ئابوورا بازاڕێ ئازاد لسەر خاوەندارییا تایبەت یا ھویێن بەرھەمئینانێ و دەستپێشییا تاکینە ئاڤابوویە، و ملکەچی کاریگەرییا خستنەروی و خواستێ تشتان دناڤ بازرای دایە. ئەو ئابوورییا خستنەروی و خواست و پێشبرکێیا ئازاد و رزگارکرنا نرخان ژ ھەر بەندەکێ ژبلی ئەوا پێشبڕکێیا ئازاد یا نەقورخکار دسەپینیت ئاڤابوویە، و ب ئاوایەکێ سەرەکی پشدانیێ لسەر خاوەندارییا تایبەت یا تاک و سازی و سەرمایەی دکەت، سەرباری ڤێ چەندێ ئابوورێ بازاری ب ھیچ شێوەیەکی رامانا وێ ئێکێ نادەت، کو کەرتێ گشتی و رولێ دەولەتێ د رێکخستنا ژیانا ئابووریدا نەبیت کو مخابن ل ھەرێما کوردستانێ ئەڤ رولە یآ لاواز و پشتگوھکرییە، و پشتی قەیرانا دارایی یا جیھانی ئەوا ل داوییا ساڵا ٢٠٠٨ێ رویدای، لێ نێڕینەڤە و پێداچوونەڤە بۆ ھەڵسەنگاندنا ئابورێ بازاری ھاتە کرن.
ئابوورییا بازاڕی یان ئابوورییا ئازاد یاکو پێڕا دبێژن ئابوورییا سەرمایەداری، ئەو سیستەمێ ئابووریێ لیبرالییا کلاسیکییە یێ کو لیبرالییا ئابووری ژ پێکھاتێن سەرکیێ وێ یە، بیروکەیا ئابوورییا ئازاد مایتێنەکرنا دەولەتێ یە د چاڵاکیێن ئابووریدا و بازاری دھێلیت ئەو بخۆ خوە رێکبئێخیت.
لیبرالیەت د بنەرتدا پشدانیێ لسەر بیروکەیا ئازادییا تاکی دکەت، و ژبوی زانینا بیروکەیا ئابوورییا ئازاد (ئابوورییا بازاری) ب شێوەیەکێ ئەرێنی، پێناسە ژی ئەوە کو تاک ب ئازادی لدایکبوویە، لەوڕا ژی یێ ئازادە ب ھەر چاڵڕکیەکا ئابووری راببیت؟؟، لێ پێناسەکرنا ئابوورییا بازاری ب شێوەیەکێ نەرێنی ئەوە، کو پێدڤییە لسەر دەولەتێ ب چ چاڵڕکیەکا ئابووری رانەبیت کو تاکەک یان کومەک بشێت پێ راببیت!! ئەڤە ژی جھێ پرسیارێ و تێ ھزرینێیە؟؟ .
لێ لیبرالییا جڤاکی (سوشیالیست) پشتگیرییا مایتێکرنا دەولەتێ د ئابووریێ دا دکەت، و پشدانیێ لسەر سیستەمێ ئابوورا بازاڕێ سوشیالیست دکەت و ھەڵوێستەکێ ناڤین دناڤبەرا سەرمایەدارییا رەھا و سوشیالیستی دا ھەیە، و ھەوڵا بدەستڤەئینانا ھەڤسەنگیێ دناڤبەرا ئازادیێ و ئێکسانیێ ددەت، خەمخورە لسەر پێگەھاندنا خەلکی بۆ کارکرنێ و گرنگیێ ب خزمەتگوزاری یێن جڤاکی وەکی فێرکرن و دەستبەرییا ساخلەمی ددەت.
لیبرالییا جڤاکی یان لیبرالییا سوشیالیستی یان لیبرالییا چەپڕەو، دیسان پێڕا دھێتە گووتن لیبرالییا داپەروەرییا جڤاکی، لیبرالییا نوی یان ھەڤچەرخ، لیبرالییا چاکسازیێ، لیبرالییا خوشگوزەرانیێ، ئەو لیبارالیەتە یا دادپەروەرییا جڤاکی ڤەدگریت، و لیبرالییا جڤاکی ب ڤێ چەندێ جودا دبیت ژ لیبرالییا کلاسیکی، لیبرالییا جڤاکی وەھا د بینت کو ژ ئەرکێ دەولەتا لیبرالە (دەلیڤێن کاری، چاڤدێرییا جڤاکی و فێرکرنێ لگەل مافێن مەدەنی بەردەست بکەت). گەلەک جاران تێکەلکرنەک دناڤبەرا ڤی ئاراستەیێ لیبرال و لیبرالییا نوی رویدایە.
