ئابورا بھێز پەیوەندیێن بھێز دروست دکەت
February 3, 2019
وتار و بیروڕا
پشتی راگەھاندنا ئابورا سەربخو ژلایێ سەروکێ حکومەتا ھەرێمێ رێزدار نێچیرڤان بارزانی و ھنارتنا پترولێ ب رێیا بەندەرێ جەیھانێ تورکی حکومەتا ھەرێمێ کەفتە بەر ھند ژ رەخنە و گازندا ل نافخوە و دەرڤەژی کو ب بوچوونا ھند ژ لایەنێن سیاسی یێن ھەرێمێ و شەھرەزایێن ئابوری ب وێ گاڤا سەروکێ حکومەتێ ھاڤێتی دێ ھەرێما کوردستانێ تووشی قەیران و ئالوزیەکا مەزن بیت، لێ بەروڤاژی وێ چەندێ ھەرێما کوردستانێ ب شێوەکێ بەرچاف ل سەر نەخشێ پترولێ ل سەرانسەری جیھانێدەرکەت و ئەو بریارە د دەمەکێ گونجای دا ھات ب تایبەتی ژی پشتی کو حکومەتا ئیراقێ بودجێ ھەرێما کوردستانێ و موچێ فەرمانبەران بری و ھەرێما کوردستانێ تووشی قەیرانەکا گران بووی، ب وی داھاتی موچێ فەرمانبەر و پێشمەرگە وپێتڤیێن لەشکەری ھاتنە دابین کرن و ھەرێما کوردستانێ ژ ئاریشێن مەزن و نەچاڤەرێکری رزگار کر.
بەردەوامیا بەرەڤـ پێشبرنا پەیوەندیێن ئابوری ژلایێ رێزدار نێچیرڤان بارزانی دگەل وەلاتێن بیانی کارتێکرنەکا ئەرێنی ل سەر بویەرێن سیاسی یێن ھەرێما کوردستانێ ھەبوون. بو نموونە دەمێ ھەرێما کوردستانێ تووشی دوورپێچێن سیاسی و ئابوری بووی ژلایێ حکومەتا عەبادی، رێزدار نێچیرڤان بارزانی سەرەدانا وەلاتێ رووسیا کر و ھەڤبەندەکا بازرگانی دگەل ئێک ژ مەزنترین کومپانیێن جیھانی ئیمزا کری کو کومپانیا روزنەفتا روسی بوو، ڤێ گاڤێ کارتێکرن لسەر بارودوخێ ئابوری و سیاسی ژی کر ل ھەرێما کوردستانێ. ھەروەسا سەرەدانا سەروکوەزیران ل ٢١ێ کانوونا دوویێ یا سالا ٢٠١٨ێ بو وەلاتێ ئیرانێ و کومبوونا وی دگەل رێزدار حەسەن رووحانی کو ئێک ژ تەوەرێن سەرەکی یێن کومبوونێ پەیوەندیێن بازرگانی و ئابوری یێن دناڤبەرا ھەردوولا بوون و ل وی دەمی حەسەن رووحانی حەزا حکومەتا ئیرانێ بو بەرەڤـ پێشبرنا پەیوەندیێن بازرگانی و ئابوری دگەل حکومەتا ھەرێمێ ب رێزدار نێچیرڤان بارزانی راگەھاند. ھەروەسا ل ڤێ داویێ سەرەدانا وەزیرێ دەرڤە یێ ئیرانێ ب سەروکاتیا شاندەکێ بازرگانیێ پلە بەرز و کومبوونا وان دگەل رێزدار نێچیرڤان بارزانی و ھەژمارەک زوور ژ بازرگان و وەبەرھێنەرێن ھەرێمێ ئاماژەک روون و ئاشکەرایە کو حکومەتا تەھرانێ گرنگیەک زوور ب پەیوەندیێن خوە یێن بازرگانی و ئابوری دگەل حکومەتا ھەرێمێ ددەت، نەخاسمە کو قەبارێ ئالوگورا بازرگانی دناڤبەرا ھەدوولا سالانە پتر ژ ٦ ملیار دولاران دھێتە خەملاندن ب ھەبوونا ٣ دەریێن سنوری دناڤبەرا وەلاتێ ئیرانێ و ھەرێما کوردستانێ کو بەشەک زوور ژ کەرستە و پێتڤیێن ھەڤوەلاتیێن ھەرێمێ ب رێیا وان دەریان دھێنە دابین کرن، ھەروەک وەزیرێ دەرڤە یێ ئیرانێ دکومبوونا خوە دا دگەل سەروکێ حکومەتێ ئاماژە ب پێتڤیا ھەبوونا پەیوەندیێن بازرگانی و ئابوری کری بو حکومەتا ئیران و ھەرێمێ ژی. چ گومان تێدا نینە کو ڤان پەیوەندییان کارتێکرنەکا ئەرێنی ل سەر ھەمی سێکتەران ھەیە و ھەلویستێ نەرمێ ئیرانێ ل ھەمبەر سیاسەتا حکومەتا ھەرێمێ نیشا مە ددەت.
