوچەكە و نە حكومەتی عێراق و نە هێزە نێودەوڵەتییەكانی دژە داعش، وەفایەكی ئەوتۆیان بۆ ئەو هەموو فیداكارییانە نەبوو، لەوەش خراپتر دوای هێوربوونەوەی جەنگی دژە داعیشیش بارگرانی پەلاماردان و ماڵوێرانبوونی دانیشتووانی خۆرئاواشی هاتەسەر، دواجاریش بەشی هەرە زۆریان پشتیان لە خواست و مافە سرووشتییەكانی كورد چ لە باشوور و چ لە خۆرئاوا كرد.
ئەمە تاوەكو ئێرە پەردەیەكە لە بارودۆخەكە و قوربانیی كورد لە پێناو تێكشكانی داعش و پاراستنی ئاشتیی جیهانی، بەڵام ئەوەی زۆر گرنگە لێرەوە بخرێتە پێش چاو، رۆڵی خۆمانە لە دروستبوون، یان رووبەڕووبوونەوەی ئەو بارودۆخە ناهەموارەی كە هاتوون، یان دێنە ئاراوە. خۆ ئەگەر كەمێك بە خۆماندا بچینەوە، یان ئاوڕێك لە رابردوو بدەینەوە و سەیرێكی ئێستاشمان بكەین، دەبینین بەشێكی گرنگی بەرپرسیارێتی ئەم دۆخە ئاڵۆز و مەترسیدارە لە ئەستۆی خۆماندایە؛ چونكە بۆخۆشمان بە هۆكاری پەرتەوازەیی و فرە جەمسەرییەوە وەكو پێویست نەمانتوانیوە وەكو هێزێكی مەزن و خاوەن ستراتیژ و خاوەن دۆزی رەوا و ماف وێنای خۆمان بكەین و، ئامانج و خواستە رەوا نەتەوەییەكانمان بكەینە ستراتیژێكی گشتگیر و پێكڤە هەمووان بەرگریی سەختی لێ بكەین. كەواتە بۆ لەمەولا زۆر گرنگە بەڵكو گەلەك پێویستە هێزە سیاسییەكانی گۆڕەپانی خەباتی كوردایەتی جارێكی دی و بەدیدێكی فراوانتر خۆیان رێكبخەنەوە و هەوڵەكانی خۆیان چڕبكەنەوە بە مەبەستی رووبەڕووبوونەوەی مەترسیگەلێك لە سەر دۆزی نەتەوەیی كورد، كە وا دووبارە سەریان هەڵداوەتەوە، یان خەرێكن لێرەو لەوێ سەر هەڵئەدەن، ئەوەش لە كاتێكدا كە مەترسییەكان زۆر لەوانەی جاران جیاوازتر و قورسترن، چونكە وا پێ دەچێت، ئەمجارە نەیارانی كورد و دۆزەكەی بە هەماهەنگیی نێوانیان بڕیاری سەخت و چارەنووسسازیان بەرامبەر كورد دابێت و لە پێناو كۆتاییهێنان بە دۆزی سرووشتی و رەوای كورد، جیاوازی و ململانێكانی نێوان خۆیان تا راددەیەك خامۆش كردبێت، لەوەش مەترسیدارتر ئەوەیە ئەو نەیارانە بە دەستەجەمعی لە هەوڵی ئەوەدان زلهێزانی جیهان بە خواست و دیدی خۆیان بۆ دۆزی كورد قایل بكەن و دواجار خۆیان واتەنی: دۆزە رەواكەمان بۆ هەتا هەتایە خامۆش بكەن. چونكە ئەم نەیارانە لە لایەكەوە خاوەنی دەسەڵاتی زەبەلاحن و لە لایەكی تریشەوە هێندە بژاردەو هێزی ئابووری و میدیا و ریكلامیان لە بن دەستەدایە، كە كەم تا زۆر دەتوانن كار بكەنە سەر رای زلهێزانی جیهان و هاوكێشەكە لە بەرژەوەندیی خۆیان بشكێننەوە. كەواتە ئەوەی پێویستە ئەمڕۆ بكرێت، هەماهەنگیی بەرفراوانی هیزە كوردییەكانە لەگەڵ وەلانانی دید و جیاوازییەكانی خۆیان لە پێناو وەدیهێنانی خیتابێكی یەكگرتووی نوێ و ستراتیژێكی هاوبەشی كوردانە و وەگەڕخستنی مەكینەیەكی دیپلوماسیی هاوبەش و بەپێز، تاوەكو ئەم هێزانە لە رێگەیانەوە بتوانن رای گشتیی وڵاتان و گەلانی جیهان بە لای خۆماندا رابكێشن، دۆز و مافە سرووشتییەكانمان بكەنە پرسێكی جیهانی و نێودەوڵەتی، تاوەكو لە بەردەم ناوەندە نێودەوڵەتییەكاندا بەرگریی سەخت لە دۆزی رەوای كورد بكرێت، ئەمانەش هەمووی بە دروستكردنی مەرجەعیەتێكی باڵای كوردی دەكرێت كە هەموو هێزە سیاسییەكان تێیدا بەشدار بن و پشتگیریی ئەو مەرجەعییەتە بكەن.