لیبرالییا جڤاکی پێشکەفتنەکا نوی یە د ئیدولوژیایێ دا (لیبرالیەت ل دوماھییا چەرخێ نوزدێ و دەستپێکا چەرخێ بیستێ پەیدابوو و دەربڕینێ ژ ئیدیولوژییا پارتێن لیبرالی یێن پپشکەفتنخاز دکەت، داکو ژ پارتێن لیبرالێن کلاسیک بھێتە جوداکرن، لەورا ژی ئەڤ چەمکە نھا وەک پێشکەفتنخازییا سوشیالیستە، ب تایبەت بۆ دەرئێخستنا دژئێکییا خۆ لگەل پارێزگاریکارییا سوشیالیستی، ھەردەم پارتێن لیبرالێن چەپڕەو د ناڤەراست یان چەپێ ناڤەراستێ شەبەنگێ رامیاری دانە.
لیبرالییا جڤاکی داخازا رێزگرتنا ئازادییا تاکی و لێبوردەیێ دکەت لگەل داکوکیکرنێ لسەر "ئازادییا ئەرێنی" (ئەوا گرنگیێ ب شیانا کەسان ددەت لسەر بەشداریکرنێ د کاری دا) و مافێ کارکرنێ و مافێ کرێیەکا گونجیایی لسەر کاری ب کێمتر ژ مافێ خاوەنداریێ نابینیت!، ئەو پاڵپشتییا ئابوورێ بازاڕێ جڤاکی دکەت، ئەو بازاڕێ دھێلیت خاوەندارییا تاکی بۆ ھویێن بەرھەمئینانێ لگەل رێکخستنا دەولەتێ بۆ بازاڕی ب شێوەیەکی بیت، کو پێشبرکێ یا ئابوورییا دادپەروەر بدەستڤە بھێت و رێژەیێن ھەڵاوسانێ و بێکاریێ کێم بکەت، و خزمەتگوزاری یێن جڤاکی وەکی: فێرکرن و دەسبەرییا ساخلەمی و پێدڤیێن مافێ مروڤی بەردەست بکەت،و توخم و رەگەزێن سەرمایەداریێ و سوشیالیستیێ پێکڤە بکاربینت، بۆ ب دەسڤەئینانا ھەڤسەنگیێ دناڤبەرا ئازادییا ئابووری و ئێکسانیێ دا ب ئاوایەکی کو دخزمەتا بەرژەوەندییا گشتی دا بیت.
ئانکو لیبرالییا جڤاکی دناڤبەرا لیبرالییا کلاسیک و سوشیالیست دا جە دگریت، ئەو ئابوورێ سەرمایەدارییا رەھا رەت دکەت، یا کو دەولەتێ ب ئێکجاری مافێ مایتێکرنێ نەبیت د خاوەندارییا تایبەت دا ( بەروڤاژی لیبرالییا کلاسیکی) لێ یا رازییە ب خاوەندارییا تایبەت بۆ ھویێن بەرھەمئینانێ (بەروڤاژی سوشیالیستی) لگەل پاڵپشتییا وێ بۆ مافێ دەولەتێ د مایتێکرنێ دا بۆ ب دەستڤەئینانا بەرژەوەندییا کێمترین سود ژ ئازادییا ئابووری.
لدوماھیێ ب دیتنا من باشترین سیاسەتا ئابووری بۆ بازاڕێ ھەرێما کوردستانێ ئەوە، کو ئابوورا بازاڕێ جڤاکی پەیڕەو بکەت، یێ پشدانیێ لسەر رەگەزێن سەرمایەداری و سوشیالیستی دکەت، پێخەمەت ب دەستڤەئینانا پێشبڕکێیەکا ئابوورییا دادپەروەر و ھەڤسەنگ ژ رویێ ئازادییا ئابووری و ئێکسانیێ ڤە و کێمکرنا ھەڵاوسانێ و بێکاریێ.
مفا ژڤان ژێدەران ھاتییە وەرگرتن:
آلان تورین، المفکر والسوسیولوجی الفرنسی الشھیر، کتاب، نقد الحداپە ،ترجمە ڕنور مغیپ ، المجلس الڕعلی للپقافە المێریە.
لودفیگ إیرھارت کتابە "الرخاء للجمیع"، مفھوم اقتێاد السوق الاجتماعی.
اقتێاد السوق الاجتماعی ، الفرید مولر - ارماک ولودفیغ إیرھارد، مدرسە فرایبوک.
وجھات نظر حول مفھوم اقتصاد السوق الاجتماعی،: منتدیات ستار اکادیمی.