ھەروەسا سەرەدانا وەزیرێ ئینەرجیێ ئەمریکا ب یاوەریا شاندەکێ مەزن ژ بازرگان و سەرمایەدارێن ئەمریکی بو ھەولێرا پایتەخت ل داویا سالا ٢٠١٨ێ و کومبوونا وی دگەل رایەدارێن ھەرێمێ. خالەک دی یا سەرکەفتنا سیاسەتا ئابوری یا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ یە کو چەوا د کونگرێ روژنامەڤانی دا ئاماژە ب وێ چەندێ دایی کو ئەو سەقامگیری و ئێمناھیا ھەرێما کوردستانێ بخوەڤە دبینیت گاڤەک گرنگە بو وەبەرھێنان و بنیاتنانا دەڤەرێ ب گشتی کو مەرەم پێ سەقامگیریا سیاسی و ئابوری یا ھەرێمێ کارتێکرن ل سەر دەڤەرێ ب گشتی ھەیە. یا خویایە کو ھەرێما کوردستانێ ھەڤپەیمانەک گرنگ و دێرینە بو ئەمریکا ژ روویێ سیاسی و ئابوری ڤە و ل دەمێ سەروکایەتیکرنا رێزدار نێچیرڤان بارزانی ل کابینێن حکومەتا ھەرێما کوردستانێ حکومەتا ئەمریکا گرنگیەکا تایبەت ب ھەرێما کوردستانێ دایە چ ژلایێ دابین کرنا مووچێ پێشمەرگەی بیت ل دەمێ بەرھەلستیا شەرێ تیرورێ یان ئینانا کومپانیێن زەبەلاحێن ئەمریکیبو ھەولێرا پایتەخت، کو ڤێ چەندێ ژی کارتێکرن لسەر ئابورا ھەرێمێ ھەبوویە.
مەرەم ژ ئاماژەپێدانا مە بو پەیوەندیێن ئابوری یێن ھەرێمێ دگەل لایەنێ ئەمریکی و ئیرانی ئەوە کو سیاسەت و سەرەدەریکرنا وان وەلاتان کرتێکرنەک مەزن ل سەر دەڤەرێ ب گشتی ھەیە ب تایبەتی ژ روویێ ئابوری ڤە و ژبەرکو ھەرێما کوردستانێ ھەڤسنورە دگەل وەلاتێ ئیرانێ کو ئەو وەلاتە خوەدی ھەژموونەک مەزنە ل دەڤەرا روژھەلاتا ناڤین و ھەبوونا پەیوەندیەکا باش دناڤبەرا ھەولێر و تەھرانێ گاڤەک گرنگ و ھەرە باشە. ھەروەسا بەرژەەندیێن لایەنێ ئەمریکی ل دەڤەرێ ب گشتی وەسا دخازیت کو ھەڤپەیمانێن بھێز ل دەڤەرێ ھەبن ب تایبەتی ل دەمێ بەرژەوەندیێن وان دکەڤنە بەر مەترسیان ئەڤە ژلایەک، وژلایەکێ دی ڤە سزا و دوورپێچێن ئابوری یێن ئەمریکا ل سەر وەلاتێن دەردوورێن ھەرێما کوردستانێ دیسان کارتێکرن ل سەر ئابورا دەڤەرێ ھەیە. لەورا ھەبوونا پەیوەندییەکا ئابوری یا بھێز دگەل ھەردوو وەلاتان ژ گاڤێن پێتڤینە بو ھەرێما کوردستانێ.