لە ئێستادا هەرێمی كوردستانی باشوور تاكە قەوارەی فەرمیی ددانپێدانراوی دەستووری و یاسایی كوردییە، بۆیە هەنگاوی یەكەم: پێویستە هەموو هێزە كوردی و كوردستانییەكان پابەند بن بە ددانپێدانان و حورمەتگرتنی خاك و سەروەریی هەرێمی كوردستانەوە. هەنگاوی دووەم: بڕیاری هەموو ئەو هێزانەیە بە كۆدەنگی كە فیداكاری بۆ ئەو هەرێمە بكەن و بیپارێزن، نەك ئاریشە و تەنگەشەی ناجۆر و نادروستی بۆ دروست بكەن، بگرە دەبێت خۆیان لە هەر جووڵەیەك بپارێزن كە ببێتە دەردەسەری بۆ ئەم قەوارەیە كە بۆ خۆی بەرهەم و سینبولی بەرخۆدانی هەموو كوردە لە سەرتاسەری كوردستان. هەنگاوی سێیەم: دروستكردنی مەرجەع و كۆدەنگیی هەموو كوردانە لە سەر پرسە ستراتیژی و نەتەوەییەكان لە روانگەی ئەوەی دۆزی كورد لە هەموو پارچەكان یەك دۆزە، بەڵام دەكرێت هەر پارچەو تایبەتمەندی خۆی هەبێت، كەواتە دەكرێت و زۆریش شیاوە هەرێمی كوردستان ناوەندی مەرجەعییەتی كوردان بێت و هێزە كوردییەكان دەست لەناودەستی یەكتر بن و هەرێم بكەنە خاڵی وەرچەرخان و جووڵە بۆ وەگەڕخستنی هەڵمەتێكی دیپلۆماسی و سیاسی و میدیایی و پەیوەندیگرتن لەگەڵ تێكڕای هێزە دۆست و مەزنەكانی جیهانی. خۆشبەختانە ئەمڕۆ لە باشوور سەركردایەتییەكی بەئەزموون و كەسایەتی دیار و خاوەن مێژوو و ناسراوی وا هەن، كە ئەگەر هێزەكانی گۆڕەپانی خەباتی كوردایەتی تواناكانیان بە ئاراستەی سەر لەنوێ ناساندنی دۆزی رەوای میللەتی كورد بە شێوازی ئاشتییانە یەك بخەن، دەرنجامی زۆر باشی لێ دەكەوێتەوە.
ئێستا هەرێمی كوردستانی باشوور هەرێمێكی یاسایی و دەستوورییە و پایتەختی هەرێم نشینگەی دەیان كونسولگەری و نوێنەرایەتیی وڵاتانی دونیایە كە بە درێژایی مێژوو كورد شتی وای بە خۆیەوە نەبینیوە. ئەوە بۆ خۆی هێز و پێزێكی تایبەت و مێژووییە بۆ دۆزی نەتەوەیی كوردان كە پێویستە بە هەمووان دەستی پێوەبگرین و هەوڵ بدەین بەرەو باشتری بەرین.
ئێمەی كورد باجی زۆرمان بە دەست پەرتەوازەیی و پشتكردنە یەكترییەوە داوە، بۆیە چیتر ناكرێت لەوە زیاتر لەو رەوشە بەردەوام بین و زیانی كوشندە بە ئایندەی گەلی خێرلەخۆنەدیوی خۆمان بدەین. دەبێت ئیدی باش لەوە تێگەیشتبێتین كە سەردەم، سەردەمی خەباتی ئاشتییانە و دیپلۆماسییە، ئەو خەباتەش بە یەكگرتوویی و یەكدەنگی و كۆدەنگی و خەباتی دیپلۆماسیی ژیرانە و هاوسەنگ و بە پێكهێنانی مەرجەعیەتێكی هێور و پڕئەزموون و رێز بۆ یەكتریدانان دەبێت، نەك بە ملهوڕی و یەكدی سڕینەوە و دروشمی بریق و باقی وەكو «هەمووان خائینن و تەنیا من نوێنەری كوردانم!!» یان «من لە هەمووان راستترم!!» لە هەمان كاتیشدا دەبێت هەر دەستبردنێك بۆ سیادەی هەرێمی باشوور بچێتە بواری قەدەغەبوون، رێزگرتن لەم هەرێمەش ببێتە خەمی هەمووان و هەمووانیش فیداكاری بۆ بكەن، بۆیە هەرگیز ناكرێت هێزگەلێك لافی كوردایەتی و سەربەخۆیی كورد لێ بدەن و حورمەتی سیادەی هەرێم نەگرن، چونكە ئەم هەرێمە لای هەموو كوردێكی شەرەفمەند پیرۆزە و خاڵی جووڵەكردنە بەرەو سەربەخۆیی سەرتاسەری.




(*) مامۆستای زانكۆی سلێمانی